|
| |
| |
| |
De Verloofden.
I.
Er plukte een meisje een bloementuil
By d'oevers van de Neeth;
Dit merkte een ridder hupsch en los,
Die op zyn bont gezadeld ros,
Langs d'effen boorden reed.
Het meisje zong een roerend lied,
De weêrgalm klonk heur toontjes na;
Dit sloeg de hupsche ridder gâ,
Die langs de zoomen toog.
Het koeltje fladderde om haer heen,
En spleet heur zilvren lok;
Zy was zoo schoon, zoo zacht van aerd.
Dit zag de ridder met zyn paerd,
Die langs den oever trok.
Zy was zoo vlug gelyk een ree,
Zoo schuldloos als een lam;
Dit wist de ridder, trotsch en wreed,
Die langs de golven van de Neeth,
| |
| |
De schoone vlocht heur bruidegom
Een huwlyks kroontje saêm;
Zy was zoo arm maer was zoo braef;
De ridder was een ryke graef,
Een rieten dak was heur verblyf,
Aen gindsche kleine beek;
De ridder woonde in een kasteel,
Dat met zyn toren en kanteel,
In 't breede stroomnat keek.
‘Zeg, blonde meisje,’ sprak hy haer,
‘Gy schynt zoo gul, zoo bly;
Gy vlecht zoo'n mooijen tuil by een,
Zoo zag ik er myn leven geen,
Zeg blonde, is die voor my?’
En half verlegen, half bevreesd,
‘Het tuiltje dat ik zamenbind,
Is een geschenkje voor myn vriend,
Wiens bruid ik dra zal zyn.
Wen hy des avonds uit de wei,
Dan bied ik hem dit bloempjen aen.
Dan is zyn hart zoo aengedaen,
En 't myne klopt dan meê. -
Dan treedt gy haest in d'echten staet?...
Maer hemel! met een boerenknaep,
En meent gy dit, myn goedig schaep?
Gy zyt te teêr van vorm en leest,
Dit doet my 't harte pyn;
Wees op uw schoonheid meerder fier.
Ho! gy verdient de kamenier
Van een prinses te zyn! -
| |
| |
Heer ridder! 'k heb myn vriend zoo lief!
Hy is zoo schoon als braef.
Wat geldt een herders dochter meer,
Die niets te pand heeft dan heur eer?
Ik ruil hem voor geen graef.’
Dit nam de graef zoo heuvel op,
Dit viel zyn hoogmoed zwaer;
Hy kronkelde zyn wenkbrauwboog.
Hy trad haer toornig onder 't oog...
En, schooner vond hy haer.
De lieve gaf een luiden kreet
Op hartverscheurbren toon;
De ridder zag haer bleek van schrik,
Aenschouwde haer een oogenblik,
En vond haer dubbel schoon.
Zyn drift ontvlamt naer geil genot,
Zyn boezem klopt en jaegt.
Wee hem! die 's ridders wil weêrstaet,
Den vryheer op zyn leengoed smaedt;
Hy grypt haer om de leden vast,
En zoent haer fors en wild;
Doch wat hy streelde en wat hy bood,
Het meisje schold hem uit voor snood,
Ziet rond om hulp, en gilt:
‘Gy on beschaemde! laet my toch;
Myn hart is weg, myn wil is heen,
Vervolg uw gang, vervolg uw schreên,
Hy dweepte haer van rein genot
En bood zyn hand haer aen;
En zeî wat hy nog meerder gaf.
De onnoozle stiet hem van haer af,
| |
| |
De ridder gaf zyn pooging op,
En zon in 't hooge burggebouw,
Hoe hy zyn doel bereiken zou,
Tot heeling van zyn spyt.
| |
II.
De vryheer van het aedlyk goed,
Langs waer de breede Neeth,
Zyn zilvergroene golven spoedt,
De burgheer van dit graeflyk slot,
Hoog zat hy door 't geboortelot,
Maer laeg door deugd van ziel.
Hy had zyn boschwacht opontboôn,
En sprak hem toe met grammen toon:
‘'t Gepleegde kwaed ontvang' zyn loon,
Zoo lang ik in myn vaders woon
Die herder, die zyn wollig vee
In gindsche weiden hoedt,
Stroopt vaek by nacht myn aedlyk goed,
En rooft my hinde en ree.
Ga henen, vang dit schelmsch gebroed.
Opdat hy voor zyn misdaên boet';
Ga heên, en breng hem meê!’
De vryheer van het graeflyk sticht,
| |
| |
Bespotte deugd en eer en pligt;
En bragt zoo menig onderzaet,
Uit moedwil of uit minnenhaet,
Voor 't bloedig leengericht!
Nu riep hy fluks twee dienaers op,
En sprak hen toe met gramme tael:
‘Bereid een hechte strop!
Voorziet het bindzeel en den pael;
Ik greep een booswicht by den kop
Die brandstichtte en de boeren plaegde,
En zich tot op myn vrygoed waegde.
Volvoer myn wenk zoo stil als trouw,
Geen haen kraei' buiten dit gebouw;
Zoo blyf ik beider dienst indachtig,
Gy weet ik ben te ryk, te magtig,
Dan dat ik niet beloonen zou.’
En buigend ging het knechtenpaer,
Bereid op 's ridders roep;
Zy bleven peinzend naest elkaêr,
By 't voorplein op den stoep.
Men kon in beider ploeijend wezen,
En vrees en medelyden lezen;
Als voelden ze aen hun boezemklop,
Dat weder schuldloos bloed moest stroomen.
‘God!’ zuchtte de een, ‘ontferm de vromen!’
En, ‘amen!’ zei er de ander op.
o Tyd van gruwlen en geweld!
Toen regt noch rede werd geteld;
Zich drukten op der mindren borst;
Toen een onleschbre heete dorst,
Naer moorden en vernielen
Nog menig bouwval toont, als een onfeilbaer boek,
De rood besmeurde steenen
Dier martelholen aen, der middeleeuw ten vloek,
| |
| |
| |
III.
Er woonde een oude tooverkol
Aen d'oevers van de Neeth;
Die 's nachts, wanneer de maen betrok,
Te paerd klom op een bezemstok,
Daer huisde zy in 't kelderhol
Van een vervallen sticht,
Waer van de heldre middagzon,
Het donker niet doorboren kon,
Trots al heur krachtig licht.
En als een onweêrzwangre nacht
Dan droeg haer Satan uit het hol,
Dan danste hy met d'oude kol
Op d'oevers van de Neeth.
Zy zag de duistre toekomst in,
Gebood aen 't wisslend lot;
En menig knaep die werd versmaed,
Bad haer om troost, om hulp en raed:
En velen vonden heil en baet
En menig treurig meisje trok
In stilte naer de krocht;
Wel bleef heur spaerpot in het nest,
Maer dit verdiende de oude best,
Die haer alras in oost of west,
Een jeugdig minnaer zocht.
| |
| |
Er drong dan op eens in heur duisteren woon,
Een meisje zoo blond en zoo jong en zoo schoon,
Dat zoo hard en zoo droef had gekreten:
Ach! ‘huilde ze, en riep zy op treurigen toon:
Vrouw! heeft my myn minnaer vergeten?
o Zeg, waer vertoeft hy toch? de edele heer
Van 't vryslot ontbood hem, en 'k zie hem niet weêr!’
En de heks hief heur krakende knokkels omhoog,
En heur oogappels gloeiden als kolen;
Eene kryschende stem klonk door welfsel en boog,
En de nachtuil die eerst om heur hairlokken vloog,
Hield zich nu voor den gloed van heur vonkelend oog,
Als vervaerd in het duister verscholen.
‘Indien gy,’ sprak de oude, ‘myn woorden gelooft,
Dan besta ik u alles 't ontvouwen.
De graef die u ginder een zoen heeft geroofd...
Wat of gy op eens zoo de blikken verdooft?
Of hangt er geen ruiter te paerd in uw hoofd
Die u listig beloofde te trouwen?..
Gy grynsdet hem toe: myne hand is verloofd!
Kindje lief, ja, gy hebt het onthouên...
Want hy zwoer u, gy moest het berouwen!
Uw minnaer is nogby den graef op het slot,
Waer hy trouw in zyn liefde zal blyven;
En strikt hem de heer eene koord om den strot,
Hy blyft u getrouw, moest hy ook in een kot,
Van gebrek en van koude verstyven!
o Maegdeken! ween niet, gy ziet hem nog weêr,
Gy zult hem nog heden aenschouwen;
Hy klom tot een hooger bestaen dan de heer,
Hy ziet onverschillig op 't ridderslot neêr...
Toch zal het uw zieltje berouwen!’
‘Zoo geeft my de geest van de duisternis in,
Zoo dien ik u, aerdling, voor karig gewin;
Wat loon zy myn kunde beschoren?
| |
| |
Myn maegdeken, snikt niet zoo bitter, zoo luid,
Kom tel my en schud my uw buideltjen uit,
'k Liet u myn orakelen hooren!’
Nu rezen de hairen der heks in de lucht,
De kelder weêrklonk van een scharrend gerucht,
De binten der welven bewogen.
Ontzind, van het geen zy gehoord had en zag,
Ontvlugtte de droeve met snikkend geklag,
Den kuil met de hand voor heur oogen.
Zy vlood zoo gejaegd als een snorrende schicht,
Om het lot dat het wyf haer liet beiden;
Zy volgde den weg niet naer 't gravengesticht,
Maer sneed als een hinde zoo wild en zoo ligt,
Dwars over landdouwen en weiden.
Een schatrend gelach, dat op haer was gericht,
En de purpren glans van een tooverend licht,
Als waer' het de weêrschyn van 't heksen gezicht,
Dat zyn vuerkleur in 't ronde verspreidde:
Vervolgde verbazend, het zinneloos wicht,
Waer de schrik heure schreden geleidde.
En de kryschende uil die in klapprende vaert,
Uit het hol met haer meê was gevlogen;
En gehoornde geesten met krullenden staert
En buffel en bokken met slependen baerd,
En schimmen in kringen en reijen geschaerd,
Die zich in de ruimte bewogen;
Vertoonden zich daer aen heur oogen.
Nog hoorde zy 't akelig heksen gegrom,
Dat, hoe zy ook vluchtte, nog aen wies en klom,
Nu joeg haer de drift door een sparrenwoud heen,
Daer schoven de knappende takken van een,
Daer loerden de duivels door 't loover.
Er stond in het bosch een gotische kapel,
Met een kruis op den gevel te pralen:
‘o Heere! verlos my van 's duivels gekwel!’
| |
| |
Zoo snikte de lydende roerend en fel;
En, weg waren vlammen en stralen.
Weg waren en schimmen en schynen en glans,
En phosfoor en zwavel en gloed;
Verzwonden de spooken met sirkel en dans....
Zy blikt, en zy staert op een schittrenden trans,
En het gravensticht ryst aen heur voet.
En een landman uit die streken,
Die het slot voorbyging, zag
Na dien schrikkelyken dag,
Eene wip op den buitenwal steken;
Waeraen een jeugdig jongeling,
En by de helling van de gracht,
Een meisje dat deerlyk misvormd en verkracht,
|
|
Auteursrechtvrij