Memoires 1999-A

[p. 86]

Coral Gables

19 maart 1999

Broer Theo zou 71 zijn geworden. Hoe werkt dat toch dat ik hier heerlijk in Florida kan wandelen terwijl hij er al zo lang niet meer is?

Toen ik naar de radio luisterde tijdens het wachten op mijn vliegtuig in Detroit, ging het over Kosovo en waarom de vs nog eens zouden bombarderen. De mensen die deze klootzakken aan de macht hebben gestemd, interesseert het helemaal niets en hebben zelfs geen idee waar Kosovo ligt. De ‘democratisch gekozenen’ spelen hun eigen vuile spelletjes, goedgepraat door het zogenaamde Congres.

Ik kon vanmorgen in Coral Gables alleen een eettentje vinden (die waar ik altijd heen ging is weg) met bagels en andere aan bagels verwante broodjes. Dus ging ik naar het vliegveld, waar je tien jaar geleden op een aantal plaatsen nog gebakken eieren kon eten, maar ook daar zijn overal hamburger- en pizzatenten. Overal schreeuwerig en ongedisciplineerd Cubaans personeel. Ik moest naar een hotel op het vliegveld om een acceptabel ontbijt te kunnen krijgen. Na het ontbijt nam ik de bus terug naar Coral Gables, waar ik drie kwartier in de brandende zon wandelde.

Daarna nam ik de bus naar de binnenstad, die volledig gevuld was met Cubanen, zelfs de chauffeur was een Cubaan. Toen ik aankwam in het centrum van Miami, realiseerde ik me weer dat Amerikaanse steden al lang geleden gestorven zijn, dus keerde ik teleurgesteld terug naar Coral Gables. Ik zag het Dupont Plaza Hotel, waar ik met De Mohrenschildt in 1977 was. Op de plaats waar voorheen het busstation was aan de Coral Way, staat nu een gigantisch appartementencomplex, maar de Club bestaat nog.

20 maart 1999

Club Bath¹¹²

Ik heb behoorlijk veel slaap ingehaald. De duiven koeren. Zou er regen komen?

112 Redactie: Wat Willem Oltmans Club Bath noemt is in 1999 Club Body Center.

[p. 87]

Primakov komt naar Washington.¹¹³ Hij is mijn (en onze) enige hoop, omdat hij de feiten meer compleet heeft dan de Amerikaanse president. Clinton kondigde aan dat hij misschien een nieuwe oorlog moet beginnen in voormalig Joegoslavië. Als hij dat doet, geeft dat het einde van de vn aan, al weet men (en beseft men) dat nog niet. Natuurlijk doen de vs niets wanneer hun poppetjes (Suharto, Pinochet) er honderdduizenden afslachten. Maar in Kosovo doen ze wel wat, want de vs hebben een geheim doel: Rusland voorgoed terugdringen. Wat we zouden moeten doen, is Clinton een andere Monica sturen, zodat hij zijn mannelijkheid op andere gebieden kan bewijzen. Iemand zou eens een boek moeten schrijven over hoe men het nieuws zoals het door de media wordt gepresenteerd, moet interpreteren. Arme wereld.

Ik kocht All Too Human van George Stephanopoulos, de voormalige perschef van Bill Clinton.¹¹⁴ Hij schrijft over zijn tijd als perschef en de depressie waarin hij terechtkwam. ‘Crisis management was starting to consume my time and define my character,’ schrijft hij.

Het enige voordeel van de vergane tijden - die mam omschreef met: ‘toen we met het paardentrammetje naar Utrecht gingen’ - was dat de mensen van toen zich niet als ratten in een kooi moeten hebben gevoeld, zoals ik honderd jaar later soms wel doe.

De duiven in Florida zijn behoorlijk onbetrouwbaar in weersvoorspellingen: het is heerlijk weer.

Een onbeschofte zwarte vroeg bij de bushalte of ik een briefje van vijf kon wisselen voor één-dollarbiljetten. Ik zei ja, maar bedacht me. Later kwam hij agressief vanaf de bus naar me toe rennen, waarop ik toch maar met hem wisselde. Bij de apotheek trok een vrouw een inktstift en liet zien dat het biljet vals was. Ze verscheurde het, maar ik nam een punt van het biljet terug voor in mijn dagboek.

Ik ben nog steeds veel te dik en ik eet teveel. Ik moet weer gaan afvallen.

Het lijkt of ik hier al weken ben.

Ik denk dat een meerderheid van de Cubanen zich onder Castro voelde zoals wij onder de bezetting, dus ze vluchtten massaal (zoals ik zelf naar de vs ging in 1948). Maar de Cubanisering van Miami is een ramp.

Na mijn eerdere afkeer over de vaste klanten en de gammele

113 The New York Times, 18 maart 1999.

114 George Stephanopoulos, All Too Human: A Political Education, Little, Brown and Company, New York, 1999.

[p. 88]

staat van de Club aan Coral Way, begon ik mijn draai er weer te vinden. Ik raakte zelfs weer in de markt. Ik ontdekte ook een soort labyrint van hout dat uitkwam bij een bed waar een Cubaanse jongen gek werd van mijn pik. Hij trok zijn knieën op en wilde dat ik hem penetreerde, de idioot. Jongens zijn nog steeds verrast door de grootte van mijn penis. Ik wilde niet klaarkomen en toen ik me een beetje aftrok, deed ik dat met Gino in gedachten.

21 maart 1999

Ik droomde dat Teengs Gerritsen ergens bij de Amsterdamse haven in een Rolls Royce zat. Er was nog een Rolls Royce en iemand die ik kende. Ze werden beiden klemgereden en jongens met machinegeweren schoten iedereen dood. Later kwam Henk Hofland in een gloednieuwe mg cabrio vanaf de oprit van De Horst. Hij stopte abrupt om te vragen waarom we ruzie gekregen hadden.

Het voorpaginaverhaal over Primakov is tendentieus en met een bedoeling geschreven. Hij wordt daar afgeschilderd als een apparatsjik die uitsluitend naar Washington komt om zijn opvolging van Jeltsin voor elkaar te krijgen. En dat is dan de leidende krant in Amerika.¹¹⁵

Het inzicht dat het boek van Stephanopoulos geeft in hoe het Witte Huis opereert, is angstaanjagend tot in het extreme. Maar zo is het ook met het Torentje in Den Haag of waar dan ook. Het overweldigende gevoel dat dit boek veroorzaakt komt door de schokkend amateuristische wijze waarop dit Witte Huis werkt, verpersoonlijkt door Bill Clinton, die bijvoorbeeld zegt dat hij een overeenkomst met Irak wil, maar eindigt met het bombarderen van alles waar hij kans toe krijgt. Het is 18:15 uur. Ik ben bijna twaalf uur geleden uit de Club vertrokken, maar nu ga ik weer terug.

115 The New York Times, 20 maart 1999.

22 maart 1999

The New York Times levert informatie op voor nieuwe gedachten. Ik heb een extra exemplaar gekocht om een groot artikel uit te kunnen knippen dat ik aan Peter ga sturen over de opkomst van pornografie.¹¹⁶ Tom Cruise en zijn vrouw Nicole Kidman acteren naakt in de nieuwe thriller Eyes Wide Shut.¹¹⁷

116 THE MAINSTREAM FLIRTS WITH PORNOGRAPHY CHIC, References to Triple-X Film are Turning Up in Fine Art, Fashion Photography and A-List Movies, William L. Hamilton. The New York Times, 22 maart 1999.

117 Eyes Wide Shut, Stanley Kubrick, 1999.

[p. 89]

We leven in een post-Madonna wereld. Madonna heeft volgens de schrijver de aanzet tot de nieuwe seksualisering van het dagelijks leven gegeven met haar cd Erotica en haar boek Sex.¹¹⁸ Een enorme nieuwe markt van tieners is opgroeid zonder seksuele taboes. Seks is doorsnee geworden. Er zijn vorig jaar in de vs 686 miljoen pornovideo's verhuurd. ‘We seem to be running out of shocking things.’

Op Miracle Mile, de sjieke winkelstraat van Coral Gables, is één min of meer half overdekt terrasje waar ik wat lees tot het postkantoor opent. Ze hebben al jaren geen nieuwe postzegels van 50 of 60 cent. Niemand geeft erom, niemand merkt het op. Pure armoede.

Ik kocht op de Mile een echt geweldige rode wollen trui voor de Zuid-Afrikaanse winter voor Peter, en ook een blauw shirt voor de zomer en misschien koop ik nog wat shirts. Maar ik heb tegenwoordig echt moeite om me voor te stellen wat hij zelf zou kiezen. Er is nu ook een Barnes & Noble winkel, de winkelketen die met zijn grote geld de strijd heeft gewonnen van de onafhankelijke boekwinkel die hier al jaren stond. Vrij ondernemerschap is niet in orde. Ik kocht er Endgame van Scott Ritter.¹¹⁹ Dit is genoeg voor deze reis. Ik heb Stephanopoulos in de kluis gestopt en begin aan Scott Ritter.

118 Madonna, Sex, Martin Secker & Warburg Ltd. Londen, 1992. CD: Erotica, Warner Bros, 1992.

119 Scott Ritter, Endgame. Solving the Iraq Crisis - Once and For All, Simon & Schuster, New York, 1999.

19:00 uur

Ik ben opeens bezorgd dat er iets niet in orde is met mijn blaas. Hoe kan dit nou? Ik drink en drink en urineer veel te weinig vergeleken met wat erin gaat en mijn buik is kolossaal. Ik begrijp er niets van. Als er iets mis is, moet ik morgen terug naar huis. Misschien heb ik een orgasme nodig.

Terwijl ik de cover van Newsweek bekijk - 2000 years of jesus - denk ik aan mijn vriend Al Brust, die ik in 1961 ontmoette.¹²⁰ Hij had een essay geschreven, Why Christ is a mental case.¹²¹ Trouwens, als dit Christendom is, dat Jezus een eeuwig leven beschikbaar maakte voor iedereen, dan ben ik geen christen. Ze doopten ons - in Huis ter Heide - lang voor ik wist hoe het leven in elkaar zat. Het was heidense krankzinnigheid.

120 Newsweek, 29 maart 1999.

121 Zie ook Memoires 1961.

[p. 90]

20:30 uur, Club Bath

Mijn urine is weer naar normaal, op volle kracht. Ik maak me teveel zorgen.

Het licht in dit hok is te slecht om te lezen, wat ik het liefst zou doen.

23 maart 1999

Ik droomde van een ontmoeting met Beatrix, met wie ik danste, die me pootje haakte en me vroeg om niemand te vertellen dat we samen waren geweest. Een paar Oranje-georiënteerde neuronen hebben misbruik gemaakt van mijn slaap om de draak te steken met mijn huidige zorgen. Misschien schrijf ik Beatrix wel vanwege mejuffrouw Buringh Boekhoudt, die morgen 106 jaar geworden zou zijn.

Ik wachtte een half uur op bus 24, maar er reden er twee achter elkaar gewoon door. Je kunt je erover opwinden maar je moet je geest onder controle houden. Ik ga naar het vliegveld om mijn spullen in mijn kluis te doen.

Ik zag in een stalletje de Miami Herald met de kop: clock ticking for kosovo. Pure volksverlakkerij.

Het is verbazingwekkend: de lucht zag er vanmorgen zo dreigend uit, vol donkere wolken die onze kant op kwamen. Maar nee, rond de middag is het net zo mooi als altijd. Ik geniet iedere minuut van dit paradijs.

Alles is klaar. Ik heb mijn spullen in de bagagekluis liggen. Ik ben gaan poepen op het vliegveld - de toiletten zijn daar schoner - en ben nu terug in Coral Gables op weg naar Club Bath. Ik blijf kilometers te dik, maar blijf minder eten, en het zal zo moeten doorgaan, want in deze hoerenkast staan zoveel spiegels. Ik schrik iedere keer van mezelf. En zo ook de clientèle, natuurlijk.

Wat een avond. Ik zat op het terras van een Italiaans restaurant aan de overkant van de straat bij de Club en ik nam zelfs een glas wijn, alsof ik iets te vieren had. De lucht leek een beetje op die van Java - de vreugde die in mijn genen zit. Overal palmbomen en een prachtige rij bomen in Coral Way.

Michael O'Hanlon schreef een uitstekende observatie waarom het bombarderen van Servië niet zo'n effectieve strategie kan zijn. Allereerst omdat vanwege de vele regen en bewolking de laser- en infraroodgestuurde precisiewapens niet effectief kunnen worden ingezet. Vliegtuigen zouden onder de bewolking door kunnen vliegen, maar lopen dan het risico uit de lucht geschoten te worden. Als het al zou lukken om de Servische zware wapens te vernietigen, dan heeft het nog voldoende wapens

[p. 91]

over om etnische zuiveringen door te zetten. Een bombardement zou dus ook gevolgd moeten worden door inzet van grondtroepen.¹²²

122 The New York Times, 23 maart 1999.

23:00 uur

Vanavond was er een avond voor nieuwe leden. De Club was bomvol. Ik kwam er Lou tegen: ‘Are you older than 60?’

