Ideën III

790.

Welnu... 't algemeen welzyn vóór alles! Eischt het belang van allen, dat de eenling onbeduidend zy, we mogen daarover niet klagen. De onsterfelyke Mensheid gaat boven den vergankelyken mensch. By konflikt moet 't mindere voor 't meerdere wyken. Dit is natuurwet. Dit is noodzakelyk. Dit is goed.

Diezelfde noodzakelykheid zal wel te-weegbrengen dat er ten-allen-tyde weerspannige werklui zullen wezen, die méér

[p. 202]

doen - en dus iets anders - dan gaatjes-prikken.

Maar, al berusten we nu in die onderdeelige africhtingsmethode, waar slechts spraak is van uurwerken en bureaumachines, de vraag is of we even inschikkelyk mogen zyn omtrent den staat van blokkade dien onze zeden over algemeene wysbegeerte hebben uitgesproken? Ik geloof dit niet.

Het voordeel dat de mensheid trekken kan uit welbegrepen verdeeling van den arbeid, zou meer dan te-loor gaan, 't zou zich verkeeren in stellig verlies, indien individueele botheid de hoofdvoorwaarde moest zyn van algemeen welzyn.

De eischen van de industrie veranderen by den dag. Waar zou 't heen, indien ieder zóó vastroestte in werktuigelyke gewoonheid, dat-i by de minste wyziging in de behoeften van de maatschappy, als nonvaleur moest worden afgeschreven? Zou niet zeer spoedig 't menschdom gelyken op 'n troep afgedankte trekvaartschippers die werkeloos en troosteloos - maar vooral hongerig! - zitten te staren op 'n voorbystoomenden trein?

En de delegatie-prikkers? Wat moet men met hèn aanvangen, als er eens niet meer uit Indie naar Nederland gedelegeerd wordt? Waar moeten zy heen?

En de ministers, en de verzenmakers, en de dagbladschryvers?

‘En gyzelf?’ vraagt men my.

Ik kan op m'n eer verzekeren dat ik dezer dagen 'n vry bruikbaren bezem heb gemaakt van wilgetwygen. Dien zou ik aristoteles toonen. En pythagoras hoop ik tevreden te stellen met myn bewys voor z'n theorema, dat eenvoudiger en eleganter is dan 't Euklidische. (529) 'n Present-exemplaar van m'n Ideen zou nuttig zyn voor plato, die misschien de onkosten van z'n akademie-reis naar 't mystiek Egypte had gespaard, indien hy wat eerder geweten had dat de waarheid eenvoudig is.