Met verschuldigde hoogachting

[p. 19]

N.V.S.H. (1)

Er is een tijd geweest waarin de seksualiteit door een zelfde stralenkrans van idealisme beschenen werd als de arbeidersklasse en de rechten van de vrouw. In de voorhoede van de strijd voor het voorbehoedmiddel zaten toen allen die zich voor de bevrijding van de eeuwenlang onderdrukte meerderheden inzetten. De leer van Marx raakte pas in combinatie met die van Ogino-Knaus de kern van de zaak en linkse idealisten zagen naast de nationalisatie van de produktiemiddelen, de vrijheid om te vrijen als de grondslag van alle emancipatie. Sommigen, zoals b.v. de jonge Wilhelm Reich, overdreven de zuiver lijfelijke kant van de liefde tot een ideaal op zich zelf, maar de meesten pakten de seksualiteit juist met de ethiek aan van mensen aan wie elke vorm van erotisch winstbejag vreemd is. Het was kortom voor het idealisme een fijne tijd, waarop menige Dreestrekkende pionier met heimwee terug zal zien.

Die tijd is nu echter, hoezeer socialisten, vrouwenbewegers en seksuele hervormers het ook mogen ontkennen, helaas of gelukkig voorbij. De strijd werd gewonnen, de pioniers kregen straatnamen, het condoom werd veredeld en de wereld is er misschien niet mooier, maar in elk geval wel anders op geworden. Men moet er nog wel tot na kinderbedtijd op wachten, maar dan kan men ook over alle zenders de radio op regelmatige tijden de goede boodschap horen Trimbossen: sex is niet slecht voor u. Honderden geplastificeerde werkjes lichten steeds jongere lichtingen mensen voor, grammofoonplaten brengen zelfs analfabeten up to date en Verstandig Ouderschap, het blad van de Nederlandse Vereniging Voor Seksuele Hervorming, bereikt 200.000 gezinnen en toekomstige gezinnen. Maar, op dit punt gekomen, beginnen zich bij dit voormalig pioniersblad tekenen van het bekende verschijnsel te vertonen dat de dialectiek van de vooruitgang heet. Wat is dat? Dat is, dat je, als je bij voorbeeld in 1950 als eerste een wasmachine kocht, nu met een ouderwets tuffertje zit, terwijl de conservatieve mevrouw, die er toen niets in zag, nu in staat is haar bezoekers een vol-automatische wasslee te tonen. U bent ouderwets geworden, zij is geweldig modern (en ik heb geen wasmachine).

Van de nvsh nu, kun je zeggen dat ze, omdat ze de eerste vere-

[p. 20]

niging was die voor het condoom pleitte, nu de tijden veranderd zijn, het meeste moeite heeft om de ethiek waarin dit produkt aanvankelijk verpakt werd (toen niemand anders eraan durfde te komen), te vervangen door een wat meer aan de huidige werkelijkheid aangepaste.

De voorhoede dreigt achterhoede te worden, en wat het pijnlijk maakt: een achterhoede met de allures van de voorvechter. Degene die dit proces voor mij demonstreert is, toepasselijkerwijze, mevr. A. Romein-Verschoor, die in de redactieraad van vo zit. Zij doet dat in een brief aan het blad, die door de redactie gepubliceerd wordt als ‘de meest representatieve’ onder de vele die zij ontving als reactie op een ingezonden stuk van een jonge abonnee, Rudi Wolf. Die had in januari geklaagd over ‘het verhulde brok moraal’ dat nvsh-publikaties zo onverteerbaar maakt. Hij vond dat de taak van deze vereniging moest zijn: ‘het stimuleren van en het goede hanteren der seksualiteit, belemmering uit de weg te ruimen, risico's terug te helpen brengen tot draagbare proporties.’ Maar, zei hij, hij stuitte vaak op de ‘veelgesuggereerde, maar nooit uitgesproken stelling: geslachtelijke omgang tussen gehuwden en bijna gehuwden is goed, en al het andere is verkeerd, moet afgewezen, onderdrukt, verboden en afgeleid worden. Vooral als geslachtelijk verkeer tussen jonge mensen ter sprake komt, wordt door meestal oudere figuren maar al te vaak en te graag gezeurd over de positief genoemde “geestelijke weerstanden”, “eerbied” voor het een of ander, “verantwoordelijkheid jegens de ander”, etcetera. In feite wordt met al die fraaie frasen maar één ding bedoeld: (Jonge) mensen die geen trouwplannen hebben, behoren niet met elkaar naar bed te gaan. Mijn vraag nu aan al die zeurhannessen: Waarom niet? En bovendien: Wat gaat het jullie aan? (“'t Grappige is, dat die [jonge] mensen toch wel hun gang gaan. Maar goed, dat is weer een ander hoofdstuk.”)

Wat is nu de “representatieve” reactie van mevr. Romein hierop? Zij is erg boos geworden, zo boos dat ze een halve brief lang uitweidt over de ellenden van de minderjarige ongehuwde moeder, en zich pas dan herinnert dat Rudi Wolf het had over seksualiteit met gebruik van voorbehoedmiddelen. De mogelijkheid daarvan ziet zij met iets van wrok onder ogen, lijkt het, minder als iemand die de onvolkomenheid van de middelen

[p. 21]

betreurt dan als iemand die tegen het gebruik ervan ondoorgrondelijke bezwaren heeft. “Ze zijn er niet om volwassenen en schooljongens in de gelegenheid te stellen “veilig” tot de promiscuïteit terug te keren,” zegt zij en Rudi Wolf zou kunnen vragen: waarom niet? en: wat betekent “terug” keren? Maar mevr. Romein is intussen veel te boos geworden om te luisteren, kijk maar, ze komt met het allerzwaarste kanon aanzeulen: “Het grappige is dat die jonge mensen tóch wel hun gang gaan,” zegt Rudi W. Ja, dat is ook zo “grappig” van alle recidivisten en van Hitler was het ook zo “grappig”. Wat ze er ook tegen zeiden of schreven, hij ging zijn gang.’

Het is duidelijk, de nvsh is op het hart getrapt: altijd hebben zij voor het seksuele leven gevochten en nu komen er mensen van profiteren die nooit een poot uitstaken en nog brutaal zijn ook. Schande! Het lijkt Hitler wel!

Ik geloof dat we een beetje lief moeten gaan zijn voor de nvsh. Ze worden anders zo gauw kwaad en als je niet oppast komen er nog waterlanders. (En die mensen doen veel nuttig werk, laten we er dan in godsnaam maar met wat meer hypocrisie van profiteren). Maar Rudi Wolf heeft natuurlijk wel gelijk: die verliefde jonge mensen uit de boekjes, die pas na rijp beraad, gezamenlijk overleg, en wederzijdse aanvaarding van alle verantwoordelijkheid, met elkaar naar bed gaan, bestaan niet. Te denken dat ze toch bestaan, bedrukt mij evenzeer als het afschuwelijke verhaal dat ik eens hoorde over een stel dat acht jaar verloofd was en gedurende die tijd maandelijks een nieuwe gerozilveren vork kocht om in gezamenlijke verantwoordelijkheid de toekomstige ontbijttafel botje bij botje op te bouwen.