‘You could say that.’

‘So am I,’ zei hij, maar hij zag er dan ook naar uit. Toen speelde hij met mijn pik: ‘Do you realize there are guys here who would kill to have that!’ Hij vroeg me herhaaldelijk om met hem mee naar huis te gaan, hij accepteerde geen nee als antwoord. Beschamend. Toen kwam de show: vijf jongens op het podium. Of er vrijwilligers waren voor een cock suck; niemand kwam naar voren. Op het eind ging het balletje enigszins aan het rollen nadat alle lichten uitgingen. Ik ging weg, net als de jongen waarmee ik een tijdje was. Hij droeg een bril, helemaal mijn type, ik vroeg of hij met me meeging, maar hij vond een ander, en samen gingen ze zich aftrekken in de tuin. Jammer.

Ik neem een slaappil en probeer uit te rusten.

24 maart 1999

Ik ben totaal geschokt. Primakov vloog over New Foundland, en ontving een bericht van vicepresident Al Gore dat door de navo luchtaanvallen op Kosovo en Servië worden voorbereid, en beval het vliegtuig om te keren.¹²³ Het lijkt op een herhaling van Nixon die Noord-Vietnam ging bombarderen, maar de ontmoeting met Brezjnev ging toen gewoon door. Toen was een nucleaire dreiging reëel, maar wat kan Primakov nu doen? Hij kan gevechtsvliegtuigen naar Joegoslavië sturen. De hele navo is op sleeptouw genomen door een stel gekken in Washington. De krant komt zelfs met een oorlogszuchtig artikel waarin gesteld wordt dat de bombardementen een logische stap zijn als Milošević niet tot een vredesakkoord bereid is.¹²⁴ Ik ben echt geschokt.

Alle brieven heb ik naar het postkantoor aan de Miracle Mile gebracht: naar Peter over mijn verblijf in Coral Gables, naar Buthelezi over het artikel in The New York Times over Mandela en naar Beatrix over mejuffrouw Buringh Boekhoudt en de lessen die ik hoop dat ook Beatrix van haar heeft geleerd. Wim

123 The New York Times, 24 maart 1999.

124 Idem.

[p. 92]

Kok heb ik duidelijk gemaakt dat ik zijn manier van denken en doen, en zijn meeloperij met Washington inzake Kosovo misdadig vind, wat hij bovendien bevestigt met de manier waarop hij al vijf jaar lang geen poot uitsteekt om een einde te maken aan de oorlog tegen mij. En dat zal ik ook zeggen als ik bij de avro op de radio ben op 4 april.

Een vrouw en haar chauffeur op het postkantoor vroegen me: ‘Should we bomb Kosovo?’

‘Of course not, that's what Hitler did,’ antwoordde ik.

Ik kocht bij Barnes & Noble het boek van Freud, waarin zijn lezingen zijn opgenomen over de jeugd van Leonardo da Vinci, voor Reinout Oerlemans.¹²⁵ Het meisje dat het inpakte zei: ‘So you tell them in Holland we are idiots to bomb Kosovo.’ ‘I don't have to, they know,’ zei ik wat te scherp.

Ik vraag me af of de helden al zijn begonnen met bombarderen. Als Clinton het op tv heeft over ‘morally right’ om te bombarderen klinkt hij ridicuul. Clinton en moraal. Ongelofelijk dat de socialistische regeringen in Engeland en Duitsland - zelfs met de Groenen - zo ver ondermijnd zijn om zich te laten meeslepen door Washington. Duitsland is blijkbaar in handen van nog grotere idioten dan Kohl.

Al met al, na zes nachten Club Bath tot nu toe nog steeds geen orgasme.

125 Sigmund Freud, Leonardo da Vinci and a Memory of His Childhood, W.W. Norton & Company, New York, 1990.

17:00 uur

Ze zijn nu vol gas aan het bombarderen. De radio staat bol van verdraaide ‘informatie’ - Hitler en Goebbels hadden het niet beter kunnen doen. ‘nato could not allow’, hoor je steeds herhalen. Oorlog om humanitaire redenen! Ze zijn om 14:00 uur al begonnen.

