Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

XX. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Besnydenisse.

Indien het de welvoegzaamheit gedoogde, breed uit te wyden over den oorsprong deezer Plechtigheit, zou men door aanhaaling der Aloude en door redenen^(a) uit de Geneeskunde bygebragt, als mede uit de gesteltheit van het deel, waar aan men de Besnydenis oeffent, konnen toonen, dat deeze uitwerking als noodzaaklyk moest aangezien worden, om een welgesteltheit en goede gezondheit te onderhouden. Daar

(a) Zeker is 't dat de Besnydenis in warme Landen noodzaakelyk word geacht. De Noorder Volkeren hebben 't niet uitgevonden, vermits het koudt Gewest dit niet noodzaakelyk maakt. De scherpheit der vogten is 'er min gevaarlyk; want ze bederven 'er niet zoo licht. De Mahometanen hebben 't van de Jooden overgenomen, of als een volks-gewoonte zich aangemaatigt, waar van zy vervolgens een regel van hunnen Godsdienst hebben gemaakt, en welke Plechtigheit zomtyds zeer wonderlyk is.
De Makassaren op een buffels- of wilde offekop gezeten, worden door de Besnydenis aangenomen in 't getal der gelovige Musulmannen. Daar de Turken in den ouderdom van 12 of 13 jaaren ter gedagtenisse van Ismael, die zy voor hunnen Patriarch erkennen, besnyden, vervroegen deezen de besnydenis op agt of negen jaaren. Voor dat het kindt op dit gewyde hoofdt gezet word, wascht men 't eenigen tydt; waar na een Priester der Makassaren het hoofdt brengt, op een mat neer zet, en het met een wit lywaat dekt, waarop het kindt word geplaatst, 't welk zich tusschen de hoorns op 't hoofdt gazeten wel vast zet, met de handen kruislings op de borst, terwyl de Priester hem op zyn Musulmans aanspreekt, waarin de Makassaarsche welspreekendheit geenzins gespaart word. Men moedigt den jongen aan, met gedult de smart deezer Godtsdienstige uitwerkselen te lyden. Men stelt hem de uitneemendheit der goederen en de zoetigheit der vermaaken voor oogen, die hem in dit leven als ook in 't andere ter vergelding van zyne onderwerping voor der Musulmannen Wet te verwachten zyn: maar terwyl men hem de eeuwige gelukzaligheit voorstelt, volgt de onfeylbaarheit van de Heilige Besnydenis. Indien hy onpasselyk is, of ongewillig het te lyden, verkondigt men hem de vervaarlyke ongelukken, waar mede hy zal te worstelen hebben, zoo wel in deeze als in de andere waereldt, die onfeilbaar op zyne ongehoorzaamheit moeten volgen. Deeze opgetooide welspreekendheit vermag zomtyds weinig op de bevatting van den jongeling. Als dan moet de Priester hem zichtbaarer zaaken, dan deeze beloften voorstellen. Na deeze vermaaning bestrykt hy het voorhoofdt van den jongen met het bloedt uit het Bullen Hoofdt, waar op hy gezeten is, en laat hem de belydenis van 't Mahometaansch geloofopzeggen. Drie andere Priesters naaderen dan; de eene vat hem by de linkerhandt en de twee andere by de voeten. Een bequaame uitvoerder van dit werk naadert daar op, houdende in zyne handt twee kleine zeer dunne en t'samengevoegde stokjes, waar mede hy de voorhuidt na zich trekt, die voor een gedeelte met een wel gescherpt mes. 't welk hy in de rechter handt heeft, moet afgesneden worden. Deeze voorhuidt in een schotel ontfangen, begraaft men aanstonds aan den voet van den huisdrempel. Wy hebben deeze Plechtigheit getrokken uit de Beschryving van 't Koningryk Macaçar door den Heer Gervaise beschreeven: maar wy verkorten 't hier, en zullen het breeder onder de Godtsdienst Plechtigheden der Oostindianen voorstellen. Ook zullen we als dan niet vergeeten aan te merken, hoe deeze Plechtigheit zeer voordeelig voor de Priesters en Artsen van Macaçar is.

[p. 138]

zyn zelfs eenige Zuidelyke Landen^(a) alwaar de vrouwen genoodzaakt zyn een zekere soort van Besnydenisse te ondergaan, om zich van eenige ongemakken te bevryden.

⁺ De Plechtigheit van de Besnydenisse is, volgens Godts behaagen, een teken van Verbondt geworden, met den Jooden opgerecht. Zy is het af beeldzel van de reinigheit des harte, zonder welke de Dienst aan het Opperwezen verricht niet zou konnen bestaan. Voor dat we van deeze Plechtigheit een beschryving doen, zullen we 't geen by den arbeidt der zwangere vrouwen voorvalt, tot op haare baaring en vervolgens de Besnydenisse inzien. Geduurende den arbeidt en vooral wanneer 'er gevaar is,^(b) word een Rabbyn geroepen en verzocht de lezing van eenige Psalmen te doen, en een gebedt voor die in baarensarbeidt zit. De vreugde is ongemeen, wanneer 'er een knechtje word gebaart; maar maatiger, als 't een dochter is. Men wenscht de Vader geluk, men doet geloften, men drinkt op de gezondheit van den nieuw geboorene, en men vervaerdigt vervolgens alles tot de inlyving in 't Jodendom tegen den agtsten dag,^(c) door middel der Besnydenisse. 's Daags te vooren verdubbelt men de vreugde. Men gaat de Kraamvrouw bezoeken, die als dan in staat is het woelende vreugde bedryf van 't gezelschap te konnen verdraagen. Alle de genoodigden moeten ten minsten dertien jaaren bereikt hebben. Op den bestemden dag laat men den Besnyder komen. Het is aan de vrouwen niet toegelaaten zich deeze behandeling te onderwinden, nademaal zy het teken van 't Jodendom ontbeeren; en alles 't geen men zoude konnen doen aan haar deeze afsnyding van den voorhuidt in te willigen, zoude het moeten zyn, wanneer men daar toe geen mannen had om de uitvoering te voltrekken: en behalven dar moest men t'eenemaal van haare bequaamheit en ervaarenheit verzeekert zyn.

⁺ Men verkiest dan bequaame en ervaaren mannen in de oeffening deezer Besnydenis. De bediening van Besnyder bezit men niet amptsgewyze voor altoos:^(d) maar zyn lange en scherpe nagel van den duim is een merkteken waar aan men die geenen kennen kan die werkelyk deeze bediening bekleedt.

De Plechtigheit van de Besnydenis en de daar toe dienende werktuigen worden in de nevenstaande Afbeelding vertoont. Een stuk glas, een mes van steen, of een scheermes konnen tot deeze uitvoering dienen: maar de hedendaagsche Jooden gebruiken gemeenelyk een scheermes. Men moet het kindt 't welk men Besnyden wil voor af in een klein badt stoven, en wel zorg draagen dat het zindelyk gebaakert zy, en het beddegoed zuiver en schoon.^(e) Indien het by geval zich quam te bevuilen, zoude men genoodzaakt zyn het voor de Besnydenis weder te verschoonen. De Gevader houd het kindt op zyne kniën, in een beugelstoel gezeten, waar nevens een andere stoel moet leedig staan,^(f) aldaar geplaatst ter eere van den Profeet Elias. Men zingt^(g) een toepasselyke Lofzang, terwyl den trem van 't plechtgebruik aankomt. d'Een draagt een kandelaar, verzien van twaalf waskaerssen verbeeldende de twaalf geslachten Israëls; twee andere persoonen hebben ieder een kelk met roodenwyn; een vierde houd het scheermes in de handt; een vyfde de schotel met zant.^(h) In dit zant is 't waar in den Besnyder de Voorhuit werpt. Men laat die den Duivel over met het zant, op dat men de vervloeking vervulle tegen de Slang in deeze woorden begreepen: Gy zult het stof eeten, enz. Andere zeggen met eenige schynbaarheit van reden, dat dit afgesneden deel in 't zant geworpen, een zinnebeeldelyk afbeeldzel is van de eindelooze voorspoedt den Jooden belooft, en waar van gezegt is, dat ze als het zant der Zee zouden zyn; eindelyk komt 'er een die de schotel brengt met oly, 't plukzel, enz. verzien. Men vervolgt te zingen, verwachtende de komst van de Meeter die niet binnen de kamerdeur treedt, dan wanneer de Besnydenis is volbragt. Waar na men deeze Plechtigheit voldongen acht, zodanig als in het ne-

(a) In eenige Afrikaansche gewesten, indien men Leo den Afrikaan gelooven mag, zyn 'er menschen die het hun handwerk is de vrouwen te besnyden. Hy voegt 'er by, dat het geschreu van den uitvoerder is: wie is 't die wil besneeden zyn? Insgelyks besnyden de Makassaren de dochters.

+ Van welk een betekenis de Joodsche Besny denis is.

(b) Zie Buxtorf. Syn. Jud C. 4.

(c) De reden van den agsten dag te verkiezen word onderscheidentlyk verklaart. Zie Basnage Hist. des Juifs. L 6 Ch. 8.

+ Wie tot uitvoerders der Besnydenis verkooren worden en zich bequaam daar toe vinden, en welke werktuigen men daar toe gebruikt. Hoedanig deze Besnydenis word verricht en met Plechtigheden verzelt.

(d) Buxt. Syn. Jud. C. 4.

(e) Idem ibid.

(f) Iemandt schryst uitdrukkelyk dat het hier de zetel van Elias is.

(g) Zie Basnage Hist. des Juifs. L. 6. Ch. 7.

(h) In eenige plaatsen van Duitslandt verbergen de Jooden de voorhuidt en 't zant onder de Almemar van hunne Synagoge: (dus noemen zy hunne preekplaats) maar eer dit geschied, zuigt de Besnyder driewerf het bloedt uit de wondt en spuuwt het telkens in 't zant. By de Portugeesche Jooden bewaart de Mohel of Besnyder alle de voorhuiden die hy in zyn leven besneden heeft; en wanneer hy sterft, begraast men ze met hem in zyn graf.

[p. *11]

INSTRUMENS qui servent à la CIRCONCISION.
N^o. 10.
A. Petit Cofre où sont les noms de tous les Membres de la Synagogue d'où l'on tire au sort les noms de sept personnes destineés à porter et à lire la loi. Ce petit Cofre êst divisé en quatre, parties, la premiere marqueé 1. contient les noms des Levites. 2. est pour metre les noms des Levites à mesure quils ont lû. 3. les noms de tous les autres Membres de la Synagogue. 4. place pour mettre les noms de ceux d'entre ces derniers qui ont deja lû.
B. sepher tora, ou le Rouleau de la Loi ouvert.
C. Le Rouleau de la Loi fermé & entouré d'un ruban fort large.
D. Le Rouleau de la Loi avec ses ornemens.
E. rimonim Ornement d'argent à Sonnettes qui se met aux deux extremitez d'enhaut du Rouleau.
F. Touche qui sert à guider celui qui lit.

[p. *13]

N^o 11
La CIRCONCISION des JUIFS PORTUGAIS.
A. Le Pere de l' Enfant.
B. La Mere dans une autre chambre, avec la Marraine car les femmes Juives, n'assistent pas a cette Ceremonie.
NB. celles qu'on voit ici, sont des Chretiennes.
C. Le Parrain tenant l'Enfant, sur ses genoux, pendant l'operation.
D. Un Siege vuide pour le Prophete Elie.
E. Le Moèl, ou celui qui fait la fonction de Circoncire.
F. Le Rabin, un Parent, ou un Ami, tenant la Coupe.

Le RACHAT, du PREMIER NÉ.
A. Un Sacerdotte, ou descendant de la Famille d'Aron, emportant l' Enfant.
B. Le Pere ôfrant de l'argent, pour le Racheter.
C. La Mere de l' Enfant. D. La Sage Femme.
E. La Nourrice, Les autres sont des Parens, et Amis, invitez a cette Ceremonie.
B. Picart, delinearit, 1722.

[p. 139]

venstaande Afbeeldzel word vertoont. Vermits Leon de Modena dit uitdrukkelyk genoeg beschreeven heeft, is 'er voor ons byna niets overig om 'er by te voegen.

Wanneer de wondt van de besnydenis gezuivert en verbonden is, dankt de Vader, Godt, en bid hem het Kindt te zegenen. Insgelyks voegt 'er het gansche gezelschap het hunne toe; waarna de Besnyder mede een gebedt voor den jongen besnedenen doet, na zich de handen gewasschen te hebben, en een dronk wyn genomen enz. zodanig als Leon de Modena^(a) het heeft verklaart. De Besnydenis van een ziek kindt stelt men tot de geneezing uit: naardien men zonder de Besnydenis geen Joodt kan zyn, eveneens, gelyk men ook geen volkomen Christen zonder den Doop wezen kan. Indien dan het kindt zonder de Besnydenisse sterft, snyden echter de schroomelyke Jooden den overledenen voor de begraving de voorhuidt weg en geeven hem een naam, opdat zyne vrienden hem by de opstanding weder benaaderen konnen.

In eenige Landen moet de geheele Vergadering geduurende de plechtigheit van de Besnydenis staan, behalven de Peter die alleen gezeten is.

Eenig onderscheid is 'er in de Zegening die men den nieuwelyk besnedenen onechte kinderen geeft; want men gelooft hen een gedeelte der Zegeningen onwaardig te zyn die men over de Echtelingen gewoon is uit te spreeken.

Daar zyn somtyds kinderen die als besneeden gebooren worden; nochtans geeft men ze een lichte insnyding, om ten minsten een weinig bloedt uit het vereischte deel te doen vloeien.

Het is met deeze plechtigheit als met alle anderen gelegen. Zy verkrygen ongemerkt een onbepaaldelyk gezag, 't welk byna in wreedheit ontaardt, en die eindelyk de plaats van deugdt en Godtsdienst inneemen.

(a) Zie de Verhandeling over de Plechtigheden der Jooden vierde Afdeeling Hoofdtst. V.