Ideën III

916.

Ik predik òntevredenheid! Ik beweer dat het plicht is geen genoegen te nemen met 'n stand van zaken die... den aller kwaadaardigsten God onteeren zou.

Wie nu meent dat ik socialistische, of communistische roering voorsta, heeft me zeer slecht begrepen. Juist het tegendeel.

De tegenwoordige fransche pers, die allerfatsoenlykst-ellendig is, affekteert afschuw van 't atheïsmus. De mannen van de Commune ontheiligden de kerken, schoten priesters dood, enz. Kerken en priesters reprezenteeren naar 't klein begripje van de fransche krantenlymers, de Godsdienst, en zelfs God.

Dit nu is 'n dwaling in 't algemeen, en misschien tevens in dit byzonder geval. 't Kon zyn dat de communards als elias

[p. 348]

in I Koningen 18, de priesters slachtten om God genoegen te doen, en dan zou deze manifestatie eer van gestrenge geloovery getuigen, dan van atheïsmus. In hoever dit van toepassing kan geweest zyn op de Paryzenaars, weet ik niet. Gemakshalve echter wil ik toegeven dat deze plunderaars, roovers en moordenaars àlle goden op-zy hadden gezet, en dus in den zeer letterlyken - d.i. in dit geval slecht-begrepen - zin des woords, atheïsten waren. Welnu, dan noem ik hen zeer dom. Ik verwyt hun dat ze den kathechismus van 't redelyk ongeloof niet kenden, en blykens hun handelingen nog altyd besmet waren met de bespottelyke veroordeelen uit de dagen van 't kerkgaan.

Hebben ze niet - op kleiner schaal altyd, en onder verreweg verlichtender omstandigheden - precies hetzelfde gedaan wat weinig dagen later, zonder noodzaak, en alleen uit vuile wraakzucht, verricht is door de geloovers?

Schaamt u, ongeloovigen te Parys, ge hebt u gedragen als Christenen! Gy die u den eernaam van atheïst aanmatigt, hebt gebrand en gedood als kerkgangers, als kwaadaardige vromen, als eliassen! Gy die voorgaaft geroepen te zyn tot de vryheid van de Rede, hebt u laten vervoeren tot afdwalingen, als waart ge nog immer gebogen onder het juk van 'n God! Schaamt u! Wat baat het, of men de bloedige traditien van den persoonlyken jehovah wegwerpt, indien men niet door daden toont 'n dienaar te zyn geworden van den aard der dingen die ons zoo duidelyk voorschryft wat we te doen en te laten hebben! Hoe, ge bestrydt dwingelandy, en voert tirannie in! Ge klaagt over mishandeling, en ge mishandelt! Ge schreeuwt wraak over gemis aan 't noodige, en ge verstoort, ge verwoest, ge vernietigt? Schaamt u!

Schryft dàt de Natuur voor? Is dàt 'n gebod van de rede?

Arme verdoolde Atheïsten te Parys, ik raad u aan, ter school te gaan by de werkelykheid, by 't gezond-verstand, by de waarheid die te lezen staat in den bybel der feiten. Ik verzeker u, ik bezweer u, dat woestheid...

Och, er valt niet meer te bezweren. De mannen zònder God te Parys, zyn doodgeschoten door de mannen van Versailles mèt God, en hieruit blykt ten-duidelykste dat geloovery de zachtmoedigste zaak van de wereld is.