Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1 (1727)

Informatie terzijde

Titelpagina van Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1
Afbeelding van Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (13.63 MB)

XML (2.16 MB)

tekstbestand






Vertaler

Abraham Moubach



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/sociologie
vertaling: Frans / Nederlands


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

(1727)–Bernard Picart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XIV. Hoofdtstuk.
Van de Orde en Plechtigheden die in acht genomen worden, wanneer de Paus Consistorie houd; volgens het Roomsch Ceremoniaal van 't Jaar 1516.

Ga naar margenoot+ Dit CeremoniaalGa naar voetnoot(d) geeft ons het volgende verhaal, hoe de Paus Consistorie houd om Oppermogendheden en hunne Afgezanten te ontfangen; om een Heilig in te wyen; om over gewigtige zaaken te handelen, 't zy Geestelyke of Waereldlyke; om de verheffing van Kardinalen, enz. Wanneer dit Consistorie moet gehouden worden, recht men in de groote Zaal van 't Apostolisch Paleis de Pausselyke Troon op, die byna vierkant is en omtrent twaalf palmenGa naar voetnoot(e) breed. Men klimt 'er met drie trappen op. De Paus is in een Stoel met goudlaken of eenige andere diergelyke stoffen bekleed, gezeten onder een verhemelzelGa naar voetnoot(f) van de zelfde stoffe, om met de uitmuntenheit van den Zetel overeen te komen. De verheven plaats isGa naar voetnoot(g) met rood laken bedekt. De Kardinalen Bisschoppen en Kardinalen Priesters plaatsen zich ter rechter zydeGa naar voetnoot(h) beneden den Troon: de Diakenen ter linker zyde, zodanig datze alle het gezicht naar den Paus hebben gewend. Tusschen de Zetels van de Kardinalen Bisschoppen en Priesters nevens die der Diakenen is 'er een genoeg ruime plaatsGa naar voetnoot(i) om een vryen toegang te hebben.

Wanneer de Paus een openbaar Consistorie zal houden, gaat hy gemytert en bekleedt met het Priesterlyk gewaadt, de Albe, Stool, en de roode Kasuifel derwaarts, voorgegaan van het Kruis en de Kardinalen. Deeze staatsipracht in de Zaal van 't Consistorie gekomen, plaatst zich de Paus op zynen Troon, en de Kardinalen vervolgens zich in hunne Zetels gezet hebbende, na alvoorens hunne onderlinge eerbiedigheit aan zyne Heiligheit beweezen te hebben, gelyk mede de Aartsbisschoppen, Bisschoppen, Protonotarissen en andere Prelaten doen, zetten ze zich op de trappen van den TroonGa naar voetnoot(k); op

[pagina 259]
[p. 259]

laager trappen zitten de Onder-Diakenen, de Auditeurs, de Klerken van de Kamer, de Akolyten of Kosters met hunne wyde wolle tabbaarden; beneden op den grondtGa naar voetnoot(a) tusschen de Stoelen der Kardinalen, plaatsen zich de Kerkelyke AmptenarenGa naar voetnoot(b) van 't Pausselyk Hof. De Kamerlingen en Geheimschryvers zyn mede op den grondt gezeten, tusschen de Prelaten en Kerkelyke Amptenaren. De Neeven van den regeerenden Paus, indien 'er eenige zyn, en eenige andere Roomsche Vorsten onthouden zich aan wederzyde van den Pausselyken Troon; waarom men hen ook Prinsen van den Troon noemt. De Afgezanten en anderer Vorsten Amptenaren zyn ter rechterzyde van den Troon geplaatst, tusschen de trappen en den muur. Dus plaatsen zich mede de Edelen van den eersten rang, en de andere Edellieden ter linkerzyde nevens de AmptenarenGa naar voetnoot(c) van 's Pausen Hofhouding. De Consistoriale Advokaten onthouden zich achter de Kardinalen Diakenen, en de Prokureurs der Vorsten met den Prokureur Fiskaal achter de Kardinalen Bisschoppen; houdende de Fiskaal zynen rang na de andere Prokureurs. De ingang van de plaats die naar den Troon geleid, is door de Lyfwacht van den Paus bezet. De Meester van 't Gewyde Gasthuis onthoud zich tusschen de Lyfwacht en 't einde van den rang der Kardinalen Priesters. De Klerken der Ceremoniën zyn aan het begin van de zitting der Diakenen geplaatst, om gereeder te zyn de bevelen van den Paus uit te voeren. Wanneer zyne Heiligheit Consistorie over Gerechtszaaken houd, plaatst zich de Advokaat achter de Kardinalen Priesters tegen over den Paus. Nadat hy zyn geding blootgelegt heeft, legt hy zyn verzoekschriftGa naar voetnoot(d) by de Kerklyke Amptenaren neder, die het opneemen en in handen van den Onder-Kanselier stellen. Wanneer dan het Consistorie geëindigt is, treeden de Oudste Kardinalen Diakenen toe, om den Paus te geleiden, en deeze Apostolische Vergadering keert in de zelfde Orde weder als ze gekomen was.

Ga naar margenoot+ Het geheim Consistorie word eenvoudiger gehouden, en alleen maar in een algezonderde Kamer van 's Pausen Paleis. De Pausselyke Zetel heeft geene trappen: hy bestaat niet dan in een soort van VoetbankGa naar voetnoot(e) zonder verhevenheit, als alleen maar om een weinig grooter te vertoonen. De Kardinalen Bisschoppen en Priesters zyn 'er iederGa naar voetnoot(f) in rang geplaatst, zulks de Oudste Kardinaal Bisschop ter rechter zyde van den Paus de naaste zit, eveneens als de oudste Kardinaal Diaken ter linker zyde hem de naaste is. Voor deeze zitting zyn voetbankenGa naar voetnoot(g) waarop hunne Eminentiën de voeten zetten, en deeze Vergadering is zodanig geschikt, dat de laatste der Kardinalen Diakenen het naast by den laatsten Kardinaal-Priester zit. Deeze laatste Kardinaal-Diaken heeft een schel, om den geenen te laaten binnen komen die de orders ontfangen moeten. De Pausselyke Zetel is met rood laken bekleedt; maar de zitplaatzen der Kardinalen zyn niet dan rood geschildert met de Wapens van den Paus. De tusschenruimte die tusschen zyne Heiligheit en de Kardinalen is, legt met vloertapyten bekleed. Wanneer de Kerkelyke Raadt over zaaken van den Staat of de Kerk zal raadplegen, moet een iederGa naar voetnoot(h) vertrekken, behalven de Kardinalen, en als men de stemmen opneemtGa naar voetnoot(i) moet hy die zyne stem gegeeven heeft, opstaan.

De manier om een geheim Consistorie te beroepenGa naar voetnoot(k) is als volgt: Alle Zondagen begeeven zich twee Postlopers in 't violet gekleed en een zwarte Staf of Roede in de handt houdende, terwyl 'er Kapel gehouden word, naar het Apostolisch Paleis. Zy wachten aan de Poort tot den H. Vader zyne Godtvruchtigheit heeft volbragt, en wanneer hy uit de Kapel komt, doen zy hem deeze eerbiedige aanspraak op hunne kniën leggende, waar van dit den zin is: Heilige Vader, wy wensschen u een langduurige gezondheit en lang leven; behaagt het u Consistorie te houden? Waarop de Paus antwoordt, Ja. De Postlopers voegen 'er alsdan by, ad multos annos. Vervolgens gaan zy naar de Kardinalen, doen eveneens aan haar Eminentiën een eerbiedige aanspraak geknielt zynde, en berichten hun dat 'er Consistorie zal zyn. Tot op de 15de eeuw verkondigde men het Consistorië door 't luiden van een klok, deswegen de Consistoriale Klok genoemt. Nadat

[pagina 260]
[p. 260]

de Lopers aan 't Gewyde Genootschap dit hebben te kennen gegeeven, maaken zy het Consistorie door een afkundiging aan de deur van de Apostolische Kantzelery nochmaals bekent. Door een Dekreet van de Vergadering der Kerkgewoontens van 16 Februari 1630. is 't den Postlopers verboden, elders dan aan de Kardinalen de Consistoriën, Kapellen en Kerkvergaderingen, enz. aan te kundigen.

Ga naar margenoot+ Behalven het Openbaare en Geheime Consistorie, word 'er noch een half geheim gehouden. In het Geheime Consistorie stelt men Bisdommen voor, men overweegt der Bisschoppen bequaamheden, staat het Palium toe, sluit en opent den mondt der Kardinalen, enz. Dit Consistorie word van 14. tot 14. dagen 's Maandags gehouden: Maar het half geheime Consistorie vergadert gemeenlyk over zaaken die voornamentlyk den Kerkelyken staat behelzen. Gelyk de verschillen zyn die zyne Heiligheit met de Mogentheden zoude mogen hebben. Als dan zyn de belang-hebbende personaadjes in de zaaken des geschils alleen in dit Consistorie toegelaaten, om 't zy zelfs of door hunne Amptenaren, het woordt te voeren. Ook pleegt men 'er raad, over de Heiliging der verstorven Heiligen, enz.

De PausGa naar voetnoot(a) verschynt in de geheime Consistoriën met het Koorkleedt van witte zyde, de bovenrok, de Mozzet of Priesterskap, de Stool, de Bonnet van rood fluweel met zilver gestikt, of van hoog rood statyn insgelyks geborduurt, indien het in den Zomer is, en muilen van rood laken, zoo als wy reeds beschreeven hebben.

Nadat het Consistorie gesloten is, en de Kardinalen ter gehoor van den Paus zyn geweest, moeten zeGa naar voetnoot(b) het Koorkleedt over 't Opperkleedt aan hebben, zulks zy t'eenemaal daar mede bedekt zyn. Indien een Kardinaal inkomt, het Consistorie reeds begonnen zynde,Ga naar voetnoot(c) toont hy een neederige eerbiedigheit voor den Paus, zoodra hy in 't midden van de Zaal der Vergadering gekomen is, waar na hy alle de Kardinalen van 't Consistorie groet, beginnende ter rechterzyde, terwyl zy opstaan geduurende hy groet.

Wy moeten hier, niet vergeeten, de redenGa naar margenoot+ voor te stellen, die eenGa naar voetnoot(d) berucht Godtgeleerde der Roomsche Kerke aanhaalt, door P. Bonnani bygebragt, om de prachtige versierzelen en kleedaadjes te billyken, die den Stedehouder van Jesus Christus van 't overige des menschdoms onderscheiden. Dit is, vermits Godt zich den geenen door de menschwording heeft kundig gemaakt, insgelyks laaten de Pausen zich door hunne kleedaadjes kennen. Waaruit men noodzakelyk besluiten moet, dat de Pausselyke Oppermacht zich op een byzondere wyze kleeden moet, en dat zyne kleederen moeten prachtig en van grooten luister zyn; overzulks het vereischt, dat het Volk innerlyk door de pracht en Waereldsche versierselen overtuigt zy, dat deeze die de zelve draagt, de waare Vorst der Kerke en de Opvolger van St. Pieter is, want, gelyk P. BonnaniGa naar voetnoot(e) volgens den Apostel Paulus, wel zegt: de dierlyke mensch begrypt de dingen niet die van den Geest Godts zyn; maar hy kent de onzichtbaare dingen, door deeze die zichtbaar zyn. Wy zyn dan daarenboven verplicht, dat indien men de Paus alsGa naar voetnoot(f) Koning der Koningen, Heer aller Heeren, en eenige Vorst der Christenen aanmerkt; indien men het, aanziet dat zynGa naar voetnoot(g) gezag zich verder dan van de machtigste Keizeren uitstrekt, en dat hy de Gelovigen door zyne besluiten beteugelt, men niet meer te twyffelen heeft, dat de Paus van 't volk moet onderscheiden worden gelyk de grootste Monarchen van hun onderscheiden zyn. Men moet een Jansenist, of ten ministen een Calvinist zyn om met dit gestelde niet overeen te komen.

margenoot+
De toestel en orde in 't Consistorie beschreeven, en in welk een rang men plaats neemt.
voetnoot(d)
Cerimon Eccles. Rom. L. 1. Sect. 9. Cap. 1.
voetnoot(e)
Een palm is een Italiaansche maat van agt duim of daar omtrent.
voetnoot(f)
Supra caput pendebit aureus pannus. ibid.
voetnoot(g)
Planum totum.... coopertum cret panno coccineo. ibid.
voetnoot(h)
A dextra infra solium. ibid.
voetnoot(i)
Spacium decem palmorum aut duodecim.
voetnoot(k)
Et eum eis in ultimo (gradu) ibid.
voetnoot(a)
Super terram inter sedilia Cardinalium.
voetnoot(b)
Curiales togati. ibid.
voetnoot(c)
Familiares.
voetnoot(d)
Cedulam suae Supplicationis inter sedentes in terram curiales projicit. &c. ibid.
margenoot+
Hoedanig het geheim Consistorie gehouden word.
voetnoot(e)
Scabellum habet magnum, super quod Pontifex tenent pedes & aliud parvum per quod ad majus ascenditur. ibid.
voetnoot(f)
A dextra & à fronte sedent Episcopiae Presbyteri &c.
voetnoot(g)
Scabella pro pedibus Cardinalium ante Pontificem locantur. &c.
voetnoot(h)
Dit word Extra omnes genoemt. Alsdan sluit men de deur en niemandt mag 'er inkomen noch uitgaan, tot dat de byeenkomst geeindigt is. De laatste Kardinaal-Diaken schelt dit Extra omnes met zyn schel.
voetnoot(i)
Men moet als dan met ontdekten hoofde opstaan, zonder iets in handen te hebben.
voetnoot(k)
Chiaconi Acta Camonizationis &c. Romae 1720.
margenoot+
Als ook het half geheime Historie en wat daar in word verhandelt.
voetnoot(a)
Relaz. della Corte di Roma di Lunadoro.
voetnoot(b)
Devone distender le Cappe sopra à Rocchetti, in modo che rimanghino intieramente coperti. ibid.
voetnoot(c)
Idem. ibid.
margenoot+
Welke redenen van toeëigening Bonanni over de Pausselyke pracht geeft.
voetnoot(d)
De Kardinaal Bellarmyn.
voetnoot(e)
Hierarch. Eccles. Ch. 117.
voetnoot(f)
Dus noemde Ladislaus Koning van Hongarye, Paus Nicolaas de V.
voetnoot(g)
Plus terrarum lex Romanorum Pontificum, quam Imperatorum obtiunit. S. Greg. L. 2. Epist. 75. P. Bonnani. Hierar. Eccles. C. 117. eigent by uitneemendheit wel zyne Heiligheit de volgende Vaerzen van Rutilius toe:
Omnia perpetuos quae servant sidera motus,
Nullum viderunt pulchrius Imperium &c.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken