Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Bouck der bloemen (1904)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.93 MB)

XML (0.42 MB)

tekstbestand






Editeur

Stephanus Schoutens



Genre

proza

Subgenre

roman


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Bouck der bloemen

(1904)–Dirc Potter–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Dits vander xliijster ende een goede blome gheheiten const

Om een yeghelijcken ende namelijc jonghe joegdelike luyde te troesten ende te informeren dat sij ernstelijck arbeiden ende proven om const ende leeringhe van doechden te werven. daer hem ende eyn yeghelijken grote eer af compt ende comen is beyde inder tijt ende nader doot. Soe heb ic voer te scriven van eenre bloemen van groten vordele ende van rijker wonne die ic mede inden corf vant ende is gheheiten in latijn sciencia. dats in duytschen te seggen const. Seker ic en can niet wel eghedencken wat minsche datter wesen mach die die roeke van dier bloeme niet en heeft ende hij daer sonder bliven mach want ic en wist hoe die werelt bouwen of hoe leven in mijnen daghen had ic van dier blomen niet een deel ghepluct. Het is oec wael te dencken dat luttel yemant inder tijt is hij en hebbe wat conste vanden een of vanden ander luttel of veel groet of cleyn. Ende mij hevet wonder dat menre niet meer en beghert. Want men doch spreect die conste is goet te draghen. Ende wat conste die minsche beghert die mach hij crijghen wil hij daer om arbeiten ende vervolghen soe ernstelijc als die sommighe doen om ghelt ende goet te vercrijghen.

Die philosophen seggen conste is een verstandele hebbinghe of besit dat bij bewijsinghe vercreghen is. dat moet immer waer sijn. Jonghe kinder die gherne conste hadden die en connense niet vercrigen ten sij mit wijsinghe ende leeringhe. Ende bijder const machmen ghelijken de papegay ende ander voghelkijn die men leert een maniere van spreken ende singen in alrehande tale. Die nemen hoer conste aen mit groeter oeffeninghe ende alsoe moet die conste gheoffent wesen salmense behouden. Namelijc soe is een dierken gheheiten eyn wessel dat van natueren seer haet alle venijnde dieren Ende wanneer dattet hem dan ghebuert te comen bij eenre slanghen of padde of des ghelijx. Soe vechtet daer teghen soe langhe alst mach ende alst dan soe moede is dattet niet meer en mach ende dat venijn hem heeft begrepen ende ghequeets. Soe heeftet een natuerlijke wijsheit dattet een wenich van dan loept ende bijdt een luttel rute of ander cruijt dat sijn wijsheit wel kent. Daer wordet ganselijc mede ververscht. ende vint dan dat venijnde dier soe mat ende soe vermoyet dattet niet meer en mach. Ende alsoe alst te mael scerp is van ghebiet so verwintet dat venijnde dier al gheheel Aldus wort menich dier verwonnen mit conste datmen mit crachte nummermeer winnen en soude.

Mit conste werden die scolieren meestere soe ist oec mit allen leerkinderen van wereltlijken saken ende ambochten. soe werden sij meestere daer sij ten eeren ende te goede mede comen ende alsoe wel is dat in wereltlijke leerringhe als in cleercgien dat die meeste constenaren alre meest worden ghevordert ende gheert. mer const van cleercgien is boven al te loven want daer die werelt bij wart gheleert Ende sonder die conste eest al niet als elc wel proven mach die sijn ende wet heeft. De ontsienighen en [l. ende] dullen ghecken en is gheen noot dit boec te sien noch gheenrehande goede

[pagina 123]
[p. 123]

scrifte want dat waer recht ofmen gout perlen dyamanten ende ander costelijcheit den swijnen ende ander beesten voer leyde.

Const geleertheit. subtijliteit. merckelijcheit. sinlicheit ende verstandenisse dese sijn seer van eenen gheslechte. ende en willen niet versceyden sijn. want conste ende leerringhe sijn quaet te weten sonder sinlicheit. ende verstant ende merckelijcheit. hoe een beter verstant ende subtijlre sinnen heeft soe hij die conste lichtelijker vercricht. Den onverstandelen den beestelijken luden eest hart te leeren. Al wist men hem den wech der leeringe hoer inwendighe oghen en connens niet versien. So wel den ghenen die god sinlicheit ende verstant heeft ghegeven.

Die conste moet gemynt wesen want wiese niet en mynt die en canse ghecrijghen noch behouden.

Daer af gregorius seit gheenrehande goet wart besceydelijc bekent dat niet bescheidelijck ghemynt en wart. daer om seit die selve dat hem niemant op die conste verheffen noch veronwerden en sal mer caritaet sal bijder conste wesen. Ende seit voert dat goede werken sijn een ghetuych tusschen caritaet ende conste. Want en waer den tuych niet het waer sekerlijken te weten dat daer god niet ghekent en wort noch oic die naeste ghemynt.

Tis al mit reden ende billic te verhoeden dat die conste gheen hoverdie in en bringhe dair teghen salmen die conste mynnen. mer men sal die caritate voer setten want caritate bouwet allen dinghen ten doechden ende sij en laet inder const hoverdie niet comen. Sinte bernardus seit dattet openbaer is dat digniteit of prelaatscap sonder const oneerlijck is ende const sonder doecht verdoemelijck. Gregorius seit die const is een doecht ende oetmoedicheit is eene bewarster der doechden. Daer om en sal die const niet wesen sonder oetmoedicheit. Die den anderen sout ghift sonder vrede dat en is gheen ghifte der doechden. mer het is een vermeeringe der ghifte.

Machomet hadde grote conste mer gheen oetmoedicheit want hij was hoverdich ende soe groet in hem selven alsoe hij eyn cardenael was ende een groet predicaer inden kersten ghelove boven allen anderen dat hij hem soe verhief ende mit allen vliete stont ende arbeyde om paus te worden. ende als die paus sterf ende hij meende sonder enich twivel paus te wesen. Soe ghevielt datter een ander ghecoren wart doen was hij soe boos ende soe verbolghen dat hij in waenhope viel Ende toech over al daer hijt ghelove ghepredict hadde. ende predicte al contrarie ende verhief der heiden ghelove so hoech dat sij hem voer allen die ye gheweest hadden volchden ende bescreven sijn ewe die sij huden des daghes noch houden ende sij aenbeden sijn lichaem voer hoer overste god.

Dese gheleerde man en hadde niet al datter goede gheleerder conste toe behoerde. want dair horet bij voerdencken. versinnicheit. ende raet. hadde hij hem wael voerdacht ende goeden raet ghehadt ende daer na die ewighe verdoemenisse voer sien die hem dair af comen mocht. hij en hadde die hoverdie voer die conste niet laten gaen mer hoverdie ende ghiericheit waer die ghemengt sijn. daer en heeft die doechdelijke const gheen stat noch macht. Mer listen die wt valschen consten comen vermeysteren allen goede consten als die besitter der consten niet vast en staet in voersieningen rade. Want also wale vintmen quade ongodlijke consten als goede coensten.

Het valt wel bewijlen dat cleercken die ter scoelen gaen niet veel goets en leeren als sij verre wt hoerre ouder bedwanck sijn. Men pleghet int

[pagina 124]
[p. 124]

ghemeyn te seggen. Jonghe kinder sonder bedwanck leeren selden goeden sanck

Daer sijn consten als nygromancia. alchamia. ende ander onnutte listen van verraderie verghiffenisse ende tovernye etc. Mer die consten sijn van alle doechden verscheiden. Want sy en hebben caritate noch mynne noch oetmoedicheit Daer om verderven sij hem selven allen die daer mede omme gaen. Leert goede consten daer ghij u selven mede helpen moecht ende den cost daer mede winnen moecht. Ende oic een heerlijc leven mede leyden moecht ende dat ewighe leven daermede winnen moecht.

Ghij hebt hier voer wael ghehoert hoe dat die wijse philosophus die inder wildernisse was om conste der wijsheit te leeren. vanden keyser te hove ghehaelt waert ende in groter eeren ende in salicheit op ghetoghen om eyn cleen poent van wijsheit dat hij den keyser leerde. Ten doet gheen ander exempel noot te vertellen want wij sient alle dagen in allen eynden. Dat die constenaren van cleercgien of van anderen tijtlijken dinghen verheven worden ende sij tot groten state ende werdicheit comen daer om wil ic daer nu af swijgen.

 
Lieve vriende leert goede const.
 
Daer mede verdiendij godes gonst.
 
Ende wacht u van alre quader leere.
 
Of ghij verlieset goet ende eere.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken