Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Over-Ysselsche sangen en dichten (1930-1935)

Informatie terzijde

Titelpagina van Over-Ysselsche sangen en dichten
Afbeelding van Over-Ysselsche sangen en dichtenToon afbeelding van titelpagina van Over-Ysselsche sangen en dichten

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.47 MB)

Scans (21.47 MB)

XML (1.34 MB)

tekstbestand






Editeur

W.A.P. Smit



Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Over-Ysselsche sangen en dichten

(1930-1935)–Jacobus Revius–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 161]
[p. 161]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten

Aen M.H. Elias Herckmans
Op sijn lof der Zee-vaert.Ga naar voetnoot*

 
Herckmans, wiens groote geest niet langer sich laet bergen,Ga naar voetnoot1
 
Maer sweeft, met Noahs Arck, hoogh boven alle Bergen,
 
En sleypet achter aen so menigh schip en jacht,
 
Als d'oud' of nieuwe eeuw' roem-ruchtigh heeft gedacht:Ga naar voetnoot3-4
5[regelnummer]
Wat lust u mijnen sanck in uwe vloot te hooren?Ga naar voetnoot5
 
O vrient, ick heb de strand', en ghy het diep ghekoren.Ga naar voetnoot6
 
Ghy dreunt, met woorden, die elck wegen een quintael.Ga naar voetnoot7
 
Ick latet deur-staen met ghemeyne putgers-tael.Ga naar voetnoot8
[pagina 162]
[p. 162]
 
Ghelijck ghy speuren sult uyt dese rammelinghen,Ga naar voetnoot9
10[regelnummer]
Die niet en dogen noch te lesen, noch te singhen:Ga naar voetnoot10
 
Monosyllabi.
 
Hoogh en lanck,
 
Diep van ganck,
 
Breet en starck
 
Was de Arck:
15[regelnummer]
Daer in clam
 
Sem en Ham,
 
Met sijn Broer,
 
Vaer en Moer,
 
En noch dry
20[regelnummer]
Wijfs daer by.Ga naar voetnoot19-20
 
Al het vee
 
Had daer stee,
 
Hert en Hind',
 
Brack en Wind',
25[regelnummer]
Peert en Os,
 
Haes en Vos,
 
Beyr en Leeu,
 
Roeck en Spreeu,
 
Los en Das
30[regelnummer]
Hier oock was.
 
Uyl en Aep,
 
Bock en Schaep,
 
Ooy en Ram
 
Daer in clam.
35[regelnummer]
Hen en Haen,
 
Specht en Kraen,
 
Duyf en Paeu,
 
Meerl en Caeu,
 
Musch en Vinck
40[regelnummer]
Daer in ginck.
 
Raef en Gier
 
Vont men hier.
 
Craey en Snip
 
Sprong in 't schip.
45[regelnummer]
Valck en Struys
 
Lach daer t'huys.
 
Draeck en Slang
 
Men hier dwang.
 
Hont en Kat,
50[regelnummer]
Muys en Rat,
 
Quaet en goet,
 
Fel en soet,Ga naar voetnoot52
 
Groot en kleyn,
 
Vuyl en reyn;
55[regelnummer]
Al wat vloogh
 
In het droogh,Ga naar voetnoot56
[pagina 163]
[p. 163]
 
Al wat kroop,
 
Of sijn loop
 
Had op 't landt
60[regelnummer]
Quam ter handt.Ga naar voetnoot60
 
Wat men niet
 
In en liet
 
Mensch en Beest
 
Gaf den gheest
65[regelnummer]
In den grondt,Ga naar voetnoot65
 
Om de sond',
 
Die het al
 
Bracht ten val.
 
Paer en paer
70[regelnummer]
Steegh daer naer
 
Weer van boort,
 
Na Gods woort,
 
Die liet af
 
Van sijn straf.
75[regelnummer]
Hem, de Heer,
 
Zy de eer.
77[regelnummer]
En danck voor sijn ghena, die 't alles houdt in 't leven,
 
En tot so schoonen werck u, Herckmans, heeft ghedreven.
[tekstkritische noot]Aen M.H. Elias Herckmans. In C komen de Monosyllabi (zie reg. 11 vlgg.), hoewel met vrij sterke afwijkingen, in handschrift voor. Zij hooren daar thuis in het mozaiek van het ‘Epos der Godsgeschiedenis’ en zijn als zoodanig door mij opgenomen deel I, pag. 34. Toen een herdruk van zijn bundel uitbleef, heeft Revius, blijkbaar trotsch op dit technische kunststukje, ze in het bovenstaande lofdicht verwerkt. Dit laatste komt voor in ‘Der // Zee-vaert lof // Handelende // vande gedenckwaerdighste Zee= // vaerden met de daeraenklevende op en onder= // ganghen der Voornaemste Heerschappijen // der gantscher Wereld: // Zedert haere beginselen tot op den // dagh van huyden // In VI Boecken // Beschreven // Door E. Herckmans. // Tot Amsterdam bij Iacob pietersz wachter op den Dam 1634.’ Ik volg den tekst hieruit, maar teeken de varianten van B aan. Titel. B: lof der See-vaert; 1. Herckmans: B in gewone letter; B: grooten; 2. B: hooch; bergen; 3. B: soo menich; 4. B: eeuw; roem-ruchtich; B eindigt met een komma-punt; 5. B: horen; 6. B mist de komma achter ‘strand’; gecoren; 7. B mist de komma achter ‘woorden’ en eindigt met een komma; 8. B: gemeyne.

voetnoot*
Aen M.H. Elias Herckmans. M.H.: Mijn Heere; Elias Herckmans: Amsterdamsch zeevaarder en dichter (± 1596-1644), van wien in 1634 zijn belangrijkste werk ‘Der Zee-vaert lof’ verscheen, een uitvoerige dichterlijke beschrijving van de geschiedenis der zeevaart, beginnende bij de Ark. Vandaar dat Revius in zijn lofdicht de reeds eerder geschreven Monosyllabi op de Ark verwerkt (zie verder bij de Tekstcritiek).
voetnoot1
bergen: verbergen.
voetnoot3-4
‘en achter u aan sleept (d.w.z. na de geschiedenis van de Ark eveneens behandelt) alle schepen en jachten, die in de Oudheid of den nieuwen tijd beroemd zijn geworden’.
voetnoot5
‘waarom wilt ge zoo graag bij (de geschiedenis van) al die schepen (‘uwe vloot’) mijn lied hooren?’ Blijkbaar was dus door Herckmans om een lofdicht gevraagd.
voetnoot6
ick heb de strand', en ghy het diep ghekoren: ik houd mij dicht bij de kust, terwijl gij u in volle zee waagt: gij zijt een veel grooter dichter dan ik. Maar tevens zit er een toespeling in op de letterlijke beteekenis: ik heb het land, en gij de zee gekozen: ik ben een landrot en gij zijt een zeeman.
voetnoot7
quintael: centenaar, gewicht van 100 pond.
voetnoot8
latet deur-staen: laat het op zijn beloop, stel mij tevreden; ghemeyne putgerstael: gewone taal van een putger (gegradueerde ter zee van lageren rang).
[tekstkritische noot]9. B: gelijck; uyt dese rammelinghen: B: in dese beuselingen (zonder komma); 10. B: singen; 11. B: hooch; 13. starck: zoowel ‘Der Zee-vaert lof’ als B hebben hier ‘sterck’. Ter wille van het rijm volg ik hier echter Revius' handschrift in C; 14. B: arck; 17. B: zijn broer; 18. B: moer (gevolgd door dubbelpunt); 22. B eindigt met een punt; 23 vlgg. B schrijft overal den tweeden diernaam van elken regel met een kleine letter; 25. B: peirt; 31. Uyl en Aep: B: Swijn en aep; 36. B: craen; 38. Meerl en Caeu: B: uyl (aan 't begin van den regel als drukfout een kleine letter) en caeu; 44. B: sprong'; int; 49. B: cat; 53. B: cleyn; 55. B (evenals het handschrift in C) heeft vóór dezen regel nog: ‘Wilt en tam // Daer toe quam’; B: vlooch; 56. B: drooch.
voetnoot9
rammelinghenrammelende verzen.
voetnoot10
dogen: deugen; Monosyllabi: (vers bestaande uit enkel) eenlettergrepige woorden. Voor de geschiedenis van de Ark, cf. Genesis 6-8.
voetnoot19-20
noch dry wijfs: nl. die van Sem, Cham en Jafeth.
voetnoot52
fel en soet: bloeddorstig en zachtaardig.
voetnoot56
het droogh: het land.
[tekstkritische noot]Aen M.H. Elias Herckmans, 57. B: croop; 59. B: opt lant; 60. quam ter handt: B: ginck ter hant; 64. B: geest; 65. B: gront (met een komma-punt); 66. B heeft geen komma; 70. B: steech; 71. B heeft een drukfout: weet; B eindigt met een dubbelpunt; 76. B: Sy; B mist de punt aan het einde; 77. B: genae; hout; t'leven (zonder komma); 78. B: soo; Herckmans (in gewone letter); gedreven. Vóór de onderteekening staat in ‘Der Zee-vaert lof’ nog: ‘Ludebat Lugduni Bat.’ (spelend heeft dit te Leiden in elkaar gezet). Dit is geweest tijdens Revius' verblijf in Leiden voor de revisie van het Oude Testament (Juli 1633-September 1634).
voetnoot60
ter handt: gedwee (cf. Ned. Wrdb. V, 1835, onder ‘ter hant gaan’ volgens den variant van B).
voetnoot65
in den grondt: in de diepte.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken