Nieuwe testament (Noordnederlandse vertaling)

XXII

Doe naekede een feestdach, die Paeschen hiete. Die princen der priesteren ende die scriben sochten, hoe si hem mochten doden, mer si ontsaghent volc.

Die viant ghinc in Judam, die Scarioth hiete, een vanden twaelven, ende ghinc heen ende sprac mitten princen der priesteren ende mitter meysterscap, als dat hien hem overleveren soude. Ende si worden blide ende beloefden hem ghelt. Ende hi beloefdet ende hi sochte een bequame stonde daer toe, dat hien hem overleveren mochte buten den scaren.

Het quam een dach vander hoechtijt, in welken dat men moest den Paeschen slaen. Ende hi seynde Petrum ende Johannem ende seyde: Gaet ende bereyt ons den Paeschen, dat wien moghen eten. Ende si seyden: Waer wiltu, dat wiene bereyden? Ende hi seyde tot hem: Siet, als ghi in die stat gaet, sal u ghemoeten een mensche, draghende een canne waters. Volghet hem in dien huse, daer hi ingaet, ende segghet den werde vanden huse: Die meyster seyt di: waer is die camer, daer ic mit minen jongheren den Paeschen eten mach? Ende hi sal u tonen een groet aventmael camer bereyt ghemaect.

[fol. 48r]

Bereydet aldaer. Doe ghinghen si ende vondent als hi hem gheseyt hadde, ende bereyden den Paeschen.

Ende doet tijt was, ghinc hi sitten ten eten ende sijn twaelf apostolen mit hem. Ende hi seyde hem: Mit begherten heb ic beghert desen Paeschen mit u te eten, eer ic sal liden. Want ic segghe u, dat ic van desen dat niet eten en sal, tot dattet vervullet werde inden rike Godes. Ende hi nam den kellec ende dede gracie ende seyde: Neemt ende deelt onder u. Want ic segghe u, dat ic vanden wine des wijngaerdes niet drincken en sal thent dat rike Godes come. Hi nam dat broet ende dede gracie ende bract ende gaeft hem ende seyde: Dat is mijn lichame, dat voer u ghegheven wort. Dat doet in mijnre ghedenckenisse. Ende des ghelijcs den kelic, nae dat hi ghegheten hadde, ende seyde: Dit is die kellic, een nie testament in minen bloede, die voer voel menschen uut ghestort sal werden.

Mer sich, die hant des gheens die mi verraden sal, is mit mi inder tafelen. Ende alsoe alst ghesloten is, gaet die sone des menschen, nochtan wee dien menschen, overmids welken hi verraden sal werden. Ende si begonden onderlinghe te vraghen, wie dat waer, die dat doen soude.

Ende doe wart daer een twienghe onder hem, wie van hem die meeste sceen te wesen. Doe seyde hi hem: Die conincghe des volcs, die heren over die hoer ende die macht hebben over hem, die sijn waeldadich gheheyten, mer ghi alsoe niet, mer die die meeste is onder u, die werde als die minste ende die een voer gangher is als een dienre. Want wie is die meerre: die sit, of die dient? Ist die niet, die sit? Ic bin in die middel van u als een die dient. Ghi sijt, die mit mi ghebleven sijt in minen becaringhen, ende ic ordinier u dat rike, alst mi mijn vader gheordiniert hevet, dat ghi moghet eten ende drincken in minen rike, ende moghet sitten ordelen op die stoelen die twaelf gheslechte van Israhel. Doe seyde die Heer tot Symon: Sich, Symon, die viant hevet di begheert te zichtene als weyte, mer ic hebbe ghebeden voer di, dat di dat ghelove niet en ontbreke. Ende als du bekeert biste, dan sterke dijn brudere. Hi seyde hem: Heer, ic bijn bereet mitti te gane inden kerker ende inden doet. Ende hi antworde hem: Peter, ic segghe di: Die hane en sal niet crayen, du en salt driewerve versaken, mi te kennen.

Ende hi seyde hem: Wanneer seynde ic u sonder scorpe ende sonder sacke ende ghescoete, ontbrac ju doe yet? Ende si seyden: Niet. Doe seyde hi hem: Mer nu, die hevet enen zacke, die nemen op ende des ghelijcs dien scorpe. Ende dies niet en hevet, vercoep den rocke ende coep een zweert. Want ic segghe u, dat noch ghescreven is, moet vervult werden in mi: Ende hi is mitten bosen gherekent. Want wat van mi ghescreven is, dat hevet eynde. Ende si seyden: Sich, Heer, twee zweerde hier. Ende hi seyde hem: Het is ghenoech.

Ende hi ghinc uut nader ghewoenten inden berch van Oliveten, ende sijn jongheren volchden hem. Ende doe hi totter steden quam, seyde hi hem: Biddet, op dat ghi in die becaringhe niet en gaet. Ende hi is van hem ghekeert alsoe verre als een worpe is van enen stene ende hi boghede sijn knien ende bat ende seyde: Vader, oftu wilst, soe overvoer desen kellic van mi, nochtan niet mijn wille, mer die dijn ghescie. Hem apenbaerde een enghel vanden hemel ende troestene. Ende hi wart inden utersten stride gheset ende bat langhe. Ende sijn zweet wart als dropelen bloedes, lopende inder eerden. Ende doe hi op stont vanden ghebede ende tot sinen jongheren quam, vant hise slapende van bedructheyden. Ende hi seyde hem: Wat slaept ghi? Staet op ende biddet, op dat ghi niet en gaet in becaringhe.

Doe hi noch sprekende was,

[fol. 48v]

sich een scare ende een die Judas hiete, een vanden twaelven, ghinc voer hem ende naecte Ihesum, dat hien cussen soude. Ihesus seyde hem: Juda, mitten cussen verrades du des menschen sone? Doe si die omtrent hem waren, saghen, wat toe comen soude, seyden si hem: Heer, of wij mitten zwerde sloeghen? Ende een van hem sloech enen knecht des princen der priesteren ende hiewe hem sijn rechter oerken af. Ende Ihesus antworde ende seyde: Latet nu. Ende hi ruerde sijn oer ende maectet ghesont.

Doe seyde Ihesus totten princen der priesteren ende dier meysterscap vanden tempel ende dien olden die tot hem ghecomen waren: Ghi sijt recht uut ghegaen mit zweerden ende mit stocken als tot enen moerdenaer; ghi en sloeghet die hande niet aen mi, doe ic daghelix mit u inden tempel was. Mer dit is u ure ende der duusternisse moghentheyt.

Si vinghene ende leydenen tot des princen der priesteren huse. Mer Petrus volghede van verres nae. Si ontstaken vuer midden inden hove ende saten daer um. Ende Petrus was in die middel van hem. Doe hem een joncwijf sach sitten biden licht ende hem aen ghesien hadde, seyde si: Ende dese was oec mitden ghenen! Ende hi versaectene ende seyde: Wijf, ic en hebs niet ghekeent! Ende cort daer nae sach hem een ander ende seyde: Ende du bist vanden ghenen! Petrus antworde: O mensche, ic en bin niet! Ende um een ander wile, als omtrent een ure, seyde oec een ander: Ende waerlic dese was mitten ghenen, want hi is een Galileusche! Ende Petrus seyde: O mensche, ic en weet niet, wat du seggheste! Ende doe hi noch sprekende was, crayde die hane. Ende die Heer keerde hem umme ende sach Petrum aen. Ende Petrus ghedachte des Heren woert, als hi gheseyt hadde, dat eer die hane crayen sal, saltu mi driewerve versaken. Ende hi ghinc uut ende weende bitterliken.

Ende die manne die hem hielden, bespotten hem ende sloeghenen ende bedecten sijn aenschijn ende sloeghen hem in sijn aenschin ende vragheden hem ende seyden: Propheteer, wie is hi, die di sloech? Ende si seyden anders vele dinghes, blasphemerende in hem.

Doet dach was, quamen te gader die ouden des volcs ende die princen der priesteren ende die scriben ende leydene in horen raet ende seyden: Bistu Cristus, soe segghet ons. Ende hi seyde hem: Al eest dat ict u segghe, ghien gheloves mi niet, ende eest dat ic u vraghe, ghi en solt mi niet antworden noch quijt laten. Van nu sal die sone des menschen sittende wesen ter rechter siden der moghentheyt Gods. Doe seyden si alle: Bistu dan die sone Godes? Hi seyde: Ghi segghet dat ict bin. Doe seyden si: Wat begheren wij noch ghetughenis? Wij hebbent selve van sinen monde ghehoert.