21:00 uur

Jeff kwam in de kamer. Geweldige cock suck, een jongen uit New York, lijkbleek, lang, blond en in de dertig, hij ging helemaal op me los, en spoot me helemaal onder, maar ik had zelf nog steeds geen zin. Grappig.

Ik at rustig een spaghetti bolognese op het terras aan de overkant tot een pa en ma met twee blèrende kinderen (die allang in bed hadden moeten zijn) alles kwamen verpesten. Ik heb nog een slaappil genomen in de hoop goed te kunnen slapen.

[p. 93]

25 maart 1999

Ik was bang voor een verandering van het weer, maar dat gebeurt in het geheel niet: prachtige blauwe lucht.

Voor het eerst valt de navo een soevereine staat aan. Maar in de veiligheidsraad was Kofi Annan het ‘ermee eens’. De onjuiste voorstelling van wat er gebeurt is schokkend. Ik koop nooit lokale krantjes. maar ik heb vandaag de Sun-Sentinel gekocht: milošević thrives on his nation's misery - een kop over een hele pagina. Hoe is dit mogelijk?

William Saffire zet uitstekend uiteen waarom de Amerikanen in Kosovo bombarderen. Voor Clinton is het een populariteitspraatje, door te benadrukken dat Milošević nog steeds geweld verkiest boven vrede. In de Senaat is er weerstand, maar daar zijn ze bang dat de navo zwak zal overkomen als ze haar dreigementen aan Milošević niet waarmaken. Zelfs Kissinger heeft twijfels, maar hij heeft het lef niet om dat voluit te zeggen omdat hij de verhoudingen binnen de navo niet op scherp wil zetten. Tot slot schrijft Saffire dat er een gedachte is dat iedereen het recht heeft te kiezen onder welke overheid het wil leven en als een bevolkingsgroep bereid is daarvoor de gewapende strijd aan te gaan, is het de Amerikanen gerechtvaardigd hen te steunen. Maar de Russen vrezen dat wanneer de navo Kosovo helpt los te komen van Servië, het net zo goed de Tsjetsjenen kan helpen zich los te maken van Rusland. Daarom is Primakov teruggegaan naar Moskou.¹²⁶ Ik heb het artikel meteen naar Kok gestuurd, want dit is precies wat ik bedoelde in mijn eerdere brief aan hem.

Op de voorpagina van de Daily Mail staat dat er weer oorlog is in Europa voor de eerste keer sinds Hitler. Ze maken de vergelijking, maar hebben niet door dat ze zich zelf gedragen als Hitler. Ik stuurde Beatrix de voorpagina's van de Daily Mail en de New York Post en schreef op een wit papier: ‘I never thought I would live the day that my country joins Nazi behavior of the Americans.’

Boesak gaat voor zes jaar de gevangenis in.¹²⁷ Dat is wat ik bedoelde in Sonja Barends show in 1986. Maar het groepsdenken van de Sonja's en de Conny's is totalitair. Deze linkse collectivisten leren nooit van de geschiedenis, ze blijven steeds dezelfde stomme fouten herhalen. Dat lijkt de lotsbestemming van de mens te zijn: gewoon apen te blijven.

126 The New York Times, 25 maart 1999.

127 Idem.

[p. 94]

19:15 uur

Ik zag een paar ogen mijn kamer inkijken, Todd Bertanzel kwam binnen - hij heeft zijn ouders en broer verloren en is 41 jaar. Hij gaf me een blow job, dus ik had seks. Todd is een aardige jongen. Als ik Frieda geneukt zou hebben in 1957, zou Todd nu mijn zoon geweest kunnen zijn. Hij verwachtte van me dat ik hem zou zuigen als wederdienst, maar ik zei dat ik dat nooit deed (behalve ooit een beetje bij Eduard). Morgen ga ik naar een motel voor een degelijke nacht slaap voor ik weer naar Amsterdam vlieg.

26 maart 1999

Rond vier uur vannacht verschenen er twee zwarte hunks op mijn kamer. Ze blijven speciaal, de manier waarop ze voelen en zich gedragen - speciaal, aardig, knuffelig.

Ik kan niet wachten om de kranten van vandaag te zien. Natuurlijk wist niemand die ik ontmoette waar Kosovo lag en niemand zei dat we daar niets te zoeken hebben. Todd zei: ‘We must behave like a policeman of the world, it's ridiculous.’

