Werken. Deel 4. Dat rike der ghelieven. Vanden vier becoringhen. Vanden seven sloten. Van seven trappen

Regelnummers proza verbergen

[p. 64]

Hoe Christus ghedient hevet. C. I.

1Lieve Suster, ghi sult merken dat Christus die Gods Sone 2hem selven oetmoedichde en̄ vernieute, ende nam ane eens 3knechs forme, omme dat hi ons dienen woude. En̄ hi was 4sachtmoedich, en̄ goedertieren, ende ghehoirsam tote der 5doot sinen hemelschen Vader, omme onsen wille. En̄ hi 6was, in midden sine discipule, alse die dient. Ende hi 7sprac selve dat hi comen ware, niet omme datmen hem 8dienen soude, mer omme dat hi dienen soude⁽¹⁾. En̄ hier 9omme is hi verhaven na der menscheit⁽²⁾, ende God heeft 10hem ghegheven enen name boven alle namen, alsoe Sinte 11Pauwels sprect, dat, inden name Jhesu, boeghen hare knien 12hemelsche, en̄ ertsche en̄ helsche⁽³⁾. Ende hier omme, ofte⁽⁴⁾ 13die ewighe wijsheit Gods vercoes armen, knechten en̄ sondaren 14te dienene, soe moechdi gherne dienen en̄ ghehoirsam 15sijn Gode en̄ uwen oversten. En̄ en acht niet groet dat ghi 16dient; mer ghi selt groet achten dat God ghewerdicht dat 17ghi hem dienen moecht⁽⁵⁾. Want al waerdi des keysers 18dochter van Rome, en̄ vrouwe van al der werelt; en̄ begaeſdi 19al dat, en̄ wort⁽⁶⁾ ene arme deerne, en̄ dienet⁽⁷⁾ Christo in sinen 20leden: soe mochti u wel verbliden, want u ware groet goet 21en̄ grote ere ghesciet. Want die meeste ere, en̄ die hoechste 22edelheit die in die werelt is, dat es Gode dienen, bekende

(1) Vglk. Matth. 20, 28.

(2) Sur. Quam etiam ob causam juxta humanitatem sublimiter exaltatus est.

(3) Vglk. Philip. 2, 9-10.

(4) Versta, indien.

(5) D. kwalyk, mocht.

(6) Het is eigentlyk het conditionale van werden. Zie Bormans op Christina, bl. 486.

(7) Dienet staet voor diendet, en is ook niets anders dan een imperfectum of conditionale, een weinig ontsteld door de uitlating der tandletter. Zie Bormans op Christina, bl. 462.

[p. 65]

1wijt wale⁽¹⁾. Want Gode wiselie dienen, dat is een ewich 2conincrike besitten, en̄ regeren. Ende al is dat rike nu in ons 3verborghen, het sal hem vertonen na dit leven alse Christus 4spreken sal: ‘Goet knecht ende ghetrouwe, ganc in die 5bliscap dijns heren⁽²⁾.’

6En̄ hier omme, alle die ghene die heeren en̄ vrouwen willen 7sijn, ende niemene dienen, maer datmen hem diene: 8die en behoren ten rike Gods niet. Want die paeus van Romen 9scrijft hem knecht der knechten Gods: ende alsoe 10moet hi hem ghevoelen, in gheesteliken dienste, en̄ inden 11orbore der heyligher kerstenheit, sal hi Christus navolghere 12sijn en̄ met hem regneren.

13Ghi wet oec wel dat sinte Franciscus, uwe gheestelike 14Vader, Christumme na volchde en̄ der Evangelien⁽³⁾, met 15woerden en̄ met werken. En̄ hi vercoes armoede, versmaetheit 16en̄ ghehoirsamheit, een dienstknecht te sine alle der 17werelt hadde hijt vermoghen⁽⁴⁾. Hi was in midden sine 18broedere⁽⁵⁾ oetmoedich, ende ghehoirsam, en̄ die minste 19onder hem allen; en̄ dese regule en̄ dit exempel heeft hi u 20gelaten hem na te volgene. Ende hier omme heten u overste 21prelate ministri, dat sijn dienaren, omme dat si dienen 22souden⁽⁶⁾ alle die ordine dore, lijflic ende gheestelic, dat is 23met arbeide, met leringhen, met correctien en̄ met heylighen 24levene. De regule houtmen nader gheloesen, niet naden

(1) K. alleen, bekenden wijt wel. De n is in de andere Hss. onderdrukt, gelyk zy het veelal wordt vóór eene volgende w, enkel om de welluidendheid. Zie onze Voorrede op het Tabernakel, bl. xxxii

(2) Vglk. Matth. 25, 21.

(3) Dit woord staet mede in dativo als regimen van navolgen.

(4) Sur. modò id commodè fieri potuisset.

(5) Zie deze constructie verklaerd in het Tabernakel, I, bl. 114, aenteek. 1.

(6) Versta, moeten, waer selen, soud veelal voor gebruikt wordt. Zie Bormans op Christina, bl. 155.

[p. 66]

1texte, alse men dede int beghin⁽¹⁾. Armoede is heerlicheit, 2rijcheit en̄ verweentheit worden, also verre alse ment vercrighen 3mach⁽²⁾. Metten woerden prijstmen armoede, maer 4die werken en volghen niet. Penitencie ende arbeit is sere 5vertraecht⁽³⁾, want de broedere achten hem crane, en̄ soeken 6solaes en̄ gherief⁽⁴⁾. Leringhe is subtylheit worden, questie, 7ende nuwe vonden⁽⁵⁾, daer die ere Gods noch vrucht der 8sielen lettel, ofte niet ane gheleecht. De correctie es sere 9ghesaecht⁽⁶⁾, want minne ende vrese sijn vertraecht. Men 10corrigeert meer omme die ſame, dan omme die ere Gods ofte 11omme der sielen salicheit. Ende aldus es heylich leven sere 12verdonkert en̄ vergaen in alle ordinen, en̄ in allen state van 13religien. En̄ hier omme, lieve Suster, wildi sijn ene levende 14dochter Gods, en̄ ghemint van onsen Here Jhesu Christo, 15soe moeti sinen exemple volghen en̄ sijnre leren, en̄ den 16heylighen, die hier voirmaels leeſden inden beghinne der 17heyligher Kerken, die regelen en̄ oerdinen stichten⁽⁷⁾ met 18woerden en̄ met werken, met eersamen seden en̄ met heyligher 19oefeninghen, van buten en̄ van binnen, vore Gode en̄ 20vore die werelt. En̄ des moeti aldus beghinnen⁽⁸⁾.

(1) Sur. Et servatur quidem hodiè canon iste seu Regula, sed secundum glossas duntaxat, non ut ipsa verborum veritas habet, quemadmodum solebat ab initio.

(2) Sur. Paupertas enim in magnificum dominatum, opulentiam, mottitiem, quatenùs haec adipisci licet, abiit.

(3) torpuit, zegt Surius.

(4) Sur. commoda sua.

(5) Sur. et nova quaedam commenta seu adinventiones.

(6) Versta, verzacht. Zie het Tabernakel, II, bl. 59, aenteek. 4.

(7) Versta stichtten, in imperfecto. De tweede t is uitgelaten, als dikwerf geschiedt.

(8) Sur. Id verò hac ratione aggredi et inchoare debebis. - Beghinnen met den genitivus is regelmatig. Zie ons Glossarium op den Rymbybel.