Het recht ontkleed

[p. 112]

XVIII

‘Het Bijltje’ stond er op de ramen geschilderd en daaronder met kleine letters ‘Café-Restaurant-Bar’. In werkelijkheid was het een gezellige buurtkroeg, niet ver van de vreugdevolle Nieuwendijk. De meeste bezoekers zaten op hoge krukken aan de hoefijzervormige bar. Daarachter, tussen de glanzendgepoetste bierpompen stonden de eigenaar Wammes Bijl - vandaar ‘het Bijltje’ - en zijn ‘ober’ de jeugdige Rudy.

De baas maakte een machtige indruk. Onder zijn roodaangelopen kop met het keurig gladgestreken reeds grijzend haar prijkte een kraakhelder overhemd, waarvan de bovenste knopen openstonden en het krulhaar op zijn brede vechtersborst zichtbaar werd. Z'n hemdsmouwen had hij hoog opgeknoopt en z'n knuisten hanteerden de glazen in de spoelbak en aan de pompkraan. Daarnaast leek de tengere Rudy met zijn knappe meisjestoet en keurig wit jasje op een ‘jeune-premier’ in een toneelstuk. Wanneer één der bezoekers hem een glas bier aanbood, maakte hij een sierlijke buiging, vulde zijn glas, dronk het in recordtijd leeg en keek daarna niet vriendelijk, veeleer vastberaden uit naar de volgende invitatie. Geschiedde dat in het aangrenzende

[p. 113]

restaurant, dan wandelde hij met z'n glas naar de vrijgevige klant, maakte dezelfde buiging, deed een ferme slok en verdween daarna weer achter de toonbank. Die restaurantafdeling voldeed niet geheel aan de verwachtingen. Eigenlijk waren er maar twee vaste klanten. De één 'n magere, militair uitziende weduwnaar die ondanks het ontbreken van een gebit toch kans zag de niet altijd even malse paardebiefstuk te verorberen. Het was niet prettig om hem hierbij aan het werk te zien, omdat zijn onderkaak op zodanige wijze doorsloeg tegen de bovenkaak dat z'n eenbiedwaardig gelaat hierdoor tot bijkans de helft werd ingekort. ‘Klapkaakje’ - zo had Rudy hem gedoopt - liet zich echter niet van de wijs brengen en werd altijd winnaar van de biefstuk. In z'n vaste hoekplaatsje bij het raam zetelde een gepensioneerde boekhouder van de Stadsreiniging met het lintje van een ridderorde in z'n knoopsgat en de witte dop van een gehoorapparaat in z'n linkeroor. Rudy had herhaaldelijk getracht met ‘Klapkaakje’ in nader contact te treden, maar steeds zonder succes, niet alleen omdat deze z'n energie volledig bij het ‘klappen’ nodig had, maar ook omdat de luidspreker van een onophoudelijk schetterende radio bij voorbaat iedere conversatie onmogelijk maakte. Dan was er nog de magere wat uitgewiste figuur van een hoofd juffrouw uit een warenhuis die het nooit tot een huwelijk had kunnen brengen en nu bij wijze van compensatie de

[p. 114]

kleine Rudy tot haar laatste kans had gepromoveerd. Deze bleek echter voor haar kuise glimlachjes in het geheel niet gevoelig. Hij ging van het standpunt uit dat je als ‘ober’ alleen op vrouwelijke toenadering moet reageren wanneer je er financieel beter van wordt. Ingewijden aan de bar beschouwden hem zelfs als een ‘bikkertje’, hoewel het officiële bewijs eraan ontbrak. Wel stond vast dat de dames hem ‘een enig joch’ vonden, niettegenstaande hij ze uit de hoogte behandelde. Hij kwam pas tot ontplooiing wanneer hij de keuken binnensnelde, die behalve door de deur, door een valluik van de profane eetafdeling gescheiden was.

Daar stond mevrouw Bijl bij het fornuis en verzorgde het menu. Het geurde er naar gebraden vlees, margarine en uien die tezamen toch wel stimulerend op een normale eetlust werkten. De fijnproever hoorde er niet thuis, die kon, zoals Wammer meer geestig dan juist oordeelde, zich in het Amstelhotel laten volstoppen.

‘Ben al een half uur overtijd!’ snauwde Rudy die aan z'n vrije avond toe was en niet toestond dat daarop van werkgeverszijde inbreuk werd gemaakt. Moeder Bijl streek zich vermoeid over het weerbarstige haar en antwoordde, zonder hem een blik waardig te achten:

‘Alleen nog de uitsmijter voor meneer van Driel’, - dat was de geridderde stadsreiniging - ‘en dan kunnen ze verder allemaal de “keleere” krijgen!...’

[p. 115]

Dit medische perspectief bracht Rudy een ogenblik tot welwillende overpeinzing.

‘Al wat op de advertentie gekomen?...’

‘Geen flikker!... Zonde van de centen!...’

Rudy had hierover geen oordeel. Het stemde hem altijd welgemoed wanneer de werkgver in wanhoop uitkeek naar nieuwe werkkrachten. Hij spaarde voor een dure brommer en wanneer hij met dit ‘Bijltje’ bleef hakken, zou er voorlopig van zijn toekomstdromen niet veel terechtkomen.

Hij sjorde z'n buikriem wat nauwer om z'n beeldige heupen en doceerde... ‘...'n Goeie kok kost een paar meier in de week en 'n kookvrouw kent er meestal de ballen van!...’

‘Had ik er maar een!...’ antwoordde mevrouw Bijl, terwijl een nieuw spiegelei sissend in de pan plofte. Rudy trok z'n burgerjasje aan en schikte z'n das recht.

‘Zal eens voor je uitkijken!...’ waren de troostwoorden waarmede hij de keuken door de achterdeur verliet.