The New York Times zegt in een redactioneel dat Milošević een staatsman zou zijn als hij toegaf, maar dat dit niet past bij de dictator die hij is. De navo moet dus doorgaan met raketaanvallen.¹²⁸ Deze hele zaak is een nieuwe vorm van collectieve gekte.

Rusland heeft bij de vn geprotesteerd tegen de navo-aanvallen op Kosovo, maar krijgt niet genoeg steun.¹²⁹ De vn zijn dood en de rechteloosheid heeft het overgenomen. Het hek is van de dam. De Russische resolutie is afgewezen. Wat doet China? Alles wat Rusland nu nog kan doen is niet te dreigen, maar zich terugtrekken uit de vn, net als Bung Karno eens deed.

De knoop is doorgehakt. Ik heb een kamer gereserveerd in het Regency Hotel, naast het vliegveld (85 dollar, inclusief belasting) om goed uit te rusten voor ik vertrek. Ik heb mijn tas uit de bagagekluis gehaald om hem goed in te pakken voor morgen. Dit was echt een weekje kamperen, in ieder geval acht van de negen dagen.

Nu is de lucht toch voor het eerst helemaal bewolkt. Het is donker buiten. Ik heb geweldig weer gehad de afgelopen acht dagen. Ik belde Todd zoals beloofd, maar hij moest ineens naar Fort Lauderdale. Typisch Amerikanen.

Het stortregent echt, voor het eerst deze trip. Ik kan het zien

128 The New York Times, 26 maart 1999.

129 Idem.

[p. 95]

vanaf mijn tafel, maar het zal waarschijnlijk niet lang duren. De serveerster - die ik nog ken van vorige trips - bood me koffie aan als afscheid en ze kuste me vaarwel (wat betreft mijn reputatie om verschrikkelijk te zijn tegen obers: dat ben ik alleen tegen klootzakken).

Ik droomde weer over Beatrix (haar stem), die tegen Pieter Broertjes praatte over mijn zaak en mijn telefoonrecorder nam het allemaal op. Toen ik de tape terug wilde spelen, hoorde ik geen stemmen. Ik schreef Broertjes dat dit gebeurd was. Als ik Beatrix de waarheid zou schrijven zouden ze concluderen dat ik gek was geworden. Maar ik droomde dit echt.

Regency Hotel

cnn zegt dat de piloten staan te popelen om Kosovo binnen te vliegen. Trotse beelden van rookwolken boven Joegoslavische dorpen en opnames van enorme kraters. Twee Migs zijn neergeschoten (zeggen de vs) en de piloten zijn gevangen genomen. Belgrado ontkent. Een jonge militair op een oorlogsschip 50 mijl uit de Joegoslavische kust, legt uit dat de orders om raketten af te schieten vanuit Brussel komen. ‘It doesn't matter to me where they are going within the overall scheme of things,’ zegt hij met koele ogen. Ze hebben geen idee wat ze aan het doen zijn.

nbc heeft het over de Clintondoctrine: het bombarderen van mensen in vrede, zonder enige strategie. Hij heeft geen werkelijke filosofie voor het buitenlandse beleid. Gore ondersteunt deze gekte op volle kracht.

27 maart 1999

Ik was benieuwd en wachtte in spanning op het commentaar in The New York Times van Anthony Lewis over de situatie in Kosovo. Toen ik de krant kocht was de deceptie echter groot. Ongelooflijk hoe een journalist van mijn generatie zich kan laten meeslepen met de golf van zoveel eenzijdige informatie. Hoe kon hij met zo'n verhaal komen? Het was een opeenstapeling van beschuldigingen aan het adres van Milošević die de mensenrechten schendt, die gruweldaden begaat en Lewis gaat zelfs zover dat hij het een bijna fascistisch regime noemt. Er worden over de hele wereld mensenrechten geschonden - terwijl de vs tegelijkertijd rechter en politieagent spelen - en op de voorpagina staat bovendien naast Kosovo een ander idioot verhaal. Het betreft een dokter Kevorkian die zijn eigen strijd moet voeren tegen de regering hier. Hij is veroordeeld voor doodslag omdat hij actieve euthanasie heeft gepleegd op een

[p. 96]

ongeneeslijk zieke man.¹³⁰ Doden is in Kevorkians geval een misdaad - aldus The New York Times op de voorpagina - maar het staat in schril contrast naast wat Clinton doet in Joegoslavië. Ze merken het niet eens.

