Werken. Deel 4. Dat rike der ghelieven. Vanden vier becoringhen. Vanden seven sloten. Van seven trappen

Regelnummers proza verbergen

Dit is die andere trappe. C. II.

21Die ierste vrucht die wast uut den goeden wille, dat is willich 22armoede: en̄ dat is die andere trappe, die wi op clymmen

[p. 3]

1inden grade minlics levens⁽¹⁾. Die willich arm mensce leeft 2vri, en̄ sonder sorghe van allen erdscen goede dies hem noet 3is. Want hi is een wijs coepman: hi heeft ghegheven die erde 4omme den hemel; want hi volcht der sentencien ons Heren 5die sprect; ‘Men mach niet Gode dienen en̄ den rijcdoeme 6der werelt⁽²⁾.’ En̄ hier omme heeft hi al ghelaten dat hi 7besitten mochte met erdscher minnen, en̄ hi heeft ghecocht 8willich armoede. Dat is die acker daer hi dat rike Gods vonden⁽³⁾ 9heeft; want salich is die willighe arme: dat rike Gods 10es sine⁽⁴⁾.

11Dat rike Gods is minne ende caritate, ende oefeninghe in 12allen goeden werken: dat is, dat hi si uutvloyende, ontfermhertich, 13ghenadich en̄ ghestadich⁽⁵⁾, warachtich en̄ gheradich⁽⁶⁾ 14hen⁽⁷⁾ allen die sijns behoeven, alsoe dat hi toenen 15moghe, ten ordele Gods, dat hi gewracht heeft, metten riken 16gaven Gods, die werke der ontfermherticheit. Want hi en heeft 17selve niet propers van erdscen goede; mer al dat hi heeft dat 18is ghemeyne Gode en̄ sijnre familien⁽⁸⁾. Salich is die willighe 19arme, die niet en besit dat verganclijc is: hi is Christum na 20ghevolcht; sijn loen is honderd voud in doechden⁽⁹⁾, en̄ hi is 21ontbeidende der glorien Gods en̄ ewichs levens.

(1) Sur. eademque alterum in amantis vitae scala gradum efficit.

(2) Vglk. Luc. 16, 13.

(3) Over dit weglaten van het voorvoegsel ghe by sommige participia, zie Bormans Aenmerkk. op Christina, bl. 73.

(4) Vglk. Matth. 5, 3.

(5) Versta, hulpvaerdig. Zie het Glossarium van De Vries op den Lekenspieghel, in voce Ghestade.

(6) Versta, vaerdig om raed te geven. Zie het Glossarium op den Minnenloep, en dat op Floris en Blancefloer. Men ziet dat onze Schryver vermack schept in de assonnantie.

(7) Onze dry Hss. hebben hen, daer zy anders gewoonlyk, in dit geval hem schryven. Zie daerover Bormans, Aenteekk. op Christina, bl. 39, alsmede Huydecoper op Stoke, I, bl. 98 en 503.

(8) Sur. commune est Deo et cunctis ad familiam Dei pertinentilrus.

(9) Sur. et centuplex virtutum praemium consequetur.

[p. 4]

1Maer die ghierighe mensce is herde onvroet. Hi gheeft den 2hemel om die erde, nochtan⁽¹⁾ dat hise verliesen moet. Die 3arme van gheeste clymt op inden hemel; die ghierighe vrecke 4valt in die helle beneden. Mach die kemel liden dore der 5naelden oghe, soe mach die ghierighe vrecke inden hemel 6comen⁽²⁾. En̄ al is hi arm van erdschen goede, en heeft hi 7Gode niet vercoren⁽³⁾, sterft hi ghierich, hi blijft verloren. 8Die ghierighe kiest die sloestere⁽⁴⁾ vore die keerne, en̄ die 9scale voor den doder⁽⁵⁾.

Die gout besit en̄ mint erdsch goet,
Hi et venijn dat sterven doet,

12ende drinct water ewigher droefheit. Soe hi meer drinct, soe 13hem meer dorst,

Soe hi meer heeft, soe hem meer lust:
Al heeft hi vele, hi is onghecust;
Want hem ghebrect al dat hi siet:
Al dat hi heeft, dat dunct hem niet.

18Cume heeften yeman lief, want die vrec is, hi en verdienes 19niet. Hi is wel ghelijc des duvels clauwe: wat hi grijpt, hi en 20machs niet losen; het moet hem tote der doot al bliven dat hi 21met liste can vercrighen.

En̄ dan verliest hijt teenen male,
En̄ daer na volghet die helsche quale,
Want hi ghelijct der hellen wale.

(1) Versta, alhoewel, tametsi. Zie over het gebruik der conjonctie in dezen zin, Bormans, Aenteekk. op Christina, bl. 192 en 361.

(2) Vglk. Matth. 19, 24.

(3) Sur. si tamen Deum non prae omnibus aligat, si avarus obierit, enz.

(4) Het woord is hier te lande nog van dagelyksch gebruik. Zie Kiliaen.

(5) Sur. Avarus prae nucleo nucis putamen, prae vitello testam eligit.

[p. 5]

 

Wat si veet⁽¹⁾, si en wert niet sat,

 

Al heeft si vele, haer en eest niet te bat⁽²⁾;

 

Al dat si grijpt, hout si vaste;

 

Si gaept altoes na helsche gaste.

5

Huet u dan vore ghiericheit,

 

Want si is wortele alre sonden en̄ alre quaetheit⁽³⁾.

(1) Dat is, vangt, opvangt.

(2) Sur. non tamen propterea meliùs habet.

(3) Wat hier, tusschen de verzen in, als onrym voorkomt, heeft ongetwyfeld in het oorspronkelyk opstel mede gerymd; maer de afschryvers zullen de rede min of meer verbroddeld, en aldus de versificatie verwoest hebben, want hetgeen wy in den vollen haek laten, kan moeijelyk tot verzen, althans niet tot rymende verzen gesplitst worden.