Abbingawâld

[p. 260]

20

De skilder Hoitema is gjin man fan sinten; oars hied er wol tefreden wêze kinnen oer syn Ljouwerter tetoanstelling. As men it goed besjocht, wiene dy stikken yn 'e kranten mar bêst; in pear aardige brieven fan keunstleafhabbers hat er ek krige en in tige tankbetsjûging fan de feriening, dy't oer de tetoanstellingsseal giet. Ja, dat is allegearre ynoarder; spitich allinne, dat al dy Ljouwerters meimankoarren net iens safolle kocht hawwe as ien Kanadees. En dat, wylst de skilder Hoitema dochs sokke beskieden prizen frege! Ljouwert is en bliuwt in stêd fan benypte lytse boargers. Net, dat it Hoitema muoit, de tetoanstelling hâlden te hawwen. It hat in goede reklame west en dat is ek wat wurdich. Mar hy hat hast likefolle skilderijen weromkrige, as er hinne-stjoerd hie, en soks wie einliken it doel net. Wat kosten hied er noch, en sa is der amper oardelhûndert gûne foar him oerbleaun. En dat op in tiid, dat de hjerst wer foar de doar stiet.

Och, dy Ljouwerters: krudeniers, rinteniers en proveniers, sjedêr! It leannet net, yn Fryslân skilder te wêzen. Mear as sechstichtûzen minsken wenje yn en om de Fryske haadstêd; meimankoarren hawwe hja fjouwer Hoitema's kocht.

As de skilder Hoitema oanlis hie foar mankelikens, dan wied er grif mankelyk wurden. Hy hat flitich wurke in moanne of wat efter mekoar; hy hat, om it sa te sizzen, syn holle leechskildere. No't de simmer weromkaam is, doarmet er om yn 'e bosken en op 'e heide. Hy siket toarnbeien, de skilder Hoitema; in grutte keardel, dy toarnbeien siket, en de bern hawwe it net op him

[p. 261]

stean, want hy kin oeral by en lit neat foar har oer. Nee, Frysk skilder wêze betsjut itselde as earmoed lije; mar wêr fynt men sa'n lânsdouwe en sa'n neisimmer? De heide bloeit en watfoar heide! Net fan dy nearzige pôltsjes, mar heide dy't jin oan de knibbels ta komt. Oer de blomkes tommelje de lêste kleurige flinters, en men rûkt de hunich. De fiere bosken wurde wei yn de blauwe dize, mar de giele sânpaadsjes en grienlânen en reade dakken fan de buorkerijen ljochtsje noch helderop, want de himel is klear en de sinne noch waarm. De skilder Hoitema snúft de goede loft djip op en drinkt de kleuren; oer in wykmannich is dit allegearre foarby.

Op in jûn, as de skilder Hoitema thúskomt, wachtet der in Amsterdammer op him, immen dy't himsels keunsthanneler neamt. Hy hat de resinsjes lêzen, seit er, faaks kin er Hoitema wat yn Hollân ynfiere. Men sjocht yn Amsterdam wol wat yn Friezen; it binne ynteressante lju, is it betinken.

Dy blinder, no sil it wêze, tinkt Hoitema; mar de yllusy duorret net lang. De man is in útsliepte Hollâner, en gjin Kanadeeske noveau-riche. De prizen dy't er neamt, binne gewoanwei skandalich: tsien gûne foar dat moaie boeretype fan Boskhuzen, trije ryksdaalders foar in grutte lânsdouwe mei in stikje Boeredjip derop, fiif gûne foar in tige nijsgjirrich skilderijke mei kamper-foelje en oare wylde blommen.

Mar de Amsterdammer lit him samar net ôfsâltsje; Hoitema moat goed begripe, dat er yn 't earstoan yn de grutte stêd net te heech yn 'e beam sitte mei. As er wat namme hat, ja, dan kin er hegere prizen freegje. Mar hy moat earst ynfierd wurde. Eltse skilder moat earst ynfierd wurde. Der binne grutte skilders, waans wurk earst nei har dea jild gou.

Hy praat handich en fluensk, de stêdskeapman, mar Hoitema is op dit stuit der noch net sa min oan ta, dat hy der ta komme kin, syn wurk foar in krats fan de hân te dwaan. Hy boarst op 't lêst út, dat se yn Amsterdam fansels tinke, sokke boerekeardels samar in poat útlûke te kinnen. Mar sa is 't net!

De man hat in keamer besprutsen by Jan Berga; as de skilder

[p. 262]

Hoitema mei him dy kant útrint, komt him ynienen yn 't sin, dat dy fint faaks belang hat by syn saneamde Frânske stikken. Hja steane efter yn it atelier tsjinmekoar oan; Hoitema is ek al lang safier hinne, dat er se net moai mear fynt. As er al dy dingen tagelyk kwyt kin foar in skaplike priis, dan is er der mei eare ôf.

‘It kin dochs wêze, dat ik noch wat foar jo haw,’ seit er tsjin de keapman, en sa sette hja nochris werom. Hoitema telt se foar him út as wiene it lynkoeken: ien, twa, trije, fjouwer, fiif, seis, sân, acht, njoggen, tsien, alve, tolve stiks; meimankoar hûndert gûne en gjin sint minder.

De keapman iggewearret in set tsjin, mar op 't lêst giet de keap dochs oan.