Memoires 2000-B

[p. 68]

Amsterdam

4 september 2000

Mijn nrc Handelsblad van vrijdag en zaterdag zat niet bij mijn post. Ik werd erg kwaad en zei tegen mevrouw Van den Bosch (de vrouw van de voorzitter van de Vereniging van Eigenaren) dat ik het aan de politie zou gaan vertellen. Even later kwam ze terug en zei: ‘Ik was de dief. Ze brachten per ongeluk jouw krant bij mijn flat.’ Maar als je dat weet, dan leg je de krant toch terug? Hoe dan ook, ze vond mijn appartement geweldig. Ze maakte al tijden stampij over de verkeerde postbezorging, maar niemand doet er iets aan.

Nicolaï belde dat hij een briefje van Vinken om informatie omtrent een Wob-procedure die er zou lopen inzake de arbitragecommissie had gekregen. Hij wilde de brief niet beantwoorden. Ik vroeg of hij gek was. Hij wilde ook weten of ik nog veel contact met Ellen Pasman heb.

Niet veel Later belde Ellen dat De Telegraaf, ingestoken door Peter van Velzen, via een Wob-procedure de arbitragestukken had opgevraagd. Peter had ze willen geven, maar Ellen had hem gezegd dat niet te doen. Natuurlijk wil ik dat niet, want De Telegraaf betekent Buitenlandse Zaken, bvd, Van den Broek en de rest van de boeven.

Ik ging met Peter naar Metz waar ik ook Jan Willem van Cruysen even zag, eindelijk. Hij zag er slecht uit. ‘Van de medicijnen,’ zei Peter. We dronken een Perrier in het restaurant. We aten een omelet bij Scheltema waar we Fred de la Bretonière tegenkwamen. Hetero zijn was een keuze geweest voor hem, zei hij.

Peter ging naar Renate Zwiers, die hem als patiënt aannam (een ontmoeting van een half uur) en hem slaappillen voorschreef.

Eind van de middag vertrok Peter naar Tilburg. Ik mis Peter meteen heel erg na vijf volle dagen in zijn gezelschap.

De avond ging op aan telefoontjes: Gerben Bonno en Hermance Schaepman belde ik als reactie op hun briefjes.⁷⁷ Ook een telefoontje met mevrouw Van Dijk, daarna Florrie Rost

77 Brieven resp. d.d. 3 september en 2 september 2000.

[p. 69]

van Tonningen. En Karina belde me zo'n tien minuten vanuit New York. Ze gaat Henry Kissinger morgen opzoeken, dus heb ik haar snel bijgepraat over deze schurk. Ze leek ook nog nooit van Buru gehoord te hebben - ik kon mijn oren niet geloven. Dit was het kamp waar de beroemde schrijver Pramoedya Ananta Toer jarenlang was vastgehouden!⁷⁸

Ze zei verder dat Megawati publiekelijk heeft verklaard dat Wiranto terug moet komen. Natuurlijk moet hij dat. Ik schreef dat Megawati een jaar geleden al, ze gaat het niet redden zonder Wiranto. Het wordt tijd dat ik weer eens in The Jakarta Post ga schrijven.

Karina gaf me Dewi's faxnummer in Tokio. Ik zal haar snel een fax sturen.

Gino kwam vroeg vanavond. We lagen op bed en waren intiem, maar het was een zoethoudertje: hij vertrok weer. Toch blijft hij de enige, voor nu, die me in brand zet.

78 Redactie: Op Buru lag van 1969 tot 1980 een concentratiekamp voor politieke gevangenen, die beschuldigd waren van betrokkenheid bij de zogenaamde 30 September-Beweging. Op 30 september 1965 ‘lokte’ de moord door deze ‘beweging’ op zes generaals een reactie uit van het leger onder leiding van generaal Suharto, die de macht overnam en na de begrafenis van de generaals een propagandaoffensief begon tegen de communistische partij, de PKI, die door het leger van de moord beschuldigd werd. Na drie weken startte Suharto's militairen, met behulp van de CIA, moslimmilities en burgermilities, een moordcampagne tegen nationalisten, Sukarno-aanhangers en communisten, of vermeende aanhangers ervan, en Chinese Indonesiërs, die tot een van grootste genocides in de 20ste eeuw wordt gerekend. Naast ca. een miljoen slachtoffers werden er ook ongeveer 1,8 miljoen mensen gearresteerd en in kampen ondergebracht. Zie ook Memoires 1970-1971, 1973, 1974, 1975-1982, 1994-A, 1995-A, 1999-B.

5 september 2000

Ik schreef Karina en Volodja Molchanov, en sloot foto's van Singel 111 bij.

Ik heb de heer Groen passend geantwoord.

Ik heb op goed geluk de verwarming aangezet en warempel, het ding werkt.

09:40 uur, trein naar Utrecht

Het is nog droog. Ik ben op weg naar Bilthoven om mijn begrafenis te regelen. Zou het mogelijk zijn in het graf van mijn ouders te worden geplaatst? Waarom ben ik in dit soort zaken zo anders dan mijn broers?

Naar aanleiding van Hans van den Broeks bereidheid adviseur te worden van de Indonesische president Wahid, kwam Joeri Boom in De Groene Amsterdammer met een profiel van Van den Broek.⁷⁹ Boom had mij om een reactie gevraagd op dit nieuws.

79 De Groene Amsterdammer, 2 september 2000.

[p. 70]

Ik had hem duidelijk gemaakt dat Van den Broek daar natuurlijk niets te zoeken heeft. Ze hebben hiervan een groot deel geplaatst, en ook dat ik Van den Broek een schurk vind. Misschien moet ik nog een brief sturen waarin ik uitleg waarom.

10:50 uur, trein Bilthoven-Utrecht

De zaak was in 15 minuten gepiept. Ik kan in het graf van mijn ouders. Het is in 1966 nooit bij me opgekomen toen ik daar met mam rondliep, dat ik er ooit op een dag zelf begraven zou worden. Het graf wordt voor honderd jaar gereserveerd. Dat is genoeg. Mijn boeken moeten de rest doen.

Ik heb weer veel last van jeuk op mijn rug. Peter zegt: ‘Chinese thee, voor zowel je voeten als je rug.’ Het boek dat hij in Parijs heeft gekocht, beschrijft uitgebreid de betekenis en werking van groene thee.

Utrecht

Ik nam de trein van 11:02 uur terug. Ik heb nog veel te doen. Jeltje van Nieuwenhoven zit namens ons in een bespreking met parlementariërs in New York. Het spijt me, maar het is een blamage. Bovendien is het een lulverhaal waarmee ze de rubriek Hollands dagboek van nrc Handelsblad vult.⁸⁰

80 NRC Handelsblad, 2 september 2000.

16:30 uur, Singel 111

Op station Utrecht stond een Indische jongen, Jeremy (23), kale blauwe jeans, bruine sweater, hij werkt voor een platenmaatschappij in Londen. Hij ging lunchen bij zijn zus in Amsterdam. Ik vroeg hem langs te komen, wat hij tot mijn verrassing deed. Ik raakte hem voorzichtig aan. Hij liet het allemaal gebeuren. Voor we het wisten waren we aan het zoenen en we belandden op het bed. Hij wilde een blow job, maar dat doe ik dus niet. Misschien tijdens een echt actieve nacht. Hij vertrok zojuist.

Ik liet de persklare delen van mijn Memoires zien. ‘En wie leest het? Mijn generatie is er in ieder geval niet in geïnteresseerd.’ Hij was scherp, vol gezond verstand. Dat was prettig. Hij had me gezien bij Theo van Gogh, van wie hij fan is. Toen ik tegen Jeremy zei hem Mijn vriendin Beatrix te willen geven zei hij: ‘Dat interesseert me helemaal niets.’ Van hem mocht Beatrix weg. Toch had ik geen zin in een nummer. Hij was een intense kusser.

Er stonden drie oude dametjes te kletsen bij de Albert Heijn in

[p. 71]

de Westerstraat. ‘Dames, wilt u even op mijn fiets passen? Ik geef u ieder 25 cent.’

‘Oh, we willen best op alles van u passen,’ refererend naar de acht miljoen. Toen ik weer naar buiten kwam, zeiden ze dat ik het had beloofd, dus betaalde ik ze alle drie een kwartje uit, en gaf er een tien cent extra bij.

De bankier Jan van den Bosch, voorzitter van de Vereniging van Eigenaren van Singel 111-113, pantoffels aan, kwam 's avonds langs. Hij zal Groen bellen om te bemiddelen. Vooruit dan maar.

Ik zag bij Netwerk een zeer tendentieus verslag over Libië en Khadaffi en de vaste idioten als Michael Stein van het nrc Handelsblad werd om commentaar gevraagd. ‘Hij wil dat staatslieden zijn voeten kussen,’ was de beoordeling van Stein. En dat heet dan voorlichting.

6 september 2000

Mohammed Al-Fayed is een rechtszaak begonnen tegen de cia en andere Amerikaanse overheidsinstanties om documenten los te krijgen rond het fatale auto-ongeluk in Parijs waarbij zijn zoon, prinses Diana en hun chauffeur omkwamen. De man is ervan overtuigd dat achter hun dood een complot schuilgaat van mensen die het niet eens waren met de relatie tussen Dodi en Diana. De moeder van Diana zegt geen spoortje bewijs te zien van wat op een complot wijst.⁸¹ De vader van Dodi Al-Fayed is misschien een nouveau riche, maar de moeder van Diana leeft in het land der blinden.

Vandaag begint de ellende van werkers over de vloer die onbreekbaar glas komen plaatsen. Het regent ook nog stevig.

Als het goed is gaat Peter vandaag appartementen gaan bezichtigen.

De helft van het atrium is nu al voorzien van onbreekbaar glas. Uitstekend.

Do Schat, een Libanonveteraan (vrijwilliger), kwam anderhalf uur langs. Weer een dag weggewaaid. Afschuwelijk. Eigenlijk kan dat niet meer. Terwijl ik met Peter aan de telefoon was, ontdekte Do een lekkage in mijn zitkamer.

Peter was vandaag bij de bottenkraker geweest, maar zal morgen de twee appartementen gaan bekijken.

Ik was weer eens straal vergeten dat Anne Knulst en haar zus Claire langskomen. Ik nam ze mee uit eten bij Scheltema. We kwamen in een felle discussie terecht over de multiculturele sa-

81 International Herald Tribune, 5 september 2000.

[p. 72]

menleving. Ze waren fanatieke voorstanders: ‘Turken zijn ook mensen. (...) Waarom zou Amsterdam geen Marokkaanse burgemeester kunnen hebben? Nederlanders zullen nooit meer teruggaan naar fysieke arbeid...’ Het was nuttig om naar de promulticulturele argumenten te luisteren en ik begrijp ze, toch denk ik dat het niet zal werken, misschien over honderd jaar maar niet nu. Ze benadrukten dat ze met multiculturele waarden zijn opgegroeid in de vs. Anne en Claire waren het met me eens dat de Joden hun hand aan het overspelen waren. Anne merkte op dat Joden onderling ook verdeeld zijn. Anne Knulst is echter zeer naïef ten aanzien van de invisible government, wat vooral vreemd is voor een vrouw die jaren getrouwd was met een inlichtingenman.

Bij Scheltema vroeg een man die alleen at: ‘Hebt u een Steinway?’

Ik bevestigde en vroeg of hij ook speelde.

‘Ik heb een Bösendorfer, dat is een beter instrument voor een amateur. Een Steinway klinkt hard, bespeeld door een amateur.’

7 september 2000

Gino kwam laat, maar we hadden een geweldige nacht. Ik in ieder geval. Gino had vanochtend pijn op zijn borst.

Max Westerman gaf een kritisch commentaar vanmorgen over Kok, die na één dag op de zogenaamde Millenium Top van de vn in New York alweer afreist, terwijl alle regeringsleiders drie dagen blijven.

Ik heb Weng de Beaufort een fax gestuurd dat ik met hem wil spreken over mijn beleggingen. Ik had gezegd vier ton apart te willen houden voor een appartement in Tilburg, maar nu lijkt het erop dat daarmee toch aankopen gedaan zijn. Ik wil duidelijk hebben hoe het zit.

Trees vond dat Peter er prima uitziet met zijn nieuwe brillen. Ik vergat dat er iemand kwam voor de Steinway. Maar het was zeer plezierig. Aardige man trouwens. We lachten veel. Intussen werden de laatste ruiten geplaatst. Dat is nu afgelopen.

Gino bleef in bed tot iedereen weg was.

Gisterenavond zat Hofland met een idioot wijf - Natasha Gerson - in het programma De leugen regeert.⁸² Het leek nergens op. Paul de Ridder was het ermee eens.

Er kwam een lieve brief van Frits van Eeden. Zijn vader is overleden en in het geheim, zonder dat de kinderen ervan afwisten,

82 De leugen regeert, VARA, 6 september, Nederland 3, 23.10 uur

[p. 73]

gecremeerd. Zijn moeder zit in een verzorgingstehuis, waar ze het best goed maakt. Frits wil deze winter naar Nederland komen, want hij denkt dat dit zijn moeders laatste winter zal zijn.⁸³

83 Brief d.d. 24 juni 2000.

8 september 2000

Er zijn in veertien dagen tijd 557 romans verschenen in Frankrijk. Ik stuurde het boekje À propos des vaches dat ik in Parijs kocht naar Beatrix.

De Voetelinks kwamen langs van 12:30 tot 14:45 uur. Ze boden me aan een weekend in hun huis in Noorwegen door te brengen. De bloemen die ze meebrachten zijn prachtig.

Peter Nicolaï heeft een stomme stunt uitgehaald met Hella Rottenberg. Nicolaï heeft een waarschuwing van de Raad van Discipline van de Orde van Advocaten aan zijn broek hangen. Dat is het gevolg van zijn trucjes, zoals het laten meelopen van tapes. Rottenberg had een boek geschreven over de kunstcollectie, bestaande uit 1300 werken van onder meer Malevitsj, El Lissitzky en andere Russische avant-garde schilders, van het in 1993 naar Amsterdam geëmigreerde Russische bejaarde echtpaar Chardzjiëv.⁸⁴ Dit echtpaar wilde de collectie na hun dood onder laten brengen in een stichting en aan het Stedelijk Museum in beheer geven. Maar ze vielen in handen van hebzuchtige adviseurs en helpers. Zo had de notaris die de erfboedel beheerde, enkele kunstwerken verkocht. Maar ook een zekere Boris Abarov, die het echtpaar lange tijd had verzorgd en tot enig erfgenaam van de kunstwerken was benoemd met de opdracht deze in een stichting onder te brengen, was betrokken bij het illegaal verkopen van een aantal kunstwerken. Met deze Abarov, waar Nicolaï als advocaat voor optrad, ging hij onder valse voorwendselen, bij Rottenberg langs. Peter had haar opgebeld en zich voorgedaan als ene Charles die een pakketje bij haar wilde afgeven, maar toen zij de deur opendeed stond niet alleen Nicolaï voor haar neus, maar ook Abarov.⁸⁵ Wat Rottenberg als bedreigend had ervaren.

Ik heb de fiets vroeg in de schuur gezet om thuis te blijven en van dit huis te genieten. De droom gaat door.

Mijn linkerhand vertoont lichte problemen, door het studeren aan de piano. Ik ben ook weer met Doctor Gradus ad Parnassum van Debussy begonnen. Mam gaf me die bladmuziek met Kerstmis in 1970.

84 Hella Rottenberg, Meesters, marodeurs. De lotgevallen van de collectie-Chardzjiëv, Jan Mets, Amsterdam, 1999.

85 De Journalist, 8 september 2000.

[p. 74]

Ik koop de International Herald Tribune niet meer nu ik The New York Times krijg thuisbezorgd. Ik zond Peter een gigantisch artikel over yoga. Heerlijk zo'n avond rustig en alleen in deze woning.

9 september 2000

Ik werd om 05:00 uur wakker en ben meteen The New York Times gaan lezen. Ik las een artikel van enige tijd geleden van Richard V. Allen die uit de doeken doet hoe George Bush Sr. in 1980 running mate werd van Ronald Reagan.⁸⁶ Enkele weken voor het Republikeinse congres waar Reagan zijn running mate bekend zou maken, werd Gerald Ford naar voren geschoven (vast een ideetje van de cia) die als voorwaarde stelde dat Kissinger secretary of state zou worden en Alan Greenspan minister van Financiën. Dit was ondenkbaar voor Reagan en bovendien hing Reagan de conservatieve, sterk anti-Sovjet-lijn van het gop-platform aan terwijl van Ford en Kissinger bekend was dat zij détente met de Sovjet Unie voorstonden. Tot op de avond van de conventie werd met Ford onderhandeld, die weigerde Kissinger en Greenspan op te geven. Er leek een impasse te ontstaan waarbij Richard V. Allen op het idee kwam George Bush te vragen. Hij was de grootste tegenstander van Reagan tijdens de strijd voor de Republikeinse presidentskandidaat, werd als liberaler gezien, maar zat wat betreft buitenlandbeleid en defensie veel meer op een lijn met Reagan dan Ford. Allen besloot op eigen houtje te polsen of Bush bereid was vicepresident te worden en de gop-lijn zonder uitzondering te accepteren. Ondertussen was Ford live op televisie bij Walter Cronkite die hem vroeg of hij en Reagan een vice-presidentschap bespraken. Ford bevestigde dit door niet te ontkennen, wat Reagan verbijsterde. Dit was het moment voor Allen om Bush voor te stellen als running mate. Reagan reageerde afwijzend op basis van zijn standpunten over de economie en abortus, maar Allen wees Reagan op het gop-platform en vroeg hem Bush te heroverwegen als hij daar onvoorwaardelijk in mee zou gaan. Allen kreeg die bevestiging dat Bush dat zou doen en terwijl op televisie druk gespeculeerd werd over de komende Reagan-Ford-combinatie, ontving Reagan Ford in zijn kamer waar hij hem (een half uur voor Reagan zijn running mate bekend moest maken) definitief afwees. In het bijzijn van Reagans adviseurs werd Bush gebeld, die voor iedereen hoorbaar instemde met zijn positie als running mate. Allen toont

86 The New York Times Magazine, 30 juli 2000.

[p. 75]

duidelijk aan hoe Bush een op-het-nippertje jongen is geweest.

Peter wil nog tot half oktober in Nederland blijven, dus ik moet mijn New York-plannen uitstellen. Het is goed, want de recente trip naar Parijs was eigenlijk teveel van het goede.

Na lang aarzelen heb ik mevrouw Hazeu toch maar een briefje gestuurd dat ik 4 november liever niet op haar verjaardagsfeest kom omdat ik daar niemand ken. Ik heb voorgesteld haar in oktober op te zoeken voor onze traditionele lunch met een boterham met tomaat.

Jonathan Ploegmaker zei in Thermos (vandaag weer open na een verbouwing) dat Fokke & Sukke⁸⁷ enkele weken geleden hadden gezegd dat Willem Oltmans Zomergasten op de vpro ging presenteren. Wie leest die onzin? Het was weer heerlijk in Thermos.

Hermance Schaepman (81) kwam op bezoek. Het was alsof Piet zelf binnenkwam, uitdrukkingen, oogopslag, alles. Een oude dame met een alpino. Ze vroeg om jenever, maar ik had al een klein flesje huiswijn voor haar gekocht bij de Albert Heijn. Ik maakte kabeljauwfilets, sla en aardappeltjes klaar. Ze was kritisch over Piet, die al zijn geld aan twintig advocaten had gespendeerd. Van Mierlo had haar een brief geschreven toen Piet overleed. Mijn vriendin Beatrix durfde ze nog niet aan. Ik gaf haar deel 6 van de Memoires. Het enige dat me van 16:30 tot 20:15 uur overeind hield was de gedachte aan Piet. Ze is tenslotte zijn zus. Ik dacht heel veel aan hem. Ik sta niet te trappelen om haar nog een keer te ontmoeten. Ik bedenk me trouwens dat er bij Hermance niet eens een bloemetje af kon.

87 Redactie: Fokke & Sukke is een cartoonreeks, gewoonlijk bestaande uit één tekening, die sinds 1993 in verschillende gedrukte media is verschenen. Vanaf 30 september 2000 staat er dagelijks een Fokke & Sukke in NRC Handelsblad.

10 september 2000

Vanmorgen waren Jan van den Bosch en zijn vrouw Agnès Poirier hier. Ze heeft kanker. Ze woonden van 1984-1987 in Moskou.

Er zijn meer problemen in dit huis dan ik dacht.

Een jongen van in de dertig riep vanavond vanuit een café: ‘Mijnheer Oltmans, ik ben trots op u.’ Het gebeurt nog steeds.

11 september 2000

Ricardo - het leek wel of hij opgemaakt was - arriveerde mooi op tijd. Hij heeft me anderhalf uur computerles gegeven. Ik

[p. 76]

betaalde hem honderd gulden, plus vijftig voor een muis en honderd voor de volgende keer. Ik denk nu dat ik het wel snel onder de knie zal hebben. Er logeert een Peruaanse vriend bij Ricardo waarmee hij een week naar Madrid wil gaan. Gino wil met mij naar Griekenland, wat ik misschien wel ga doen, maar ik wil ook nog Diabolo in Malaga bezoeken.

Elisabeth Prouty schrijft dat ik Fletcher in oktober niet zal kunnen ontmoeten omdat hij dement is geworden, zich niemand herinnert en ook niet uit zijn woorden kan komen. Hoe vreselijk droevig. Heb haar meteen geantwoord.

Ik heb een half uurtje met Weng de Beaufort gesproken en ik denk nu toch dat het goed is gegaan met mijn geld. Ik wacht het maar even af.

Nu kijkt Peter pas donderdag, zegt hij, naar drie flats. Wel erg laat maar goed. We gaan aanstaande maandag naar notaris Meijer, ook voor de aankoop van een appartement.

Ben voor het eerst goed bezig met de Memoires: januari 1991. Nu zie ik dat de airconditioning in mijn werkkamer behoorlijk lekt. Ik heb in goed vertrouwen betaald. Wat nu?

Ik heb tot bijna 23:00 uur doorgeschreven, nog met Peter getelefoneerd en nu direct naar bed.

12 september 2000

Ik heb weer een nieuwe botsing gehad met Groen. Ik had hem gebeld omdat de dakdekker die de lekkage zou komen maken er om 11:00 uur nog niet was, terwijl was afgesproken dat hij er om 10:00 uur zou zijn. Groen beweerde bij hoog en bij laag dat de dakdekker om 10:15 uur had aangeklopt, maar dat was gelogen. Vanaf 09:50 uur ben ik samen met Theo, de tegelzetter in huis geweest en wij hebben beiden niemand op de deur horen kloppen. Groen gooide kwaad de hoorn op de haak toen ik zei dat de dakdekker loog dat hij hier was geweest. Dus gaat er een brief naar Groen dat ik me genoodzaakt zie de lekkage zelf te laten repareren en dat ik de kosten aan hem in rekening zal brengen.

Theo heeft kleine verbeteringen aangebracht: vijf haken voor de kapstok, vijf haakjes voor theedoeken en rubber knoppen zodat deuren niet ergens tegenaan bonken.

Pattiradjawane, die neef van Tapiheru, de Indonesiër die ik dus niet vertrouw, belde vandaag of hij Mijn vriend Sukarno mag vertalen. Ik zei: ‘Nee, het is al gebeurd en ik vertrouw je niet.’ ‘Dat weet ik,’ zei hij ook nog.

Hans Pos van Shooting Star, de filmproducent die met Theo van Gogh een film over mijn leven wilde maken, schreef me

[p. 77]

dat hij nog steeds geïnteresseerd was en dat hij ene Oene Kummer had gevonden die het bestaande materiaal gaat bekijken.⁸⁸ Ik antwoordde dat ik vond dat voor een film Ellen onmisbaar is.

De sancties tegen Oostenrijk zijn opgeheven en het nos Journaal noemt het nu een ‘ondoordachte maatregel’. Dat is wat ik steeds heb gezegd. Chirac maakte het nieuws bekend. Haider noemde hem een kleine Napoleon die zijn Waterloo had gevonden. De nos zei ook dat Kok en Van Aartsen indertijd zeiden dat de sancties alleen konden worden opgeheven als extreemrechts uit de regering stapte. Iedere keer is het weer duidelijk. Kok, Van Aartsen en De Grave blijven amateurs. Beatrix had groot gelijk dat ze gewoon in Oostenrijk ging skiën. Ik moet eigenlijk aan de bel trekken bij Kok, Van Aartsen en Koenders over het verzoek van De Telegraaf om de documentatie rond de arbitrage te krijgen. Ik heb Peter Nicolaï al op het hart gedrukt niet akkoord te gaan met die openbaarmaking van de stukken op grond van de wet op de privacy.

Zeer opmerkelijk dat Sauer, de vlerk van Nieuwe Revu, in de Moscow Times beweerde dat Poetin door fraude aan de macht kwam. Ik geloof van deze aantijging niets, er heeft zeker het een en ander aan samenzweringen plaatsgevonden, maar fraude is te simpel. Er is trouwens ook nooit goed onderzocht hoe de brave Derk zijn bliksemcarrière in de voormalige Sovjet Unie werkelijk tot stand kon brengen.

Mevrouw Hazeu belde. Ze wil dat ik bij haar diner ben en om me te overtuigen verklapte ze mij de verrassing van de avond: een pianoconcert. Ik zei haar dat ik toch zou komen.

Ik denk dat Gino met Ricardo mee naar Madrid is. Hij wilde met mij naar Griekenland, maar dat zie ik niet zitten. Ik zou het van hem op mijn heupen krijgen.

88 Brief d.d. 11 september 2000.

13 september 2000

Arthur Ellinger (een vriend van Verrips) belde vanuit Indonesië. Hij vroeg naar mijn faxnummer, want hij wil me een fax sturen. Waar zijn ze mee bezig?

Peter Nicolaï en zijn vrouw Marina Krylova aten hier een broodje. Marina wilde meteen aan de vleugel gaan zitten, maar ik vroeg haar dat liever niet te doen.⁸⁹

Gino was met een Peruviaanse vriend naar Parijs geweest. Hij was zeer opgetogen over de stad. Nu wil hij naar Madrid en hij

89 Redactie: Marina (Marynka) Nicolaï-Krylova componeert voor piano en treedt ook op als pianiste. Zie ook: https://www.marynkanicolai.com/

[p. 78]

heeft nog om een bijdrage gevraagd ook. Hij wil bovendien heel graag met mij naar Griekenland, na zijn operatie. Eigenlijk wil hij het allebei, maar het is of Madrid, of Griekenland.

Peter Nicolaï heeft een uitstekende brief aan Buitenlandse Zaken geschreven om verstrekking van de arbitragedocumenten aan De Telegraaf te voorkomen.⁹⁰ Ik heb er zelf nog een brief bijgedaan dat ik ten zeerste hoop dat Van Aartsen in staat is het getreiter tegen mij te laten stoppen.⁹¹ Van Aartsen is nu in New York, dus ik zal een kopie van mijn fax naar zijn huis sturen.