Ik liep nog tegen een geweldig (tenminste, dat hoop ik) boek aan, in de aanbieding voor vijf dollar. The Soul's Code van James Hillman.¹³¹ Ik heb er ook een voor Peter gekocht.

cnn toonde vanmorgen een professor die onderstreepte dat de Clinton-clan de consequenties van deze acties niet voldoende doordacht had. Clinton en Gore zijn producten van de jaren zestig generatie, die snel handelen op basis van andere waarden. De bagage is ingecheckt. Honeymoon is over, God mag weten wat voor ellende me in Amsterdam weer wacht.

130 The New York Times, 26 maart 1999.

131 James Hillman, The Soul's Code: In Search of Character and Calling, Grand Central Publishing, New York, 1996.

Vliegtuig

Als altijd vraag ik me ook bij dit vertrek af of en wanneer ik weer terug zal komen. We staan al 25 minuten op de startbaan. Ik heb maar een uur om over te stappen in Memphis.

Mijn energie is vandaag, na een goede nachtrust - van 21:00 uur tot 08:30 uur vanmorgen - weer helemaal op peil. De nachten in de hoerenkeet zijn in dat opzicht dodelijk (maar 36 dollar goedkoper voor een nacht dan het ymca en de blow jobs zijn gratis).

Memphis-Amsterdam

Nu heb ik stoel 30B, een absolute rotstoel. Ik ga een deal maken zodat ik niet de heenweg luxe heb en de terugweg ellende: ik wil voldoende beenruimte.

28 maart 1999

05:40 uur (Nederlandse tijd), vliegtuig naar Amsterdam

Ik lees volop in Hillerman. Het is natuurlijk een feit dat getrouwde mannen zich gekooid voelen, maar dat vrijwillig zijn aangegaan, en God mag weten wat ze allemaal moeten onderdrukken om te ‘overleven’. Ik heb geen verplichtingen met Frieda geaccepteerd, noch van iemand anders, waarvan ik voelde dat ik me er niet aan kon houden. Ik probeerde het serieus bij Peter (1967) en Eduard (1981), maar nee. De ongecompliceerde manier van alleen leven die ik heb ontwikkeld, moet hebben bijgedragen aan mijn kalmte en stabiliteit.

[p. 97]

11:30 uur

Van de 57 miljoen kinderen in de vs leven er 14 miljoen onder de armoedegrens, schrijft Hillman.

Verderop spreekt hij over ‘het geniale oog’. Ik ken dat, maar is je door intuïtie laten leiden geniaal? Je zit er tenslotte ook dikwijls naast. ‘What is the gift of perception,’ vraagt Hillman zich af. De manier waarop ik dit boek vond - een naald in een hooiberg - is ook deze vorm van intuïtieve perceptie.

Er is bij klm een propagandafilm voor Holland met een lange passage over Jan en Babette Cremer en zijn schilderijen. Het is de langste reclame van allemaal. Hoe krijgt hij het voor elkaar? Ze krijgen natuurlijk gratis tickets.

18:15 uur, Westerkade

Ik arriveerde op Schiphol om 14:00 uur - geen douanecotrole. Het ging redelijk soepel. Toen ik aankwam op de Westerkade ging ik meteen melk halen, en kwam onderweg Ellen tegen die op pad naar mij was om me een brief te brengen. Er was nog geen bericht van Melkert.

De nieuwste grap van de navo: een stroom van een half miljoen vluchtelingen uit Kosovo - een menselijke catastrofe - maar de Joegoslaven hebben de eerste Stealth bommenwerper neergehaald.

Sjan Poslavsky belde of ik De Klerk bij Paul Witteman had gezien vanmorgen. Hij stelde beledigende vragen, zei ze. Later zei Wouter Kok hetzelfde: ‘Alsof De Klerk voor een Wittemangerecht stond.’ Ik zal het morgen zelf kijken. Dan te bedenken dat ik in 1989 alles in het werk heb gesteld om Witteman bij F.W. de Klerk binnen te krijgen.

Ja hoor, ook het nos Journaal van acht uur echoot precies wat de Amerikanen willen. Nu zien we enkele tientallen gevluchte Kosovaren, keer op keer dezelfde mensen, op de nos, bbc, op alle zenders. Het is zo doorzichtig. De rode knop draait overuren. Peter vroeg me of ik bang was dat de oorlog zich uit zou breiden, en ik moest bekennen dat ik daar inderdaad bang voor ben.