Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Bouck der bloemen (1904)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.93 MB)

XML (0.42 MB)

tekstbestand






Editeur

Stephanus Schoutens



Genre

proza

Subgenre

roman


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Bouck der bloemen

(1904)–Dirc Potter–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Dits vander andere ende een snoede bloeme geheiten hat ende nijt.

Recht eyschet ende reden bescheidet dat men tquade bij den goede toghen sal. Op dat het goede te kenlijker wtschijnt. ende men dat een bijden anderen kennen moghe ende dat quade ommer scuwen moghe ende versteken. Ick heb u ghescreven vander scoenster ende principaelste bloeme die ic in des gardeniers corf vant dat is mynne. Ende en is niet anders dan die mynne gods daer die heilighe geest inder drivoldicheit nae genoempt is. Want die scrifte seit god is caritaet ende die inder caritaten blijft die blijft in gode ende god in hem. mit meer worden die daer nae volgende syn.

Nu soe willen wij spreken van hate ende van nijde die der mynnen ende caritaten recht contrarie syn in werken ende in wesen op datmen die vlitelijc scuwen moghen ende blijven inden besitte der goeder mynne. Hate was die ierste sonde die onse ierste ouders ierst in quam wtghenoemen die onghehorsamheit des wijfs die den man brochte ter ewigher doot bedroghen vanden serpente. Doe onse ierste ouders adam ende eva ghesondicht ende gods ghebod hadden ghebroken. Doe sette onse here god ter stont een ewighe viantscap tusschen den wive ende dat serpent ende tusschen haer beyder nacomelinghen. Hat is een oude sake ende gramscap wt veel materien ghegadert langen tijt duerende. dat scrijft sinte augustijn. Daer om wij manslacht doet ende die sijnen broeder hadt ende hem sijn vrintscap ontrect. sijn sculdich onder een pene te staen.

Hadt ende nijt sijn alrehande. god ende dat goede salmen mijnnen. mer quade minschen ende quade saken salmen haten. Wanneer wij die vleyschelijke ghenoechten ons lichaems [niet en] volghen soe haten wij onse siele. Want als wij mit godlijke wederstandicheit haer quade begherten inbreken soe invechten wij haer luste. Eende ghelijc als een coninck in sijnen beelde ghesciert wort. soe wort een in sijnen mensche gemijnt ende ghehadt. Die god mynt en mach sijnen evenmensche niet haten. die oec den mensche haedt en mach god niet mynnen. Daer om soe iest een bescheidelijc hadt als een mensche den anderen mynt en haet syne sonden. Want in dat selve dat sy eene creature sijn soe sijn die menschen te mijnnen in gode mer in dier quaetheit daer sij hen selven in besmedt hebben soe syn sij ommer te haten ende te benijden.

Onse heer god haet iij. manieren van minschen als den gheenen die blijft. den ghenen die achterwert gaet. ende den ghenen die dwaelt. Die ghene di bliven dat is te verstaen in sonden die salmen op wecken dat sij

[pagina 17]
[p. 17]

die tijt van gracien niet en verliesen noch en versuymen op dat sij hen beteren. Die achterwert gaende sijn tot den sonden wt doechdelijken werken. dat mense in die tijt van gracien sal weder ropen ende doense in eenen goeden leven keeren daer sij wt ghetreden waren. Ende die ghene die ghedwaelt sijn wt eenen goeden leven die salmen weder wijsen ende leiden naden weghe der waerheit.

Na dien male dat jacob ezau sijnen oude broeder bedrogen ende die benedictie van sijnen vader ontfanghen hadde ende vercreghen. Soe hate ezau jacob altoes ende hadde altijt inden sinne dat hij en doot slaen woude. Om dat joseps broeders wel saghen dat joseph vanden vader ghemynt was boven alle anderen. Ende om dat hij sijnen vader eenen droem ghespeldet hadde so waren hem allen sijn broeders hatende ende benijden seer. Ende hadden some wel gesien datmen ghedoot hadde. mer die wijse soechten eenen anderen raet ende vercochtenten copluyde hysmaheliten die hem in egipten voerden ende vercochten den coninck van egipten. Mer sij doodden een dier ende brochten den vader sijnen rock al blodich van dien diere ende seiden dat hij van een quaet dier verbeten was.

Aldus hebben wij dat hate alderhande is mer die een sal den anderen in onse ghelove niet haten. Want nae den leere gods soe en sullen wij niemant anders yet doen dan als wij wouden dat men ons dede. Soe en sullen wij oec niemant haten want wij en willen niet ghehadt wesen noch benijdt. Ende benijden wij oec onsen even keersten so vallen wij in gods hate ende dan werden wij duvels eijghen sonder enich twivel.

Die wile een mensche nijt draghet so en vaert hy nummermeer wel. ende wat hij edt of drinckt hij en wort dar dan niet af ghevoedt. Want van rechtigher bittere nijdicheit soe knacht hij sijns selfs hertte dat hem gheen goet en mach gheschien van sijnen voetsel. Waer hij siet dat yemant wel vaert off dattet eenen anderen bat gaet dan hem soe dunct hem sijn herte breken. Ende alsoe gheschiede cayn want hij en condes niet ghelijden in sijnre herten dat abel syns broeders offerande gode bequamer was dan die sijne. Ende verlaechde daer om sijnen broeder op een tijt. ende also doen ter tijt gheen wapen inder werelt en waren. soe creich hij die kinnebacken van eenen doden perde ende sloech sijnen broeder daer mede in sijn herne soe dat hij daer van doot bleef.

Die hate machmen ghelijken bijden fenijnden serpent want die haten allen dat sy sien ende steken ende scieten haer fenijn op allen beesten die haer ghelijc niet en sijn. Mer alsoe vele als sij hoer ghelijc sparen soe sijn sij beter dan die nijdighe menschen. Want die fenijnnse alle. weder sy hen ghelijc off onghelijc sijn des en sien sij niemant aen. Het is vele lichter te vlien die onghenoechte van armode. dan die nijt van rijcheiden. Want ghelijc als een cleet verciert wort vanden motten soe wort dat menschelijke lichaem verteert van nijdicheit.

Die nijd is een felle venijnde beeste die niemant en mijnt. ende sij en wert oec van niemant gemynt. Bij haet ende nijt is menich lant verderft ende noch dagelijx wort ende werden sullen. Want god heeft selver ghesproken inder evangelien. allen rijken dij in hen selven ghedeilt werden sullen vergaen. Ende dat machmen claerlijc mercken in ytalien. in vrancrijck. in hollant. ende in andere landen daer partyen regneren. Sinte gregorius seit.

[pagina 18]
[p. 18]

ter werelt en is gheen meerder hertten pijn. dan altoes in nijden te leven. want daer nijdicheit is dur en heeft mynne gheen stede. Dus soe en is teghen die nijt gheen beter remedie dan weldaet. Een minsche die den nijdighen wil verdoren die wese blijde in doechden alst hem welgaet. Ende als die nijdighe dat sijt so sal hem sijn herte duncken breken ende sal hem selven eten ende knagen mit nijdicheit van bynnen om dat sij eens anders waelvaeren niet lijden en mach.

Die rechte nijdige en mynt niemant noch god. ende hij verblijdt hem in sijns selfs wederspoet op dat hij siet dattet eenen anderen oec qualic gaet. Daer om en mach hij nummermeer salich werden noch welvaeren die in ghestadijgher nijdicheit leeft. Hij haet blijscap hij scuwet alle gheselscap van goeder ghenoechten ende waer hij sijn naghebuer in laste off in noede weet so verblijt hij in alle sijne ghedachte. Daer om sult ghij selden recht nijdighe sien die wael ghevoet sijn want wat sy eten off drencken sij en groyen daer aff niet. Die knaghinghe des nijts benemet dat natuerlijke voetsel altemael. Deze vuyle nijt machmen wel ghelijken den. wie die in somighen landen heet een cobe ende in latijn hetet milvus. die so vuyl ende soe vol nijts is datter niet ghedoghen en mach dat sijn kinder vet ende wel gevoedt sijn dat gaet hem in sijn herte. want als hij siet dat sij in eenen goeden vetten live sijn. soe pict hij hen dat vleesch doer dat sij bloeden om dat sij magher sollen werden. Aldus soe doet die nijdighe mensche die niemant lief en hevet. siet hij eenen anderen in goeden state ende waelvaert. Hij voeget ommer den raet na allen sijnen vermogen te vinden dat die minsche in laste off in onghenoechten coempt ende dan is hij in vreden.

Nijdicheit is een hatinge der vremder salicheit. op die ghene die sijn minder sijn dat sij niet ghelijc hem en werden. Op die ghene die hogher sijn dat is van groeten nijde om dat hij niet so groet en is. op sijn ghelijc dattet hem leet is dat sij ghelijck hem sijn. Also cayn daer voer af is ghescreven benijde die voerspoedicheit van abel sijnen broeder. Rachel benijde die vruchtbaerheit van lya haerre suster. saul benijde die vromicheit van david sijnen knecht.

Bij nijt is comen die val der werlt die dood des oversten gods sone. dat sprict sinte augustijn in een sermoen. Crisostimus seit. O valsche nijdicheit die alle weghe sijns selfs viant is. want die nijt dracht doet hem selven groet verdriet ende wee. Ende den ghenen die hij benijt verdreft hij sijn glorie ende blijscap ende salicheit. Die rechte natuerlijke nijdighe menssche heeft int ghemeyn een dreyghende aenschijn ende een wreet ghesichte. hij is bleec van aensichte. vervaert in synen tanden. sijn lippen bevende. sijn worden verwoedt. sijn opsette onbedwonghen ende sijn hande altoes bereet tot treffelijke saken. Soe die poeet peter van ravenne seit in sijnen boeken. ander luyden voerspoet is den nijdighe mensche altijt contrari. Ende ander luyde wederspoet brenct hem vroeude ende voerspoet in na sijnen sinnen. In ander luyde rycheit sedt hij sijn armoede. ende in ander luyde armoede sedt hij sijn rijcheit.

Nijdicheit is een doechter der hoverdien ende dese moeder is altijt vroechtbaer ende drachtich waer sij is sij winnet altijt ende meedert hoer gheslechte. Daer om leer ic dij lieve soen wiltu niet dattie dochter gheboren werde soe versmoer die moder. op dattu nae haer dochter niet en vergaeders

[pagina 19]
[p. 19]

want sij souden dij lijff goet ende siele verderven. Hier om soe wolde ic wel dat die nijdighe menschen oghen hadden verre te sien in allen landen ende steden op dat sij van alle der luyde voerspoet ende salicheit ghepijnt mochten werden. Want so groet als die vroeuden sijn in salighen ende welvaerenden menschen soe sijn droefheit ende pijne inden nijdeghe mensche. Hier om soe laet nijt van u vlyen ende scuwet hoverdie want nijdicheit wt haer coempt op dat ghij daer niet mede en wert besmedt. Als lucifer die prince der inghelen die hem verhoverde op sijn scoenheit. ende mitter hoverdie creech hij die doechter der nijdicheit. Ende benijde dat sijn scepper boven hem was ende woude sijns ghelijc wesen. Omme welker sake hij doe mit alle sijne geselscap neder ghestoten wart inder ewigher verdoemenisse. Al daer quam die nijt wte hoverdien ende namelijc en suldij nummermeer hoverdich mensche vinden hij en sal nijdich wesen over anderen. Dat suldij vinden namelic inden wijven ende vele in geestelijke personen. Aldus raedic u te blieven in goeder mynnen. op dat ghi hat ende nijt daer bij versmaden moeget.

 
Wie hat ende nijt int thertte dracht.
 
Sijn lijf wort daer off gheknacht.
 
Daer om sedt nijt wt uwen sinnen.
 
Off ghi verlieset goedes minne.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken