Logo DBNL
Memoires 1999-A (2021)

Memoires 1999-A

(2021)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Amsterdam

29 maart 1999

Pak Kadarisman stond op het antwoordapparaat. Ik zal hem straks vanuit Ellens kantoor bellen.

Ellen belde ook alweer driemaal. Zij had Ben Haveman van de Volkskrant ontmoet en hij is in de markt om wat te doen. Ze blijft mordicus tegen het oproepen van Van Mierlo. Jurgens heeft haar gezegd nog steeds achter mijn zaak te staan, maar de man is te ongewis, en zijn collega Stoffelen is al uit de Eerste Kamer. Nu aarzelt Ellen ook weer over het uitspelen van de publiciteit rond het kort geding van Bernhard. Hoe is het in hemelsnaam mogelijk? Ik ben bij Ellen Kadarisman gaan bellen: geen gehoor, dus ik stuur hem gauw een brief.

Ik schreef Theo van Gogh, die me heeft uitgenodigd in zijn programma, niet over het afgekloven Beatrix-verhaal, maar over Kosovo te willen praten.

Gino kwam tijdens de lunch langs. Hij wil bij me intrekken, want Cynthia heeft een appartement op de Overtoom gevonden, en hij kan mee, maar dan voor honderd procent. Gino was opgeroepen door de klm. Ik belde Eduard, die Gino mag noemen als aanbeveling. Gino wilde hoge schoenen kopen en zei honderd piek te hebben, dus ik gaf hem er honderd bij.

Peter Nicolaï had me een aardig briefje geschreven. Hij was een beetje optimistisch over het wob-verzoek over mijn bvd-dossiers. Ik hoop dat hij gelijk krijgt.132

Om 14.30 uur zag ik de herhaling van Buitenhof, waarin Paul Witteman De Klerk interviewt. F.W. de Klerk was uitzonderlijk sterk. Ik vond het eigenlijk een uitstekende uitzending, wat ik Witteman dan ook meteen heb geschreven. Ik vroeg hem tevens waarom Sonja Barend en hij niet aan mijn kant komen in het gevecht.

Ik heb Kadarisman een briefje gestuurd of hij aan Pak Helmi van Garuda in Amsterdam een bevestiging wil sturen dat ik inderdaad welkom ben in Indonesië, zodat zij voor mij Hotel Indonesia kunnen boeken.

30 maart 1999

Pim Fortuyn schreef een stukje naar aanleiding van het bezoek van Mandela aan ons land. Ik verwachtte er niet veel van, maar het bleek een leesbaar stukje waarin hij aardig laat zien dat Mandela's heldenstatus een zwarte schaduw heeft. Ondanks het succes van de waarheidscommissie is Zuid-Afrika het meest gewelddadige land ter wereld geworden waar de rijken achter hoge muren wonen en zich beschermen met elektronica en wapens en wie stopt voor een rood stoplicht, riskeert zijn leven. Het anc, schrijft Fortuyn, is hard op weg de dictatuur van de eenheidspartij te vestigen, daarin aangemoedigd door Mandela. Hij besluit zijn betoog met de constatering dat zowel Kok als Beatrix bij het vertrek van Mandela niets dan lof voor hem hadden, zonder zelfs maar een hint naar deze schaduwzijde van het anc-regime.133

Albert Eikenaar van Stern stond voor mijn deur om 15:30 uur, heel vervelend. Hij woonde in 1982 mijn persconferentie over Claus in Den Haag bij. Ik liet hem het gesprek bij de avro met Pieter Jan Hagens zien. Hij wilde wel een exclusieve voorpublicatie van Mijn vriendin Beatrix en wilde 2.500 Duitse mark betalen voor een of anderhalve pagina. Ik wilde het dubbele voor een exclusief stuk.

Gino kwam eten. Cynthia verhuist en hij kan er zijn eigen kamer hebben. Ze vroeg hem of hij en ik in één bed hadden geslapen, en daarom vroeg hij om een matras om op de grond te slapen. Daar knapte ik op af.

Pak Kadarisman belde. Hij raadde me aan een bezoek te brengen aan de nieuwe ambassadeur van Indonesië, Irsan, aan wie ik meteen een briefje stuurde met een verzoek om een afspraak. Kadarisman zei dat ik welkom ben om naar Indonesië te komen, maar niet als journalist, dus ik sta nog steeds op de zwarte lijst.

Weekendcafé, het radioprogramma van de avro, wilde me met Kikkert opzadelen, waar ik meteen voor bedankte. Nu zoeken ze een ander.

Noddy Riot kwam langs. Hij zei dwingend: ‘We moeten praten.’ Hij had shit met zijn liefje. Maar daar kan ik ook niets aan doen. Na een half uur geklaag moest ik hem wel vragen te vertrekken. Vervelend, maar ik kan zijn problemen niet oplossen. Primakov was de hele dag in Belgrado. De navo voert de bombardementen op. Paul Sneijder van het nos Journaal - daarom zit hij waar hij zit - geeft vanuit Brussel toe dat de navo zich

misrekend heeft maar ‘met gekken als Milošević...,’ dat zegt hij op tv, nota bene. Wie zijn de gekken hier?

Primakovs ontmoeting gaat niet door. Schröder zegt dat de navo door zal gaan en er geen reden is om van tactiek te veranderen.

William Walker, leider van de ovse-waarnemersmissie134 in Kosovo, is de Richard Butler in Servië. Hij is een cia-operateur evenals Butler in Irak was en ik wist het altijd al. Waarom hebben we in hemelsnaam een Yankee voor een Europese veiligheidsorganisatie?

Joris Voorhoeve zegt in Netwerk bij Karel van de Graaf dat Milošević bezig is een generatie mannen te executeren in Kosovo - hoe durft hij het te beweren. Dus de in de vs getrainde Voorhoeve houdt een voor de vs veilig praatje. Kok werd emotioneel in het Kamerdebat en Voorhoeve refereert aan Milošević als misdadiger. De navo-aanval is een geschenk uit de hemel voor Milošević, zegt een andere deskundige. De navo dacht dat een strafexpeditie vanuit de lucht Milošević wel op de knieën zou krijgen.

31 maart 1999

Journalisten van bbc World vragen onderministers: ‘Why do we do business with China as long as human rights are violated?’ Vreselijk hoe men er maar vanuit gaat dat westerse standaarden wereldse standaarden moeten zijn en anders beginnen chantage of blokkades.

Kok hield een emotioneel pleidooi in de Kamer, dat alles was gedaan om Milošević tot andere gedachten te brengen, maar dat het doek was gevallen. Hij deed vol overtuiging mee aan de navo-actie, er was geen alternatief meer. Ook Rosenmöller sloot zich aan, maar alles zou worden gedaan om toch nog gaatjes te vinden. En Kofi Annan hield op tv een pleidooi voor hulp aan vluchtelingen. Die heeft nog niet door dat het vn Handvest vanaf nu een dode letter is. Jim Hoagland gaat door met vragen over het Handvest en of het niet veranderd moet worden. Maar het Handvest ligt er al uit. De Britse afgevaardigde van de vn zegt dat meer militaire actie nodig is voordat kan worden teruggekeerd naar diplomatie. De zevende nacht van luchtaanvallen zit erop.

Peter d'Hamecourt - een man die ik minacht wegens gedrag jegens mij in het verleden en van wie ik vermoed dat hij samenwerkt met de rode knop - interviewde gisteravond voor-

malig minister van Buitenlandse Zaken Kozyrev.135 Dat is een marionet van de vs, maar hij gaf een interessante en positieve evaluatie van Milošević, met wie hij urenlang had onderhandeld. Dat was een journalistieke en slimme coup van de eerste orde van die basterd d'Hamecourt, dat moet ik toegeven.

Ik schreef Pim Fortuyn dat ik zijn column over Mandela met tegenzin begon te lezen, maar dat ik toe moest geven dat hij behoorlijk accuraat was.

Ik heb Ellen gevraagd via Melkert bij de Rekenkamer de bedragen op te vragen die de Staat uit heeft gegeven in mijn zaak. Ze zei dat ze dat in februari al via de wob had gedaan.

Ik schreef Barend & Van Dorp, die me hebben gevraagd voor hun uitzending van 14 april, dat ik voor die datum geen televisie-interviews zal geven. Alleen Arjan Paans krijgt een korte voorpublicatie van Mijn vriendin Beatrix voor het Algemeen Dagblad op 14 april en hij gaat verwijzen naar de uitzending die avond.

Ik belde vanavond de vrouw van Wim Klinkenberg. Ze vond het artikel van Hofland vanavond erg goed. Hij beweert dat de Amerikanen niets te maken hebben met het bewapenen van de uçk, het bevrijdingsleger van Kosovo. Ik denk exact het tegenovergestelde.

Gino belde en vroeg of hij dit weekend naar mij kon verhuizen. ‘Niet doen,’ zeiden zowel Casper als Aart, die me allebei belden. Ze hebben gelijk, er is geen plaats, hoe graag ik het ook zou willen.

1 april 1999

Maandag zei David Wilby, de woordvoerder van de navo, dat enkele Kosovaarse kopstukken (de leider van Kosovo-Albanezen Ibrahim Rugova, zijn adviseur Fehmi Agani en de hoofdredacteur van de belangrijkste Albanese krant Baton Haxhiu) waren geëxecuteerd door de Serviërs. Gisteren verschenen ze allemaal op televisie en waren in orde. Ik zag een discussie op de bbc met Brzezinski, en zelfs Voorhoeve. Brzezinski was ervan overtuigd dat Kosovo onafhankelijk moet worden: Milošević heeft zijn rechten verspeeld. Het door de navo ingediende vredesvoorstel van Rambouillet tussen Joegoslavië en Kosovo was dood door het gedrag van Milošević. Brzezinski wil de Kosovaren steunen met onder andere antitankwapens. Er kan alleen een oplossing komen door wapenkracht, want de navo kan het zich niet veroorloven te verliezen. Kosovo be-

hoort nu onafhankelijk te zijn, volgens Brzezinski. Ook Voorhoeve vond dat het Verdrag van Rambouillet dood was, en vond (nog gekker) dat de regering in Belgrado vervangen moest worden. Ook moesten er snelle-reactietroepen worden ingezet om de vluchtelingen te helpen.

Voormalig premier van Zweden Ingvar Carlson en oud-secretaris-generaal van de Britse Gemenebest Shridath Ramphal zetten in de International Herald Tribune uitstekend uiteen dat de navo-acties in Joegoslavië desastreuze gevolgen kunnen hebben.136 Doordat de navo het Handvest van de vn schendt, ondermijnt het de vn en onttrekt het zich aan het internationaal rechtssysteem. Zij concluderen, net als ik op 24 maart en wat ik ook al vele keren eerder dit jaar aan Kok heb geschreven: schend het handvest niet! Om mijn eerdere brieven kracht bij te zetten, stuurde ik een kopie van het artikel aan Kok en Beatrix. Intussen heeft secretaris-generaal van de navo Javier Solana, de gek, in een Spaanse krant gezegd: ‘Als grondtroepen nodig zijn, dan doen we dat.’ Hij is helemaal gek, deze marionet.

Ik pakte voor Peter een schoudertas in met de spullen die ik voor hem in Miami gekocht had. Ik bracht de tas naar Hans Lonis in de hoop dat hij die naar Trees wil brengen. Onderweg stapte ik af bij Jan Willem van Cruysen, en vroeg hem bij Story erop aan te dringen mijn artikel over Beatrix te publiceren. Hij zei dat Stern 4.500 mark wil betalen voor een voorpublicatie van Mijn vriendin Beatrix. Dat betekent dat Peter en ik naar New York kunnen gaan.

Paul Roos (een neefje van Dirk van Schouwenburg) en Maurice, waren hier twee uur voor een interview voor Studententv.

Ik heb Ellen uitdrukkelijk bedankt voor de lijvige dagvaarding van Bernhard.137 Ze had me ook een briefje meegestuurd van Bert Koenders aan de Vaste Kamercommissie.

Privé zit ook achter het Beatrix-verhaal aan.

De navo-landen worden stap voor stap op een grondoorlog voorbereid. Moskou roept de g8 bijeen. Intussen zag je op televisie de leider der Kosovaren bij Milošević op bezoek. Ook werden drie door Servië gevangen genomen Amerikaanse militairen getoond. Het effect: we kunnen niet meer terug en er zijn 200.000 navo-soldaten nodig.

Gino was hier vanavond een paar uurtjes. We hebben lang zitten kletsen. Ik probeer hem een beetje af te remmen.



illustratie

Ik telefoneerde daarna met Peter. Hij had de videoband met De Ochtenden ontvangen, en vond het erg goed. Ik kon hem meedelen dat Hans Lonis een tas met spullen voor hem naar Trees zou brengen. Peter had nog geen brieven uit de vs gekregen.

2 april 1999

Voor de vijfde maal heb ik Marcel van Lingen gebeld om de 400 gulden te krijgen voor het stukje wat ik maanden geleden voor Het Parool heb geschreven.

Clinton zegt dat er geen reden was voor Joegoslavië om de drie Amerikanen gevangen te nemen. De Yankees voelen zich zielig, en laten huilende vaders van de gevangen militairen op tv zien. Sneu.

Ook Kissinger wil grondtroepen naar Kosovo sturen als het nodig is, maar ook hij gaat voorbij aan wat dat betekent voor het Handvest van de vn.

Hoe komt het toch dat ze in Den Haag niet in staat zijn om het

conflict eens door Joegoslavische ogen te zien? Bemiddelen (net als in Nieuw-Guinea) kan pas als je werkelijk begrijpt wat de argumenten van de andere partijen zijn.

Eduard kwam langs. Hij was rebels en ernstig tegelijk over de absurde belastingheffing op zijn salaris en op de huurinkomsten die hij voor zijn flat ontvangt, wordt geheven. Het viel me op hoe anders hij uit zijn ogen keek.

3 april 1999

Nu zijn er acht kruisraketten op het centrum van Belgrado afgevuurd, vanaf Amerikaanse en Engelse oorlogsschepen. Het is absoluut weerzinwekkend. The New York Times en alle kranten hier spreken vandaag over ‘inhumane behavior’ van Milošević. Maar hoe zit het nu met het afschieten van kruisraketten op open steden vanaf oorlogsschepen? De eenzijdigheid van de verslaggeving is onbegrijpelijk.

De roep om grondtroepen te sturen wordt steeds luider. Het zal een ramp zijn. Eerst veroorzaken ze massale migratie, dan geven ze Milošević de schuld en nu kondigen ze aan dat ze Kosovo moeten bevrijden. Het is een vuil spel. Onbegrijpelijk dat niet meteen tientallen helikopters zijn overgevlogen om te helpen bij het lenigen van de nood in Albanië. Hulpverleners zoeken getuigen (die later getuigenissen kunnen afleggen voor een rechter) in plaats van dat ze dekens uitdelen. Van Aartsen wil de luchtacties intensiveren, want iets anders heeft volgens hem geen zin. Er zijn al 10.000 Kosovaren in Nederland. In de Servische protestdemonstratie in Den Haag lopen ze met borden ‘Kok: moordenaar’. GroenLinks is verdeeld gebleven over Joegoslavië, maar Paul Rosenmöller zegt: ‘De grootste moordenaar in Belgrado is Milošević.’ Ik heb Rosenmöller nooit zien zitten. Hij weet niet waar hij over spreekt.

De Amerikanen hebben ook een belangrijk controlestation van een oliepijpleiding in Irak vernietigd. Het gaat allemaal de verkeerde kant op. Clinton is de greep kwijt.

De twee verdachten van de Lockerbie-aanslag komen op 5 april in Soesterberg aan voor ‘berechting’ op neutraal terrein door Schotse rechters. Ik heb er geen mening over. Mandela heeft deze constructie mogelijk gemaakt, maar de vraag is of hij niet besodemieterd is. Waarschijnlijk, maar de tijd zal het leren. Het is een zeer gevaarlijke onderneming.

Jules Wijdenbosch heeft Bouterse ontslagen als Adviseur van Staat. Dat had ik niet voor mogelijk gehouden, maar het is dus toch gebeurd.

Een meisje uit Eritrea vroeg of ze mee op mocht fietsen, omdat

mijn strijdlust haar inspiratie was. Dagelijks heb ik zulke ervaringen, maar ik schrijf er maar een paar op.

Het hele paasweekend verregent. Ik ga niet naar buiten deze dagen. Morgen ga ik weer volop aan de dagboeken werken.

De woordvoerder van het Pentagon zegt: ‘We will hit him.’ Ze zien het dus als een oorlog tegen een man.

De bbc komt met een schokkende reportage met Scott Ritter over hoe unscom werd ondermijnd voor Amerikaanse en Engelse belangen. Ik ben er zeker van dat hetzelfde geldt voor Bosnië, Kosovo en nu Servië. Ze hadden een safe house in Bahrein om deze spionage in Irak te organiseren - en Anne Knulst zegt dat ik paranoïde ben...

Ritter kon berichten naar de vs sturen via een speciale kluis en diskettes in zijn hotelkamer in Bagdad. Over heel de wereld zijn dit soort van black boxes voor spionagedoeleinden geplaatst door de cia. De vs hebben met de cia het hele unscom-programma overgenomen, dus de invloed van de vn was in feite weg. Ritter zegt: ‘I wrote a letter to Butler that we were no longer in charge.’ Toen de vs operatie Desert Fox startten, hebben ze informatie gebruikt die Ritter als spion verzameld had. Butler blijft zeggen dat wat Ritter zegt niet klopt. Een vernietigende tv-uitzending.

22:00 uur

navo stelt nu de niet na te komen eis dat navo-troepen de mensen moeten terugbrengen naar Kosovo. Dat kan dus niet. Het wordt steeds erger, want navo gaat een hoofdkwartier in Albanië neerzetten (wat er natuurlijk allang is). Zelfs Blair en Schröder hebben niet door welk spelletje hier vanuit Washington gespeeld wordt.

Van Aartsen herhaalt bij nova dat het niet de bedoeling is navo-troepen Kosovo in te sturen. Hij vindt het zelfs een gevaarlijke discussie en vindt dat de luchtcampagne doorgezet moet worden. Nederland wil aan het staatsverband wat Joegoslavië nu kent, vasthouden.

4 april 1999

Ik ben alweer uren aan het werk, eindelijk terug in de routine. Op tv was er een vioolsonate van Debussy te zien.138 De jonge pianobegeleider speelde prachtig. De violiste sleepte teveel uithalen.

Rob Trip liet in Buitenhof zien wat hij waard is. Hij interview-

de de Joegoslavische zaakgelastigde Vladimir Novakovic. Er zouden, volgens Novakovic, journalisten naar Joegoslavië zijn gegaan, die geen journalisten waren. Waarop Rob Trip het met Novakovic over ‘vrije media’ in Joegoslavë gaat hebben, de schat. Hij vroeg bovendien of Joegoslavië chemische wapens heeft, wat ik een schandalige vraag vind. Rob zocht vooral naar bewijzen voor zijn eigen vooringenomen standpunt. Toch pakte Rob Trip na dit gesprek Willem Aantjes en Dries van Agt wel uitstekend aan.

19:30 uur

Vanmiddag zat ik in Weekendcafé.139 Ze hadden Kikkert vooraf geïnterviewd en in de studio zat Irène Diependaal in plaats van Kikkert. Al met al was de uitzending een niemendalletje. Jac Goderie was een aardige, vette nicht. Ik vergat alleen Papieren Tijger weer te noemen. Maar goed, het was even een afleiding tijdens deze afschuwelijke paasdagen.

Slobodan Milošević wordt nu wegens oorlogsmisdaden in Den Haag aangeklaagd. Ze maken zich belachelijk.

Het gaat weer heerlijk regenen, hoe kan het ook anders? Ondertussen wordt in Londen de Davis Cupwedstrijd tussen Jim Courier en Greg Rusedski gespeeld alsof er niets aan de hand is. Toch is het tennis steeds minder sport en meer nationalistisch fanatisme. Eigenlijk niet meer aardig om naar te kijken. Ook de reacties van het publiek zitten vol venijn. Er worden door Rusedski gemene vertragingsspelletjes gespeeld om Courier uit zijn concentratie te brengen, maar de Amerikaan beantwoordt ze op dezelfde manier. Rusedski is altijd al een onsportieve kerel geweest. De gezichten - zowel bij de Britten als de Yanks - als er mis wordt geslagen: alsof ze hun laatste oortje hebben versnoept. En razend blij klappen als Courier per ongeluk misslaat. Dit is geen tennis meer, dit is oorlog. Gerechtigheid: Courier heeft gewonnen.

Nu zegt een Joegoslaaf op tv dat de cia in Albanië het uçk, het bevrijdingsleger van Kosovo, heeft opgeleid, gefinancierd en bewapend en dat de hele shit vanuit Washington is ‘bedacht’ door ‘oorlogsmisdadigers’ - precies zoals ik steeds zeker wist en heb gezegd. Het is een Gladio-operatie, aangedreven vanuit Washington, maar ze doelen op Rusland. Jezus wat is die vent goed. Precies wat ik denk. Het blijkt Željko Ražnatović oftewel Arkan, de leider van de Tijgers te zijn, die op de bbc geinterviewd wordt! Deze commandant van Joegoslavische para-

militaire commando's - door Den Haag vorige maand als oorlogsmisdadiger uitgeroepen - gaf precies de analyse die ik Beatrix en Kok schreef vanuit Miami - en ook de Volkskrant heb gestuurd, maar wat natuurlijk niet werd geplaatst.

Jeroen Pauw had Jos Brink in zijn show.140 Ik zag de laatste helft. Jeroen testte zijn oprechtheid en ik zag hoe vals Brink reageerde, als een supernicht. Precies de klootzak die hij uitstraalt te zijn. Jeroen lukte het dit goed te laten zien.

5 april 1999

Vannacht was de twaalfde nacht van bombardementen op Joegoslavië. Het aantal vluchten zal worden verdubbeld, walgelijk. Ik heb zelden zo'n machteloos gevoel gehad als nu, wanneer ik Blair, Cook en al die anderen hoor kletsen als kippen zonder kop, om van de Amerikanen niet eens te spreken. Het is zo ziek, zo crimineel, zo over de grens, zo gaan we als primitieven naar het derde millennium. Niemand in dit land schijnt zich ervan bewust te zijn dat er namens en door ons in Joegoslavië oorlog wordt gevoerd. Voorhoeve noemt het een holocaust, een Endlösung à la Hitler, wat er gebeurt in Kosovo. Het verhaal van Voorhoeve is totale propaganda voor de vs. En hij doet het met totale overtuiging. Bij Milošević zijn de stoppen doorgeslagen, de navo wil geen grondtroepen in een bloedbad stoppen en de affaire is als de Jodenvervolging. Hemeltje, wat een verhaal. Er is waarschijnlijk nog niet een fractie van waar, maar terwijl ze dit opdissen, bombarderen wij als Göring open doelen in Joegoslavië.

Zelfs Hylke Tromp zegt op de radio dat het sturen van grondtroepen onvermijdelijk is. Hij noemde even de Volkenbond en de vn, maar poetste eroverheen, terwijl de wereldorde de soep in is. Het is echter opzienbarend om te zien - ook op de opiniepagina's - wat de ‘ware aard’ van het denken van de geleerde heren is.

Het is oorlog, maar de nieuwsdiensten op tv vieren Pasen. Nieuws is er niet meer tot vanavond op de Nederlandse televisie.

Ik deed de telefoon erin en ik zit meteen vast. Wouter en Gita willen langskomen. Vooruit dan maar, al ben ik liever alleen.

6 april 1999

Aart van de Want kwam langs. Hij wordt adjunct-directeur bij Het Parool, oplage 90.000. Hij vond het interview in Weekend-

café prima. Hij wachtte met me op Albert Eikenaar van Stern. Toen hij kwam stelden we een verklaring op voor de vergoeding van 4.500 mark. Ook gaf ik hem foto's mee, o.a. van Beatrix en mij in Mexico, en de foto met Indira Gandhi. Hij garandeerde teruggave. Waar Aart bij was vroeg hij: ‘Kan ik een journalist om commentaar vragen?’ Nee. ‘En een historicus?’ Nee. Maar ik gaf hem wel de telefoonnummers van Ronald Frisart en Arjan Paans.

Aart was het met mijn visie op Kosovo wel eens. Alfred Vierling belde, en zei: ‘Gelukkig, ik denk er net zo over.’ Hij vertelde dat Le Figaro vandaag met een vergelijkbare analyse kwam: het doel is de indamming van Rusland.

Aart zei ook nog niet te begrijpen waarom we er nog steeds mee wachten Beatrix, Kok en Van Mierlo op te roepen.

Ik heb Alatas geschreven over mijn plannen naar Indonesië te komen, en heb hem voorzichtig gevraagd of hij een goed woordje voor mij zou kunnen doen opdat mijn vliegticket en de hotelkosten mij cadeau gedaan worden. Ben een bedelaar geworden.

Door alle drukte vanmorgen met Stern heb ik een tweede kalmeringstablet genomen en die helpt prima.

Belgrado heeft eenzijdig een staakt-het-vuren en terugtrekking van de troepen aangekondigd, wat pijlsnel werd afgewezen door Washington en Londen. Hoe zit het met de vijftien navo-landen, beslissen die niet mee? Het is een Amerikaans-Britse oorlog, net als de illegale bombardementen op Irak. Dat was de eerste voelspriet om te testen hoe de wereld zou reageren. Kosovo is een stap verder en er zal meer komen, let maar op.

Ze zijn erg onduidelijk bij het nos Journaal. Er wordt gezegd dat de navo en de alliantie het aanbod van Joegoslavië hebben afgewezen, maar je ziet duidelijk op de bbc dat niet de navo maar Washington en Londen de zaak hebben afgewezen.

7 april 1999

Gisterenavond belde Gino even, maar hing op omdat Cynthia thuis kwam. Hij verhuist dus met haar mee naar de Overtoom. Ik kom niet meer op samenwonen terug. Het is klaar.

Paul de Ridder heeft Arjan Paans het manuscript al toegestuurd omdat ze zaterdag 10 april de voorpublicatie willen publiceren. Ik was woedend op hem, want we hadden als datum woensdag 14 april afgesproken, maar het zaterdagbijvoegsel betaalt het, dus moet de voorpublicatie aanstaande zaterdag in Algemeen Dagblad. Zal mij benieuwen wat Stern nu zal doen, maar er is niets meer aan te doen.

Vierling kwam langs ‘om bij te tanken’. We denken hetzelfde over Kosovo. Hij mag nog steeds niet lesgeven vanwege zijn inzichten over een multiculturele samenleving. Het is godgeklaagd. Vierling zei het ‘geweldig’ te vinden dat ik de brieven aan Kok had geschreven over de misdadigheid van de Kosovooorlog, terwijl ik hem ook nodig heb om een einde aan het proces te maken.

Ik had weer een afschuwelijk telefoongesprek met Ellen Pasman, wat me opnieuw hoofdpijn heeft opgeleverd en dat wil ik niet meer. Nu zegt ze dat zíj het kort geding inzake Bernhard heeft bedacht, terwijl ik een geweldige rel heb moeten maken om haar deze zaak te laten bespoedigen. Ik heb na dit gesprek met Ellen mijn best moeten doen om geen kalmeringstablet te nemen. Ze is nu al zes maanden bezig met Melkert, wat werkelijk nog niets heeft opgeleverd. En nu heb ik haar ook nog moeten stoppen om Coen Stork op te gaan roepen. Ik kreeg een paar exemplaren van Mijn vriendin Beatrix binnen. Het boekje ziet er keurig uit.

Vanavond zat fractievoorzitter van D66 Thom de Graaf bij Barend & Van Dorp.141 Alleen Jan Mulder vroeg hem naar het ‘vigilante karakter’ van de Amerikaans-Britse oorlogsvoering op de Balkan, een aspect dat ook in het Kamerdebat van vandaag natuurlijk niet aan de orde kwam. De Graaf maakte zich er met een jantje-van-leiden vanaf. Jammer dat Mulder niet doorzette. De Haagse politici leven bij de goedgelovigheid van het publiek en de media. Daarnaast zijn ‘onze leiders’ wereldvreemd, naïef en amateuristisch.

8 april 1999

Ik stuurde Jan Willem een fax dat het nog steeds stil was rond Santegoeds en of mijn artikel nog zou worden geplaatst, ook omdat Stern dadelijk met een stuk komt. Jan Willem belde direct terug om te zeggen dat hij gisteren met Evert gesproken had. Het zou in orde komen.

Marcel van Lingen belde voor mijn rekeningnummer. Hij zei me 400 gulden te gaan overmaken en als de krant me intussen toch had betaald ‘dan hou je beide bedragen.’

Ik kon het geklets in het Kamerdebat gisteren niet langer harden, want niemand had het over waar het werkelijk om ging, dus miste ik de climax. Van Aartsen heeft gelijk dat grondtroepen in Kosovo waanzin is. De Grave, de ex-wethouder van Amsterdam die dat niet uitsluit, bazelt en speelt met levens.142

Marcel van Dam schrijft dat de navo Zich op sleeptouw heeft laten nemen door Amerikaanse cowboys - en dat is wat het is. Maar ook hij komt niet toe aan het cruciale punt van het passeren van de vn in deze kwestie. Niemand hier.

Ik heb opnieuw moeten bellen naar Joop van den Ende over het honorarium van 1.250 gulden. Heel keurig gaat dit hier.

Albert Eikenaar laat een koerier een boekje halen bij Paul de Ridder, want bij tweede lezing van het manuscript kwam hij al weer meer te weten. Hij wil het boekje nu zo snel mogelijk hebben. Paul zei dat er 130 boeken in de voorbestelling stonden, dat is nog nooit gebeurd!

Ik deed het eerste exemplaar van Mijn vriendin Beatrix bij Ellen in de bus.

14:55 uur, trein naar Utrecht Centraal

De conducteur zei: ‘Ik hoop dat je je centen gauw krijgt.’ Hij woont in de Marnixstraat, is lid van de fnv en begon over vakbondsproblemen.

16:00 uur, trein naar Amsterdam Centraal

Paul wachtte met tien boeken, we dronken cappuccino. Aan het volgende tafeltje keek ik in de twee totaal open ogen van een reus van een jongen, zeer aantrekkelijk. ‘Bent u niet die mijnheer van televisie?’ Ik wist meteen dat ik hem niet moest laten gaan. Ik nodigde de jongen uit bij ons te komen zitten en hij stelde zich voor als Louris Diederik Boeke, hij studeerde in Wageningen. Paul bestudeerde de gang van zaken, en ik gaf de jongen vijf gulden om nog een koffie te halen. Ik herhaalde tegen Paul dat ik het prima uitgegeven vond en dacht dat Albert Eikenaar niet zou weten wat hij ziet.

Toen Paul vertrok, vertelde de jongen dat hij herstellende was van een psychose. Ik pakte zijn olijfgroene jas en zei: ‘Dan moet je blijven en moeten we praten.’ Hij had in coma gelegen, gebruikt een berg medicijnen en was drugsgebruiker geweest en heeft nu problemen met zijn hoofd. Ik zei: ‘Ik zie alles. Je hebt geen mensen om je heen die met je om kunnen gaan.’ De jongen ging naar zijn ouders in Bilthoven, zelf woont hij in Rhenen. Ik gaf hem een boek mee, het moest wel.

Ik ben bij station Amstel toch nog gaan verzitten, want het lege gelul van twee trutten bij me in de buurt was niet langer te harden.

17:10 uur, Westerkade

Albert Eikenaar belde. Hij wordt steeds enthousiaster over het boek en heeft nu een exemplaar. Hij moet morgen zijn stuk inleveren. Hij had het Baarns Lyceum naar foto's van Beatrix gevraagd, maar daar verwezen ze hem door naar de rvd. Daar zit het dus fout.

Rechter Punt heeft besloten dat Desi Bouterse een vrijgeleide kan krijgen om te komen getuigen in een zaak tegen twee verdachten die volgens justitie met hem hebben samengewerkt. Ik vertrouw het niet echt, net als de Lockerbie-affaire.

Ook William Pfaff is door de knieën, hoe is het mogelijk?143 Hij wil nu ook grondtroepen naar Joegoslavië en praat over parachutisten en zelfs over Joegoslavië aanvallen vanuit Hongarije. Londen en Washington blijven maar hameren op Joegoslavische oorlogsmisdaden en vervolgingen in de toekomst. Hoe zit het met de oorlogsmisdaden van de navo?

Paul belde, hij was al in Breda aangekomen, maar hij had onderweg het Algemeen Dagblad gebeld op zijn gsm, vanwege een fax die hij van Lidewij had ontvangen op zijn volgende afspraak. Het ad bleek af te zien van de voorpublicatie. Wim Meij de chef van de zaterdagkrant had gezegd dat ze geen tijd hebben om de drukproeven door te nemen en er toch niets nieuws in Mijn vriendin Beatrix stond. Er komt dus niets in het Algemeen Dagblad. Ik zei hem dat ik Arjan Paans ga dreigen zowel de betaling voor het stuk als schade voor het uitblijven van een primeur ga eisen. Ik heb Paul herhaaldelijk gezegd om de afspraak met Paans per fax te laten bevestigen. Het is te veel via via geregeld, dat is overduidelijk.

Eikenaar, die een koerier naar Breda zou sturen, is het boekje zelf gaan halen. Het voordeel is nu wel dat er voor de embargodatum 14 april, als Stern publiceert, niets gebeurt. Frits Barend en Henk van Dorp hebben zojuist per fax bevestigd dat ik in hun programma van 14 april kom.

De stilte van Bas den Hond, die na toezending van een deel van het manuscript van Mijn vriendin Beatrix, niets meer van zich heeft laten horen, zei het al: er is weer eens een instructie uitgegaan om dit manuscript niet serieus te nemen. Het oude liedje. Er was een tijd dat Hazeu zei: ‘Ik besef nu pas waar ze via het Genootschap van Hoofdredacteuren toe in staat zijn.’ Reinout Oerlemans is de nieuwe presentator van het enkele jaren geleden stopgezette programma Wedden, dat..? Hij opende de show met de oude presentator de lul Jos Brink.

Reinout staat daar ineens in een grijs kostuum met een bril. Dit is net zo erg als in een soap spelen. Nee, het is erger, maar het zal goed betalen: hij rijdt een Porsche. Reinout heeft de moeite niet genomen me te bedanken voor het Soekarnoboekje, noch voor het boekje van Freud wat ik hem vanuit Florida stuurde.

Avond na avond zit Rob de Wijk van Clingendael in nova zijn ‘wijsheden’ te verkopen. Het is haast niet te geloven. Bram Stemerdink van de PvdA wilde Milošević met grondtroepen uitschakelen. Kees Homan, generaal-majoor der mariniers, bepleitte de Milošević-kliek met speciale eenheden te verdrijven. Blaauw (vvd) zei dat dit helemaal niet kon. ‘Niet aan beginnen,’ was zijn advies. Iemand anders zei dat ze Fidel Castro ook niet wegkregen, zelfs niet met vergiftigde sigaren. In Somalië kregen de Amerikanen Aidid ook niet te pakken. Er werd indertijd ook gepleit om Saddam met speciale bommen te verdrijven. Stemerdink: ‘Bombardeer Milošević als motor van het Joegoslavische voertuig.’ Wat een volk...

Tony Blair verdedigt op de bbc de bombardementen ‘to defeat ethnic cleansing’. Milošević zal vanuit de lucht verslagen worden, maar dit zal tijd kosten. De bombardementen hebben maar één doel: om de moordmachine van Milošević te vernietigen met de moordmachine van de navo. ‘The response of nato is the only humane reaction possible,’ zegt Blair. In Fontainebleau zeiden we nog dat Kosovo onafhankelijk zou moeten zijn onder Joegoslavië, maar dat wordt nu moeilijker, aldus Blair. David Dimbleby, de interviewer vroeg: ‘Is he now a war criminal like Saddam Hussein?’ Dat wilde Blair niet zeggen, maar impliceerde het wel.

9 april 1999

Ik lag te denken aan een opzetje van het Algemeen Dagblad om ons te doen geloven dat ze een pagina zouden maken met een voorpublicatie en met ons een embargo overeenkwamen, zodat we nergens anders dergelijke publiciteit zouden verkrijgen. Over persvrijheid gesproken. Wat doe ik als Stern ook op de toezegging terugkomt?

Peter belde dat Edwin spaghetti bolognese voor hem had gemaakt en zei dat Edwin hem herinnerde hoe ik eens een bakje van hun spaghetti mee in het vliegtuig had genomen, zodat ik eten had bij aankomst in een leeg Amerbos. Misschien probeerde hij om mijn gevoelens jegens Edwin bij de slijpen. Ik ben niet tegen Edwin, dat soort absolute oordelen slaan nergens op. Ik vind hem alleen niet aardig genoeg voor Peter, te

egoïstisch en op zichzelf gericht, maar dat vindt Peter niet, dus ik laat het rusten.

Ik heb Rhodius van het kabinet der koningin op de hoogte gesteld dat Mijn vriendin Beatrix over een week uit zal komen, en dat ik geen moment zal aarzelen nog wat dagvaardingen uit te laten gaan wanneer er geen duidelijke signalen komen dat er een regeling getroffen gaat worden.144

Ik probeer Ellen er nu toch echt van te overtuigen dat Beatrix, Kok en Van Mierlo moeten worden opgeroepen. Zij vertelde dat zij en Peter niet meemogen naar de Kamercommissie. De vvd ligt dus dwars ter verdediging van hun minister. Koenders (en Melkert?) kwamen er ook niet door. Na lang lullen zei ze eindelijk: ‘Dan komen we er niet via de politiek.’ Nee, dat heb je een jaar lang kunnen ontdekken met Jurgens en co. en nu ben je een jaar met Melkert en co. bezig en ben ik ondertussen nog steeds de lul.

Kosovo is puur een navo-provocatie, die al lang gepland was, en het uçk is natuurlijk een geheim cia-leger. En terwijl de rode knop de Lewinsky-affaire uitbuitte, werd Clinton voldoende verzwakt om de (eigen) klootzakken hun gang te laten gaan. Clinton gaat nu met alles akkoord, want hij heeft niets meer te vertellen.

Paul de Ridder interpreteerde mijn fax aan Rhodius als een oorlogsverklaring aan Beatrix - dat is het ook - daar ben ik zeker van, maar Ellen zweeg hierover in alle talen vanmiddag.

Ik belde Albert Eikenaar van Stern die nu zei: ‘Je krijgt je geld, maar ze vergaderen om 07:00 uur op maandag en het is niet zeker dat het artikel erin komt.’ De lay-out was gereed en de foto's uit hp/De Tijd nu ook. Is ook hij een val?

Arjan Paans liet mij vandaag niets meer horen.

23:00 uur

Reinout Oerlemans hoeft van mij niet meer. Gisteravond presenteerde hij een belachelijke show, met een auto die in Arizona uit een vliegtuig parachuteerde en crashte. Met Gina Lollobrigida als windowdressing notabene. Hij heeft gekozen voor troep en onzin. Weg met hem.

10 april 1999

Pak Santo had Tessel Pollmann van Vrij Nederland gefaxt over mijn voorgenomen trip naar Indonesië, want hij had mijn nummer niet. Tessel belde me zijn bericht door. Ik schreef hem

het faxnummer van Struwe te gebruiken en liet weten dat ik verwacht rond 15 mei aan te komen en hoop in Hotel Indonesia te kunnen verblijven.

Philip Bowring schrijft over de enorme binnenlandse schuldenlast in Indonesië.145 Indonesische banken zitten massaal opgescheept met slecht renderende leningen. Toen ik in 1994 en 1995 in Indonesië was, begreep ik uitstekend dat je geen Borobodur Hotel - met orchideeën in de badkamers - kon financieren zonder op het verkeerde pad bezig te zijn. Ik scheurde toen tientallen pagina's met adressen van banken uit het telefoonboek om te bewijzen dat het land gek was geworden. Zie nu mijn gelijk.

Ik heb mijn brief aan Rhodius nu ook aangetekend verstuurd. Ik heb bij Kok een exemplaar van Mijn vriendin Beatrix in de bus gedaan. Voorin schreef ik:



illustratie

Mijn vriendin Beatrix,

Voor Wim Kok,
voor wie ik enerzijds vriendschap voel, maar die niet wil zien dat ik sedert 1956 zéér onrechtmatig ben behandeld, en die de ‘backbone’ mist hier (na 5 jaar Torentje) eindelijk een eerlijke en faire streep onder te zetten.
Willem.
10 IV '99

16:00 uur

Ik kreeg een absoluut zalige cock suck door een gat in de houten muur, en later nog een door een jongen in natura. Ik kreeg echter op het moment suprême een steek in mijn hoofd, die even pijn deed. Ik denk dat ik niemand moet toestaan te zuigen op het moment van ejaculatie.

18:00 uur

René Zwaap kwam mijn nieuwe boekje halen, en bleef voor een kopje koffie. Hij vertelde dat Martin van Amerongen terugkomt naar De Groene Amsterdammer.

Volgens een Duitse generaal zou Milošević zijn aangeslagen, zelfs wankelen. De uçk brult om wapens. In Albanië wordt door de cia nu een volwaardig leger op de been gebracht om Kosovo in te nemen. 400 Amerikaanse soldaten werken op het vliegveld in Tirana. Kan je nagaan hoe propaganda werkt: tweederde van de Nederlanders wil nu oorlog. ‘We zijn niet in oorlog met Joegoslavië, maar met de heer Milošević,’ zei Solana op de Franse televisie. Ik kan niet geloven wat ik hem hoor en zie zeggen. De vs, navo, Europese Unie, allen redeneren dat mensenrechten eerst komen en boven nationale soevereiniteit staan. Wat een levensgevaarlijke redenering is - en overigens alleen voor het eigen gewin wordt gehanteerd - want denk eens aan hoe China en Indonesië tegenover dit in wezen Amerikaanse praatje staan. En dan heb ik het nog niet over Rusland. Ze halen internationaal recht en realpolitik door elkaar.

Max Westerman laat zich verleiden om Milošević ‘de slager van Belgrado’ te noemen. Joris Cammelbeeck kwam vandaag met een artikel in de Volkskrant over de vn waar de navo inzake Kosovo volledig aan voorbij is gegaan. Hij vertolkt precies het standpunt dat ik tien dagen geleden nog niet in de krant kon krijgen.

11 april 1999

Ik werk aan een tekst voor internet. Het wordt gepubliceerd op de website van Papieren Tijger.146

Wanneer ik Mijn vriendin Beatrix lees, ben ik zeer tevreden. Het had beter gekund, maar toch is zoiets nooit eerder gepubliceerd.

Albanië heeft de vs de volledige controle gegeven over haar

militaire bases, de havens en vliegvelden, dus Albanië is feitelijk bezet door de Amerikanen. Ze gaan ze gebruiken voor de bombardementen op Joegoslavië. Het was te verwachten. navo-troepen mogen nu ongelimiteerd Albanië in. Ze hebben natuurlijk fantastische beloften en geld gekregen om dit te bereiken. Wat een smerig spel. De bbc noemt Albanië al het 19½ de lid van de navo. Ook de Apache helikopters zullen er worden gestationeerd.

De Grave zit in Buitenhof en kan niet antwoorden op de vraag of we in oorlog zijn. ‘We nemen deel aan gewapende acties om humanitaire redenen,’ zegt hij. Hoe kan zo'n lul minister worden? Een weg terug is er niet. Jan Dirk Blaauw van de vvd zegt dat Kosovo geen soeverein probleem van Joegoslavië is. Paul Scheffer van de adviesraad Vrede en Veiligheid zegt dat Blaauw speelt met schijnzekerheid. Oud-ambassadeur in Moskou Piet Buwalda zegt dat de navo-doelstellingen vaag en onnauwkeurig zijn. Waar liggen de grenzen van de navo? Blaauw zegt dat we hebben geprobeerd de zaak met de vn te regelen, maar het probleem is de Veiligheidsraad. ‘De vernedering van Rusland,’ zegt Scheffer, ‘is in de toekomst een probleem.’

‘Het conflict is ons opgedrongen,’ beweert Blaauw ook nog. Freek de Jonge die ook in Buitenhof zat, werd gevraagd of hij Kosovaren wilde opnemen. ‘Nee, niet in mijn huis en tuin,’ maar hij geeft wel een benefietconcert in Carré.

Ik belde Paul na deze uitzending, maar hij heeft niet naar Buitenhof gekeken. Onbegrijpelijk! Juist door naar meningen van anderen te luisteren scherp je je kennis van zaken verder aan. Anti-sovjetisme ontstond niet op Amerbos, maar door naar Moskou te gaan. Ik werk al uren aan de twee pagina's voor internet over Kosovo.

René Zwaap vindt dat ik een ontluisterend beeld van Beatrix heb geschapen. ‘Ik lees sneller dan jfk,’ zei hij. Dat is dus het probleem: niemand leest nog echt.

Peter van der Vorst van Joop van den Ende belde. Hij wil een exemplaar van Mijn vriendin Beatrix.

Het is een verloren dag geweest. Ik kwam tot niets. Ik haat zondagen sowieso. Ik heb nu een halve eeuw (1940-1990) van mijn dagboeken bewerkt en eigenlijk heb ik er geen zin meer in. Heel vreemd. Ik ben moe. En wie garandeert dat ze uiteindelijk niet worden vernietigd?

In Lopende zaken enkele reacties op Joegoslavië.147 Boris Fjodo-

rov (ex-vice-premier van Rusland) zei dat de Doema druk was met de afzetting van Jeltsin. Niemand kon zich bemoeien met binnenlandse aangelegenheden van andere landen, ook niet in Kosovo, waar genocide allerminst bewezen was. Bommen zullen de problemen van Kosovo niet oplossen. De internationale gendarmerie in Cuba, Irak, Libië en andere landen loste eveneens niets op. Dus dankzij de navo zullen er meer doden zijn dan door Milošević.

Oud-militair adviseur van de vn Frank van Kappen gaf het buitenspel zetten van de vn toe. De Veiligheidsraad was in een vacuüm beland. Hij vond wel dat er ingegrepen moest worden, maar er was geen militair mandaat van de Veiligheidsraad dat verlamd was door vetorecht. Hij zei dat de navo terecht had gehandeld dat volkerenmoord niet werd toegestaan. Maar doe je dit een keer buiten vn om, dan gaat het een volgende keer nog makkelijker. Waar stop je als de navo mislukt? Dan zijn we de vn en navo kwijt als geloofwaardige instrumenten. Hij was hierdoor zeer onzeker over de toekomst, want de internationale veiligheid en de internationale rechtsorde waren in het geding. Van Kappen zei dat we nooit meer een derde vn bij elkaar krijgen. Hij geloofde in het Handvest. De vn was immers nodig in Afrika en Azië, waar de navo geen politieman kan spelen. Grondtroepen zouden onvoorziene consequenties met zich meebrengen.

12 april 1999

Ik heb Paul Damen (at5) in de stromende regen het boekje in handen gegeven en ook Jan Willem van Cruysen, en heb nog eens om de 3.000 gulden van Story gevraagd.

Ik belde Albert van Stern. Het kwam er niet in zei hij. ‘Stuur maar een nota naar Hamburg.’ Hij is duidelijk gebruikt om de publicatie tegen te houden tot Beatrix in China was. En ook om te voorkomen dat ik de scoop aan Der Spiegel zou geven. Wat ook mee moet hebben gespeeld was mij lekker te maken met 4.500 mark, waar ik dus naar kan fluiten. Ik zei hem: ‘Jij hebt getekend, de nota gaat naar jou.’ Hij hing meteen op. Ik wist altijd al dat hij een onderkruipsel was, zo ziet hij er uit. Maar ik moest de gok nemen.

Ellen heeft het boek gelezen, maar gaf geen commentaar, en stribbelde bovendien tegen over het oproepen van Beatrix, Kok en Van Mierlo. Ze komen volgens haar toch niet. Zij had gehoord dat Kok er niet tegen was dat er een regeling kwam, maar dat zijn ambtenaren het niet willen. Ik moest weer eens woest worden, maar toen stelde Ellen voor om voor de verho-

ren van 20 april het oproepen van Beatrix, Kok en Van Mierlo aan te kondigen.148

Ellen heeft ook bezwaar gemaakt bij P.L.G van Velzen over het uitblijven van een besluit over het verstrekken van stukken van Buitenlandse Zaken, de zogenaamde ‘blauwe brieven’, die in het verhoor van Oostveen ter sprake kwamen.149

Ik sprak Jan Willem van Cruysen nog even. Hij was al op pagina 105 en hij noemde het boek een ‘bommetje’. Hij ging ermee akkoord dat Stern en Story het geld voor mij naar hem overmaken.

Om 17.30 uur arriveerde Gino. Hij had een litteken op zijn arm van een krab van Cynthia. Als hij er weer is, ben ik totaal bevallig jegens hem. We lagen op bed (ik zoog hem kort) en hij was liefdevol, ik voelde het. Ik kreeg een zoen voor het boekje.

Zelf kom ik dus weer tot niets vandaag, jammer.

Louris Diederik Boeke belde. Hij komt volgende week.

Peter zei dat hij vandaag twaalf brieven uit Miami had ontvangen. ‘Wat heb jij veel gedaan. It reads like a porn movie. It's quite miraculous.’

13 april 1999

Peter van der Vorst belde dat hij Mijn vriendin Beatrix aan het lezen was: ‘Heel grappig.’ Ik ga vanavond bij hem langs

Trein naar Den Haag

Ik ben op weg naar de Indonesische ambassade voor een gesprek met ambassadeur Abdul Irsan over mijn voorgenomen reis.

Hoe kunnen mensen een mening vormen met weinig tot geen historische informatie of perspectief, terwijl ze ook gebombardeerd worden met leugens? Geen enkele Nederlandse journalist onderzocht, of stelde zelfs maar vragen over wie er betaalt voor het Kosovaars bevrijdingsleger.

Mevrouw Corrie (69) is vorig jaar met Prinsjesdag overleden. Ze heeft sinds 1952 in de poffertjeskraam gestaan. Het maakt me stil. Ik zie haar nog voor me.

16:00 uur, trein naar Amsterdam

Ik bezocht eerst Christine Roessingh-Reijnders. Ze is nu een kleine oude dame in haar poppenhuisje aan de Wassenaarseweg. Haar man Hans Roessingh (84) loopt moeilijk en krom.

Wat hangt ons boven het hoofd? Het was een genoeglijk bezoekje. Ze waren het erover eens dat de oorlog in Kosovo niet kan. We hebben heel wat onderwerpen besproken. Ik liep vanaf daar naar de residentie van de Indonesische ambassadeur.

Ik had een zeer goed gesprek met ambassadeur Irsan. Hij belde ter plekke naar de directie van luchtvaartmaatschappij Garuda om te bevestigen dat ik naar Indonesië mag. Hij was aardig, maar bleef afstandelijk. Ridi, een voormalige persvoorlichter, had een boek geschreven waarin hij een uitspraak van mij citeert over Suharto: ‘I hate him.’ Ik verduidelijkte dat ik die uitspraak heb gedaan omdat Suharto Bung Karno's dood heeft veroorzaakt door hem in inhumane toestanden te isoleren. Ik vertelde hem enkele anekdotes. Hij denkt dat Megawati - als verenigende factor - president zal worden. Hij zei dat ze sinds 1995 zeer veel aan aanzien had gewonnen.

Rond 18.00 uur was ik bij Peter van der Vorst voor de documentaire die rtl4 wil maken over Juliana.150 Hij bleek Mijn vriendin Beatrix in een adem uit te hebben gelezen en baseerde zijn vragen op het nieuwe boekje. Ik heb een interview van ruim een uur gegeven, toen aten we wat en uiteindelijk was ik om 20:00 uur thuis na bijna twaalf uur onderweg te zijn geweest.

14 april 1999

Westerkade

Er is in Oslo vier uur gesproken, alsof dat genoeg was, om het bombarderen, moorden en lijden te stoppen. Albright was in het zwart, met een gigantische vlinder op haar jurk. Ze kennen in dit deel van de wereld geen musjawarah en mufakat. Amerika stuurt nog eens 300 vliegtuigen - totaal een armada van duizend - om Servië naar de steentijd terug te bombarderen. Amerika, hetzelfde land dat dr. Kevorkian (70) voor tien tot vijfentwintig jaar de gevangenis instuurt omdat hij als voorvechter van vrijwillige euthanasie een tiental patiënten heeft geholpen hun leven te beëindigen. Deze oorlog heeft de vs al zes tot acht miljard dollar gekost - ze liegen er waarschijnlijk over - en hier gaan 500 mariniers, met steun van de hele Kamer inclusief de SP, naar Albanië om alleen vluchtelingen te helpen. Dat zweert Frank de Grave, maar in werkelijkheid zeggen ze later dat ze genoodzaakt waren de koers te wijzigen en toch de oorlog in moesten gaan.

Blair schrijft dat Europa en de vs niet anders kunnen dan de

wapens inzetten tegen Milošević omdat het verleden heeft uitgewezen dat een dictator die etnische zuiveringen houdt geen goede uitkomst geeft. Blair gaat ervan uit dat Clinton en hij het best weten wat ‘goed’ voor de wereld is - alsof ze samen de wereld zijn. Europese socialisten kunnen zich blijkbaar geen Europa meer los van de vs voorstellen. We zijn te verschillend en te ver van elkaar om waarden gelijk te schakelen. Zijn pleidooi (wat zou ik zonder de Struwes moeten beginnen, met de International Herald Tribune) gaat er totaal van uit dat alle blaam in Servië zou liggen - en Milošević een oorlogsmisdadiger is, dat staat al vast. De echte oorlogsmisdadigers zijn de supergeheime Gladio-mensen in actie, gestuurd vanuit de vs, waar Blair waarschijnlijk niets van weet en de chantabele Clinton niets over zal zeggen.151

Vanavond bij Barend & Van Dorp wordt interessant. Ik zal daar bekend maken Beatrix voor de rechter te willen brengen, maar c'est le ton qui fait la musique.

Als zo'n dag begint met een étude van Liszt door Claudio Arrau, trekt die muziek met een glimlach van oneindige schoonheid door mijn gedachten en lichaam en is het (na alle shit gehoord en gelezen te hebben vanmorgen) me zoveel waard om in leven te zijn, en daarvoor dankbaar te zijn.

Het artikel van Zwaap is toch nog redelijk prominent en groot geworden.152 Ik heb het naar Paul gefaxt.

Ik sprak nog even met Stieven Ramdharie, maar ben niet blijven zitten voor een koffie. Hij zat zulke onzin te kletsen, en ik had geen zin me verder te ergeren. Ik gaf hem mijn boekje en schreef voorin: ‘Voor St. R. Hoop dat je er niet weer doorheen slaapt.’

We hadden een voorbespreking met diplomaat Boerland, die niet zoveel te vertellen had. Als Ellen dan kletst over ‘heel belangrijk,’ kan ik het niet laten te zeggen dat het een herhaling van zetten is die al acht jaar duurt.

Nu speelt rtl Nieuws kiekeboe over mijn boekje. De redacteur die het afsprak met Paul is vandaag ineens vrij. Paul belde en is overtuigd dat het smoesjes zijn. Er is op een of andere manier een stokje voor gestoken.

Beau van Erven Dorens en Minoesch Jorissen van rtl Live hadden het boekje in een adem uitgelezen ‘maar had je niet diplomatieker moeten zijn,’ vroeg Hans-Sjouke Koopal, de redacteur van rtl Live. ‘Op papier ben je een stuk grover dan zoals je nu tegen mij praat.’ Wat wil je? Ik ben een leven lang

diplomatiek geweest. ‘Ik wilde je laten vragen waarom je Beatrix zo scherp aanvalt op die Nazi-speech,’ zei hij.

‘Als je dat vraagt, dan gaat de zaak door, dan zal ik je terzake van repliek dienen.’

navo-vliegtuigen hebben bommen op een konvooi van Kosovaarse Albanezen gegooid, 64 mensen zijn overleden - en nog meer Serviërs. We zijn oorlogscriminelen, wij Nederlanders zijn nu bondgenoten met ‘the criminal nato war-machine,’ zoals de Joegoslaaf zei op bbc.

Barend & Van Dorp vanavond is - denk ik - uitstekend verlopen.153 Henk van Dorp en Frits Barend vonden het uitstekend en vlot geschreven. En dat is wat ze beiden ook zeiden op tv. Ineens dook Serge van Duijnhoven op en ik omhelsde hem. Jan Mulder hield zich wat op de vlakte, maar hij is een aardige vent. Zanger Gordon was er en vertelde over zijn ziekte - reuma in de gewrichten - wat ik afschuwelijk vond. Hij heeft een prachtig huis in Kaapstad en zal daar in de winter heengaan om zijn gewrichten te ontlasten. Het was een genoeglijke avond.

15 april 1999



illustratie

Pieter Broertjes belde dat ik het gisteravond uitstekend had gedaan. Ze hebben vandaag ‘een klein berichtje’ over het oproepen van Beatrix. Ik maakte dat bij Barend & Van Dorp bekend.

Broertjes was heel aardig en bedankte voor het exemplaar van Mijn vriendin Beatrix wat ik hem had toegestuurd. Overigens herinnerde hij zich niet dat hij ooit had gezegd een redactioneel over mijn zaak te zullen schrijven. Ik zei dat Nicolaï en Pasman erbij waren toen hij dat zei. ‘Oké, dan moet ik een zwak moment hebben gehad.’ Hij zei ook: ‘Je zag eruit of je honderd jaar zal worden. Je overleeft ons allemaal.’ Arendo had Pieter al gebeld: ‘We staan er weer in.’

Ik ben weer geëmotioneerd door Liszt. Muziek kan door merg en been gaan. Toch ben ik onrustig en kom tot niets.

Paul zegt dat de hele club van Papieren Tijger Barend & Van Dorp gisteravond perfect vond.

Ik zal Luc Sala het boekje brengen, want hij wil een interview maken.

Michael Ignatieff komt met een uitstekend artikel over de waanzin van de navo-bombardementen en de manier waarop het Pentagon en de navo steeds weer onzinnige argumenten vinden om ermee door te gaan. Hij doorziet haarfijn het proces van groepsdenken en hoe daarmee eigen waarheden worden gecreëerd.154 Ik heb direct een kopie gestuurd aan Kok, samen met een aantal pagina's uit Vital Lies, Simple Truths van Daniel Goleman, waarin deze duidelijk uiteenzet hoe groepdenken leidt tot het ontstaan en overeind houden van deze illusies.155 Het is weer afschuwelijk weer met zelfs even natte sneeuw.

Jan Foudraine belde dat Luc Sala mijn gesprek met Van Dantzig weer had uitgezonden.156 Ik zette Jan mijn meningen over Kosovo uiteen. ‘Kan je dit nergens publiceren,’ vroeg hij. Nee dus.

Ramdharie zegt dat zijn stukje over het oproepen van Beatrix voor de helft bekort is (door anderen). Ellen zei ‘zeer ongelukkig’ over het artikeltje in de Volkskrant te zijn. Ze begon met: ‘We hadden afgesproken...’, en dat is weer jammer. Dat zou vroeger nooit zijn gebeurd. Dat verzint ze als verdediging tegen Peter Nicolaï en co. - begrijpelijk, maar onwaar.

20:00 uur

Vanmiddag zat ik bij rtl Live.157 Ik heb de zaak na Ellens pleidooi wat teruggedraaid, vooral vanwege haar argument dat al te scherpe woorden de kans op hulp van Beatrix of een schikking zou kunnen saboteren. Beau van Erven Dorens - opgestookt door Hans-Sjouke - bestookte me met vragen over het voor de rechter brengen van Beatrix. Ik heb de meer voorzichtige benadering zeer bewust afgedraaid, maar onderstreepte wel dat als ze een ambassade in Jordanië kan neerzetten, een ambassadeur in Pretoria kan vervangen of een handtekening voor Klaas de Jonge kan zetten, ze ook mij kan bevrijden van de basterds in Den Haag.

Bij thuiskomst stonden Theo van Gogh en Arendo Joustra op het apparaat en Frits Barend had al twee keer gebeld en zei me dat als ik wat te vertellen had, ik maar moest bellen en dan zouden ze me in Barend & Van Dorp mijn zegje laten doen.

16 april 1999

Er is gisteren op televisie meer dan 41 miljoen gulden opgehaald voor vluchtelingen uit Kosovo. Wat zijn we toch in de war, want het platgooien van Servië - als volleerde nazi's en massamoordenaars - gaat gewoon door. De praatjes van Clinton en Blair worden steeds geraffineerder. We bombarderen voor vrede en mensenrechten en alles is de schuld van Milošević. Als hij had gecapituleerd, dan zou er niets zijn gebeurd, is de redenering. Het is een vorm van angstwekkend groepsdenken op wereldschaal. Milošević is er de schuld van, zegt de navo, dat ze tractoren met vluchtelingen voor een militair konvooi aanzagen en nu zouden Joegoslavische mig's een ander konvooi hebben bestookt.

Tien bij Struwe zei gisteren: ‘Je hebt hier in de winkel gezegd dat Gordon veel te oud is en dan zeg je het ook op televisie!’ Natuurlijk zeg ik het ook, ik zeg het overal, want dat is mijn mening.

Ook de woordvoerder van Albanië in Washington was op bbc World om te benadrukken dat alles Milošević’ schuld was, en dat hij de bevolking als menselijk schild gebruikte. We leven in een wereld van verraders en constante leugenaars, maar het is nooit anders geweest: onze jungle zal altijd een jungle blijven. Dat is hoe het begon en dat is hoe het op een dag zal eindigen. Overbeke zal een brief afgeven dat ik stress gerelateerde infecties heb. Toen ik dat Ellen vertelde, zeurde ze: ‘Er moet in staan stress, gerelateerd aan het proces.’

willem oltmans sleept de koningin voor de rechter! schrijft Privé, naar aanleiding van Mijn vriendin Beatrix en wat ik zei bij Barend & Van Dorp.

Justitie heeft een getuigenverklaring van Patrick L., die hier een straf van acht jaar uitzit voor cocaïnesmokkel, afgedwongen. Ook loopt er nog een zaak tegen hem wegens het organiseren van drugstransporten. Deze Patrick L. heeft nu verklaard dat Bouterse persoonlijk met hem onderhandeld heeft over een cocaïnetransport van Suriname naar Stellendam.158 In ruil hiervoor krijgt hij tweeëneenhalf jaar strafvermindering. Wat durven ze in godsnaam tegen Bouterse in elkaar te zetten? Het is godgeklaagd.

Edwin van Rooyen belde. Hij ziet de Kosovo-affaire zoals ik het zie. Hij vertelde onder andere (het is vertrouwelijk) dat Beatrix het eredoctoraat van Mandela erdoor gedrukt had. Blair en zijn mental case Cook beklagen zich over de verslaggeving van de bbc, terwijl ik juist de partijdige ondervragingen van Joegoslaven een grof schandaal vind. Edwin had het ook over deze desinformatie, maar ook over het geklets van varkenssaneerder Van Aartsen, dus ik raadde hem aan het interview met de minister in hp/De Tijd eens te lezen. Van Aartsen zegt in hp/De Tijd dat hij tegen het sturen van grondtroepen zal zijn. Hij zegt zelfs dat Nederland desnoods als enige het sturen van grondtroepen zal vetoën. Maar dat moet ik nog zien. Nederland zegt al 33 miljoen gulden te hebben uitgegeven aan Kosovo. Het neerhalen van de mig kostte bijna een miljoen en intussen zijn al 50 raketten (22 miljoen gulden) door onze f-16's afgevuurd. Buitenlandse Zaken betaalt mee: er is 270 miljoen beschikbaar. Clinton vroeg het Congres 12 miljard dollar. De klacht van de Londense regering tegen de bbc-verslaggeving heeft nu al geholpen: de correspondent in Belgrado zei vanavond: ‘Als de bombardementen aanhouden, zou de sympathie van de mensen zich tegen Milošević kunnen keren.’

Ik kreeg een zalige blow job van een wilde jonge hunk. Zonder mijn gun zou ik al jaren geleden uit de markt geconcurreerd zijn.

17 april 1999

De 400 gulden voor het burgemeesterverhaal voor Het Parool moet nog steeds komen, evenals het geld voor De kip is gaar bij Joop van den Ende.

Eindelijk lees ik een heldere analyse van historicus Jan Drentje, die uitlegt dat Nederland wel degelijk in oorlog is, al is het maar omdat de Serviërs de oorlog hebben verklaard aan de navo na aanvang van de bombardementen. Het kabinet kan zich niet meer verschuilen achter een ‘humanitaire’ missie. Drentje maakt duidelijk dat de actie van de navo - ingrijpen in een binnenlands conflict van een soevereine staat - de vn passeert en de positie daarvan verzwakt. En nu de navo dus een oorlog voert ‘omwille van handhaving van elementaire mensenrechten’ moeten de navo-landen en dus ook Nederland daar zich zeker zelf ook aan houden. Dat vraagt volgens Drentje op zijn minst om een kritische discussie die momenteel in Nederland volledig ontbreekt.159

Louris Boeke, inderdaad familie van Kees Boeke, was hier vandaag van 12:00 tot 20:00 uur. We hebben heel intensief gesproken en eindigden de dag in een Chinees restaurant. Het is minder ernstig met hem gesteld dan ik dacht. Hij belde me later op de avond nog vanaf het station in Utrecht: ‘Ik wil uw vriend zijn en niet omdat u bekend bent.’ Dat wist ik. Louris is een lieve jongen, maar hij heeft twee gezichten: een serieuze persoonlijkheid, en de ander: de lachende, onbeschadigde jongen.

Louris was verslaafd geweest aan harddrugs. Hij had na een overdosis vijf dagen in coma gelegen, en had daardoor een lichte hersenaandoening opgelopen. Soms heeft hij waanideeën, of hoort hij stemmen, maar daar heeft hij medicijnen tegen. Toch denk ik dat hij goed op de rails te krijgen is, maar een uur in de veertien dagen bij een psychotherapeut in Den Haag is natuurlijk onzin. Hij had met terugwerkende kracht 10.000 gulden van het gak gekregen en woont bij Rhenen op een kamer op een boerderij, heeft een scooter, een racefiets en een gewone fiets. Zijn ouders wonen in Brummen. Zijn tante had hem gewaarschuwd niet bij mij te slapen.

Het zwijgen van Bas den Hond of Fred Lammers verraadt weer de Haagse instructie waar Arendo op doelde: ‘de media zullen je boek wel weer doodzwijgen’.

18 april 1999

Wouter vond Mijn vriendin Beatrix nog te lief. Ik zei hem Gita te zeggen dat de eieren op zijn. Later werd er aangebeld. Wouter en Gita hadden op weg naar een bruiloft in Den Helder twintig eieren in een bakje voor mijn deur gezet. Ik gaf de helft aan Myra

Zeventig procent van de sp-aanhang is voor de bombardementen op Kosovo en Servië, hoorde ik in Buitenhof.160 Hubert Smeets en Natascha Kuit zullen Jan Marijnissen hierover wel eens even de oren wassen. Smeets is mesjogge, altijd al geweten. ‘Milošević een kopje kleiner maken,’ is ook Marijnissens mening, maar hij blijft tegen de bombardementen. Smeets zit nerveus met zijn ogen te knipperen, maar Marijnissen laat zich niet provoceren. Ook hebben ze het over de oorsprong van het uiteenvallen van Joegoslavië: namelijk de erkenning in 1991 van Hans-Dietrich Genscher, minister van Buitenlandse Zaken van Duitsland, gevolgd door Van den Broek, van Kroatië (en Slovenië). Even later volgt de bruikbare Paul Witte-

man, die natuurlijk drie Serviërs heeft gevonden, die gevlucht zijn voor Milošević, en nu hier zijn om propaganda te maken tegen Servië.

Trouw schijnt geschreven te hebben dat het hele land achter de bombardementen staat. De propagandamachine draait op volle toeren.

Ik belde lang met Višjna Hrbud, de Joegoslavische vrouw van Wim Klinkenberg. Haar zoon, die in Kroatië is, is blij dat er gebombardeerd wordt. Milošević is volgens haar een schurk en geestelijk gestoord, maar de Serviërs staan als een man achter hem, want de mythologie van die plek zit diep in de Servisch-Kroatische ziel. ‘De oorsprong van onze geestelijke kracht ligt daar. Onze adel komt uit die hoek, we hebben er eeuwen om gevochten tegen de Turken. Na al het onderhandelen moest er tegen Milošević iets gebeuren.’ Zonder grondtroepen kan het nu niet meer worden opgelost, volgens haar. Ze dacht dat Rusland vrijwilligers en wapens zal sturen. Dus de vrouw van Wim Klinkenberg (die etnisch Kroatische is) is tegen Milošević, zoals Wim voor Gorbatsjov was. Ik kan niet geloven dat Milošević de Üntermensch is zoals hij wordt neergezet. Hij is een betere tacticus dan de bende van de navo en het lijkt erop dat hij zal overleven, net als Saddam en Kadhafi gedaan hebben.

Dick Verkijk, die bij Netwerk zit, zegt: ‘Ik ben er ziek van dat men besluiten nam zonder de regio te kennen en Milošević juist in te schatten.161

19 april 1999

De bbc had gevraagd of Milošević nu zelf doelwit zou worden van bommen, maar kreeg het antwoord dat de vs juridisch problemen hebben om een staatshoofd als doelwit te nemen. Het is de collectieve idiotie tot in het extreme. Blair zegt ondertussen dat er geen mogelijkheid tot vrede met Milošević is, dus moet hij weg. Alsof ze er iets over te zeggen hebben. Het is een herhaling van de zetten van tien jaar geleden in Bagdad. Ook dat zou maar een korte oorlog worden.

De bright minds van de navo hebben zich gigantisch in de vingers gesneden met Kosovo. De hele affaire is een gigantische miscalculatie. President Jacques Chirac van Frankrijk probeert nog wat, maar hoe harder ze op Milošević schelden des te langer ze met hem te maken zullen hebben.

Ronald Frisart heeft Mijn vriendin Beatrix niet gekregen, terwijl ik zijn adres toch op 't lijstje van Paul had gezet.

Mijn trip naar Djakarta is rond, ik kan het nog steeds niet geloven.

Ellen kwam om over de verhoren morgen te praten en het begon goed. Maar toen had ze het Neelissenstuk niet voorbereid en ik werd razend en vroeg haar te vertrekken. Ik raakte buiten mezelf. Dat wil ik niet, maar ik was zo woedend. Ik nam een kalmeringstablet van Renate Zwiers en het hielp ogenschijnlijk, maar mijn hoofd is niet in orde. Ik heb geen zin om een hersenbloeding te krijgen van de opwinding over deze slepende ellende.

Wouter belde. Hij heeft naar de jfk Library gebeld, de datum genoemd, en hij kreeg te horen dat het memo van mij aan Walt Rostow daar aanwezig was.162 Voor tien dollar wordt hem een kopie gezonden. Over journalistiek gesproken! Een tekenaar annex wielrenner in een boerderij in de buurt van Amersfoort achterhaalt de waarheid, wat geen enkele ‘journalist’ ooit heeft geprobeerd.

20 april 1999

Centraal Station

Ik heb de knoop doorgehakt en Beatrix, Kok, Sillevis Smitt, Nicolaï en Broertjes een kopie van de brief gezonden die ik vandaag op een geschikt moment aan die smeerlap Punt ga overhandigen. Ik doe niet langer mee en leen me niet langer tot het Haagse wajangspel rondom mij. Mijn eisen staan in Mijn vriendin Beatrix.

Ik zal Ellen straks vragen de zaak te onderbreken, dan leg ik haar uit wat ik ga doen, en zal ik haar verbieden verder iets te zeggen voordat zij met de rest van het juridisch team heeft overlegd.

11:30 uur, trein Den Haag-Amsterdam

Peter had Ellen nog opgebeld, hij wilde overleggen, zei Ellen voor de zitting. Klaas Jan Hindriks was uitstekend bezig en Den Hertog - met Van Velzen - probeerde valletjes te zetten waar Klaas Jan niet intrapte. Maar ik verlaag me niet langer tot deze rotzooi die ze rechtspraak noemen. Ik heb dus mijn plan uitgevoerd. Ik heb om een schorsing van drie minuten gevraagd, en Ellen zonder omhaal meegedeeld er genoeg van te hebben met misdadigers als Den Hertog en Van Velzen - gedekt door Punt - in een kamer te verkeren. Ellen probeerde me ervan te weerhouden. ‘Bel eerst Peter Nicolaï,’ zei ze nog.

Ik heb veel te lang geluisterd naar middelmatigen, die zelf deel uitmaken van het gekonkelconcours. Ik had deze stap jaren geleden moeten zetten, want het leidt tot niets. ‘Je had niet moeten komen,’ mompelde Ellen, maar ik overhandigde Punt mijn brief.163 Intussen zat ex-diplomaat Boerland in de gang te wachten. Hij werd intussen al geïnterviewd door Frisart. Hij zei al zeven processen te voeren.164 Nu staat mijn hoofd op springen. Misschien moet ik ertussenuit, naar Parijs.

Westerkade

Klaas Jan belde om 15:00 uur. Hij had ze nog tot 12:30 uur beziggehouden. Hij begreep mijn situatie exact en was zeer bezorgd. Toen belde ik het anp en stuurde hen ook de brief aan Punt. Ik werd door een zeer sympathieke dame te woord gestaan, die vroeg of ik nu het hele proces stopzette. Nee dus. Maar deze mijnheer, noch Den Hertog of Van Velzen, wil ik nooit meer zien. Ik voel me te goed voor dergelijk tuig. En dat is definitief.

Wouter belde. Ik zei hem dat Jan Willem van Cruysen me had gebeld dat de show van Patty Brard, waar ik voor gevraagd was, schadelijk voor me zou zijn en dat ze gek is.165

Ik zat me op te winden over Paul, die ik al vier dagen niet kon bereiken, toen hij belde dat Marc van der Linden me wil interviewen, en daarna naar zijn flatje in Kaapstad gaat (net als Gordon). Marc, die ik even later belde, vertelde in zijn televisierubriek gisteren mijn boekje zeer te hebben aangeraden.166 Daarna belde Paul weer dat er in de eerste week van verschijnen van Mijn vriendin Beatrix 500 exemplaren verkocht waren. Morgen gaan er weer 500 naar het Centraal Boekhuis.

Ronald Frisart belde. Punt had Ellen bij zich geroepen na lezing van mijn brief, en Ronald had haar horen zeggen: ‘Het duurt te lang.’ Ellen had ook weer herrie met Den Hertog. Ronald vond het sympathiek dat Punt de brief aan haar teruggaf.

Peter Nicolaï doet sinds Christo niets, zoals gewoonlijk. Als ik zenuwachtig ben, zoals vandaag, eet ik veel te veel. Jammer, want ik was afgevallen.

Dirk van Schouwenburg had Mijn vriendin Beatrix zien staan bij Struwe: ‘te duur en toch allemaal ouwe koek.’

21 april 1999

Het is de dag dat mijn vader overleed, 33 jaar geleden. Kan het haast niet geloven. Het liefst zou ik naar zijn graf in Bilthoven gaan en dan ook mevrouw Van Dijk bezoeken, die vandaag jarig is. Maar dat is me allemaal teveel nu. Ik lag al om 03:00 uur wakker, maar heb uiteindelijk nog wel geslapen. Ik zal er alles aan doen te voorkomen dat ik eraan onderdoor ga.

Ik moet me nu echt met man en macht verzetten om niet nog verder gestresst te raken en er is maar een manier: ik denk en praat niet meer over de zooi van Den Haag. Vannacht verbeeldde ik me last van mijn hoofd te hebben en lag ik daarom minstens een uur wakker.

Ellen stond op het antwoordapparaat, of ik de brieven van dokter Overbeke en dokter Zwiers, mee naar Hans Verploeg wil nemen.167 Ze zegt niet dat ze mijn brief aan Punt terug heeft genomen. Dat moest ik van Frisart horen.

Ook de International Herald Tribune moffelt het bezoek van de patriarch van de Russisch-Orthodoxe Kerk aan Belgrado in een paar regels weg.168 Milošević zei tegen de krant dat Rusland en de patriarch alles doen om een vrede tussen hem en de navo te bereiken.

Er was een uurtje zon, ik heb naar Liszt geluisterd en gelezen en als ik maar oplet, ben ik wel weer oké.

Ik schreef Santo dat mijn ticket naar Indonesië geregeld was en of hij niet iemand wist in Hotel Indonesia die me een mooie korting kon geven op drie weken verblijf aldaar.

In Colorado hebben twee jonge jongens in een school twaalf medeleerlingen en een leraar doodgeschoten, en pleegden vervolgens zelfmoord. De bbc begint daar natuurlijk mee, alsof er geen bombardementen aan de gang zijn.

Ben een stuk beter vandaag, en als ik me geheel uit de zaak terugtrek - wat met de brief aan Punt wat mij betreft is gebeurd - zal ik snel in orde zijn.

Marc van der Linden interviewde me voor Weekend. We hadden afgesproken in het Grand Hotel. Hij had er een duur tafeltje gereserveerd, maar ik stelde voor bami te gaan eten bij de Chinees op de hoek. Hij heeft veel genoteerd.

Trees belde dat Peter overstuur was, want Edwin wilde hem weer niet laten gaan. Ik heb het altijd geweten. Hij heeft zichzelf in de nesten gewerkt. Wat afschuwelijk. Ik heb dit nooit begrepen. Peter wordt gechanteerd. Heel vervelend nu hij een trip naar Nederland aan het voorbereiden is.

Blair is in Washington en het wordt voorgesteld alsof hij Clinton moet overhalen. Ze wisten dat het zo zou lopen.

Ik bleef op om de herhaling van Netwerk te zien. Ze zagen kans met Gorbatsjov te spreken op het vliegveld, vlak voor zijn vertrek naar Italië. Met nadruk zei hij dat Servië nooit zou capituleren. Hij noemde de navo een schoolvoorbeeld van internationale tirannie. De navo was slechts een werktuig van de Amerikaanse buitenlandse politiek. De Veiligheidsraad, vn, Europese Unie hadden niets meer in te brengen. De vs voerden een nieuwe wereldstrategie, wat het gevolg was van het uiteenvallen van de ussr. De vs verwachten dat Europa zich naar hun wensen voegen en ze willen Moskou gebruiken als postbode om de eisen van een agressor over te brengen. Hij zag nu in wat hij heeft gedaan toen hij de vs een vriendschappelijke hand had uitgestoken. Servië heeft fouten gemaakt, maar de reactie is disproportioneel. Nu begreep hij tevens waarom Ruud Lubbers niet secretaris-generaal van de navo mocht worden: ze zochten een Amerikaanse marionet, en dat is Javier Solana. Het zal nu heel moeilijk zijn naar de vrede van voor 23 maart 1999, toen de bombardementen begonnen, terug te keren. Hij noemde ook het uçk als de voorpost van destabilisatie.

En nova liet vanavond kroonprins Alexander van Joegoslavië aan het woord, die tegen Milošević, maar nog veel meer tegen de oorlog en de bombardementen is. Hij noemde wat er plaatsvindt een nachtmerrie.

Clinton babbelde bij nova over de vijftien doden op de Highschool in Colorado, met zinnetjes als: ‘We must teach our children not to solve their conflicts with weapons.’ Die man wordt steeds gekker, onzekerder en onbetrouwbaarder. En Hillary is nergens te zien. Hij zit waarschijnlijk onder de medicijnen en begrijpt niet wat een ideaal voorbeeld hij de jongeren geeft door Joegoslavië te bombarderen. De Apaches zijn nu in Albanië, dat over is genomen door de vs. Het geweld in Denver werd besproken als iets van losgeslagen jongeren, maar heel Amerika is losgeslagen.

22 april 1999

Honderd journalisten zijn uitgelopen om de presentatie van het Bijlmerrapport bij te wonen. Belachelijk. De Balkan staat in brand en hier deze bespottelijke opwinding.

Volgens Anatoli Tsjoebajs zijn veel Russen bang dat de navo zich straks ook op Rusland gaat richten, ‘eerst Irak, toen Servië en straks wij,’ is de gedachte. ‘The rules of the game,’ zei hij, ‘have been ended for the first time since World War Two. The

road is open towards World War Three.’ Dat is exact hoe ik het zie. Het is zeer griezelig wat er gebeurt.

23 april 1999

Peter belde vanmorgen lang, maar dronken. Hij komt op 28 april naar Nederland met Air France via Parijs en Brussel. Hij had gisteren met Edwin naar De kip is gaar gekeken en zij hadden zich kapot gelachen. Hij zei ook dat hij twee weken retraite nodig heeft, want hij was kierewiet aan het worden. Peter was de tranen nabij geweest, maar dat had volgens hem niets te maken met Edwin. Ik weet zeker dat dat wel zo is, maar dat kan je niet zeggen, want dan wordt Peter razend.

Helmi van Garuda wil me het ticket voor Indonesië nog niet verstrekken en zegt me te wachten tot maandag als de manager terug is. Er is iets aan de hand, ik voel het. Ik heb voor de zekerheid ambassadeur Isnar geschreven of hij die manager zou willen bellen om te bevestigen dat Pak Alatas mij toestemming heeft gegeven naar Indonesië te komen.

Het anp bracht een stom stukje naar buiten over mijn brief aan Punt. Dat ik het vertrouwen in Punt heb opgezegd en hem als medeplichtig zie aan de aanslag op mijn gezondheid die het proces inmiddels is. Ik hoop dat Frisart met wat beters komt.

Theo van Gogh wil me in zijn talkshow Het Laatste Oor hebben. Morgen zijn de opnames. Ik ben aan het bedenken hoe ik de diverse heren daar aanwezig zal omschrijven.

Nu hebben onze misdadigers het hoofdkwartier van de Servische tv gebombardeerd: Vijftien doden. Eigenlijk maakt het me razend.

Ik hoor vervolgens Kok op televisie zeggen dat het televisiestation van Belgrado een legitiem doel was omdat het propaganda van Milošević verspreidde. Zo'n uitspraak maakt de man voor mij een oorlogsmisdadiger, net als de rest van de navo, die feest aan het vieren zijn in Washington.

En jawel hoor! Kok spreekt in Washington voor het eerst uit dat ‘in een andere configuratie’ grondtroepen denkbaar zijn. We worden werkelijk permanent belazerd. Schröder heeft echter gezegd niet te piekeren over een grondoorlog.

Kok heeft net als over het rapport van de Bijlmer-enquête gedacht dat de aanval de beste verdediging moet zijn. Kok zet net als bij het Bijlmerrapport een grote bek op omdat hij onder kritiek ligt. De Hoop Scheffer heeft al meteen gezegd dat Kok zich vreemd gedraagt.

Gino had vandaag een kaartje in de bus gedaan. Vanavond bracht ik hem een briefje, wetende dat ook Cynthia het zal le-

zen, schreef ik erin: ‘I am gay, you are not gay.’ En verder dat ik hem opzettelijk naar haar toegedreven had, maar dat hij moet weten dat ik aan zijn zijde sta, en als hij ooit onderdak nodig heeft ik voor hem klaar zal staan.

24 april 1999

‘The founders of nato never intended it to serve as a global gendarmerie,’ aldus James Chace.169 Daar heeft hij natuurlijk helemaal gelijk in. Ik zou ook wel willen weten wat Lloyd deMause nu denkt of schrijft over deze navo-acties in Kosovo. Het is een afschuwelijk drama en we stonden erbij en keken ernaar. We zijn totaal machteloos.

De voorpagina van de International Herald Tribune laat de twee misdadigers zien die deze oorlog erdoor hebben gedrukt, smoezend hoe prima ze alle 19 navo-marionetten erin hebben geluisd. Wij sturen Kok op hen af, nou dan weet je het wel.

Rusland verkoopt Libië luchtafweersystemen. Ze zouden ze aan Joegoslavië moeten verkopen. Voor mij is het onbegrijpelijk dat zij er niet in slagen Amerikaanse vliegtuigen uit de lucht te schieten - ze vliegen weliswaar 4,5 kilometer hoog, maar dan nog. Belgrado lijkt weerloos.

Ik stuurde Wim Schaap van Weekend een fax dat Marc van der Linden zich niet aan de afspraak heeft gehouden. Hij zou me de tekst gisteren ter controle sturen, maar ik heb niets ontvangen.

Elsbeth Etty, die mijn Beatrixboekje in de prullenmand heeft gegooid, schreef de column groepsdenken.170 Ik dacht: aha, ze begrijpt het, maar het is dus gelul, ze heeft nooit van het psychologisch fenomeen Groupthink gehoord.

Ik zocht overal naar een horlogewinkel, tot ik de Molukse maskermaker bij de Bijenkorf tegenkwam waar het ik het horloge van Barend & Van Dorp voor Peter liet bijstellen. Het zit al in de tweede doos voor Peter die ik naar Trees ga versturen.

Om 18:00 uur moest ik bij Theo van Gogh in de studio zijn om zijn talkshow op te nemen.171 Ik ontmoette er Emile Ratelband. ‘Een hele eer om je te ontmoeten, je bent een geweldige man,’ zei hij. De gasten waarmee ik zou discuteren over de afschaffing van de monarchie waren Beau van Erven Dorens en Peter Rehwinkel. Deze laatste had door een sterfgeval Mijn vriendin Beatrix niet kunnen lezen, zei hij. Theo wilde het ac-

cent tijdens de discussie op Rehwinkel leggen, maar daar heb ik tegen geprotesteerd.

Na terugkomst van de opnamen bij Theo van Gogh, (ik had geen geld gevraagd, omdat het Theo was, maar ik kreeg toch een vergoeding) ging ik naar Thermos. Er was niet veel te doen dus ik maakte in plaats daarvan een wandelingetje. Toen ik terugkwam bij mijn fiets keek ik naar de lucht en dacht: misschien gaat het niet regenen, dus ging ik naar Adonis. Toen werd ik min of meer aangevallen door een kleine jongen: de 25-jarige Mexicaan Edgar. Edgar zag me later vertrekken en gaf weer aan dat hij seks wilde. We gingen terug de darkroom in, ik was in jaren deze alkoof niet ingegaan, en man we had a ball there. ‘I am a whore, beat me, spit on me,’ zei hij, wat ik natuurlijk niet deed, maar we ragden als beesten. We hadden seks. Later vroeg ik hem naar zijn familie en ik zei: ‘If I were your mother or father, I would get a heart attack worrying about you alone in Amsterdam.’ Hij had ook in Los Angeles gewoond. Toen ik vroeg of hij veilige seks had, antwoorde hij nota bene: ‘Sometimes.’ Ik zei hem: ‘But the difference between a gorilla and us is that we can think. You act like a gorilla.’ Ik gaf mijn telefoonnummer en hij ging weer op in de massa. Er gebeurt iedere dag wat anders.

25 april 1999

Voormalig premier van Rusland Tsjernomyrdin heeft gezegd dat de waanzin van de navo tot een derde wereldoorlog kan leiden. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Ivanov liet als reactie op de olieboycot van de navo en eu weten dat Rusland zal doorgaan met leveren van olie aan Joegoslavië. Maar Clinton zei:‘How can we risk our pilots lives to bomb oil installations and next let Russian oil through?’ De vs bombarderen bruggen en aanvoerroutes in Montenegro, zodat er geen olie door kan komen.

De bbc noemde de wetmatigheid van het olie-embargo ‘dubieus’. De navo vindt olie een oorlogsgerelateerd product. De commentator vraag wat de navo denkt te doen aan Russische tankers die olie komen brengen. Ze hebben het over visit and search en niet stop and search. Zelfs de Nederlandse Apaches worden al bijna betrokken in het gevecht. Ik ben zo ontsteld, er zijn geen woorden voor. Het is allemaal zo snel gegaan, they should stop and think. Frankrijk schijnt wel te hebben gezegd dat een olieblokkade illegaal is.

Ik heb met veel zorg het tweede pakket voor Peter - met het horloge - ingepakt en dat gaat morgen naar Trees, zodat Peter

het vindt bij aankomst. Heerlijk voor hem, een lading nieuwe kleren!

Het geklets over een derde wereldoorlog werd op de bbc ook vanmiddag voortgezet. De Russen zullen dit niet laten gebeuren. Alhoewel, met hun rangen zo gedecimeerd is alles mogelijk. De consensus is dat Blair de ergste havik is. Deze vorm van socialisten, Schröder, Jospin, Kok enzovoorts, zijn een ramp. Ze zijn gekozen als socialisten en gedragen zich als de vvd.

Er zit een jongeman bij Hanneke Groenteman aan tafel, die van mening is - nota bene - dat de navo zo snel mogelijk Rusland bij het conflict moet betrekken.172 Een mededeling die Groenteman en de anderen laten liggen.

Zowel rtl4 als de nos openen het avondnieuws met de onzin dat Feyenoord landskampioen voetbal is geworden. Zielig. Voor Nederland is blijkbaar wereldnieuws van geen belang.

Zeventig procent van de olieraffinaderijen in Joegoslavië zou al vernietigd zijn. Wat gaat Rusland doen? Hongarije twijfelt. Er zijn 300.000 Hongaren in Noord-Servië.

Vanavond belde Vierling diep ontsteld over het olie-embargo op Belgrado. ‘Ze worden steeds gekker,’ gevolgd door Aart van der Want, die hetzelfde zei. Hij is bij Het Parool begonnen. Aart zei ook: ‘Dat Punt die brief teruggaf, laat zien wat een slappeling hij is.’ Maar achteraf bedenk ik me: misschien bewees Punt mij een dienst, want met die démarche van mij zou het proces wellicht op de klippen zijn gelopen.

26 april 1999

Ik heb Eef Brouwers een dringende fax gestuurd om een gesprek tussen hem, Sillevis Smitt en mij te regelen, en wel voor ik naar Indonesië ga.

Tsjernomyrdin denkt de partijen tot rede te kunnen brengen. Uitgesloten. Een Doemalid zei dat hij de bemiddeling als springplank naar de presidentsverkiezingen van 2000 gebruikt. Hij zei dat Rusland er niet bij betrokken wilde raken. Het leek nu een spel geworden wie de sterkste zenuwen heeft.

Vischjager vroeg gisteren of het kort geding over Bernhard vandaag was. Dat is zo. Maar hij aarzelde om te gaan. Het was voor hem misschien te ‘gevaarlijk’? Nu belt hij op om te zeggen dat hij het Ellen heeft gevraagd. Zij vond het niet verstandig als hij kwam.

Kok zegt in de Volkskrant vandaag: ‘We moeten de menselijkheid laten zegevieren.’ Alsof naar de Steentijd bombarderen

respect tonen voor de menselijke waardigheid betekent. Een navo-woordvoerder doet er nog een schepje bovenop en zegt: ‘De ethiek is terug.’ Oorlogspropaganda op volle toeren.

De reis naar Indonesië gaat door. Ik sprak veertig minuten met Helmi, de algemeen manager van Garuda en ja: ik kan 16 mei naar Djakarta afreizen.

Robert van der Roer zit bij Twan Huys.173 Hij zegt dat Madeleine Albright machtiger is dan Hillary Clinton. Hij heeft een boek geschreven met interviews met Kofi Annan, Albright, Richard Holbrooke en nog meer, en kreeg er een prijs van journalisten en diplomaten voor.174 Toch denk ik dat hij geen zuivere koffie is.

Ellen belde over de rechtszitting van vanmorgen.175 Na de zitting hebben Nicolaï, Vermeer en Pasman met Houtzagers en Sillevis Smitt overlegd over een comparitie van partijen. Maar dat wil ik allemaal niet. Ik wil via Eef en Sillevis Smitt proberen de zaak op eigen kracht rond te krijgen.

Ik kom tot niets meer, deze dagen. Het werk aan mijn Memoires ligt zo goed als stil

Nu wil Beau van Erven Dorens Theo van Gogh en mij aanstaande vrijdag in de uitzending! Zo wordt het balletje dus rondgespeeld. Zo worden we allemaal boeven! Ik denk dat ik op mijn 73ste ook maar zo'n tv-schnabbelaar word, en ga praten voor geld.

Ik heb Goedenavond Nederland van sbs6 maar afgezegd. De redactrice was zeer teleurgesteld, maar ik mocht dit niet en dat niet, moest tweede klasse reizen, en Beau vroeg me voor vrijdag en ik krijg meteen 500 gulden.

Wouter belde om te zeggen dat hij de kopie van mijn memo aan Walt Rostow van 5 april 1961 had ontvangen. Niet één Nederlandse journalist heeft het ooit nagekeken. Wouter wel.

27 april 1999

Ik ben gisteravond erg vroeg gaan slapen, rond 21:00 uur, maar stond om 23:30 uur op om een slaappil te pakken, waarna ik weer sliep tot 05:00 uur. Ik bleef in bed tot 08:00 uur en voel me nu een ander mens.

Londen staat op z'n kop omdat de populaire omroepster Jill Dando is doodgeschoten voor haar huisdeur.176 In Belgrado werden vijftien tv-medewerkers gedood door een kruisraket.

Het bbc-nieuws gaat tien minuten door over dit meisje. ‘The whole country mourns for her.’ Hoe treurig ook: de aandacht die hieraan besteed wordt, is uit balans vergeleken met de aanslag enkele dagen geleden op het Servische televisiestation.

Ik heb geen zin meer om premier Kok nog te schrijven. De man is hopeloos en de postzegels niet waard.

Trees belde dat het tweede pakket is aangekomen. Dus alles ligt voor Peter klaar als hij arriveert. Daar ben ik blij om.

Ik werd door buurman Paul Schoor en Melissa binnengeroepen. Ze hebben me drie keer een video afgespeeld waarop te zien is dat Myra met haar hand de post uit de postbus van Paul haalde. Vanavond komt de politie haar halen. Ik ben zeer onder de indruk van dit bericht, afschuwelijk.

Vanavond vliegt Peter naar Parijs.

In nova sprak Pieter de Vink vanavond met Louise Arbour, de hoofdaanklager van het Joegoslavië-tribunaal, over de mogelijke vervolging van Slobodan Milošević. Ondanks dat ze zei dat er nog onvoldoende bewijs was om hem aan te klagen voor oorlogsmisdaden zag Vink het als zijn persoonlijke kruistocht om vervolging door te willen drukken. Geen wonder dat hij ‘een prachtige carrière’ heeft gemaakt.

28 april 1999

Gisteravond stond Pieter Broertjes op het apparaat. Jan Tromp gaat over Mijn vriendin Beatrix schrijven. Vandaag is het gesprek met de Vaste Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken waar Broertjes en Verploeg voor waren uitgenodigd. Ik belde Pieter vanmorgen vroeg terug. Hij stond op het punt naar de Kamercommissie te gaan om ‘even te praten,’ zei hij. Ik probeerde duidelijk te maken dat daar wel veel van afhing, maar hij zei: ‘Ik weet niet of het veel uithaalt, al zet ik mijn positie op het spel.’ Waarom mocht ik zelf niet pleiten voor mijn zaak in die Kamercommissie? Dat heeft niemand ooit uitgelegd.

Het is 12.00 uur: Peter moet ongeveer in Tilburg zijn. Hij is vast blij met de twee dozen die ik voor hem heb samengesteld. De opname van het programma met Patty Brard was een milde ramp. Aanwezig: twee hele enge pasgetrouwde homo's (barstend van de poen), een hermafrodiet en ik. Verschrikkelijk. Bovendien was Patty Brard erg nerveus, ik dus ook. Of liever: ik was niet nerveus, maar er was op deze manier niet veel van het gesprekje te maken. Ik ben naderhand ook niet gebleven voor een drankje. Robert Halewijn, de vriend van Evert Santegoeds, was er ook en hing rond mijn nek. Ik vond het eng en klef allemaal. Ik kreeg alweer een horloge.

De telefoon lijkt vandaag niet meer stil te staan. Na een half uur tegen een collega van Roland Frisart aan te hebben geluld, ging de telefoon opnieuw en was Hans Verploeg aan de lijn. Hij belde vanuit de auto (met Ellen), dat ze bij aankomst te horen kregen dat Broertjes en Verploeg vanwege Kosovo niet konden worden gehoord in mijn zaak. Ze waren woedend en vonden het zeer onbeschoft. Ik heb Broertjes gefaxt of nu de tijd niet eens gekomen was een hoofdartikel over mijn zaak te schrijven. Daarna belde ik Arendo, die zei: ‘Ja maar Kosovo is ook belangrijk.’ Ik vond deze reactie zo ongeïnteresseerd dat ik hem faxte dat ons voorgenomen diner niet doorgaat. Ook Naarendorp en Haakmat belden, en vervolgens Marc van der Linden, die las zijn artikel voor Weekend voor. Het was een idioot verhaal, maar ik laat het onveranderd doorgaan.

Trees zei dat Peter arriveerde om 16:30 uur zonder koffer. Dus toen hij de dozen opende was hij erg blij met alles. Ze vond hem overstuur en heel erg nerveus - ik vrees dat dit het resultaat is van de behoefte aan alcohol. Peter belde om 20:45 uur. Hij was in Tilburg gearriveerd in een t-shirt en een vest, want zijn koffer was niet op het vliegveld aangekomen. Dus alles wat voor hem klaarlag, kwam als geroepen. Hij was erg blij en geroerd dat ik Chinese thee had bijgesloten (net op tijd aan gedacht). Ik had in de dozen ook 100 piek gestopt en een telefoonkaart, waarmee hij Edwin nu ging bellen. De nonnen hadden een maaltijd met vis voor hem in de koelkast gezet. Hij vond de kleuren en keuzes geweldig, ik wist het. Hij had al in de Volkskrant gelezen dat ik vanavond in de documentaire over Juliana zit.

Het portret van Juliana werd aan elkaar gepraat door Evert Santegoeds en Marc van der Linden. Alles bij elkaar was het een acceptabel verhaal.

29 april 1999

Vannacht werd ik toch weer om 03:00 uur wakker, wat vroeger nooit gebeurde, maar ik ben nu voorzichtig met slaappillen.

Het Amerikaanse Congres wil geen grondtroepen naar Kosovo sturen. Dit is een oorlog van lafaards, gevoerd met raketten vanaf zee en kilometers hoog in de lucht. International Herald Tribune had er een treffende prent over.

Ik ga naar buiten met een boek. Er is zon, het is koel en fris, ideaal dus.

Noch Stern, nog Story heeft tot nu toe betaald. Trouwens, de 1.250 gulden van het programma met Oerlemans is er ook nog altijd niet: samen meer dan 9.000 gulden.



illustratie

Ellen belde eigenlijk alleen om te zeggen hoe goed ik op tv was geweest, maar van het een kwam het ander en het werd weer een afschuwelijk gesprek. Ik zei dat ze me stapelgek maakte en ik er niet langer tegen kan. Het was heel naar, en ik betreur het ten zeerste, maar ik kan er echt niet langer tegen, sorry, ik kan het niet. Als zij zegt: ‘We zijn heel dicht bij een oplossing,’ dan explodeer ik, want hoeveel jaren hoor ik deze onzin al? En in de praktijk ben ik even ver als in 1992.

Bij de hoofdstad van Montenegro zouden Nederlandse F16's tien Joegoslavische mig's en tien helikopters hebben vernietigd. Ik schaam me dood. Hoe durft dit land dit te laten gebeuren?

Bibeb belde. Het ging goed met haar, maar ze deed niets meer voor Vrij Nederland. En zeker na het heengaan van Joop van Tijn zag ze er niets meer in. Ze had zelfs geen zin meer in interviews. ‘Er zijn zoveel nieuwe mensen die een interview waard zijn,’ zei ik tegen haar. In juni ga ik naar haar toe.

30 april 1999

Juliana is negentig jaar. Hoe is het mogelijk. Ik zag haar als jongen van elf voor het eerst in Le Hohwald toen de 27-jarige prinses de trap van Le Grand Hotel afholde naar haar moeder.

Oud-politiechef Lancee van Schiermonnikoog heeft een miljoen gulden schadevergoeding gekregen.177 Ik heb Ellen een briefje gebracht dat ik het niet prettig vind met haar te botsen, maar dat ik zo niet langer verder kan. We doen iets verkeerd, als Lancee voor drie jaar een miljoen krijgt en wij zijn nu bijna tien jaar bezig en hebben nog niets. Ik geloof er niet meer in.178 Wat niemand begrijpt is, dat ik als een gistende fles wijn ben, waar al jaren de kurk (door de overheid) op vastgedrukt blijft. Het wordt mij verhinderd stoom af te blazen. Alleen mijn dagboek is mijn uitlaatklep.

Johan Struwe zei dat in Het Noord-Hollands Dagblad stond dat ‘zeurkous O.’ weer bij Brard zat. Ien Struwe zei over mijn Beatrixboekje: ‘Ze zeggen in de winkel “daar staat toch hetzelfde in”.’

Amsterdam heeft ter gelegenheid van de majesteit weer eens alle beschikbare vodden op straat gesmeten - voor de verkoop. Claus deed op de fiets zijn das weer uit. Alles bij elkaar een zieke vertoning. Op televisie herhalen ze beelden van de zeventigste verjaardag van Juliana. Toen kinderen een lied moesten zingen met de regel ‘de koningin waakt dag en nacht’ maakte Juliana een schrikbeweging door die ongelukkige woorden. Ik betrapte mezelf ook op enige affectie voor de ‘clan’, maar vooral voor Juliana, die bij deze bezopen tekst die de kinderen was aangeleerd een paar maal naar prins Bernhard keek.179 Willem-Alexander was twaalf destijds.

14:30 uur, Centraal Station

Ze zijn geschift. Boten vol met van top tot teen oranje geklede mensen - mutsen, Heineken verkoopt oranje papieren kronen, of anders vergulde papieren diademen. Totale gekte - het dolgedraaide brein. Intussen smijten Nederlandse F16-piloten bommen op open steden, wat dan als betreurenswaardige vergissing wordt rondgebazuind.

René Zwaap heeft mijn brief (via de redactie van De Groene Amsterdammer) om hem te complimenteren met zijn artikel nooit gekregen. Op al die redacties wordt de boel achterge-

houden. Reinout Oerlemans kreeg waarschijnlijk ook nooit de boeken die ik hem stuurde.

Ik trof Wouter Kok op het station van Hilversum. Hij ging met me mee voor de uitzending van rtl Live vanuit Grand Hotel Gooiland.180 Theo van Gogh had blauwe kringen onder zijn ogen. We hebben bij rtl Live samen een intense discussie gevoerd met Beau van Erven Dorens en Minoesch Jorissen over de Bijlmerramp, de voetbalrellen in Rotterdam naar aanleiding van het kampioenschap van Feyenoord, en nog veel meer.

Maar daarvoor was ik twintig minuten live op avro-radio waar vragen gesteld werden als: ‘Hoe zou mejuffrouw Buringh Boekhoudt dit boekje vinden,’, of: ‘Wat vindt Beatrix van u?’

‘Dat interesseert me nul komma nul. Mejuffrouw Buringh Boekhoudt deed idioot vis à vis Beatrix, maar ze kwam uit een ander millennium.’181 Maar de presentatrice had duidelijk Mijn vriendin Beatrix gelezen, want ze begreep de bedoeling duidelijk.

Wouter had het document van de jfk Library met mijn memo over Luns meegenomen, met een kopie voor René Zwaap.

23:30 uur, Westerkade

Terug in Amsterdam ging ik rechtstreeks naar Adonis waar een absoluut zalige bink in leren jas mijn pik ontdekte en maar bleef proberen hem in zijn reet te steken. Dat natuurlijk nooit! Toen kreeg hij een andere jongen te pakken die zijn pik er wel in stak, zonder condoom, en hij bleef hem maar neuken. Hoe is het mogelijk in deze gevaarlijke tijd?

1 mei 1999

Pieter Lakeman heeft een nieuw boek geschreven: Binnen zonder kloppen over de kosten van de immigratie naar Nederland.182 Ze bespraken het op de radio bij tros Nieuwsshow en de eerste vraag aan Lakeman was: ‘Bent u al bedreigd?’

Jan Pieter Visser (ncrv) belde na het zien van rtl Live en Het Laatste Oor met Theo van Gogh dat ik het uitstekend heb gedaan en zei ‘Jij bent soeverein.’

De Oranjepromotor van Trouw, Fred Lammers, zat nu bij Beau en Minoesch in rtl Live, met zijn onderscheiding op de revers. Beau vroeg waarom hij en Bas den Hond mij nooit meer iets hadden laten horen of over Mijn vriendin Beatrix geschreven

hadden. Lammers, die zwaar geschminkt was, loog er vrolijk op los. Voor mij zijn zulke types onderkruipsels, als de dood voor ‘concurrentie’ - alsof ik voor wie dan ook maar competitie zou zijn.



illustratie
Willem Oltmans en Theo van Gogh in het programma Het Laatste Oor.


Ik werd kort geïnterviewd op Radio 5 over Hans Hylkema, een gek die een film maakt over een geheime ontmoeting die Sukarno en Juliana in 1949 in het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam gehad zouden hebben.183 Ik heb de man een oplichter genoemd, die voor de rechter zou moeten verschijnen. De nps zal de film in december uitzenden. Het ging ook nog even over mijn proces. Ik ben zeer scherp uitgevallen; was ervoor in de stemming.

Peter belde: hij was op de markt in Tilburg geweest, en ging nu de bossen in. Hij had de grote handdoek en de andere post ontvangen, en was in de wolken.

Terrasje

Ik zou wensen dat mensen hun kop kunnen houden - ze hebben niets van waarde te zeggen. Gelukkig heb ik mijn oordoppen. Ik ben het boek van James Hillman dat ik in Miami kocht aan het lezen. Hij heeft het over pseudologia fantastica, een psychiatrische term voor een ziekelijke vorm van liegen. Deze mensen vervalsen hun levensverhaal en geloven daar zelf in. In dat verband vraag ik me af waarom zoveel ‘prominenten’ hun dossiers vernietigen, waardoor de later geschreven memoires

ook een vorm van pseudologia fantastica zullen zijn. Dat maakt in ieder geval mijn dagboek zo bijzonder.

Westerkade

De Amerikaanse zwarte dominee Jesse Jackson sprak drie uur met Milošević over de vrijlating van drie gevangengenomen Amerikaanse militairen, wat Milošević toezegde dat zou gebeuren. Er is door navo-vliegtuigen een bus geraakt: 23 doden. Kok hield een dubbelslachtig verhaal dat stopzetting van de bombardementen mogelijk was, als alle afspraken met Milošević zwart op wit zouden staan. Ik word misselijk van die man, die overigens niet de enige degoutante figuur is in Den Haag.

Louris arriveerde twee uur te laat (maar belde dat hij zich verslapen had) en we praatten drie uur. ‘I am God, I want to be God, I feel like God,’ zei hij. Hij zit duidelijk nog in de nasleep van zijn lsd-periode. De chemie in zijn hoofd moet ernstig door elkaar gegooid, of beschadigd zijn. Hij is aardig, lief, maar ik zie geen uitweg. Hij is toch veel meer in de war dan ik in eerste instantie dacht of me realiseerde.

Ik zag op de bbc een documentaire over Milošević en zijn vrouw Mira, die professor in de sociologie is. Mira werd in 1942 geboren in een partizanenkamp. Haar ouders waren ongehuwd en haar vader erkende haar niet als zijn dochter. Haar communistische moeder werd tijdens de partizanenstrijd in de Tweede Wereldoorlog in concentratiekamp Banjica geëxecuteerd door de nazi's. Ze had na zware martelingen geheime informatie losgelaten. Dit werd haar door haar ouders, ook communisten, altijd kwalijk genomen. Bij deze grootouders groeide Mira op. Met zo'n geschiedenis kan het niet anders dan dat Mira zwaar beschadigd is. De huidige Balkanoorlog is inderdaad, zoals mevrouw Klinkenberg ook onderstreepte, een zeer dubieuze affaire. En bovendien zelfs als Milošević de klootzak is zoals hij in deze documentaire afgeschilderd wordt, dan rechtvaardigt dit nog niet de navo-bombardementen. Mandela had gelijk toen hij zei dat beide partijen hierin fout zijn.

Mijn optreden bij Patty Brard kan geen kwaad.184 Het was in orde, niet beschadigend.

2 mei 1999

Als ik aan de schijnheiligheid van Fred Lammers afgelopen vrijdag denk, of Bas den Hond, Bas Soetenhorst bij Het Parool of

de hele bende bij de Volkskrant en nrc Handelsblad, dan moet dat het zijn wat Gerard Reve, W.F. Hermans en anderen elders deed gaan wonen. Ik werd gegijzeld en was gedwongen in het hol van de leeuw terug te keren.

Sillevis Smitt bedankte niet eens voor het toezenden van Mijn vriendin Beatrix. Of Eef Brouwers, die nog steeds mijn boodschap niet beantwoordde. Het is een groot Gestapovangnet. Toen ik dat woord vrijdag gebruikte, steigerde iedereen bij rtl Live meteen.

Peter van Ingen behandelde in Buitenhof het nieuwe boek van Pieter Lakeman, die het uitstekend deed. Hij discussieerde met Femke Halsema, een griet van GroenLinks, die bezwaren heeft tegen zijn boek. Bij het gesprek met luitenant-generaal Karsten Oltmanns, commandant van het Duits-Nederlandse korps, ben ik afgehaakt na geklets over waarom hij Nederlands sprak.

Jeroen Pauw doet het werkelijk uitstekend. Hij was weer geniaal in zijn gesprek met danser en choreograaf Rudi van Dantzig.185

3 mei 1999

Ik voel me weer totaal kalm en heel ver van de noodzaak om kalmeringstabletten te gebruiken, al werd ik om 05:00 uur wakker, waarna ik toch weer tot 09:00 uur sliep. Ben dus nog niet helemaal normaal.

Wijdenbosch schreef een hartelijke brief aan Beatrix vanwege Koninginnedag, die minister Herfkens van Ontwikkelingssamenwerking meteen de grond in boorde. Suriname is volgens Herfkens door en door corrupt en krijgt geen cent ontwikkelingshulp. Wat zijn we eigenlijk een afschuwelijk volkje.

Het was te voorzien hoe Jan Tromp over mijn boekje zou schrijven.186 Het signaal uit Den Haag, ‘oude zeur’, dat ook al over het programma met Patty Brard ergens werd geschreven, klinkt door. Hij spelt Buringh Boekhoudt fout, zet er natuurlijk de uitgever niet bij, kortom: Tromp ten voeten uit. Broertjes moet geweten hebben dat dit zou gebeuren.

Een radioprogramma wil me koste wat kost om 13:40 uur interviewen over het artikel van Tromp.

Geïnspireerd door Hillman, en de manier waarop de navo bommen op Joegoslavië gooit alsof daar geen mensen wonen, heb ik toch maar eens een stuk (IJskoud bombarderen) voor de opiniepagina van de Volkskrant geschreven.187 Ik heb de tekst

met een begeleidend briefje toch weer eens iets te plaatsen van mijn hand aan Pieter Broertjes gestuurd.

Het artikel in Time over de schietpartij in Littleton op de Columbine High School is inderdaad schokkend, vanwege de leeftijd van de kinderen, hun korte levensverhalen en hun foto's. Het is een erg triest verhaal.

De boekwinkel op de Westerstraat, geëxploiteerd door de vriend van Michiel Bendien, had vanwege Koninginnedag een gedeeltelijk oranje etalage met een aantal boeken over het koningshuis, maar natuurlijk stond het mijne er niet bij.

Ik kom vandaag weer tot niets. Ik heb geen fut meer.

De foto van het Vaticaan - het plein met 250.000 mensen, president Clinton en premier Blair inbegrepen - illustreert andermaal in welk primitief stadium de breinen van de meerderheid bij het naderen van het derde millennium verkeert. Treurig, treurig.

En avant pour la patrie: ik bereikte 31 december 1990 bij het schrijven van mijn Memoires.

Peter zei over het stuk van Jan Tromp: ‘Ja, vals, maar het zal beter verkopen.’ Daar geloof ik niets van. Overigens, dat wil ik helemaal niet en is de verkeerde reden. Peter was bij Trees en ik zal hem woensdag zien.

4 mei 1999

Ik wil naar dokter Delprat, vooral omdat ik zo slecht slaap. Ik nam gisteren een slaappil, maar werd toch weer veel te vroeg wakker.

Eric van Onna belde over Het zwarte schaap. Er was duidelijk niets goed voorbereid en op 24 juni staat de opname al gepland. Ik heb hem gevraagd of hij wist wat de oorsprong was van waarom ik een zwart schaap ben. Dat wist hij dus niet. Ik vertelde hem over de memo van 5 april 1965 aan jfk via Walt Rostow en zei hem dat hij Rostow en Schlesinger zou moeten interviewen. Ik vroeg hem of ik nog wat betaald zou krijgen. ‘Doen we nooit,’ zei hij maar daarna wilde hij toch weten aan welk bedrag ik dacht, dus zei ik hem 2.500 gulden.

Paul zei dat Mijn vriendin Beatrix was uitverkocht en dat er donderdag weer 1.000 zouden zijn gedrukt. Slecht beleid dus. Er zijn boekhandels in Den Haag die er zestig en meer hebben verkocht. Jammer dat ze het niet goed doen in Breda.

Ik heb vanmiddag een rustig gesprek met Ellen gehad. Nicolaï is op vakantie. Rechter A.H. van Delden doet 7 mei uitspraak in het kort geding over het verhoren van prins Bernhard. Sillevis Smitt heeft in zijn memorie van grieven voor 29 april ver-

wezen naar mijn Beatrixboekje en zelfs naar Barend & Van Dorp - dus hij is gewoon smerig bezig geweest. Peter Nicolaï beschouwt hem voor de volle honderd procent als vijand, Ellen denkt er nog steeds anders over.

Von der Dunk (die ik mijn artikel IJskoud bombarderen zond) schreef een interessant artikel. Hij redeneert dat we iets krankzinnigs begonnen zijn en het dus nu ook moeten afmaken. Zo niet, dan staan we in ons hemd. Zijn redenatie - de vn komt er niet in voor - behelst dus het opofferen van duizenden jonge levens (en mannen) omdat we een belachelijke beslissing hebben gemaakt en niet meer terug kunnen.

Frank Heckman kwam binnen. Hij is in orde, maar zijn huwelijk loopt op de klippen. Uiteindelijk praatte ik over mijn fysieke problemen en verdraait, zelfs erover praten wond me al op.

Terwijl Frank hier was belde Eduard vanuit Florida.

5 mei 1999

Ik heb Peter anderhalf jaar niet gezien.

Ik heb Luc Sala een kattebelletje gestuurd dat ik op 16 mei naar Indonesië vertrek en graag voor die tijd met hem nog een interview opneem over Mijn vriendin Beatrix.

Jan Willem van Cruysen is al heel lang niet te bereiken - ik moet om de 3.000 gulden van Story blijkbaar bedelen. Ik heb Jan Willem van Cruysen dus in krachtige bewoordingen per fax duidelijk gemaakt dat ik daar geen zin in heb en zo nooit meer iets met Story of Santegoeds te maken wil hebben. Hij reageerde direct en belde op hoge poten terug: ‘Ik heb geen zin om besmeurd te worden.’

Ik had vanmorgen een uitstekend gesprek met Delprat. Hij vond mijn proces ‘misdadig’ geworden. ‘Wat ze doen is crimineel,’ zei hij. Prima, dat is wat ik Punt twee weken geleden probeerde duidelijk te maken. Ik schreef een briefje aan Ellen over mijn bezoek aan Delprat. Verder drong ik erop aan dat zij Stern zou schrijven dat er juridische stappen zouden volgen als zij op 7 mei nog niet betaald hebben. Voor ik het briefje kon faxen, belde Ellen me zelf op. Zij reageerde totaal verkeerd op wat ik zei over Delprat, maar ik kreeg het voor elkaar niet te exploderen.

12:00 uur, trein naar Tilburg

Er was een fax van Santo gekomen met een prijsopgave voor Hotel Indonesia. Ik zal er later naar kijken.

Eef Brouwers liet per brief weten dat hij het geen probleem

vond met me te praten, liefst onder vier ogen zelfs. Hij laat zijn secretaresse een afspraak maken.188

Tilburg

Ik word hier in Tilburg overspoeld door herinneringen. Het regent en ik ben een half uur te vroeg. Ik mis de aanwezigheid van Peters moeder in de Tongerlose Hoefstraat.

19:40 uur, trein naar Amsterdam

We aten zalm en dronken een wijntje. Ik regelde een treinkaart voor Peter voor de tijd dat hij hier is. Hij wilde dat niet aannemen, maar ik zette door.

Ik liet hem het begin van mijn brief aan Edwin lezen, die ik in de trein begonnen was. Hij kreeg tranen in zijn ogen en zette meteen zijn zonnebril op. Hij lijkt daarin op zijn moeder. Hij moet echt heel erg veel van Edwin houden.

Peter gebruikte de zonnebril en had het horloge om dat ik voor hem in het pakket had gedaan. Hij zei dat zijn laatste horloge van de hema 25 gulden had gekost, maar kwijt was, dus deze kwam precies op tijd. Ik maakte de brief aan Edwin op de terugweg af.

Het regende weer en terwijl ik naar het landschap tuurde, kwam ik dicht bij tranen, denkend aan Peter. Hij leek zo nerveus (zijn handen trilden). Hij adviseerde mij een dag in de week alleen maar fruit te eten. Ik begin er morgen mee. Oh nee, dan dineer ik met Casper. Dan maar later, maar ik ga het zeker doen.

6 mei 1999

Westerkade

Het regent weer zo hard dat naar buiten gaan niet mogelijk is. Ellen heeft de affaire met Stern al geregeld. Stern heeft haar gefaxt dat het geld uiterlijk 7 mei binnen is.189 Ik vroeg of ze de brieven van Overbeke en Zwiers al aan Houtzagers had gegeven. ‘Ja, ook aan Van Delden.’

‘Daar weet ik niets van,’ zei ik.

‘Dat hebben we overlegd.’

‘Niet met mij.’ Eerst zei ze dit wel te hebben gedaan, maar toen ik doorvroeg, bleek ze met ‘we’ Nicolaï en zichzelf te bedoelen. Ik zei dit jammer te vinden, want ik had daar graag de brief van Delprat ook bij gehad, want hij is het zwaargewicht.

‘Ik wist niet dat je naar Delprat zou gaan.’

‘Ik had ze alledrie tegelijk willen inbrengen, maar jullie rommelen maar aan.’

12:00 uur

Ik ben onrustig en kom eigenlijk tot niets.

Ik sprak Santo. Dertig dollar per nacht is prima voor Hotel Indonesia, maar misschien moet ik dan eerder naar huis.

Ton van Dijk komt met een afkraakartikel over Mijn vriendin Beatrix in hp/De Tijd, wat ik niet had verwacht, maar wat me ook niet verbaast, want van nature komt hij van de straat.190 Kan hij niets aan doen, maar vandaar dus. Bovendien, het hele verhaal van naar Henri Nannen gaan is fundamenteel heel anders. Dus dat hij het vergeten is, soît, maar hij moest moedwillig een kwaadsprekersstukje schrijven.

7 mei 1999

Het zal me benieuwen wat Eef Brouwers doet. Ik heb hem gisteren geschreven dat ik hem graag voor 16 mei nog spreek met Sillevis Smitt erbij, want hij heeft de ingangen om spijkers met koppen te slaan, zodat ze tijdens mijn verblijf in Indonesië eventueel een voorstel kunnen uitwerken.191

Rens Broekhuis heeft me een lange zeikbrief gestuurd dat hij zich beledigd voelt, en niet verder kan werken aan Het zwarte schaap als hij geen helderheid krijgt over onze relatie.192 Ik heb hem duidelijk gemaakt dat ik alleen gezegd heb waar het op staat. Hij heeft de boel verpest met de film die hij maakte met Theo van Gogh en de absoluut waardeloze trailer - die niemand wilde hebben - die hij achter mijn rug om gemaakt heeft.193 Broekhuis reageert als een jonge juffrouw met zijn gelul over ‘diep gekwetst’.

Ik wist niet wat me overkwam: het Garuda-ticket kost 831 gulden, retour. Ongelooflijk. Ik moet de algemeen directeur schrijven.

Ellen belde. Van Delden heeft het verzoek afgewezen om prins Bernhard eerder voor te brengen. Zolang het Gerechtshof nog

geen uitspraak heeft gedaan in het beroep wat Bernhard heeft aangetekend tegen de uitspraak van 27 januari 1999 dat hij moet verschijnen voor verhoor, geldt een schorsing van die uitspraak.

Luc Sala nam op straat een gesprekje met me op over Mijn vriendin Beatrix. Hij vond het jammer dat het vooral een boekje is om mijn gelijk te halen.194 Luc wil in het Europees Parlement komen.

Florrie, terug uit de vs, belde zeer verontwaardigd over Kok, Blair en Clinton en dat een derde wereldoorlog niet meer veraf is. Ze heeft uitnodigingen aanvaard voor Spanje en Portugal. Ze is al ver in de tachtig!

Trein naar Utrecht

Dat ben ik met Peter eens: de mensen zijn gek - vooral vrijdags om 18:30 uur. Een dik wijf maakte het nodig dat ik op de hoek van een klapstoeltje moest zitten.

Trein naar Amsterdam

Zeer plezierig bijna twee uurtjes met Wouter en Gita bij de Chinees op het station gerijsttafeld.

Het Naardermeer passerend, herinner ik me hoe we op het Baarns Lyceum ruim 60 jaar geleden met mejuffrouw Ingeborg Saetrang, lerares Natuurlijke historie, in bootjes met de klas over het water gingen om het dierenleven er te bestuderen.195

Westerkade

De klootzakken gooien clusterbommen op markten, ziekenhuizen en nu, rond middernacht, zelfs een raket op de Chinese ambassade in Belgrado. Ik moet morgen opnieuw naar Kok fietsen om hem te vertellen dat hij een oorlogscrimineel is. Hij zou - desnoods alleen - de Nederlandse F16's terug moeten halen en de navo moeten vragen te stoppen, maar ik realiseer me dat hij ziek is, want Jorritsma viel daarnet op televisie voor hem in.196 Karel van de Graaf pakte haar aan, maar lang niet direct genoeg. We bombarderen om Milošević aan de onderhandelingstafel te krijgen, aldus Jorritsma. Hij was in onderhandeling, maar heeft niet het hele ultimatum geaccepteerd. Maar, zei Karel, Solana heeft dan klinkklare onzin gesproken, hij heeft gezegd dat we nooit met Milošević zouden onderhande-

len. Over hoe Nederland had besloten, zei Jorritsma dat het kabinet een mandaat had gegeven, dus toen het uiteindelijke besluit moest komen, was er geen kabinetsberaad nodig. ‘We zijn in oorlog,’ concludeerde Karel.

‘Het is geen oorlog,’ reageerde Jorritsma tussen neus en lippen - wat Karel vervolgens liet liggen.

China heeft twee mensen verloren en zes gewonden en heeft deze daad van agressie een barbaarse daad genoemd. Ik ben ervan overtuigd dat de Chinese ambassade met opzet geraakt is.

8 mei 1999

Om iets voor acht uur arriveerde ik bij het huis van Kok. Beide slaapkamers boven (een raam stond open) hadden gesloten gordijnen. Kok lag (‘ziek’) op een oor, terwijl zijn piloten clusterbommen op Joegoslavië gooien en de Chinese ambassade vernielden. Kok sliep door alles heen. Ik had vandaag niet met mezelf kunnen leven of mezelf kunnen respecteren als ik hem deze brief niet eerst had bezorgd.197 Ik moest het kwijt dat ik me als Nederlands burger diep schaam voor de misdadige betrokkenheid van Nederland bij deze bombardementen. Hij heeft de mogelijkheid tegen Clinton en Blair te zeggen dat Nederland ermee stopt.

De nieuwe route door een enorm park snijdt 20 minuten af van de tijd richting het Slotervaartziekenhuis. Een man in een leren jas sloeg een prachtige collie. Ik riep: ‘Lafaard, durf je wel! Ik hoop dat hij je bijt!’ Zelfs om 08:00 uur wordt men geconfronteerd met het rauwe menselijke beest (welke beperkt zou moeten worden tot de darkrooms).

Om 05:00 uur werd ik wakker, kon weer niet slapen en om 06:00 uur zette ik de bbc aan om het laatste nieuws over de nieuwe rampspoed te zien. Dan Kok, de markt, Struwe, de kranten, alles. Nu een pianoconcert van Brahms.

Rond het middaguur belde Aart. Hij vond me agressief. Wat wil je? Ieder weekeinde wordt me gevraagd hoe het met me gaat en horen ze mij niet klagen, maar ondertussen ga ik steeds verder de vernieling in. Zoals Wouter vanmorgen treffend zei: ‘Nu ze weten dat je er minder goed tegen kan, hebben ze helemaal geen reden meer een regeling te treffen.’

Ik belde Trees, die vertelde dat de familie zou zorgen dat Peter een mobiele telefoon krijgt.

Gistermiddag op straat sprak ik met Luc Sala over het Beatrixboekje en hij zond het vanmiddag al uit. Ook het interview

over zijn zetel in het Europees Parlement, dat hij mij vroeg met hem te maken. Ik zag er net het staartje van.

De navo zegt dat er maar tien van de 15.000 afgegooide bommen op onbedoelde plaatsen terecht zijn gekomen. Charles Groenhuijsen in het nos-journaal vanavond analyseert de toestand rondom de Kosovo-oorlog vanuit Washington prima, maar hij zegt ook dat de aanval op de Chinese ambassade een blunder is. Werkelijk niemand wil het idee opperen dat het opzettelijk is gedaan om te voorkomen dat er spoedig via de Veiligheidsraad van de vn een vredesregeling komt. De rode knop draait op volle toeren, Clinton heeft niets meer in te brengen. Die hebben ze via Monica Lewinsky klein gekregen, en wie weet wat de rode knop nog in portefeuille over hem houdt. Deze aanval op de ambassade is opzettelijk, om te zorgen dat China een veto zal uitspreken in de Veiligheidsraad tegen een oplossing.

Paul Brouwer is de nieuwe ambassadeur in Athene - na Djakarta een flinke stap terug. Zijn auto stond op de parkeerplaats bij de residentie en is geëxplodeerd. Een bom is onder zijn auto afgegaan. Het is allemaal puur maffiagedoe wat er momenteel plaatsvindt.

9 mei 1999

Wanneer je op de bbc hoort spreken over ‘accidental bombing’ van de Chinese ambassade, word je weer met de neus op de feiten gedrukt dat de fraude en oplichterij ons allemaal voor altijd zal omsingelen. En dan doet de Daily Mail er nog een schepje bovenop en bericht op de voorpagina dat een Servische spion de navo opzettelijk verkeerd heeft geïnformeerd, waardoor de bom op de ambassade terechtkwam. Het is niet te geloven.

Peter heeft nu een mobiele telefoon. Ik heb hem al tweemaal gebeld. Ik denk dat hij lang geslapen had. Hij klonk dromerig. Ik kwam vandaag eigenlijk weer tot niets.

10 mei 1999

Het is de ondertrouwdag van mijn ouders. Ook is het 59 jaar geleden dat Hitler hier binnenmarcheerde.

Ik belde met Ellen, maar ze begon weer te zeuren en ik heb snel opgehangen.

Ook The Washington Post schrijft dat de Chinese ambassade per ongeluk was gebombardeerd. Dat zijn dan de Watergate-onthullers? Ze werden gebruikt, net als nu.

De vvd-jongeren vroegen me voor een debatavond over Eu-

ropa op 2 juni aanstaande (met Jort Kelder) maar ik belde ze af omdat ik dan in Indonesië ben.

Peter belde uit het gemeentehuis in Tilburg, nerveus (al liet hij er niets van merken). Hij wilde zich in de gemeente laten inschrijven, maar hij bleek nooit uitgeschreven te zijn in Amerbos, waar hij tot 1991 zijn uitkering kreeg. Zijn adres was dus onbekend in de computer. Hij was nerveus en belde me even. Ik heb geprobeerd hem een hart onder de riem te steken.

Ik heb met Gita besproken dat Wouter niet mee moet doen aan Het zwarte schaap, allereerst in zijn eigen belang.

Peter heeft zich toch kunnen inschrijven in Tilburg. Pak van zijn hart.

Ik zou van 15:00 tot 15:30 uur met Peter en Ellen spreken en was al ter hoogte van Thermos, maar dacht: stel je voor, een half uur per vijf maanden is nog geen twee uur per jaar. Dus ik keerde terug naar huis, belde Ellen en zei: ‘Een half uur iedere vier maanden is nog geen twee uur per jaar. Dit is geen serieuze zaak. Ik kom niet.’ Om opwinding te vermijden wachtte ik geen geklets af, maar hing direct weer op. Het is de enige manier.

President Scalfaro van Italië heeft opgeroepen te stoppen met de bombardementen. Tsjernomyrdin is op weg naar Peking. Ze hebben in Moskou de cia-stunt door. Hij gaat China bewerken mee te doen. PvdA en d66 willen aandringen op meer zorgvuldigheid bij bombardementen. Ze zijn de vergissingen zat. Nederlandse F16's worden steeds meer ingezet en uitgerust met nieuwe laserapparatuur. Er is over Kosovo alleen maar propaganda op tv, zowel op het nos Journaal, als de actualiteitenrubrieken. Zelfs zo'n jongen als Frénk van der Linden doet eraan mee. Hopeloos word ik ervan.

Ellen deed een nietszeggend briefje in de bus, met afspraken die gepland staan.198

11 mei 1999

William Cohen heeft nu gezegd dat de cia een verouderde kaart had gebruikt bij het bepalen van het doel van de bombardementen, waardoor de Chinese ambassade werd geraakt. Een leugen meer of minder komt er niet meer op aan. De Veiligheidsraad kon de navo voor het bombardement niet veroordelen, want er was geen meerderheid. In de nieuwsberichten gaat het nu al over een modderstroom in Limburg en Kosovo komt als laatste.

Er kwam weer een idioot telegram met prijzen voor Hotel Indonesia, die bijna tweemaal zo hoog waren als in het eerste bericht.

Hans Nikkels belde dat zijn vrouw, Gonneke Harbrink Numan, was overleden. Weer triest nieuws - ik zal Toon Quarles schrijven.

