Het recht ontkleed

[p. 116]

XIX

Het was tegen de koffieklok dat Tonia bij de woning van haar moeder aanbelde.

Ze verlangde zo hevig naar het eindelijk weerzien dat ze, toen er niet dadelijk werd opengedaan, opnieuw en ongeduldig op de knop drukte. Misschien lag ome Henk z'n dutje te doen, de goeierd!... In plaats van deze verscheen een oude vrouw in de deuropening, die nijdig vroeg:

‘Wat is er aan de hand?...’

‘Zijn ze thuis op driehoog?...’ informeerde Tonia, die alleen maar hoopte haar moeder om de hals te kunnen vallen.

Toen ontdooide het oude mens.

‘U bent zeker de dochter?... Ik zie het aan de gelijkenis!... Komt u maar boven!...’

Tonia volgde haar langs de steile, verveloze traptreden zonder loper. Had ze hier ooit gewoond?... Wat was het allemaal veranderd en armoedig geworden. Opeens schoot haar het woninkje van de Keerijzers te binnen: eenvoudig, maar zindelijk en verzorgd. Het verwonderde haar dat ze opa niet hoorde hoesten. Wel hoorde ze op de tweede etage een mannenstem die zeer duidelijk declameerde: ‘Als het nou maar uit is met dat gesodemieter!...’,

[p. 117]

waarna een schelle vrouwenstem een onverstaanbaar antwoord krijste en een huilende kinderstem de dialoog accompagneerde.

Eindelijk stond ze hijgend op het portaal van driehoog. Ze herinnerde zich alles nog heel precies. Links was de deur van ome Henks kamer en toen de oude vrouw haar binnenliet in de woonkamer, herkende ze alleen de vensters met de aftandse vitrage en de plantjes op het kozijn, die maar niet wilden groeien omdat de zon er nooit scheen.

Een man van middelbare leeftijd las de krant in z'n gemakkelijke stoel en 'n zwarte poes zat midden op de tafel, vlak naast de koffiepot die ook op 'n poes geleek, behalve dan het waslichtje dat in het glazen komfoortje brandde.

‘U een lekker vers bakkie?...’ nodigde de oude vrouw.

Toen ze gezeten was, keek de man haar onderzoekend aan, met een vriendelijk lachje op z'n frisgeschoren kaken.

‘Je hoeft niet te vragen wie dat is, hè?...’ vroeg de vrouw, terwijl ze de koffie in het voor Tonia bestemde kopje goot.

‘Twee druppels tante Ans!...’ lachte hij. ‘Alleen een beetje jonger!...’ Tonia moest haar tranen bedwingen. Deze mensen hadden immers niets te maken met de verwelkoming die ze verwacht had. Er werd haar een koektrommeltje voorgehouden, maar ze bedankte omdat ze bang was het trillen van haar

[p. 118]

vingers te verraden. De man had het echter direct in de gaten. Hij keek ernstig en knikte nadenkend met het hoofd.

‘Ja, jongedame, het leven maakt soms rare sprongen!... Toen we hier onze intrek namen was er alleen nog maar ome Henk. Je moeder was toen al verdwenen. Ze had kennis gekregen aan een andere man en was met deze naar Australië geëmigreerd...’ Toen hij zag dat Tonia haar tranen niet meer kon weerhouden, vervolgde hij op een vergoelijkende en geruststellende toon: ‘Ze heeft ons vaak over je gesproken, maar met ome Henk ging het niet langer! Overigens een beste man, hoor!... Nee, je kon haar geen ongelijk geven!... Hij was de laatste tijd geregeld zo bezopen dat ze 'm niet meer boven kon krijgen... Dan lei ie de hele nacht op de vloermat bij de buitendeur en liepen de kinderen van één en twee hoog naar de politie om 'm naar boven te krijgen... Je moeder heeft het niet gemakkelijk gehad!’ ‘En daar heb ik allemaal niets van geweten!...’ huilde Tonia.

‘Des te beter...’ zei de vrouw. ‘Als de drank je te pakken krijgt, heb je je ziel aan de kroegbaas verkocht!... U nog een bakkie?...’