De door Jan van den Bosch, namens de VvE, gezonden dakdekker (een Hagenaar) arriveerde met Mike, zijn zoon. Het lek kan worden gerepareerd. Misschien kan ik beter meteen het hele dak laten vervangen, zodat ik er voor de komende twintig jaar vanaf ben.

90 Zie bijlage 8.

91 Zie bijlage 9.

14 september 2000

Agnès van den Bosch-Poirier vertelde dat dit huis eind jaren tachtig door Jan Lont, een proleet van een projectontwikkelaar, was verbouwd en dat zij hem voldoende haatte om hem de gracht in te duwen. Ze vertelde dat de gevel van het pand dateert uit 1785, maar dat aan de achterkant, nog elementen uit de 16e eeuw te zien waren. De verbouwing door deze projectontwikkelaar had veel historische elementen verwoest.

Het was een rommelige dag. Ik heb het merendeel van de dagboeken die nog op de Westerkade staan in dozen gedaan. Ik hoop morgen alles te kunnen verhuizen met een vrachttaxi, als Gino kan helpen. Ik bestelde een andere lamp bij Dolls en heb vervolgens een saunaatje gepikt bij Thermos. Ik had gisteren de firma Jaspers een fax gestuurd of zij met spoed naar mijn lekkende airconditioning konden komen kijken. Vandaag kwam er al iemand langs.

Peter gaat vandaag drie appartementen bekijken. Het zal goedkomen.

Ik heb gisteren de brieven van Nicolaï en die van Buitenlandse Zaken naar Van Aartsen thuis gezonden. In de haast vergat ik kopieën te maken. Ik schreef er met de hand bij dat ik hoopte dat hij een einde aan het getreiter kon maken. Ik vroeg hem ook wat het voor manieren zijn dat ambtenaren op dat niveau niet met naam en toenaam ondertekenen. Ook schreef ik dat ik nog altijd dacht dat hij het meende zich te verheugen op een ontmoeting, maar dat hij (net als Beatrix en Kok) de gevangene was van idioten. En zo is het exact.

[p. 79]

20:20 uur

Peter heeft de appartementen gezien, maar er zit niets bij naar zijn zin. Hij had een oppeppertje nodig dus ik maakte hem aan het lachen. Ik vertelde hem dat ik vanmiddag op de fiets een beeld van zijn moeder voor ogen kreeg - het werd veroorzaakt door een vrouw die me aan haar deed denken. Ik zie nooit iemand die op mijn moeder lijkt.

15 september 2000

Het ene moment roept Gino of ik geld wil geven voor een trip naar Madrid, het volgende moment verdwijnt hij nadat hij gezegd had dat hij hierheen zou komen, zoals gisteravond. Ik wachtte tevergeefs tot 02:00 uur. Geen verhuizing dus vandaag.

Kok zal niet terughoudend zijn in de relatie met Oostenrijk nu de sancties zijn opgeheven, maar wanneer een Oostenrijkse regeringsleider kandidaat is voor een Europese topfunctie, zal hij kijken ‘of zo iemand deugt’.⁹² Wat ik heb ondervonden (onder de neus van Kok) met diverse lieden, doet mij ernstig twijfelen aan Koks beoordeling van deugen.

Ron Wunderink van de klm stuurde me een excuusbrief voor de gang van zaken in Parijs.⁹³ Ik zal hem een antwoord sturen.

92 De Volkskrant, 15 september 2000.

93 Brief d.d. 13 september 2000.

16 september 2000

Bij het uitwerken van mijn dagboeken kwam ik een gesprek tegen met Jan Foudraine op 23 januari 1991. Ik belde Foudraine en las wat uitspraken van hem voor. Hij kon zich het gesprek niet herinneren, en herkende zijn uitspraken niet. Wat gebeurt er met zijn geest?

Paul had de cartoon van Fokke en Sukke in nrc Handelsblad gestuurd.⁹⁴

94 NRC Handelsblad, 26 augustus 2000.

[p. 80]

17 september 2000

Ik droomde vannacht dat de ss'er Riechelman om mijn huis op Singel 111 sloop en had daarna moeite in slaap te komen.

Het is nu 10:30 uur, ik heb eerst drie pagina's aan Memoires 1991 geschreven, ging daarna naar de Westerkade, en pakte nog eens veertien dozen dagboeken in. Ik heb nu nog drie dozen nodig. Tenslotte nam ik weer een lading spullen mee terug, en ben weer aan het werk.

Vanmiddag zat ik in het radioprogramma Weekendcafé van Jac Goderie.⁹⁵ Na de eerste vijf minuten kwam de regisseur zeggen dat we ‘te serieus’ waren. Ik merkte op: ‘Na 46 jaar van de sabotage van Buitenlandse Zaken genoten te hebben...’, wat iedereen erg leuk vond.

Peter was er toen ik thuiskwam, wat me een goed gevoel gaf. We gingen naar brasserie Luden voor het avondeten.

95 Weekendcafé, AVRO, 17 september 2000, 16:04 uur, Radio 2.

18 september 2000

Ik sliep voor het eerst op de bank in de blauwe kamer - als een blok tot 08:00 uur. Ik ging vanmorgen met Peter naar notaris Meijer. Tot mijn verbazing adviseerde hij dat ik met Peter een partnerschap moest afsluiten, want anders pikt de Staat zo'n 50 tot 60% van de erfenis in. Partners krijgen 600.000 gulden belastingvrij en daarna gaat maar 25% naar de Staat.

Peter opperde: ‘En wat als ik doodga voor Willem?’ Dat gaf een heel nieuw plaatje. Peter moet nu ook een testament maken, want zijn erfenis zou anders naar zijn broers en zussen gaan.

Ik heb Wunderink een passend antwoord geschreven over zijn excuusbrief voor de toestand met meneer Remy in Parijs. Ik vind het niet meer dan billijk dat meneer Remy eens flink de oren gewassen wordt als hij een trouwe klant zo behandelt.⁹⁶ Peter en ik kwamen Gijs van de Westelaken en Beau van Erven Dorens tegen. Ik heb een zwak voor die jongen, als gevolg van mijn zwak voor zijn tante Margriet.

96 Zie bijlage 10.

Trein naar Amersfoort

Ik ben onderweg naar Aart en Willemijn, voor wie ik een bescheiden bloemetje heb gekocht.

Ik geloof dat Peter blij was met het bezoek aan de notaris. Dus hij heeft nu genoeg om over na te denken en een besluit te nemen. Ik besprak met Peter de mogelijkheid eerst een appartement in Tilburg te huren, zodat hij vandaar rustig kan zoeken

[p. 81]

naar een woning die naar zijn zin is. Peter vond dat prima en we spraken af dat ik de makelaar zal faxen of hij kan bemiddelen in een tijdelijke huurflat.

Singel 111

Aart stond op me te wachten op het station. De bloemen die ik voor Willemijn meebracht, lagen heel de reis op de stoel naast me. De jongedames, Marlous en de kleine, zijn me de types wel. We waren even aan het kwartetten voordat Willemijn een bijna oneetbare nasi opdiende.

De lezing die ik voor de Lions Club Bussum hield vond plaats in Eemnes en verliep best plezierig. Het duurde van 21:00 tot ongeveer 23:00 uur waarna Aart zo sympathiek was om me met de auto naar huis te brengen.

Eenmaal thuis belde ik meteen Peter, die zei dat hij tijdens zijn treinreis naar Tilburg ontroerd was geworden door alles wat er vanmorgen was gebeurd. De bijeenkomst bij de notaris was inderdaad een keerpunt. Meijer zei - zonder dat we er ooit over gesproken hadden - wat ik al dikwijls dacht. Het partnerschap moet tussen mij en Peter zijn. Maar dat betekent dat Edwin een probleem heeft als hij hier wil wonen. Peter heeft een boekje van de Vreemdelingenpolitie dat hij naar Meijer zal opsturen.

19 september 2000

Een droeve tijding. Pauline de Ramaix is 16 september overleden. Ze werd 74. Hoe triest, maar ook hoe normaal. Dat is waar we geen van allen aan ontkomen. De dagen worden met de dag kostbaarder. Jammer dat ik haar niet meer heb bezocht. Ik zal haar nooit vergeten.

De tijd van president Fujimori van Peru is voorbij. Hij heeft nieuwe verkiezingen uitgeroepen waarbij hij zelf geen kandidaat is. Op televisie werden beelden vertoond waarop te zien was dat zijn hoofd van de nationale inlichtendienst Montesinos een congreslid van de oppositie 15.000 dollar toeschuift om over te lopen naar Fujimori. Eerder al werd Montesinos gelinkt aan een wapentransactie van 10.000 ak-47's die vanuit Jordanië werden geleverd aan Colombiaanse rebellen. Fujimori is er de afgelopen dagen achter gekomen dat hij niet meer kon rekenen op de volledige steun van het leger, wat reden was om af te treden.⁹⁷ Het is de hoogste tijd. Gino verdedigde hem altijd en staat nu mooi in zijn hemd. Ik had hem al lang geleden gezegd dat die man een onbetrouwbare schurk is.

97 NRC Handelsblad, 18 september 2000.

[p. 82]

Beatrix zit op de troon voor haar jaarlijkse troonrede. Haar kleding is prima, maar de vertoning is hopeloos. Haar tekst is een opeenstapeling van afgezaagde platitudes. Claus ziet er vreselijk uit en het driewerf hoera is echt stompzinnig.

Van 14:00 tot 15:45 uur waren hier twee aankomende journalisten, Arne Hankel (23) en Koos Plegt (19).

Patrick van Jaspers was de hele dag bezig met de airconditioner en de verwarming. Zoals de cd-speler terugmoest, moest ook de hele verwarmingsketel (om 16.30 uur nog) door een nieuwe worden vervangen, want hij werkte niet. Ik had de wasmachine aangezet en zag bij toeval een half uur later een rood lampje knipperen. Patrick had de watertoevoer afgesloten zonder dat tegen me te zeggen. Op de keper beschouwd is vrijwel niets geleverd waar niet wat aan mankeerde.

20 september 2000

Peter had een tijd geleden gezegd dat hij een vaste baan wil, ik probeerde hem toen duidelijk te maken dat dit te laat was en dat hij beter een studie kon gaan volgen. Maar het studiejaar is alweer begonnen, dus ook daarmee is hij weer eens te laat.

Ellen vertelde dat onze oude vriend Henk-Jan Boukema naar Pels Rijcken was overgestapt.⁹⁸ Zij bracht me wat Houtzagers in de arbitrage te berde had gebracht. Ellen wil met Van Aartsen parlevinken.

Straks wordt Pauline de Ramaix begraven. Hoe droevig. Ik moet haar dochter schrijven.

98 Redactie: Zie ook Memoires 1983-1984-A, 1986-A, 1988-B, 1989-A, 1989-C, 1990-B, 1991-A, 1993-B, 1994-B, 1995-A, 1998-A.

Den Haag

Vanmiddag was ik van niets zeker op de Denneweg, maar heb uiteindelijk een opklapbureautje gekocht bij Fred Spoor Antiquiteiten. Het wordt vrijdag bezorgd. Ik pinde in de antiekzaak en vertrok om even bij Jessi Pander⁹⁹ aan de overkant binnen te lopen. Daar kwam de verkoopster me achterna om te zeggen dat de overboeking was geweigerd. Ik was razend en belde direct het bankkantoor van abn amro aan de Vijzelstraat. Willemse was in bespreking, net als Van der Helm. Ik maakte duidelijk dat ik me doodschaamde voor deze situatie, maar de dame aan de telefoon zei dat de betaallimiet 5.000,- gulden was, het bureautje kostte bijna 8.000 gulden. ‘Dan ben ik morgen vertrokken,’ riep ik door de telefoon. Later belde Willemse me terug en ik werd opnieuw razend. Ik spreek hem mor-

99 Redactie: Agnes (Jessi) Ida Barbara Pander, vriendin van André Spoor.

[p. 83]

gen om 10:00 uur. De verkoopster adviseerde om over te stappen naar de Van Lanschot bank waar je tot 10.000 gulden kan pinnen. Ik wacht met een dergelijk besluit tot na mijn bezoek aan Hannah de Zantis, vrijdag aanstaande. Ik zal haar ook om advies vragen.

21 september 2000

Singel 111

Thuisgekomen belde ik nog wat mensen over de betaallimiet van mijn bankkaart. Ik kwam erachter dat die limiet was ingesteld om de eigenaar van de kaart te beschermen in geval van verlies of diefstal van de kaart. Er kan dan maximaal 5.000 gulden van me gestolen worden. Ik heb vandaag Willemse een excuusfax gestuurd voor mijn woede-uitbarsting van gisteren. Het feit dat ik in bijzijn van Jessi Pander te horen kreeg dat de betaling niet gelukt was, maakte me extra kwaad. Er wordt toch al zoveel gekletst door iedereen.

Paul wilde In het land der blinden... zonder namenregister uitgeven, maar dat kan absoluut niet dus ik beloofde hem 2.000 gulden extra.

Peter en ik gaan van 9 tot 11 oktober naar Parijs.

Ellen was hier twee uur. We hadden een prettig gesprek. Ze ziet Van Aartsen maandag in Nieuwspoort. Ze had afgesproken daar met hem te praten, maar ik drong aan om een ontmoeting elders met hem te regelen.

22 september 2000

Wil sloofde zich de hele ochtend uit om het huis schoon te maken.

Hannah de Zantis arriveerde om 12:15 uur met een taxi, een uur later arriveerde Jan Jacob. We lunchten en belandden uiteindelijk in mijn werkkamer. Daar raakten we aan de praat over de leden van het koninklijk huis.

Terwijl we spraken, werd het bureautje dat ik in Den Haag had gekocht, en voor Peter heb bestemd, bezorgd. Het is prachtig, maar het blad lijkt me niet sterk genoeg om erop te schrijven. Hannah en Jan Jacob vonden het ook prachtig. Ze hadden het idee dat prins Maurits en Marilène best voor koning en koningin konden doorgaan. Ik bestreed dit, maar stond alleen. Ik gaf Jan Jacob Mijn vriendin Beatrix mee.

Hannah vindt ook dat Jan Jacob het evenbeeld is van Cila Schimmelpenninck. Hannah en Cila hebben ruzie, maar ik wil er niets van weten.

Het zwakke punt van Peters kabinetje was dat het blad me te

[p. 84]

zwak leek om op te schrijven. Vanavond ontdekte ik twee ondersteunende staven die je kunt uittrekken. Het is nu perfect.

23 september 2000

Om 08:30 uur is, denk ik, de laatste rommel van de Westerkade hier gearriveerd, plus de tafel van Jan Frederik Oltmans, die naar Peter in Tilburg moet gaan. Ik leef in een paradijs. Deze studeerkamer is een droom. Jan Jacob gaf me een cd met uitvoeringen van veertig pianisten. Ik zit er nu naar te luisteren. Prachtig. De rust. De sfeer. Het is ongelooflijk.

Ik kwam Herman Doeleman tegen en nodigde hem uit bij me thuis. Hij loog weer meteen dat hij zich nooit had verzet tegen mijn strijd tegen de Staat. Hij had Nicolaï gebeld. ‘Je had Ellen moeten bellen, die heeft als een gek aan de zaak gewerkt,’ zei ik.

Alexander Münninghoff is tegen Vischjager uitgevaren over mij. Hij had een smerig stuk geschreven in de Haagsche Courant. Ik zal Paul vragen of hij het artikel op wil sporen.

Peter heeft misschien een huisje in het centrum gevonden, maar ik ben erg ongeduldig over de manier waarop hij het aanpakt, zoals gewoonlijk op zijn elfendertigst. Ik vind dat hij in Tilburg moet blijven om daar het een en ander te regelen en de afspraak met Corry Brokken, die overmorgen op bezoek komt, moet overslaan. Maar hij wil allebei, net als Gino. Maar Gino vangt bot. Hij belde vandaag dat hij was ontvoerd en onderweg was naar Frankrijk en dan Duitsland, dus kwam hij niet opdagen en liet me weer alleen in bed.

24 september 2000

Peter was gisterenavond ontdaan geweest dat ik streng tegen hem was geweest. Het had hem zo beziggehouden dat hij zelfs een slaappil had genomen, daarom belde hij me zo vroeg vanmorgen. Ik stelde hem gerust en zei dat hij zich nooit zorgen moest maken, dat ik bovendien zijn zenuwstelsel niet kan veranderen. Ik beweeg daarom steeds een beetje met hem mee. Ik vertelde over Gino en hoe die steeds belooft te zullen komen, maar vervolgens onvoorspelbaar wel of niet verschijnt. Gino zal nooit Peter zijn, ook al slaap ik heerlijk met hem. Maar dat laatste is als uit eten gaan in een superieur restaurant.

Ik vond een naamkaartje van broer Theo, met een voor mij onbekend bedrijf.

[p. 85]

Wat voerde hij in hemelsnaam allemaal in zijn schild?¹⁰⁰

Er lag toch nog het een en ander op de Westerkade. Ik heb nog twee gigantische tassen volgepropt met een bakblik, zilver, twintig servetten, een deken, en nog meer. Ik moet de grote gele deken die er nog ligt aan Gino geven.

Henk de Mari is één jaar na de dood van zijn vrouw smoorverliefd geworden. Nu is het uit, en is hij doodongelukkig, op zijn 74ste... Hij heeft het dus nog altijd niet begrepen.

In Buitenhof was Filip Dewinter te gast.¹⁰¹ Hij werd meteen bij binnenkomst met chocolademelk overgoten en zijn auto werd vernield. Buiten werd zo massaal vuurwerk afgestoken dat het gesprek met Dewinter soms niet meer te verstaan was. Wat een blamage! Ik was het zelfs in grote lijnen met Dewinter eens. Hij bepleit wat in de vs, Israël en Zwitserland al jaren gangbaar is, namelijk een consequent immigratiebeleid. Henk Kamp, zijn tegenstrever in het programma, en de meeste andere mensen, denken niet na.

Ik liep om 17.30 uur naar de tram waar Peter zou aankomen, hij was er nog niet. Ik werd aangesproken door Klaas de Jonge, een boom van een kerel, die me omstandig feliciteerde met de overwinning. Hij woont op nummer 103, ik nodigde hem uit eens langs te komen. De waarheid is vreemder dan fictie, zei mam dan.

Ik nam Peter mee naar restaurant Luden voor het diner. Hij vertelde dat hij problemen met zijn rug heeft, waar ik hem thuis pijnstillers voor gaf. Het liefst wil ik dat hij ermee naar huisarts Zwiers gaat. Peter was dolblij met het nieuwe bureau.

100 Redactie: Geistlich Sons Ltd. is een farmaceutisch bedrijf.

101 Buitenhof, Nederland 3, 12.07-13.02 uur.

25 september 2000

Eerst kwam Carine Ertman, en vlak na haar Corry Brokken. Corry zat al acht jaar aan de kalmeringstabletten.

Wat Corry over de rechtelijke macht zegt - wat ze niet in haar boek heeft durven zetten - evenaart Ellen Pasman en Peter Nicolaï.¹⁰² We hebben van 11:00 tot 14:45 uur met zijn vieren op Singel 111 aan tafel gezeten. Carine vertrok iets eerder.

Schandelijk. Robin Cook (minister van Buitenlandse Zaken van Groot-Brittannië) is er natuurlijk van overtuigd dat Milošević de verkiezingen verloren heeft. De tv hier is totaal bevooroordeeld. rtl4 laat alleen mensen uit de oppositie aan het woord. cnn komt met commentaar van die gek Robin Cook

102 Corry Brokken, Wat mij betreft. Memoires van Corry Brokken, Uitgeverij Archipel, Amsterdam, 2000.

[p. 86]

en zelfs Christiane Amanpour is ingeschakeld om duidelijk te maken dat de tijd van Milošević voorbij is. Deze inmenging is schandalig. Washington gaat natuurlijk het verst, zoals gebruikelijk.

Ik dineerde 's avonds met Peter bij Scheltema en liep met hem mee tot het station. Toen we omhelsden ter afscheid was ik bijna in tranen, als altijd, maar nu dacht ik ook aan zijn rugproblemen.

Op twee na wierp ik een serie foto's van mijn vader weg. Ik kreeg er een raar gevoel van in mijn hoofd.

26 september 2000

Gino arriveerde gisteravond eindelijk. Toen we spraken over de Westerkade begreep hij van mij dat het beter was daar niet te gaan proberen wonen, want Eigen Haard zou dit niet toestaan. Hij verweet mij dit, want zijn planning kwam hierdoor in de war. Ik maakte hem duidelijk dat hij mij niets moest proberen inwrijven, want dat ik hieraan niets kon doen. Bovendien had hij geen vinger uitgestoken om me te helpen tijdens de verhuizing, dus waarom zou ik voor hem verder iets proberen te ondernemen richting Eigen Haard. Hij stond op om een sigaret te roken op het atrium. Toen hij terugkwam, spraken we nog tot 01:00 uur in de keuken. Langzaam maar zeker liet Gino weer zijn andere kant zien en belandden we in bed waar we close waren, erg close. Gino had een nachtmerrie waarbij hij hevig schokte. Hij droomde over een auto-ongeluk. Ik nam hem in mijn armen om hem te kalmeren.

Ik heb Gino toch de sleutels voor 3D gegeven. Ik hoop dat ik er nooit meer een stap binnen hoef te zetten. Gino gaat trouwens toch eerst naar Peru.

Ik heb advocaat Bart Nuijens geschreven dat ik klaar ben met het leeghalen van de Westerkade en ik niet van plan ben nog huur te betalen voor de maand september omdat Eigen Haard sinds februari nog steeds mijn voordeur niet naar behoren heeft gemaakt. Verder moet hij zijn kosten (die ik moest laten maken) maar zien te verhalen op Eigen Haard.¹⁰³ Bart weet nu waar hij aan toe is.

Van Aartsen had de ontmoeting met Ellen afgezegd. ‘Ik moet wat anders bedenken,’ zei Ellen.

Ik regelde de tickets voor Parijs.

Peter zat in de Tilburgse bibliotheek toen ik hem belde. Het ging wat beter met zijn rug.

103 Zie bijlage 11.

[p. 87]

Hannah de Zantis heeft Mijn vriendin Beatrix uit. Zij vond het ‘niet zo erg’ en was ook niet gecharmeerd van Beatrix' karakter.

Eindelijk heeft Niels alle televisietoestellen ingesteld en Ricardo heeft de printer geïnstalleerd. Peter zal de eerste print, een brief aan hem, krijgen. Ik begin de computer stap voor stap te begrijpen.

27 september 2000

Anna Sprenger heeft kennelijk wat druk uitgeoefend. Jan van den Bosch, voorzitter van de VvE, kwam kijken naar het dak. Maar meteen dreigde hij het bijltje erbij neer te gooien. Groen, de dakdekker zei dit, Hagenaar dat, ik zei: ‘Jan, laat mij het dan doen. Dan zit er volgende week een nieuw dak op.’ Wat een slappe lul, wat een mentaliteit!

Ze zitten nog steeds met het rolgordijn te knoeien. Ik ga er niet voor betalen totdat het werkt. De draden in de rode kamer zijn weggewerkt.

Het hele huis is anders met het nieuwe zonnescherm - het licht is prachtig.

Ik was woedend omdat The New York Times weer een idiote rekening had gezonden. Ik had Ron Willemse van abn amro gevraagd om een kopie van mijn betalingen van de afgelopen maanden, die door Van der Helm per omgaande werden gefaxt. Daar staat duidelijk op dat ik mijn abonnement tot juli 2001 heb betaald. Ik heb dus direct een brief gestuurd dat ik al voor een jaar betaald heb, en dat ze hun administratie eens op orde moeten brengen.

Agnès van den Bosch vertelde dat ze dol is op mijn getyp, ze hoort het de hele dag. Ik antwoordde: ‘Dat is gewoon niet waar, ik kom er hele dagen niet aan toe.’

Ik had Corry Brokken Persona non grata, De staat van bedrog en Freuds Future of an illusion (om haar man van zijn religieuze studie af te helpen) meegegeven, maar ze was het tasje met boeken bij de parkeerwacht vergeten, maar kon terugrijden om het op te halen.¹⁰⁴

Jan Mets belt me om te zeggen dat Soerjono is overleden. De begrafenis is maandag. Zijn broer Alex en diens zoon zijn er.

Ik heb Peter gebeld: ‘God, Willem, wat is het gemakkelijk als je geld in je zak hebt als je een boetiek binnenloopt.’ Ik had hem 1.000 gulden extra gegeven om te gaan winkelen.

104 Brief d.d. 25 september 2000.

[p. 88]

28 september 2000

Tom is er eindelijk, evenals Joop, de schilder. Tom vindt dat Carine een goeie beurt moet hebben. ‘Ze heeft nu een vriendin,’ voegde hij eraan toe. Ze zijn hier al de hele ochtend. Mijn rust is wederom weg. Afschuwelijk. Het gangtafeltje is nu af. Peter zal het geweldig vinden. Ook de klusjes in de rode kamer zijn gedaan.

Ik ben toch een beetje, voorzichtig, streng voor Peter bij het zoeken naar een huis. Hart van Brabant Makelaardij doet niets meer, maar een andere dame is vol gas bezig. Toch, het spijt me het te zeggen, wordt het zo niets. Dan maar door met beleggen.

Ik hoorde toevallig Wouter van Dieren op televisie zeggen dat het rapport van de Club van Rome per ongeluk in de publiciteit was gekomen, en het nooit de bedoeling was geweest van het team van Jay W. Forrester en Dennis L. Meadows van mit.¹⁰⁵ ‘We hebben er jaren last van gehad,’ zei hij. Onzin! Ik heb de publiciteit zorgvuldig met Aurelio gepland.¹⁰⁶

Afgelopen zaterdag 23 september, was er een medewerker van Ypma, waar ik de Steinway heb gekocht, om de vleugel te stemmen. De man zei dat de luchtvochtigheid in mijn appartement veel te hoog was, maar dat het wel verbeterd kon worden. Ik heb zondag een brief gestuurd met de opdracht zo snel mogelijk de benodigde apparatuur te installeren om de luchtvochtigheid op peil te krijgen, maar ik heb nog niets gehoord. Er gaat dus een nieuwe brandbrief naar Ypma om de boel met spoed te regelen.

Terwijl ik nog laat in de avond wachtte op Gino realiseerde ik me dat ik mijn fiets weer vergeten was binnen te zetten. Ik haastte me naar buiten, maar ik was te laat, shit. Hij was al gestolen en op de plaats waar hij stond, lag alleen nog het slot.

105 Rondom tien, NCRV, Nederland 1, 21.56 uur.

106 Zie ook Memoires 1970-1973.

29 september 2000

Gino arriveerde om 03:00 uur. Hij had vrij veel gedronken, en lag in mijn armen en was vol angsten over de komende operatie die hij moet ondergaan. ‘Ik ben bang om dood te gaan.’ Het komt wel goed met hem. Maar ik heb dus nauwelijks geslapen en ben nu uitgeput.

Ypma stuurde een reactie dat hij zelf niet de juiste luchtvochtigheidssystemen levert, maar hij gaf me daarvoor wel het adres van een bedrijf in Heemskerk.

Frank Heckman, Casper van den Wall Bake en Tage Domela

[p. 89]

Nieuwenhuis kwamen vanavond eten. Frank arriveerde als eerste, met bloemen. Hij is van plan een buitenhuis te kopen in de buurt van Verviers in België. Hoe doen ze dat toch? Frank praat nog steeds rechtstreeks uit de tekstboeken en dat zei ik hem ook. Daarna kwam Casper met twee groene planten in grijze potten. Frank ging naar beneden om Casper te helpen de boompjes boven te krijgen. Rond 20:00 uur gingen we eten (ik verpestte helaas de kogelbiefstukjes), maar zonder Tage. Hij kwam wat later met een fles champagne, die we aan het eind van de avond opdronken. Ik moet zeggen, het was oergezellig. Ze vonden het huis geweldig. Tussen de drie jongens ontwikkelde zich een gesprek over hun werk. Wat ik me met verbazing realiseerde - en ik onderbrak hen om dat te onderstrepen - is dat zij in gelijksoortige functies terecht zijn gekomen, terwijl ik hen alle drie onafhankelijk van elkaar van de straat had gevist. Ik botste met Tage over multinationals en democratie, maar hij hield vol dat werknemers bij Shell bij een bevelstructuur gewoon zouden weglopen. Omdat dat niet gebeurde, concludeerde Tage dat er dus geen bevelstructuur zou zijn bij Shell. Ik vraag me af of die conclusie juist is.

Toen we de champagne gingen drinken, hield Casper een korte speech dat hij niet gedacht had dat ik de zaak tegen de Staat zou kunnen winnen, maar ze bewonderden het feit dat het me toch gelukt was.

30 september 2000

Vandaag ging ik weer naar de avro, maar nu voor het radioprogramma De tijd van je leven.¹⁰⁷ Ik werd geïnterviewd door Dick Klees over Indonesië, Megawati en de Molukken. Ik noemde de Ambonezen die met Nederland meevochten vanuit Javaans perspectief ss'ers die met Hitler meevochten. Peter zei later dat iemand in Tilburg had gezegd dat hij het volledig met me eens was.

Ik kwam Robert Long tegen in de studio van de avro en zei hem hoe vaak ik aan zijn voormalig vriendje Frans Hartong, de glasbewerker, had gedacht.

Voor de rest kwam ik tot niets. Tom had een dakdekker gestuurd om het lekkageprobleem te beoordelen, en Jan van den Bosch kwam ook kijken. Ik bood aan 2.000 gulden te betalen voor een nieuwe goot.

107 De tijd van je leven, AVRO, 30 september 2000, 12:05 uur, Radio 5.

[p. 90]

1 oktober 2000

Ik ben vanochtend begonnen aan het stuk van Houtzagers aan de arbitragecommissie dat Ellen me twee weken geleden had gegeven, maar na zes pagina's gaf ik het op. Het was weer hetzelfde geklets als hij voor de rechter ook steeds uitkraamde. Ik twijfelde nog even, maar kon het niet laten hem een brief te schrijven hoe ik over hem en zijn confrères denk.¹⁰⁸

Het is gelukt. Ik heb de eerste brief (voor Peter) zelf met mijn nieuwe printer afgedrukt. Ik had er slechts één telefoontje aan Ricardo voor nodig.

Gino had tegen Ricardo gezegd dat als hij een vrouw was geweest, hij lesbisch zou zijn. Ricardo ontpopt zich als een aardige jongen.

Eerst zag ik op rtl de documentaire over het Vlaams Blok van Filip Dewinter.¹⁰⁹ Er zat zelfs een fragment in met Florrie. Ik denk nog steeds dat zij helemaal niet zulke gekke dingen zeggen. Soms ontmoet ik (of heb ik seks met) allochtonen die beslist niet weg zouden behoeven te gaan, maar de grote bulk levert inderdaad problemen op.

Daarna zag ik op Duitsland een discussie met Genscher en Sjevardnadze (hij noemt Milošević een crimineel - wat ik nog steeds betwijfel - waren het wel echt etnische zuiveringen?), Dumas, Hurd en Baker.¹¹⁰ Interessante historische details.

En nu, bij toeval, zie ik het pianoconcours van Leeds, met Chopin, Beethoven en Brahms - drie Italianen in de finale.¹¹¹ Ik vond een jonge Italiaan, met veel en lang haar, die Brahms speelde, prachtig. Een Russisch meisje speelt alle noten van de Eerste symfonie van Tsjaikovski. Ze is pas 17. Vreemd eigenlijk, de pianoconcerten van Rachmaninov speel ik dikwijls, Tsjaikovski bijna nooit, evenmin Beethoven of Brahms. Een Duitse jongen (22, met speciale ogen) speelt het Derde pianoconcert van Prokofjev. Dit is voor mij de winnaar.

108 Zie bijlage 12.

109 De fluwelen bokshandschoen. Het charmeoffensief van het Vlaams Blok. RTL5, 1 oktober 2000, 20.30 uur.

110 SPIEGEL TV, RTL TV, 1 oktober 2000, 22.00 uur.

111 Leeds Piano Competition, BBC-2, 1 oktober 2000, 23.00 uur.

2 oktober 2000

Sharon is een ordinaire oorlogsmisdadiger. Er zijn 36 doden en 1.000 gewonden gevallen omdat Israël met scherp schoot. De eu (eindelijk) noemt de provocaties van Sharon de oorzaak van

[p. 91]

de moordpartij. rtl Nieuws opende met een busongeluk bij Venlo, en daarna pas met de shit van Israël. Dat land is al heel lang zeer ziek.

Henk Hofland krijgt een eredoctoraat van de Universiteit Maastricht.¹¹² Mimi Hofland belde en we spraken over de vraag of zij mee zou gaan of Elly Thijssing. Ik zei haar dat zij en haar jongens niet moesten gaan als mevrouw Elly erbij zou zijn.

Ik veranderde van gedachte en ben toch naar de begrafenis van Surjono gegaan. Ik fietste dus naar de Kruislaan waar een korte plechtigheid was, en kwam daar eerst André Haakmat tegen, toen Wicher Hulst en zag ook Hans Beynon. Ik vertrok na de toespraak van Jan Mets, die erg eerlijk was. Hij noemde mij twee keer, en ook Relus ter Beek, Rosenberg, Polak en ga zo maar door.

rtl en de nos laten in hun nieuwsuitzending alleen anti-Milošević-idioten aan het woord - dat heet allemaal journalistiek bedrijven.

112 NRC Handelsblad, 28 september 2000.

3 oktober 2000

Arendo belde. Hij zei dat Remco Meijer van Elsevier naar de Volkskrant is overgestapt. Waarom?

Ik heb een hele tas krantenknipsels doorgewerkt, maar het kostte me twee kostbare uren.

Mijn ‘schuld’ aan Struwe heb ik vereffend met een cadeaubon van 2.000 gulden te besteden bij juwelier Herman Ouwerkerk. In de stad wilde een taxi tegen het verkeer in een gracht op rijden. Door deze stomme actie kwam ik ten val. Voor in de taxi zat een griet à la Myra. Een oudere dame op straat die het zag gebeuren, werd woedend en tikte tegen de ramen van de taxi. De griet kwam razend naar buiten en wilde de dame aanvliegen, maar werd door een buitenlandse, zwarte kerel met Gullit-haren¹¹³ tegengehouden. Het werd een hele rel. Ik werd daar aangesproken door Kruisheer, oud-ambassadeur; hij vond het een hele prestatie tegen Buitenlandse Zaken. Ik nodigde hem uit om langs te komen.

De luchtontvochtiger voor de vleugel is er al: 1.645 gulden.

Ik zou de Israëlische ambassadeur het volgende willen schrijven: als ik antisemiet word dan heeft Israël het aan eigen gedrag en afwijkingen te wijten.

113 Redactie: Ruud Gullit was een ster van het Nederlands voetbalelftal. Behalve door zijn voetbalkwaliteiten viel Gullit op door zijn kapsel: zwarte dreadlocks. Dit soort kapsel was in Nederland dermate nieuw dat het in de volksmond vaak Gullit-kapsel genoemd werd.

[p. 92]

4 oktober 2000

De luchtontvochtiger produceerde een halve bak water in één nacht. En de luchtvochtigheidsmeter op de vleugel stond op 59 in plaats van 75. Ongelooflijk.

De cd van Liszt is zo prachtig, het zet de toon voor de dag.

Vanmorgen zeiden Ien Struwe en haar zus Tien niets over de 2.000 gulden compensatie voor jarenlang een krant. Gisteren zei Ien: ‘Tien heeft al gezegd: “als het niet van harte gaat hoeft het van mij helemaal niet”.’ Ik wist niet wat ik hoorde.

Ik heb het keurige maatpak, dat kennelijk door Pip in Zuid-Afrika was aangeschaft en in prima staat verkeert, aan Wil Borgman meegegeven. Wat moet ik anders doen? Het is idioot om het te houden terwijl ik het zelf niet kan dragen, maar het ging me aan het hart.

Peter lag de hele dag in bed met een verkoudheid. Ik zei tegen Peter dat hij niet voor zondag moest komen en dat hij een extra bezoek aan notaris Maarten Meijer en diens vader moet maken. Ik denk dat hij met onze partnerschapsovereenkomst in zijn maag zit. Maar ik moet, als het nodig is, een bikkelhard besluit nemen en dat zal ik ook doen.

Ik ging beide dames, Tien en Ien, met een limousine ophalen voor een lunch. Ze waren hier tot 14:45 uur. Ze gaven me een erg mooie plant en wilden een borrel na de lunch. Daarna had ik twee uur computerles. Intussen werd de schotelantenne geplaatst en het lampje boven het schilderij van Alexander Oltmans gemonteerd. Het schilderij komt er prachtig mee uit. Toch een vreemde gedachte dat ik de laatste Oltmans ben van de hele familie.

Pieter Jan Hagens maakte een documentaire over prins Claus ter gelegenheid van diens 75ste verjaardag met veel nieuw materiaal en opnamen van plaatsen en mensen, met veel juiste feiten en conclusies.¹¹⁴

Zowel gisteren als eergisteren stuurde ik een brief naar de abonnementenafdeling van nrc Handelsblad omdat ik al enkele weken geen zaterdagkrant krijg. Ik vroeg ze me de krant van 30 september na te zenden, maar ik heb nog altijd de zaterdagkrant niet gekregen. Gisteren zat er wel een gele strook aan mijn krant met de opmerking aan de bezorger dat de zaterdagkrant moet worden nabezorgd, maar zonder de krant waar het allemaal om ging. Dus vandaag opnieuw een brief waarom het zo moeilijk is mij die krant te bezorgen.

nrc Handelsblad noemde Van Aartsen als enige eu-minister die

114 Claus von Amsberg, een biografisch portret, AVRO, 4 oktober 2000, 21:04 uur, Nederland 1.

[p. 93]

vindt dat Joegoslavië een tweede verkiezingsronde moet houden.¹¹⁵ Hij heeft natuurlijk gelijk, maar vanavond werd op televisie gezegd dat hij zijn uitspraak had ingetrokken. Wat een lol moet het zijn om minister van Buitenlandse Zaken te zijn! Later zag ik Van Aartsen zijn standpunt in nova handhaven en verduidelijken.¹¹⁶ Zou hij toch beter nadenken? Ik heb hem een briefje geschreven dat ik hem gelijk geef in zijn standpunt, en dat te midden van een Tweede Kamer die hem daarvoor bekritiseert.

115 NRC Handelsblad, 4 oktober 2000.

116 NOVA, NPS, 4 oktober 2000, 22.32 uur, Nederland 3.

5 oktober 2000

Omdat ik zo snel mogelijk van de problemen van het lekkende dak af wil, had ik Jan van den Bosch aangeboden de helft zelf te betalen, omdat de Vereniging van Eigenaren en Anna Sprenger er maar niet over eens worden wie er voor de kosten moest opdraaien. Zaterdag zei de dakdekker me dat hij de maandag daarvoor al een offerte voor Jan in de bus had gedaan. Ik schreef Jan een brief waarom ik van hem geen kopie had gekregen (ik zou tenslotte de helft betalen) en dat ik eiste dat het dak per ommegaande gerepareerd zou worden. Vanmorgen belde Jan van den Bosch aan en kwam nerveus bij me aan de deur. Hij zei keihard dat hij de offerte niet had gekregen. De dakdekker heeft het me verteld en ik heb de offerte zien staan bij de brievenbussen in de hal maandagmiddag, dus hij liegt. Wat te doen?

Ik arriveerde om 09:30 uur bij de bank om geld te halen. Ik mocht er niet eens in, want de computer lag eruit. Dus ik ging weer naar Van der Helm. Ik had de rekeningen van The New York Times bij hem achtergelaten. Er kwam nota bene een cheque retour. Aan de telefoon in de hal vroeg ik met hem te spreken. Het meisje aan de telefoon verbond me door met een afdeling waar hij al lang niet meer werkte, dus het duurde vijf minuten om hem op te sporen.

Toen ik erover klaagde dat het slecht georganiseerd was zei hij: ‘Het is mij ook eens overkomen.’ Toen ik daarna vroeg om 3.000 gulden aan Franse francs, werd het echt een rommeltje. Het meisje raakte steeds meer in de war en ging hulptroepen halen, ik vertrok om 10:30 uur; moet je voorstellen!

Mijn nieuwe boekhouder meneer Majoor is geweldig. Hij kost 60 gulden per uur, maar nam wel alle administratie mee, de beleggingen bij Stroeve Bank en de papieren van abn amro. Daarna ging ik een gordijn bestellen bij Forma. Ik stopte even

[p. 94]

bij een muziekwinkel voor klassieke muziek. Ik koos vijf cd's uit de bakken, waar de jongen de discs bij moest zoeken. Toen dat eindelijk eens klaar was zei hij: ‘U mag die hoesjes niet hebben.’ Ik vertrok zonder iets te kopen. Vervolgens kwam ik bij Ypma voor een lampje op de vleugel, maar daar kwam niemand te voorschijn dus moest ik schreeuwen. Toen ik wilde betalen, werkte mijn creditcard niet in de pinautomaat. Uiteindelijk kwam ik toch thuis met het lampje.

Eenmaal thuis belde Ien Struwe of ik naar de juwelier wilde komen. Ze hadden iets gezien dat wat meer kostte. Ik kon mijn oren niet geloven. Vervolgens drukten ze op de deurbel en beukten eindeloos op de deur. Ik was bang dat het de dakdekker was en negeerde het om een confrontatie te voorkomen.

Wouter Kok vertelde aan de telefoon dat de tranen in zijn ogen stonden toen hij het stuk over mij in De Telegraaf las.¹¹⁷ Gita had me al om 08:30 uur gebeld om me te waarschuwen. Ik faxte direct Ellen, Nicolaï en Vermeer wat we tegen dat stuk van Lunshof konden doen. Nicolaï reageerde met dat het niet zo slecht was, wat niet meer betekent dan dat hij zelf buiten schot bleef. Ellen belde vanaf het vliegveld van Brussel en noemde het ‘schandalig’.

Maarten Meijer en zijn vader kwamen per taxi om 17:30 uur en vertrokken om 19:50 uur. Ik serveerde Bols, en toast met rookvlees en smeerworst. Vader Meijer was notaris van mevrouw Röell en haar zoon Charles geweest, en dus hoorde ik nog eens uitgebreid hoe tragisch het met Charles is afgelopen. Tien Struwe belde. Zij en Ien hadden een kwartier voor de deur gestaan. Ze wilden de prachtige horloges laten zien en bedanken. Ik vroeg haar of ze eigenlijk andere horloges hadden willen kopen, maar daar praatte ze overheen.

In Joegoslavië is het goed mis. Wat nu? Het is dus toch gelukt Milošević te verwijderen, wat ik niet had verwacht. Waar kan die man heen? Pieter Jan Hagens had Mient Jan Faber bij hem in de studio, die van mening is dat Milošević voor het Internationaal Strafhof in Den Haag moet komen.¹¹⁸

Marc van der Linden belde me over het stuk in De Telegraaf en vroeg zich af waar Lunshof mee bezig is. Van der Linden had nog nooit van het begrip invisible government gehoord. Nicolaï vond het artikel niet zo erg. Maar het is natuurlijk erg beledigend en beschadigend. Verploeg is in het buitenland en op maandag ben ik zelf weg, dus pas donderdag kan ik wat doen.

117 De Telegraaf, 5 oktober 2000, zie bijlage 13.

118 Netwerk, AVRO, 5 oktober 2000, 20:33 uur, Nederland 1.

[p. 95]

Lunshof is nota bene adjunct-hoofdredacteur. Dolman vond 500.000 wel genoeg, schrijft hij ook nog.

Aart had De Telegraaf niet gelezen. Hij zei dat Vinken nooit op iets reageerde, dus dat ik van hem niets hoefde te verwachten.

6 oktober 2000

Gino kwam gelukkig op tijd, rond 23:30 uur. We keken tv. Hij stelde voor dat ik hem op een vakantie naar Spanje zou trakteren. Peter, ja, maar die is dan ook de enige. Ik regelde wel een taxi voor hem naar het Onze Lieve Vrouwe gasthuis vanmorgen.

Frans van Deijl van Het Parool, kwam langs. Hij was serieus, denk ik en hoop ik. De fotograaf die hij bij zich had eveneens. Ik gaf Frans het één na laatste exemplaar van Een reportage over de Kennedy-moordenaars. Frans zei dat Kees Lunshof homo is. Daarna werd ik gebeld door Boudewijn Giels van hp/De Tijd. Zowel hij als Frans vonden het vreemd dat Lunshof over de arbitrage-informatie beschikte. Zelf moest hij een wob-procedure afwachten om de documenten te krijgen. Ik zei hem Nicolaï te bellen, wat hij deed. Peter zei tegen hp/De Tijd dat Lunshof gewoon loog. Boudewijn zou ook Kees Lunshof bellen.

7 oktober 2000

Ik heb zoveel werk dat ik niet weet waar ik moet beginnen. Ik verlies teveel tijd met sociale aangelegenheden.

Voor het eerst sinds mei had ik een onplezierige ontmoeting. Bij de bakker wilde een man van middelbare leeftijd me er niet doorlaten, ‘omdat u nu miljoenen heeft...’ Ik antwoordde: ‘U bent zeker met het verkeerde been uit bed gestapt.’ Eén rotartikel in De Telegraaf en de steunbetuigingen maken plaats voor afkeer.

Er kwam nu eindelijk een brief van nrc Handelsblad met een slap excuus en de mededeling dat ze het aan het distributiebedrijf hebben doorgegeven. Het is een waar wonder dat deze brief bij me is aangekomen, want er staat Amstelveen in het adres in plaats van Amsterdam.¹¹⁹ Ik heb direct een briefje naar hoofdredacteur Folkert Jensma geschreven over de gang van zaken.¹²⁰

Leo van der Kant van lezingenbureau Assemblee had me gebeld of ik op 8 november in Vught wilde komen spreken. Ik had dit toegezegd, maar nu kreeg ik een bevestigingsbrief waar

119 Brief d.d. 5 oktober 2000.

120 Zie bijlage 14.

[p. 96]

met geen woord over geld wordt gesproken.¹²¹ Ik schreef een briefje terug hoe het met het honorarium zit.

Tien en Ien Struwe hadden een briefje in de bus gestopt om te bedanken voor de horloges die ze konden kopen bij de juwelier.¹²²

Godzijdank heb ik een vrolijke brief van Jonathan Raymond ontvangen.¹²³ Hij kijkt ernaar uit mij te zien als ik in de vs ben. Wat heerlijk dat het goed met hem gaat.

Jan van den Bosch heeft twee papieren (veel te lang) opgehangen met de vraag of men alsjeblieft geen kranten meer wil jatten of brieven van anderen mee wil nemen. Ik zei hem nooit zoiets te hebben durven ophangen, alsof dat zou helpen. ‘Misschien komt de krant terug,’ zei de lul ook nog. Hij zei verder als reactie op mijn kritiek: ‘Bij deze leg ik het voorzitterschap neer.’ Ik haat slaplullen.

‘Misschien is dat beter, want aan slap gedoe hebben we niets,’ antwoordde ik. ‘Maar,’ zei ik, ‘het valt wel op dat je bij de eerste tegenslag het bijltje erbij neer gooit. Daar is Holland niet groot van geworden.’ Toen zei hij dat ik een spoedvergadering kon aanvragen, maar daarvoor moest ik stemmen werven.

‘Jan, ik neem een advocaat. Ik ga niet de hort op om het recht op privacy van mijn post te verkrijgen. Ik heb er recht op. We kunnen dit als vrienden doen of met messen op tafel. Kies maar, ik heb er genoeg van. Als je het niet fikst, neem ik een advocaat.’ De man raakte over zijn toeren van de zenuwen, dat hoorde ik. Niets aan te doen. Ik houd niet van geklier. Jammer dat het zo moet. Hoe dan ook, er zit een nieuwe goot op. De vorige was aan elkaar gelapt met spijkers, een zaak die was gaan doorlekken en als ik niet had ingegrepen zou het hout zijn gaan rotten. Donderdag komt er een nieuw dak op. Ik ga Anna aanspreken op de lekkages. Ook daar had Van den Bosch geen antwoord op.

Het zoontje van Eichholtz zei: ‘Er staat een brief in De Telegraaf,’ en hij verkocht me het eerste gedeelte van de krant voor 2 gulden.¹²⁴ Wie is John Keler? (Zie volgende pagina.)

Ben vandaag weer eens naar de sauna geweest.

Vierling kwam een uur langs. Ik heb hem eindelijk eens de waarheid verteld, dat hij altijd hetzelfde verhaal heeft en dat daar geen vooruitgang in zit. Ik raadde hem aan er een boek

121 Brief d.d. 6 oktober 2000.

122 Idem.

123 Brief d.d. 4 oktober 2000.

124 De Telegraaf, 6 oktober 2000. Redactie: in het stukje staat een verwijzing naar een artikel op 5/9 maar dit moet 5 oktober zijn.

[p. 97]

over te schrijven en zijn standpunten te veranderen. ‘Alleen daarna kun je vooruit. (...) Ik praat altijd met iedereen, met Henry Brookman, Florrie Rost van Tonningen, met jou, zelfs met Hans Janmaat, maar ik sluit me bij niemand aan.’

Oltmans

De heer Oltmans heeft de Nederlandse staat niet geplukt (Tel. 5/9), maar gewoon gekregen waar hij recht op had. Uitspraak van de arbitragecommissie. Een commissie, die niet noodzakerlijkerwijs uit beroepsrechters behoeft te bestaan. Dat Oltmans pleitbezorger was voor overdracht van Nieuw- Guinea aan Indonesië siert hem alleen maar; Nederland had en heeft er niets te zoeken. De rol van Luns kan slechts als dubieus worden bestempeld, temeer als men het verleden van Luns in ogenschouw neemt. Om aan de reputatie van de commissie te twijfelen, slaat dan ook nergens op. En om een vergelijking te maken met de slachtoffers in Enschede vind ik grof en onbeschaamd.
[e-mail]

8 oktober 2000

Eerst maar weer eens tijd uittrekken om met lullen af te rekenen. Ik begin met Odink, de officier van justitie die mijn aanklacht tegen Riechelman behandelt. Sinds zijn brief van 10 augustus is hij helemaal stil en mijn geduld begint op te raken. Ik wil onderhand wel eens weten of hij nog iets gaat doen met mijn aanklacht of dat ik andere stappen moet ondernemen.

Jan van den Bosch heb ik geschreven dat hij maar moet kijken wat hij doet met die spoedvergadering, maar als op 18 oktober de problemen met mijn post en krant niet zijn opgelost, schakel ik een advocaat in. Dat weet nu ook Anna Sprenger, die ik ook aansprak op het niet (naar behoren) nakomen van de afspraak dat de verkoper nog voor reparatie van het dak zou zorgen.

Theo, de tegelzetter, kwam met een enveloppe met een foto van Ien en Tien Struwe met een doosje bonbons naar boven. Ze maakten zich kennelijk zorgen... Wat voor mens ben ik dan dat zij zich zorgen maakten omdat ik de deur niet voor ze opendeed? Ik fietste vervolgens met Theo naar Struwe. Ien liet blij haar horloge zien en bedankte me, maar ik vond het niet zo mooi. Het was kennelijk wel tien keer zo duur als mijn eigen horloge.

Het ‘ultimatum’ aan De Telegraaf is gereed.¹²⁵ Ik heb er meteen een kopie van naar Ellen gestuurd en haar gezegd dat ik donderdag meteen met haar wil overleggen over een kort geding als De Telegraaf de rectificatie niet plaatst. Ik heb haar ook de brief van Nuijens¹²⁶ met zijn standpunt over Eigen Haard en zijn declaratie gestuurd om te kijken of zij hem nog tot bewe-

125 Zie bijlage 15.

126 Brief d.d. 2 oktober 2000, zie bijlage 16.

[p. 98]

gen krijgt. Zo niet, dan moet zij het zelf maar oppakken en ligt Nuijens eruit.

Toon en Marlene Quarles kwamen met de trein en ze brachten bloemen mee. Het was erg gezellig tot ze ruzie kregen tijdens de lunch. Marlene huilde en smeet woedend haar servet op de grond. Ik probeerde haar steeds positief te stemmen, wat niet echt lukte. Ze heeft (noodgedwongen) in een inrichting gezeten, waar het afschuwelijk moet zijn geweest. Ze voelde zich vooral ongelukkig tegenover Phryne, hun dochter. Ze leek even een puinhoop en Toon (die het initiatief nam om naar Amsterdam te gaan) zei dat ze vanmorgen eerst nog weigerde om mee te komen. Ze zuipen veel te veel - ik verfoei dat. Toon had het artikel van Lunshof gelezen, maar er Marlene niets over gezegd.

Daarna kwam Dick Walda. Hij zit erg met de dood van Will Boezeman en bezoekt op advies van zijn arts een praatgroep voor rouwverwerking. Dick had 260 pagina's van het bvd-dossier over hem mogen inzien, met foto's van zichzelf die hij nog nooit gezien had, brieven die hij had geschreven tot en met een lening van 5.000,- gulden aan zijn vader voor een boot. Hij verbaasde zich vooral over wat ‘informanten’ de bvd hadden verteld. En hij vroeg zich af welke ‘vrienden’ hadden gepraat. Het werd een onafgemaakt gesprek, want hij moest weg omdat er iemand bij hem op bezoek zou komen. Hij vroeg zich af of dat niet een truc was, want ‘niemand deugde’.

Ik zei: ‘Nee, het is ingewikkelder, niemand heeft echt controle over zijn geest.’

Ik moet hem schrijven, net als Marlene.

9 oktober 2000

10:55 uur, Air France naar Parijs

De taxi was op tijd. Ik had gedroomd dat ik met Peter op Schiphol liep en verdwaalde.

In de International Herald Tribune staat een foto van een demonstratie in Wit-Rusland om de verkiezingen te boycotten.¹²⁷ Een demonstrant draagt een bord met de tekst ‘Vandaag Milošević, Morgen Luka’. De krant heeft als artikel bij de foto: next spot: belarus? Het zal mij niets verbazen als de cia daar inderdaad al aan bezig is.

Het commentaar bij de foto vindt de onvrede in Wit-Rusland over president Loekasjenko, ‘de laatste niet-gekozen leider op

127 International Herald Tribune, 9 oktober 2000.

[p. 99]

het Europese vasteland’, een uitgelezen kans om ook daar democratie te brengen. De vraag hoe de president van de vs die kans zal gaan benutten, moet volgens de krant een bepalend thema in de presidentsverkiezingen zijn. De Amerikaanse stille Blitzkrieg gaat dus gewoon door en ik ben er zeker van dat China ook op de agenda staat.

Milošević krijgt in de krant verder van alles de schuld en het Witte Huis wil hem voor het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag.

Parijs, Hotel L'Horset Opéra

Er is weer een deel uitgekomen van de memoires van Boris Jeltsin.¹²⁸ Daarin schrijft hij dat hij met het plan heeft rondgelopen zijn heerschappij tot een dictatuur te maken, uit angst dat anders de Communistische Partij ter ziele zou gaan. Over zijn opvolging schrijft hij dat hij Vladimir Poetin de beste kandidaat vond, maar uit angst dat Jevgeni Primakov - die Poetin niet mocht - een ondermijningscampagne zou beginnen, heeft hij Sergei Stephasin als afleidingsmanoeuvre benoemd tot premier. Primakov mocht Poetin niet, dat zegt me heel veel.

Bij aankomst gingen we lunchen in Bar des Théatres in de buurt van de Champs-Élysées. Op de wandeling terug naar het hotel kocht ik bij Kenzo op de Place de la Madeleine een smoking, voor op het feest van mevrouw Hazeu.

's Avonds gingen we opnieuw naar Bar des Théatres waar we dineerden en veel herinneringen ophaalden, en waar we verder praatten over een partnerschap. Tot dan was het een ontspannen dag, maar Peter begon erover dat Edwins bestaan in Nederland toch draaide om een partnerschap met hem. Ik benadrukte dat notaris Meijer daarom de immigratiebepalingen nodig had. Maar ik maakte ook duidelijk (en ik meende het) dat ik verder geen geklier wilde, zoals met het uitzoeken van een flat of een woning in Tilburg, en dat als hij zelf geen besluit neemt, ik zonder hem verder zou gaan. Dan reageert hij met: ‘Ik moet een baan hebben om het mogelijk te maken dat Edwin naar Nederland komt.’

‘Peter, wat voor baan?’

‘Maakt niet uit.’

‘Als nachtwaker?’

‘Als het moet.’

Echt waar, maar dan geef ik het op en zal ik Peter ook niet in mijn stichting opnemen. Ik heb het gehad. Peter is 55 en, helaas, Croiset had gelijk. Het is hopeloos.

128 International Herald Tribune, 9 oktober 2000.

[p. 100]

10 oktober 2000

The Guardian van 10 oktober opende met een bbc-benoeming, modenieuws en andere lokale onzin.¹²⁹ Niet te geloven. Ook een hele pagina over de ‘hidden election’ in de vs. Bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen worden beloften gedaan die enorme financiële gevolgen hebben voor grote bedrijven in alle sectoren. Het campagnebudget van de presidentskandidaten bepaalt voor een belangrijk deel hun kansen op de overwinning. Bedrijven doneren vele miljoenen dollars aan de kandidaat die voor hun de meest gunstige uitkomst biedt, in de hoop dat de beloften ook worden waargemaakt wanneer die kandidaat wint. Vaak wordt aan de andere kandidaat ook een donatie, zij het kleiner, gedaan in de hoop dat die in geval van een overwinning zijn beloften iets zal afzwakken, zodat het voor de donateurs minder nadelig is. Gore is bijvoorbeeld in deze campagne veel financiële steun misgelopen van de farmaceuten door zijn plannen om gezondheidszorg betaalbaarder te maken en van oliemaatschappijen door zijn plannen om boringen in Alaska tegen te gaan uit natuurbehoud. Beide standpunten zijn echter erg populair bij de kiezers. ‘Deze verkiezing,’ besluit The Guardian, ‘kan het bewijs worden dat je de strijd om de stemmen kunt winnen zonder eerst de strijd om het geld te winnen.’

Ik ging na het ontbijt naar La Madeleine waar ik twee kaarsen ging branden: één voor Peter en één voor mijn algehele situatie. Ik liep via Rue Tronchet naar gap en kocht er een wollen trui voor Peter, en wandelde daarna naar Old England aan de Boulevard des Capucines bij Hôtel InterContinental. Een paarse kashmir trui die ik mooi vond kostte er 1.000 gulden. Dat vond ik te gek dus ik kocht twee wollen, een paarse en een rode voor 350 gulden per stuk. Ik heb er ook twee goedkope paraplu's gekocht. Ik heb een aardige ochtendwandeling achter de rug, waardoor ik me uitstekend voel. Ik kocht ook scheerschuim voor Peter, waarmee hij zich nu aan het scheren is. We gaan zo samen naar warenhuis Printemps aan de Boulevard Haussmann.

Het werd een ontspannen dag. We kochten ook nog een leren broek bij gap. Ons plan om over de Champs-Elysées te lopen werd in de war geschopt door demonstrerende Joden. Ik dacht dat het een pro-Arabische demonstratie was, en ik zei dat ik het eens was met de tekst ‘We love Jerusalem’. Joden in Frankrijk beschouwen de Franse pers als pro-Arafat. Maar eindelijk loopt

129 The Guardian, 10 oktober 2000.

[p. 101]

de pers niet meer aan de leiband van Israël en is de pro-Israëlische traditie beëindigd.

Ik betaalde in de donkerte van de nacht per ongeluk een taxichauffeur met 500 franc in plaats van 50 franc. Stom. Ik heb de 500 biljetten nu weggestopt.

11 oktober 2000

Ik had een vreselijke nachtmerrie. Iemand probeerde me te vermoorden, er was een mes en ik probeerde een kind over een balustrade te duwen. Beangstigend. De catacomben van de ziel roeren zich nog steeds - de nasleep van mijn gevecht.

De kranten gebruiken het woord oorlog te pas en te onpas. Nu weer een kop als jumbo jet war.¹³⁰ Ze merken de vervuiling van woorden en betekenissen niet eens meer.

Volgens The New York Times zou premier Barak dodelijk geweld door het Israëlische leger moeten verbieden tenzij het de verdediging van het land betreft en zou hij Ariël Sharon niet voor een nationale coalitie moeten uitnodigen.¹³¹ Arafat daarentegen moet de Palestijnse politie opdragen Palestijnen te arresteren die de confrontatie met Israël opzoeken, zijn aanhang laten stoppen met oproepen tot strijd tegen Israël en hij zou Hezbollah moeten bewegen de drie Israëlische soldaten vrij te laten. Dat The New York Times tot een dergelijk bot commentaar in staat is, is verontrustend en voorspelt niet veel goeds voor de nabije toekomst.

In Groot-Brittannië is het zoveelste onzin-rapport verschenen over multiculturele gemeenschappen.¹³² Socialisten willen maar niet begrijpen dat het niet werkt, nu niet en nooit niet. Je kunt het samenleven van verschillende rassen en culturen niet afdwingen met wetten en regels. Het zit in de neuronen, in de breinen en diepgewortelde culturele denkbeelden. Hoe kan je die nog decoderen als ze al een vijandig beeld van de medemens hebben verspreid?

Letterlijk de ene na de andere column in de International Herald Tribune gaat over wraak op Milošević. Waarom realiseert men zich niet dat de atoombom op Hiroshima (bedoeld om Amerikaanse levens te sparen) dezelfde schending van de mensenrechten is als de aanval op Kosovo, met een door de cia gesteund bevrijdingsleger.

130 International Herald Tribune, 11 oktober 2000.

131 International Herald Tribune, 11 oktober 2000, commentaar The New York Times.

132 The Guardian, 11 oktober 2000.

[p. 102]

Singel 111

Toen ik thuiskwam trof ik slechts één krant en twee brieven (van Anna Sprenger en Jan van den Bosch) in mijn bus. Alle post is weg. Ik belde meteen naar Jan, die er niets van wist. Ik zei hem: ‘Het is genoeg, ik ga een advocaat inschakelen.’ Even later belde Anna Sprenger. Ze had geschreven dat zij mijn post had meegenomen, want ‘stel je voor dat die onverlaat ook jouw post meeneemt!’¹³³ Ook tegen haar zei ik dat ik een advocaat zou nemen en ik hing op.

133 Brief d.d. 9 oktober 2000.

12 oktober 2000

De aanval op Van Aartsen is compleet. Hij zou niet terug komen op een ministerspost.¹³⁴ De aanval op mij in De Telegraaf van 5 oktober liep er dus mooi aan parallel. Het stuk in Het Parool van Frans van Deijl is echt walgelijk.¹³⁵ Niets aan te doen. Je kunt je mond niet opendoen, want niemand is correct of eerlijk.

Lunshof reageerde op mijn geëiste rectificatie. ‘Daar in de kop van mijn column van 5 oktober jl. niet het door u gestelde wordt gesuggereerd, is er geen enkele reden op uw verzoek van 8 oktober in te gaan.’¹³⁶ Hij doet er niets mee dus.

Ik kreeg nog een brief van Anna Sprenger dat de lekkages aan het dak de vorige eigenaar Joachim Fleury niet zijn aan te rekenen en dat de verzekering van de VvE de schade zal vergoeden. Ze schreef ook dat er nieuwe, dichte brievenbussen gaan komen en dat ik deze mee uit mag kiezen.¹³⁷ Ik hoop vooral dat het gelazer snel afgelopen is.

Ik heb Wunderink van de klm er nog maar eens aan herinnerd dat ik nog steeds niets gehoord heb over mijn klacht over meneer Rémy in Parijs. Ik heb hem laten weten met Air France naar Parijs te zijn geweest en dat ik woensdag met een andere maatschappij eerste klas naar New York ga vliegen en later ook nog naar Kaapstad. ‘Jullie kloterige gedrag hangt me de keel uit.’

Wil Bol kwam langs, een filmer, 50 jaar; hij had al verschillende bypass-operaties gehad. Ik was zijn laatste hoop. Hij had 100.000 gulden nodig voor een documentaire over Indonesië en Sukarno. Ik vroeg me af hoe snel ik hem weg kon krijgen. Wat een idioot.

134 Algemeen Dagblad, 12 oktober 2000.

135 Het Parool, 10 oktober 2000, zie bijlage 17.

136 Brief d.d. 10 oktober 2000.

137 Brief d.d. 11 oktober 2000. Zie bijlage 18.

[p. 103]

De tafel werd gebracht, maar er zaten niet de goede stoelen bij. Ik belde Peter om te verifiëren dat we een tafel hadden gekozen met stoelen met rugleuningen die in een punt liepen. Ik kon het niet uitgelegd krijgen aan Peter. Hoe dan ook, hij vond het artikel in Het Parool gestoord en walgelijk. Volgens Peter was het duidelijk dat Van Deijl mijn inrichting maar niets vond. Hij was erop uit om een vals stuk te schrijven, aldus Peter.

De spreker in het Israëlische parlement zei: ‘We moesten terugslaan nadat twee onschuldige soldaten waren gelyncht.’ Maar hoe zit het dan met de tientallen Palestijnen die zijn vermoord of afgeslacht? Onbegrijpelijk dat ze praten als primitieve Bosjesmannen, die geen begrip kunnen opbrengen voor de andere kant. Barak gaat Sharon naar de regering halen. Sharon heeft bereikt wat hij wilde. Het is walgelijk. De Italiaanse televisie liet zien hoe een Israëlische soldaat uit het raam van een Palestijns politiebureau werd gegooid, als een stuk oud vuil. Afschuwelijk.

13 oktober 2000

Gino kwam langs met een plattegrond en tekening van zijn restaurant-project in Peru. Ik beloofde hem 10.000 gulden. Hij verborg een intense blijdschap.

Van Aartsen stuurde me een bedankje voor mijn steun aan hem in zijn standpunt inzake Joegoslavië en liet weten een uitnodiging voor een afspraak te sturen zodra zijn agenda dat toeliet.¹³⁸ Ik stuurde hem een hortensia van vijftig gulden en een briefje wanneer ik in New York en Kaapstad ben en sloot af met: ‘Zal zoet op een seintje wachten.’

Ik had vanmiddag een vruchtbare ontmoeting met Aart van der Want en notaris Maarten Meijer over een stichting die de uitgave van de Memoires moet veiligstellen. Maarten zou penningmeester moeten worden, Ellen Pasman secretaris. Aart bracht verstandige zaken in, en attendeerde op het boek met Philip Handler dat niet kon worden uitgegeven omdat daarvoor niets geregeld was toen Handler kwam te overlijden. Ik zou Van Aartsen moeten vragen of hij met behulp van ambassadeur Joris Vos bij de Amerikaanse Academie van Wetenschappen de publicatie niet alsnog voor elkaar kan krijgen.

Ik gaf aan dat ik het leven voor Peter niet al te gemakkelijk wilde maken na mijn overlijden dus het testament moet worden aangepast. De bijeenkomst was constructief en plezierig.

138 Brief d.d. 10 oktober 2000.

[p. 104]

Gisterenavond mocht Peter d'Hamecourt twee vragen aan Jeltsin stellen. Volgens de beste stuurman aan wal, Maarten Huygen, zei hij niets bijzonders.¹³⁹ Niet waar. Het was behoorlijk opmerkelijk - nog los van het feit dat hij hem voor de camera had weten te krijgen.

Ik heb vandaag voor mezelf en voor Peter Onbehagen in de filosofie van Lolle Nauta gekocht.¹⁴⁰

Piet Hagen belde of hij mocht praten. Hij had eerst Lunshof gebeld natuurlijk. Hij was weer op oorlogspad. Of ik de raad ging inschakelen. Nee dus.

139 NRC Handelsblad, 13 oktober 2000.

140 Lolle Nauta, Onbehagen in de filosofie, Van Gennep, Amsterdam, 2000.

14 oktober 2000

Gino arriveerde midden in de nacht en rook naar wijn. Hij zei dat ze in het restaurant een feestmaal hadden bereid vanwege de 10.000 gulden die ik had beloofd voor zijn deelname hieraan in Peru. Hij was erg aanhankelijk en wild en mompelde: ‘Am I becoming gay?’

Vanmorgen glazen gehaald, een taart voor bij de koffie, zalm, et cetera. Morgen bereid ik hier een diner voor Peter en mij alleen, maar vandaag heb ik gekookt voor Douwe en Leny Spil en Ellen Pasman. Ellen kwam eerst en had een cd van Krystian Zimmerman die Chopin speelt voor me meegebracht. Ik heb haar gevraagd Eigen Haard, Bart Nuijens en Anna Sprenger voor haar rekening te nemen, maar het was alsof ze er niet bij was. Ook haar bijdrage aan de avond was verward en soms leek ze weg te zinken. Ik maakte me zorgen om haar uitstraling.

Douwe en Leny Spil waren erg plezierig, alles verliep op rolletjes. Je moet zulke dingen af en toe doen, maar ik laat ze net zo lief voorbij gaan. ‘Zo'n boekje als jij hebt geschreven over Beatrix is er nooit eerder geweest,’ zei Leny. Ze is erg nieuwsgierig naar andere liefdesrelaties buiten die van haar en zegt openlijk dat zij en Douwe beste vrienden en partners zijn, maar dat seks er niet meer bij is. Maar dat is precies de vergissing.

15 oktober 2000

Peter vertrekt nu op 7 november naar Johannesburg. Hij kan niet wegkomen.

Ricardo kwam langs voor de computerles. Ik leer iedere keer meer. Hij bracht als cadeautje een muismat mee.

Ik stuur Jan Joost Lindner een fax (met kopie aan Ronald Gase) over zijn Nieuw-Guinea-artikel.¹⁴¹ Lindner noemt mij de

141 De Volkskrant, 14 oktober 2000, zie bijlage 19.

[p. 105]

‘midvoor’ van de Groep-Rijkens. Wat waar is. Hij heeft sommige zaken goed door, maar klets op één (verkeerd) punt Hofland na.¹⁴²

Ik schreef een stevige brief aan de Israëlische ambassadeur in Nederland Yossi Gal. Ik maakte in scherpe bewoordingen duidelijk dat ik Ariël Sharon als een regelrechte oorlogsmisdadiger zie die in Den Haag berecht zou moeten worden. Israël (en de vs) gedraagt zich alsof een Israëlisch leven veel meer waard is dan het leven van Palestijnen en andere Arabieren. ‘I look upon your country as Nazi agressors who kill in cold blood youngsters and even children.’ Een beetje te streng misschien, maar het gaat erom de man de stuipen op het lijf te jagen.

Wil moest en zou de ramen doen vandaag, terwijl dinsdag het grind van het dak verwijderd wordt. Dus alles zal weer smerig worden.

Met Rens Broekhuis heb ik het vanavond over de situatie van Peter en Edwin als ze allebei in Nederland wonen.

142 Zie bijlage 20.

16 oktober 2000

Ik probeerde vanmorgen een brief aan Aart te schrijven naar aanleiding van het gesprek met Rens over Peter, en het idee om hem voor de stichting te laten werken. Ik kwam er niet goed uit, dus heb het concept niet naar Aart gestuurd.¹⁴³ Maar het idee staat er wel ongeveer in.

Ellen gaat Eigen Haard aanpakken, Bart Nuijens ligt eruit. Ik schreef hem meteen een briefje dat Ellen de puinhoop die hij van Eigen Haard gemaakt had zal opruimen. Ellen stuurde ik even later een korte fax dat ze een telefoontje van Piet Hagen kan verwachten over een eventuele klacht bij de Raad voor de Journalistiek over Lunshofs stukje in De Telegraaf, maar dat ze vooral daarover niets moest loslaten.

Ik ging naar Anna Sprenger. Ze zal als ik naar New York ben de post in de gaten houden en gooit het in een doos in haar kantoor. Ze hield vol dat het lek een gevolg is van het slechte dak. Ik laat het er maar bij zitten, want ik mag haar nog steeds. Ik had bij abn amro informatie opgevraagd over een hypotheek op mijn appartement. Majoor had me dat geadviseerd te doen. Het zou een belastingvoordeel opleveren en bovendien is het handig als ik een woning voor Peter zou kopen omdat ik dan niet aan mijn beleggingen hoef te komen. Majoor heeft intussen met Willemse van de bank gesproken en zij stellen een hypotheek van 500.000 gulden voor, wat hij een goed

143 Zie bijlage 21.

[p. 106]

voorstel noemt. Ik zal als ik terug ben uit New York dit afhandelen.

De krant is weer eens gejat. Ik ging naar beneden om 19:55 uur: weg. Er lag alleen een nrc Handelsblad van 13 oktober in mijn vakje. Waarom die er ligt begrijp ik niet. Nu moet Ellen in beeld komen. Ik was razend. Ik belde Peter en vertelde hem over mijn verdwenen kranten. Hij begreep het. Daarna belde ik Ellen. Ze gaat er morgen mee aan de slag en zal een passende brief sturen. Ik heb meteen ook een brief geschreven aan Jan van den Bosch dat ik het helemaal beu ben en dat hij een brief van Ellen kan verwachten die als het nodig is juridische stappen onderneemt.

Toen ik voor Peter zijn nieuwe ticket naar Kaapstad (en een voor Zimbabwe) ging halen - hij wilde een ticket voor 6 november in plaats van 4 november - schoot het plots door mijn hoofd dat hij misschien expres pas op 6 november terug wil gaan, omdat Edwin dan het geld terugkrijgt van het verlopen ticket. Alsof hij mijn gedachten las zei Peter daarnet twee keer dat hij de vervaldatum van 4 november niet had gezien. Normaal weet Peter zoiets precies. Ik zal helaas nooit van hem te weten komen hoe het echt zit.

17 oktober 2000

Peter vond de brief van Van Aartsen overdreven, doorgeslagen naar de andere kant. Misschien had hij gelijk. Hij had ook gehoord dat Hillary Clinton, die senator van de staat New York wilde worden, een sterk pro-Israëlische toespraak hield.

Ik deed vanochtend vroeg al een briefje bij Anna in de bus dat ik gisteren weer geen nieuwe krant had, maar wel de krant van 13 oktober in mijn vakje vond. Ik schreef dat ik Ellen opdracht heb gegeven stappen te ondernemen. ‘Het is hier nog erger dan de gribus waar ik woonde. Dat er verdomme in dit huis met je post wordt geklierd, is misschien een recherchezaak.’ Niet lang daarna sprak ik haar. Zij vond dat ik het overdreef en voerde daar de volgende argumenten voor aan:

1)	als De Telegraaf niet in mijn vakje ligt, denk ik: ik moet een andere kopen;
2)	iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen post;
3)	niemand in dit huis pikt een krant; (‘En Van den Bosch dan, wierp ik tegen. ‘Dat was één keer.’ Waarop ik zei: ‘Dat was één keer teveel!’)
4)	je moet geen rechercheurtje spelen en een advocaat nemen;
5)	misschien heeft een pizzabezorger je krant meegenomen;
6)	je kunt ook nrc Handelsblad bellen.

[p. 107]

Later nodigde ik haar uit om samen naar het dak te kijken. We namen allebei foto's en na wat ik daar zag, was het voor mij duidelijk dat ik geen cent ga betalen. ‘Dit wisten wij ook niet,’ zei Anna. Er stonden hele plassen op het dak en er waren geen afvoerkanalen. Het grind was veel te zwaar en veroorzaakte een kuil - het dak stond helemaal blank.

Ellen attendeerde me op Van Vollenhoven, die ervoor pleitte in het onderzoek van Oosting over de vuurwerkramp in Enschede mensen onder ede te ondervragen, omdat ze dan de waarheid zouden spreken. Ik vond het een goede tip en vertaalde die naar een brief aan Pieter van Vollenhoven, waarin ik hem er fijntjes op wees dat zijn vrouw destijds onder ede bepaald niet zei hoe het echt zat.

Verder liet Ellen weten dat Herbert Verhagen bereid is mijn belang tegen Lakeman te verdedigen. Ik heb hem een briefje gestuurd dat ik 29 oktober weer terug ben in Amsterdam en voorgesteld elkaar dan een keer te ontmoeten. Piet Hagen had inderdaad Ellen gebeld, die op mijn dringende verzoek geen info gaf of we Lunshof voor de raad zouden brengen. ‘Dan geen artikel,’ snauwde hij. Dat is precies wat ik wil.

Floris Heshuijsen van het Baarns Lyceum belde. Ik kan me vaag zijn moeder herinneren. Ze woonden op de Gezichtslaan. Hij organiseert een diner en een strandwandeling op 25 oktober voor zijn 77ste verjaardag, maar dan ben ik in de vs. Nu ben ik weer salonfähig geworden voor uitnodigingen.

Die idioot van Het elfde uur, Andries Knevel, had dominee Glashouwer aan de praat, vooral over Israël en wat daar over in de Bijbel staat (Jeruzalem).¹⁴⁴ De grenzeloze arrogantie en vooral de zogenaamde stelligheid waarmee Glashouwer beweringen de ether in zond, was schokkend en grensde aan gestoordheid.

144 Het elfde uur, EO, 17 oktober 2000, 21:02 uur, Nederland 1.

18 oktober 2000

Schiphol

De auto was op tijd. Ik kocht een flesje More after shave en verder niets. Ik ga terug naar het zuinigheidsbeleid van voor 12 mei. Ik kocht niet eens een krant, die hebben ze wel in het vliegtuig.

08:15 uur, Singapore Airlines, bovendek

Ik zit comfortabel en plezierig. Hoe gezegend ben ik Business Class te kunnen reizen.

[p. 108]

Ik vroeg Peter gisteren of hij in januari naar Florida wilde of naar Kaapstad in december. Hij koos voor het laatste.

Verbazingwekkend dat Franse schrijver Henri de Montherlant in 1925 Algerije als een paradijs ervoer. Misschien was het dat ook wel in die tijd. Een halve eeuw later is er een religieuze burgeroorlog met meer dan honderdduizend slachtoffers. Ze blijven zeuren over Bouterse.¹⁴⁵ Nu wil het Surinaamse Openbaar Ministerie hem vervolgen voor de Decembermoorden. Zielig. En William Pfaff schrijft in de Volkskrant dat Amerika wrevel wekt bij vriend en vijand nu het de enig overgebleven supermacht is.¹⁴⁶ Het is meer dan wrevel, mijnheer Pfaff. Het is als schrijven aan de Israëlische ambassadeur dat het antisemitisme in de wereld groeit en dat de Joden daar zelf de basis voor leggen.

De grote fles Bols, die ik op 12 mei van Serge van Duijnhoven kreeg, heb ik meegenomen voor Tom van het ymca.

Forbes Global staat in het teken van de ranglijst van 400 rijkste mensen ter wereld.¹⁴⁷ Er worden drie pagina's gewijd aan hebzucht en moraal bij de rijke ondernemers. ‘Capitalism works to civilize greed, just as marriage civilizes lust. Greed and lust are human emotions: they cannot be eradicated by all the exhortations of well-meaning central planners and theologians.’ Is dit waar? Hebzucht civiliseren? Contradixio in terminis. Hebzucht is ingeworteld. Kijk naar de dierenwereld, waar doden is ingeworteld. Hebzucht heeft het elkaar afslachten vervangen, een verandering van actie, een soort verfijning. Soros en co. ‘slachten’ eleganter, maar ze zijn nog steeds op zoek naar een slachtoffer. De kogel is vervangen door het groene biljet. Een ondernemende kapitalistische moraal? Forbes zegt ja, ik zeg: ja en nee.

Nauta heeft een afschuwelijk taalgebruik, afstotend. Idealiseerde Marx de rol van het proletariaat?

Ik denk aan Caroline Delgado, die bij het schrijven van mijn Memoires regelmatig voorbijkomt. Het feit dat ze een regeling trof met Ellen Pasman voor een ruimhartige onkostenvergoeding om voor de rechter te komen getuigen in mijn zaak, maakte me echter zo kwaad dat dit niet terug te brengen is tot een lichte beschadiging - wat met de Struwes wel mogelijk was. Tenslotte: er is een wereld van verschil tussen Caroline Delgado, Ien en Tien. Of misschien niet?

145 De Volkskrant, 18 oktober 2000.

146 Idem.

147 Forbes Global, 9 oktober 2000.

[p. 109]

17:00 uur, New York

Ik was rond het middaguur met de bus in Manhattan gearriveerd en liep naar de ymca.

Ik kocht een rood ski-jack bij gap en wilde mijn oude jack daar achterlaten, maar dat kon niet. Ik gooide het buiten dan maar op een vuilnisbak. Daarna ging ik naar de sauna, en toen naar Barnes & Noble, waar ik Hashram tegenkwam. Toen ik terugkwam lag mijn oude jack nog steeds op de vuilnisbak.

Ik wilde mijn terugvlucht naar Amsterdam omzetten naar zaterdag, maar dan gaat er geen vliegtuig. Nu ga ik vrijdag 27 oktober terug.