Eerst sprak ik met Eric van Onna, toen ook met Rens Broekhuis erbij. De lucht is geklaard tussen en Rens en mij. Ik zette het hele verhaal nog eens uiteen, en gaf hen vervolgens tal van namen voor Het zwarte schaap. Peter komt er zeker in. Daarna at ik mihoen met Ab Mennega en dronken we koffie in de Westerstraat. We hebben plezierig gepraat. Ik denk dat ik hem meer zal zien, want ik heb een uitstekend contact met hem. We liepen Rob Knijff van De Telegraaf tegen het lijf. Hij was erg aardig en ik ga twee boekjes bij hem in de bus gooien voor hem en Emile Bode, noblesse oblige. Rob Knijff zei dat hij Stephen Cohen in de vs had ontmoet, die naar mij had gevraagd. Ik geloof daar niets van, maar ik heb maar meegedaan.

12 mei 1999

Ik heb via Jan Willem heel keurig het geld van Stern gekregen: 1.200 dollar en 2.600 gulden contant. Mijn eerste gedachte is altijd wat ik kan doen voor Peter.

Jeltsin heeft Primakovs kabinet ontslagen, waarmee Jeltsin zijn doodvonnis heeft getekend. Het is natuurlijk een ramp wat er gebeurt. De navo gaat vrolijk verder met bombarderen.

Toen ik Delprat belde (hij beloofde zondag te schrijven en zijn brief maandag te versturen) zei hij dat hij de tekst aan het typen was (woensdag in de namiddag). Ik kon komen om het op te halen.



illustratie

Hij heeft het woord ‘crimineel’ niet gebruikt, wat hij wel deed in ons gesprek.

Het is toch dieptreurig dat Delprat ‘crimineel’ zei, maar dit niet durft op te schrijven en dan een week aanhikt tegen het schrijven van dit briefje. Waarom durft niemand het beestje bij de naam te noemen? Hij treedt in september terug als arts - wat heeft hij te verliezen?

Ik heb een uitgebreide analyse naar Lubbers gestuurd over de bommen op de Chinese ambassade in Belgrado.199 Het is absoluut een bewuste strategie geweest van de cia om de Chinezen kwaad te krijgen. Tsjernomyrdin had Washington zo ver gekregen om Kosovo toch voor de vn te brengen - waar het hoort - waarna hij Peking zover had gekregen zich bij de Russen te scharen en in te stemmen met een resolutie. Maar de cia heeft daar dus met de bommen op de ambassade een stokje voor gestoken zodat het platgooien van Kosovo onder de navo-vlag gewoon door kan gaan, want de Chinezen zullen nu niet meer bereid zijn mee te werken met de Amerikanen. Ik belde Peter om 19:50 uur en hij zat op de fiets aan de rand van het bos (waar hij aan het cruisen200 was) en hij werd voor het eerst op de fiets opgebeld. Hij klonk geweldig.

Er lag een briefje van Eef Brouwers, dat hij met geen mogelijkheid voor 16 mei met mij kon praten. Wat zijn het toch een etters - uitstel, uitstel, uitstel.201 En Ellen had mij een envellop met verschillende stukken laten bezorgen, waaronder een fax, van vandaag, van Den Hertog over een comparitie van partijen.202

In het kro-programma Tussen Hemel en Aarde (in een bus en veel geklets) zat gisteravond televisiepresentator Bas Westerweel, die zijn opa wilde eren die in Kamp Vught was gefusilleerd.203 Ik heb die jongen goed bestudeerd en was zeer gefascineerd. Hij reageerde op alles primair en eerlijk.

13 mei 1999

Ik heb Sillevis Smitt en Eef Brouwers allebei een briefje gestuurd dat ik na mijn terugkeer uit Indonesië snel met hen in gesprek wil om een voorstel voor een regeling te bespreken.204 Nu bereid ik me voor op het vertrek.

Dito Hanafi belde dat hij wil komen. Hoe wist hij dat ik ging? Waarom nu? Vreemd, maar ik vind het prima.

Ik heb een absoluut heerlijke sauna genomen, maar iedere keer als ik het gebied met de kamertjes binnenkom, ben ik geschokt dat het stinkt als een varkensstal door de boel ongewassen klanten. Dat is in New York ondenkbaar.

Jeltsin en - geloof het of niet - Kosovo zijn niet langer in de nieuwsuitzendingen. Dit is psychic numbing.

Schröder is naar Peking, Chirac naar Moskou. Maar ze trappen er niet in. De bombardementen moeten stoppen. Iedere keer als ik erover hoor, word ik woedend.

Ik kwam Hans Gruijters (met kleinzoon) tegen, die vroeg hoe het met de zaak ging. ‘Ja, het is een prestigezaak geworden,’ zei de lul, die voor mij geen poot uitsteekt.

Louris Boeke belde om me een goede reis te wensen. Hij zei namens zijn ouders dat ze het Beatrixboekje hadden gelezen en uitstekend vonden.

Norman Mailer zegt dat het dom was om politieke leiders als jfk te proberen te adviseren - het was romantische onzin.205 Ik ben het er niet mee eens. Ook al gooit Wim Kok mijn brieven weg, zoals Woutertje vandaag zei, ik zal ze in mijn dagboek bewaren en daarnaast voel ik me verplicht Kok te zeggen wat ik denk. Ik zou me verraden voelen als ik het niet deed.

14 mei 1999

Ik sliep, net als gisteren, als een blok en zonder pillen.

Clinton zegt op televisie: ‘I grief for the Chinese dead and their families, I grief for the Serbs and their families.’ Er is toch geen hond in de hele wereld die aan zulke uitspraken nog enige waarde of geloof hecht? Ook The New York Times gaat door met spreken over ‘de misser’ op de ambassade, maar mijn God, hoe kan iemand anno 1999 zo naïef zijn! Een wereld zonder enig elementair gevoel van integriteit is verdoemd. Dat wordt niet begrepen.

Ik neem een klein notitieboekje mee naar Indonesië, want ik barst weer van de ideeën voor toekomstige artikelen, zoals het opbreken van de Atlantische alliantie.

Vierling belde. Hij had mijn brief aan Lubbers gelezen, en vond de analyse zeer raak. ‘Wat doet Lubbers nu met zo'n brief,’ vroeg hij. Peter belde ook dat hij de brief naar Lubbers had gelezen en de analyse heel helder, maar ook heel griezelig vond.

Ik ben druk bezig om de zaken af te ronden voor mijn vertrek. Schreef Aart van der Want, moet Hans Nikkels schrijven en Toon Quarles informeren. Stuurde de brief aan Kok naar Lubbers, Peter, Vierling en Papieren Tijger. Ben al met een been weg.

Peter komt morgen, en Ed belde nog vanuit Parijs.

Moet je toch eens even zien hoe ‘rechter’ Punt de Surinaamse militair Marcel Zeeuw nog even een maand langer vast laat zitten om justitie meer bewijs te laten zoeken voor zijn betrokkenheid bij drugssmokkel. Zeeuw wordt op een mager dossier vastgezet, alleen op basis van een vage verklaring van een gearresteerde drugshandelaar, die daar natuurlijk ook iets voor terug wil hebben.206 Het is meer dan godgeklaagd, en Kok slaapt er rustig doorheen, net als de Tweede Kamer.

Nu zijn er weer 79 doden gevallen door navo-bommen, voornamelijk Albanese vrouwen en kinderen die op de vlucht waren. Verbrand door navo-clusterbommen, de navo zegt het te gaan onderzoeken. Het gaat me door merg en been, deze berichten. En dan stelt een bbc-interviewster de vraag: ‘How can they prove it were nato bombs?’

De navo-generaal Walter Hertz, een mof, zegt dat ze bombarderen vanwege de wreedheden van Belgrado tegen Kosovo. Nu is Hillary Clinton in Macedonië, ook zo'n steun. President van Kosovo Ibrahim Rugova bezocht Cook en praatte met de bbc. De militaire campagne is niet tegen ‘mensen’ zegt hij: ‘We hebben grondtroepen van de navo in Kosovo nodig.’ De bbc-verslaggevers zijn allemaal emotioneel betrokken, de vragen aan Rugova zijn te beladen - het is beschamend. Joegoslavië zegt dat het voorbereid was, omdat de navo het enige orgaan wil zijn dat vluchtelingen terugbrengt. ‘The masters of war are losing their heads.’ De idioot van de bbc wil niet dat de woordvoerder van Joegoslavië in Belgrado zijn woorden over meer en meer burgerdoden af kan maken. Ondanks deze ellende wordt het nos Journaal helemaal overheerst door de zoveelste acte van de Bijlmershit. Alsof we niets met Kosovo te maken hebben.

Ik heb Verploeg een voorzichtige brief geschreven. Ik liet hem weten het jammer te vinden dat zij nu op 1 juni naar de Kamercommissie gaan, omdat niet lang daarna het reces begint en er dus voor september niet veel zal gebeuren. Over datzelfde bezoek heb ik Pasman en Nicolaï geschreven dat ik uitdrukkelijk niemand machtig om namens mij onderhandelingen te

voeren, anders dan op basis van de zes punten achterin Mijn vriendin Beatrix.207

Bij het bewerken van mijn dagboeken uit 1991 kwam ik een brief van Jurgens tegen. De afgelopen acht jaar is wel duidelijk wat een slappe figuur hij is, net als Glastra van Loon en Stoffelen. Ik heb Jurgens dat in een scherpe brief geschreven en duidelijk gemaakt dat ik me nooit aan de klootzakken uit Den Haag zal overgeven.

Trees gaf aan dat Peter geldproblemen heeft. Ik zal hem morgen 250 gulden geven. Kon ik maar meer geven. Ik had die 1.000 gulden nooit aan Gino moeten geven. Nu heb ik 500 piek voor Peter en Het zwarte schaap wil een deel van zijn ticket betalen, wat helpt.

Theo van Gogh had Frénk van der Linden, Henri Beunders en nog een kerel in zijn programma.208 Frénk zei dat er nooit gebombardeerd had moeten worden. Beunders gaf toe dat de zwakte van de navo was blootgelegd, maar de navo was nu eenmaal begonnen en de rotzooi moest nu aan de navo worden overgelaten. Maar Kosovo zou het Varkensbaai van de navo kunnen worden en voor eens en voor altijd zou duidelijk worden of je mensenrechtenopvattingen zoals ze in het Westen bestaan met clusterbommen kan afdwingen.

15 mei 1999

De Telegraaf opende met de operatie van prins Bernhard over de hele voorpagina. Bij de Volkskrant gaat de voorpagina over de 79 doden die de navo ‘zou hebben’ gemaakt. Hoe is het godsterwereld mogelijk dat het ‘zou’ - door de navo verspreid - wordt overgenomen? Ook het redactioneel commentaar van de Volkskrant is absurd, zoals steeds.

Wat ik niet wist, is dat ter gelegenheid van 50 jaar navo openlijk de leiders van Moldavië, Georgië, Azerbeidzjan en Oezbekistan (Kazachstan niet?) naar Washington waren uitgenodigd. Het is eigenlijk een schaamteloze erkenning van de ware redenen voor Kosovo en het neerhalen van Joegoslavië - als precedent voor toekomstig gebruik tegen Rusland.

Ik heb er moeite mee te begrijpen hoe de geesten van Eric van Onna en Rens Broekhuis werken. Het lijkt allemaal flodderwerk te worden.

De navo gaf vanavond op de bbc toe het dorp waar ten minste 79 doden zijn gevallen te hebben gebombardeerd, terwijl nrc Handelsblad zojuist in de bus valt met een voorpagina dat dit al-

lerminst zeker is. De o zo bekende ‘bronnen’ beweren dit. Ook de Volkskrant zat er vanmorgen naast. Waarom verspreiden ze deze desinformatie?

Ik belde Peter op die al in de trein zat op weg naar Amsterdam. Grappig dat zoiets nu kan. Ik heb pennen voor hem gekocht en we gaan met de bus naar Amerbos. Ik heb al twee buskaarten.

16 mei 1999

Ik ga in het vliegtuig opschrijven hoe het gisteren met Peter was. We hebben zes uur gesproken.

De bbc startte deze zondag haar nieuwsuitzending dat de navo de ‘home town’ van Milošević had gebombardeerd - als kleine kinderen. Het gelieg van de navo over het bombardement op het dorp: er was een militaire commandopost geweest en Milošević had de Kosovaren als menselijk schild gebruikt, dus er is niets aan de hand. De schuld lag bij Milošević. En dan hoor je een navo-generaal met een strak gezicht verklaren dat als er geen Milošević was geweest, er geen navo-bommen zouden zijn gevallen. Het geheel is de ergste vorm van group think.

10:30 uur, trein naar Schiphol

Peter was gisteren vroeg op het station, hij arriveerde om 15:30 uur en droeg een camouflagepetje, wat ik geen succes vond. We gingen met de bus naar huis en praatten zeer intensief.

Hij bereidde de lever die ik had gekocht met basilicum, ketjap en sambal, en legde twee plakken in de koelkast om mee naar Tilburg te nemen. Heel lekker. We hebben goed bij kunnen praten over allerlei zaken. Ik legde uit wat voor ellende ik onderging door de advocaten. Ik vertelde dat noch Nicolaï, noch Sillevis Smitt bedankten voor het sturen van het Beatrixboekje, dat Nicolaï in lucht op was gegaan sinds januari en dat de hele affaire me veel spanning opleverde. Hij merkte op dat hij jaren geleden - ik herinner het me nu - infecties aan zijn handen kreeg door stress, zoals ik nu soms aan mijn voeten heb.

Toen Peter weer naar huis ging, ontdekten we op het station pas dat de lever nog in de koelkast stond, dus we gingen per bus terug om het op te halen. Hij vertrok om 21:55 uur. Het was een heerlijk bezoekje. Ik laadde twee tassen vol met kleren, kranten en tijdschriften en kocht Squeeze en Man voor hem. Ik denk ook dat hij erg blij was met de 500 gulden die ik hem gaf.

Garuda 973, Frankfurt-Singapore

Indonesische vrouwen zijn zo geciviliseerd en goed verzorgd - in tegenstelling tot de Nederlandse boerinnen. De bamboe roentjing jongens zijn nu gezagvoerder van een jumbo.

Mohammed Al-Fayed, de vader van Dodi, de vriend van Diana, zit achter mi6 aan - terecht - en The Sunday Times kopte met het nieuws dat mi6 achter hem aanzit op verdenking van het lekken van vertrouwelijke informatie over agenten van de geheime dienst.209 Hij noemt ze ‘Al Capone gangsters’ (wat waar is), net als in Nederland.

Anthony Sampson schreef een geautoriseerde biografie over Mandela.210 Dat had Bung Karno ook moeten doen. Wat ik ontzettend interessant vind, is dat Mandela P.W. Botha echt vertrouwde, in plaats van F.W. de Klerk. Botha was eerlijker en recht door zee, De Klerk was een gladjanus.

The Indonesian Observer wordt nog steeds geleid door Diah, de basterd. En de krant is nog steeds min of meer pro-Golkar. Er stond een artikeltje in over Megawati, die zich voor gek heeft gezet door de journalisten te negeren tijdens haar bezoek aan Zuid-Sulawesi. De secretaris-generaal van haar partij pdi biedt excuses aan voor haar houding.211 De oorlog om Kosovo is in The Indonesian Observer maar een kleine voetnoot.

Dit is mijn zesde reis naar Indonesië. Zullen ze me met rust laten? Ik heb opzettelijk richting Den Haag laten merken dat ik ging in samenwerking met Alatas. Laten we zien of ze weer problemen veroorzaken.

17 mei 1999

05:30 uur, boven India

Het is een uitzonderlijk lange zit, maar dat stelt me in de gelegenheid achterstallig leeswerk te doen.

Ik lees over Robert Long en denk aan zijn eerste grote liefde - de blonde glasbewerker - die stierf aan aids.

Ik kan haast niet geloven dat ik onderweg ben naar Djakarta. Ik ben erop voorbereid dat Sukma me niet komt afhalen, wat ik haar gevraagd had, want ik heb niets van haar gehoord, of van Karina. Maar goed, je weet nooit. Indonesiërs gedragen zich anders. Net als Gino, die ik na Florida één keer zag waarna doodse stilte volgde. Maar hij komt wel weer.

Singapore

Er pappen meer mensen met me aan dan ooit. Ik werd zelfs gefotografeerd toen ik wachtte om aan boord te gaan in Singapore. Ik kocht er twee boekjes over Suharto en het gevecht om democratie, waarvan een van Richard Mann, die ik verder niet ken.

19:15 uur, Djakarta, Hotel Indonesia, kamer 332

Opeens hoorde ik Sukma's stem: ‘Oom Wim.’ Het was echt fijn om verwelkomd te worden. Ze gaf me een brief die ze had willen versturen. Het was zo hartverwarmend om haar weer te zien. Ze had Kevin Costner geschreven om Bung Karno te spelen in ‘haar film’, maar dat zal wel een droom blijven. We reden zonder verkeersopstoppingen naar het hotel en ze zei dat ze naar de kamer wilde voor een plasje. Ik bood haar een lunch aan, maar het buffet waar ik me op had verheugd, was er niet meer. Alles is verbouwd en het is een rotzooitje. Maar de crisis van 1998 heeft blijkbaar wel de verkeersopstoppingen opgelost.

Sukma zei dat Megawati de mensen die vanaf het begin hebben meegestreden aan de kant heeft gezet. Sukma heeft erg haar twijfels over het gezelschap dat Mega nu om zich heen verzameld heeft. Sukma heeft het gevoel dat Megawati's man Taufiq haar in grote mate aanstuurt. Taufiq heeft voor de inlichtingendienst gewerkt, en kan blijkbaar nog van hun diensten gebruikmaken. Sukma nodigde me uit om met haar op verkiezingscampagne te gaan, en enkele bijeenkomsten van haar partij pni, die vorig jaar door mevrouw Supeni de voormalige reizende ambassadrice van Sukarno was opgericht, mee te maken. Sukma zei dat we morgen misschien al naar Bengkulu kunnen gaan, maar na een telefoontje bleek dat de manifestatie daar uitgesteld was naar overmorgen. Misschien gaan we de komende weken ook naar Ambon of Sulawesi, Soerabaja en Bali. Ze vindt dat ik tot 20 juni moet blijven voor de driedaagse viering van Bung Karno's dood, maar de opname van Het zwarte schaap is al op 25 juni. Sukma zei niets over Dito Hanafi, maar ze bevestigde dat er een tweedeling in het leger ontstond.

Ik ging Kafé Excelso binnen waar een Chinese jongen op me tippelde die ik totaal niet mocht. Ik kwam Rudolf (Rudi) Wowor tegen, een Indische jongen, rond de vijftig, een lefgozer, geboren in Holland. Hij beschreef de politici die in Indonesië nodig zijn als ‘gorilla's with the mouth of a crocodile’.

Belde generaal Suhario. Hij sliep al om 20:00 uur.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums