Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Ideën III (1876)

Informatie terzijde

Titelpagina van Ideën III
Afbeelding van Ideën IIIToon afbeelding van titelpagina van Ideën III

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.97 MB)

ebook (3.34 MB)

XML (1.06 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

aforismen
verhalen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Ideën III

(1876)– Multatuli–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

839.

Toch is ook dit weten 'n vereischte. 't Kind moet gegevens hebben waarmee z'n denkvermogen zich bezig-houdt, maar - en hier roeren wy 'n hoofdzaak aan - die gegevens worden geleverd door de natuur. Meent men dat ze zwemvogels zou hebben kunnen voortbrengen zonder water?

Gelyk ieder voorwerp door z'n grenzen bepaald wordt, is elke wording 'n produkt van haar omgeving. Juist door 't leveren van 'n oneindig aantal voorwerpen die tot nadenken uitnoodigen en dwingen, heeft de natuur - in-verband met de gegevens in onszelf, waaronder de inrichting van de menschelyke keel 'n groote rol speelt - ons tot denkende wezens gemaakt. 't Ligt in de rede dat ook die gegevens op hun beurt produkten waren van al 't andere.

[pagina 259]
[p. 259]

Wy zyn in onze huishoudelyke opvatting gewoon den loop der zaken omtekeeren. In 't bezit geraakt van 'n vogel, koopen wy 'n kooi. In de groote volière van de Natuur daarentegen, zyn vogels noodzakelyke sekwelen van ruimte in-verband met 'n oneindig aantal andere gegevens. By haar is inhoud bedongen door omtrek. Wy omheinen het bestaande met willekeurige lynen. Zy vult, en wy vormen.

De Natuur levert alzoo slechts rezultanten. Iets verder gaande mogen we vaststellen dat ook ònze arbeid, het rezultaat van ònze luim en ònze kracht, tezaamgenomen met de onderwerpen waarop we dat alles toepassen, slechts rezultante is.

Gegeven: onze Maatschappy, myn oordeel over 't onderwys, 't stuk van den heer hemkes, de mauvaise-marque van 1828, pen en papier, de brandende dorst van publiek naar veredeling, en nog 'n dozyn oneindigheden gegevens meer... ziedaar de redenen waarom de eentjes te water gaan. Wie de vyvers supprimeert, maakt er kippen van.

Ziedaar tevens de oorzaak die my noopt deze nummers over Onderwys te schryven.

En ziedaar ook grond tot de verwachting dat de Natuur 't nooit zal laten ontbreken aan onderwerpen waarmee onze kinderen zich kunnen oefenen in 't denken. Wy behoeven hun die onderwerpen niet optedringen. We mogen dit niet. En toch geschiedt het op de scholen.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken