|
| |
| |
| |
Blanka van Felzenstein.
I.
't Was ramp en rouw op Felzenstein,
Het kreet er alles, groot en klein.
De vryvrouw lag in stervens nood,
Te kampen met een harden dood.
‘Ach!’ snikte zy in 't hevigst lyden:
‘Waer' ridder Ewald niet gaen stryden;
Dan zou myn telgje vast alleen,
Hier niet verkwelen in geween.
Ach, Ewald! zyn de zandwoestynen,
En 't bloed der bruine Sarazynen,
U meer dan uw verloofde waerd!
Of, ligt gy mooglyk onder de aerd,
Met Godefried en al de zynen?
Al spoedig gaet de tyd verschynen,
De dag, dat uwe bruid bejaert.
Ik ook, ik ook moet haer begeven,
Helaes! nog in den bloei van 't leven...
Ach, of zy nog een vader had!’
Zy hield graef Hugo 's hand omvat,
Zoo innig aengedaen, en bad
Hem voor heur kind te willen waken;
| |
| |
Dat thans alleen in 't jammerdal,
Ten prooi van ieder ongeval,
En vreemd aen alle wereldzaken,
Zoo schuldeloos verdolen zou.
De graef bezwoer met, duren eede,
Heur wensch te volgen en heur bede;
En ach! zy stierf, de goede vrouw.
De jonge Blanka zat te treuren,
Getroffen door de diepste smart;
De rouw beneep heur bloedend hart;
Zy kon het hoofdje niet meer beuren.
Wat gaf haer vorstenrang en eer?
Heur vader lag sinds lang te rusten,
Heur lieve moeder was niet meer!
Hoe vurig had zy God den Heer,
Om meê te gaen naer blyder kusten...
Graef Hugo, hield zich vroom te moê.
Sprak haer zoo wel en troostend toe;
Bestelde 't lyk der weduwvrouwe,
Bedwong al ras den schyn van rouwe,
En nam 't beheer van 't landschap aen;
Om, wen het meisje zou bejaren
Haer 't voogdschap er van af te staen.
Graef Hugo, grys van baerd en hairen,
Van ziel en inborst zwart en wreed,
Had ras het gruwlyk stuk gesmeed,
Om tegen trouwbelofte en eed,
Zich van de onnoozle wees te ontmaken,
En op des vryheers troon te raken
Van 't uitgestrekte Felzenstein:
Dit, broeide hy in 't schuldig brein.
Door wrekke hebzucht aengedreven,
Besloot hy Blanka's jeugdig leven
Te smooren in een kerkerkot.
Laes! in het diepste van een toren,
Ten prooi aen 't ongehoordste lot,
In duisternis en stank verloren:
Daer lag zy, de arme, droef en bleek!...
| |
| |
Het licht dat tot haer neêr mogt dalen,
En met zyn geele schemerstralen
Slechts langs één luchtgat binnen keek,
Deed haer by ieder morgenwekken,
Het smakelooze brood ontdekken,
En de aengevulde waterkruik,
Dat uit het welfsel door een luik,
By avondtyd werd neêrgelaten.
Geen smeeken kon de jonkvrouw baten,
Geen traen noch hartverscheurbre klagt.
Nooit zag zy wie haer water bragt;
Nooit hoorde zy de deur ontsluiten,
Noch werd zy iets gewaer van buiten.
En binnen bleef het enkel nacht.
| |
II.
Daer lag zy, en weende zy weken en dagen,
Op 't stroobed gezonken, vol kommer en nood;
Ten einde gejammerd en moede van klagen;
Nu kon zy heur toestand niet langer meer dragen,
En stil bad ze inwendig om uitkomst en dood.
't Was nacht, en de stormen omringden den toren,
En huilden en floten om daken en muer;
En flauw mogt de maen met heur wassenden horen,
Door vlottende wolken en nevelen booren,
En de aekligheid spookte door 't vliegend azuer.
En Blanka, de handen te zamen gevouwen,
Het hoofd op den hygenden boezem geplooid,
Voelde ylings heur harte zoo hevig benauwen,
Heur blikken verdooven, heur krachten verflauwen,
Heur ademtogt feller benepen dan ooit.
‘Ach!’ zuchtte zy ‘ware ik der wereld ontvlogen,
Dit dal van ellende, van ramp en getraen....
| |
| |
Ach! of ik myn vader, myn moeder had mogen
Verzellen!’ Zy sloeg heure blikken ten hoogen,
En zag naer de starren, en zocht naer de maen. -
‘Eens had ik een vriend die myn lot kon verzachten,
Hy ook zeker sluimert voor lang onder de aerd;
Wat redding of troost heb ik hier nog te wachten?
Myn ziele blyft slechts naer het eeuwige smachten,
Dat God in den hemel der droeven bewaerd.
Ach! sinds my myn moeder dien nacht is verschenen,
En my zoo meêwarig ontving op heur schoot,
Doe ik weêr niets anders dan zuchten en weenen,
En staer ik en zoek ik door 't starrenveld henen,
Langs waer zy my weêr by 't ontwaken ontvlood.’
Zy snikte en bezweek, en zy snikte niet weder;
Heur zieltje werd vlot en heur adem verdween;
Heur lykje lag bleek en versteven daer neder,
Het maenlicht bestraelde 't zoo somber en teder.
Door 't enge kykgat heen.
| |
III.
Wat is graef Hugo's hairlok nat
Van dropplen dampend zweet!
Wat rilt, en slaekt hy daer op eens
Hy schokt uit den sluimer, verbaest en verslagen,
Zyn oogen ontrollen hun spannende wimpers,
Wat plooit graef Hugo's voorhoofd diep,
Wat tast hy wild in 't rond!
Hoe styl zet zich zyn hair omhoog,
Wat spookt er om zyn spond'?
Hy hoorde nog even de rukwinden jagen,
| |
| |
Nu ziet hy, en blikt hy door stralen en wolken,
Wat wil dit glansend dampenspel,
Wat spelt die heldre flikkring toch,
Die stralen vlammend licht?
De bajert ontplooit zich met vuriger kleuren,
En reijen van englen en zalige geesten,
Wat brengt in Hugo 's boezem toch
De geesten staren op hem neêr
Met gramschap in hun blik;
En toonen elkandren in wilde gebaren
De reijen verdwynen en nieuwe verschynen,
Wat klinkt door Hugo 's ooren heen?
De geesten heffen liedren aen,
En keeren weêr zingend door gloed en door glansen,
Zoo snel als een schicht,
En warren en wenden en roeijen hun wieken,
Graef Hugo zag het alles weêr
Maer wat of toch de geestenrei
De laetsten ontsnelden in torschende houding,
En voerden, door kringen van starren en zonnen,
| |
| |
En boven aen den hemeltrans,
Waer zich de lucht ontsloot;
Waer donderslag op donderslag,
Met bliksems rondom schoot;
Daer zagen de geesten nog eens verontwaerdigd,
Naer 't aerderyk neêr....
De lucht schoof zich digt, en de stormen hernamen
Wat schokt Graef Hugo's boezem bang,
Weg zyn de kolken stroomend licht,
En geest en gloed is heen.
Hy baedde nog even in gloor en in glansen,
Thans hoort hy weêr 't huilen van vlagen en winden,
| |
IV.
De regens vielen plassend neêr,
Uit wolken zwart en blauw;
Het onweêr hing den horisont,
In digte duistre neevlen rond;
De lucht was doodsch en grauw.
En Ewald, stond verwaeid en woest,
In 't hevig stormgeruisch,
Doorweekt van 't nat, verkleumd van kou,
Tot dat de valbrug dalen zou,
Gelyk een ryzig rotsgevaert,
Met vloed en branding spot,
Zoo stond de onwrikbre jongeling,
Tot dat de valbrug neder ging,
| |
| |
En, als een felle bliksemstrael,
Die door het pynwoud schiet,
Snelt hy door't open voorportael,
En kruist en zoekt in gang en zael
‘o, Graef!’ zoo gilt hy eensklaps uit,
‘Ik doe myn woord gestand;
De tyd is om, de stond is daer,
Thans is myn Blanka achtien jaer,
Ik kom, en eisch heur hand.
'k Vernam al ras, schoon ver van hier,
Hoe Felzenstein's matroon,
Dees aerd' voor d'eeuwigheid verliet;
En hoe de jonkvrouw heur verdriet,
Er weegt me een looden last op 't hart,
Een bange onzekerheid....
o Voogd, waer is uw voesterkind!
Zy, trouw en teêr door my bemind,
Ik, lang door haer verbeid.’
De grysaerd slaekte een bangen zucht
By 's ridders wild geblik;
Weêr rees hem 't gryze hair omhoog,
Weêr kronkelde zyn wenkbrauwboog,
Hy dacht aen 't bange nachtgezicht,
Want zoo ook zag het geestendom,
Eer 't met zyn last ten hemel klom,
‘Ach ridder!’ zuchtte de oude, en zeeg
Schier magtloos op een bank:
‘Ach! staer my toch zoo gram niet aen,
Wees met myn toestand wat begaen....
Ik ben zoo zwak en krank... -
| |
| |
Maer zwak of krank, in 's hemels naem!
o, Zeg, waer Blanka bleef....
Spreek op, spreek op! uw stem vergaet,
De doodverf kleurt uw bang gelaet.
Graef Hugo, spreek of beef! -
Ach ridder! spaer myn gryzen kop;
De hemel wreekt zich straf....
De wroeging knypt myn gorgel digt,
Het zwaerd van Godes wraekgerigt
Daelt in myn boezem af. -
Ach! yslyk, yslyk wat ik hoor!
Wat hartverpletbre stoot....
Spreek uit, hoe ik haer weder kryg,
Eer u myn dolk de borst doorryg'....
Graef Hugo! hel en dood!’
En roerloos zat de graef daer neêr,
De ridder hief hem onbesuist
Omhoog, en 't lyk ontschoot zyn vuist,
En plofte op 't vloerarduin.
Noch gilt hem Ewald drygend toe:
‘o Wreedaerd! wreedaerd! spreek!’
Zyn stem doordreunde 't oude sticht,
En met vervaerlyk aengezigt,
Van woede en wanhoop bleek.
Doorliep hy gaendery en pand,
En kreet hy, ‘Blanka, kom!’
De honden slopen naer den stal,
En de Echo van de ruime hal,
Riep aeklig: Blanka, kom!
De maegden vloden voor zyn blik,
En lang nog waer de vlugt hun bragt
Klonk hen de bange jammerklagt
| |
| |
De dag ging om, de nacht verscheen,
Nog zocht de ridder voort;
Nog hoorde men zyn heesche stem.
Den omtrek door met kracht en klem;
Helaes! van haer, geen woord.
Des anderdaegs doorzocht men 't slot,
Daer, waer hy 's ridders vuist ontschoot,
En nederplofte koud en dood;
Maer Ewald was niet meer....
Ook Blanka scheen met hem gevlugt,
Doch niemand wist er hoe;
En riep men: Blanka, Blanka! uit,
Dan snauwde 's echo's naer geluid,
Hun tweemael, Blanka! toe.
Een kluiznaer uit het sparrenwoud,
Droeg Hugo's lyk naer 't graf;
En ravenbroed en vleêrmuisras,
Streek met vervarelyk gekras,
Op 's grysaerds doodbaer af.
En lang nog, dacht men 's middernachts,
Vooral wen 't stormde en blies,
De stem van Ewald te verstaen;
Geen mensch dorst langs de burgmeer gaen
Zoodra de scheemring wies.
Maer, als men jaer en dag na dien,
Op nieuw 't kasteel doorzocht,
Vond me aen een afgelegen kant,
Een valdeur by den torenwand;
De zon die in het diepe hol
Drong door een enkle luchtreet in,
En schoot er als met droeven zin
| |
| |
De kluiznaer nam de beendren op,
Zacht murmelde de zilvren vliet,
De leeuwrik neurde een bruiloftslied,
En 't vlierloof kroonde 't paer.
|
|
Auteursrechtvrij