Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nederduytsche spraakkonst (1712)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nederduytsche spraakkonst
Afbeelding van Nederduytsche spraakkonstToon afbeelding van titelpagina van Nederduytsche spraakkonst

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.66 MB)

ebook (3.29 MB)

XML (0.82 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

taalkunde/algemeen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nederduytsche spraakkonst

(1712)–Willem Séwel–rechtenstatus Auteursrechtvrij

waarin de gronden der Hollandsche taale naauwkeuriglyk opgedólven, en zelfs voor geringe verstanden, zo ten aanzien der spellinge als bewoordinge, duydelyk aangeweezen zyn


Vorige Volgende
[pagina 225]
[p. 225]

Van het Geslacht der Byvoegelyke Naamwoorden.

DE Byvoegelyke Naamwoorden zyn van driederleye Geslachten, te weeten, Manlyk, Vrouwelyk, en Onzydig, als

Manlyk VrouwelykOnzydig
GrootgrooteGrooteGroot
GoedgoedeGoedeGoed
DapperdappereDappereDapper
HeetheeteHeeteHeet
HeyligheyligeHeyligeHeylig
KleynkleyneKleyneKleyn
KoudkoudeKoudeKoud
LanglangeLangeLang
ReynreyneReyneReyn
RaauwraauweRaauweRaauw
StoutstouteStouteStout
ZoetzoeteZoeteZoet
ZuurzuureZuureZuur

Aldus zegt men; Een groot en sterk man; Eene groote en sterke vrouw; Een groot beest. Een goede naam; Een goede dóchter; Een goed huys. Een kleyne boom; Eene kleyne kerk; Een kleyn schip. Een stompe degen; Een stomp mes. Raauwe visch; Raauwe vrucht; Raauw vleesch. Bittere wyn, Bitter bier. Heete wyn, Een heete lucht, Heet water. Zuure azyn, Zuur limoensap. Dóch hoewel men zegt Een groot man; Een vroom man, nógtans zegt men, ook Een goed Meester, en Een goede meester. Een goed knecht, en

[pagina 226]
[p. 226]

Een goede knecht; alsmede Een goed vrind, en Een goede vrind; wyders Een hooge boom, een groote berg: maar als men de Lédekens de óf die gebruykt, dan veroorzaakt zulks eenige verandering: want men moet zeggen, Die groote man heeft het gedaan. De vroome man vondt zich misleyd. En men moet zórg draagen dat men het verkeerd gebruyk van sommige plaatsen ter deege vermyde: want schoon het goed Neerduytsch is, Ik zag dien vroomen man gisteren; evenwel is het oninschikkelyk dat men zegt, Dien vroomen man sprak 'er niet een woord tegen: hoewel dusdaanig een wanspraak zeer gemeen is in zékere voornaame Stad van Hólland.

Onaangezien de Byvoegelyke Naamwoorden het Vrouwelyk geslacht door 't aanneemen van eene e betékenen, echter staat aan te merken, dat als zy achter een Zelfstandig Naamwoord gesteld worden, zy dan die e afwerpen; want men zegt, Het is een groote stad; en Die stad is groot.

Ontrent het Onzydig is insgelyks aanmerkelyk, dat hoewel men zegt, Een groot schaap, men nógtans ook gewoon is te zeggen, Dat groote schaap. Dus zegt men insgelyks, Een groen veld, en Dat groene veld. Een paersch kussen, en Dat paersche kussen. Een kleyn kind, en Het kleyne kind. Ook wil het gebruyk dat men zegge, Het grootste land; Het zwaarste werk; Het mooiste meysje: en evenzegt men Welk land is 't grootst? Wat paerd is 't mooist? Welk van beyde woog 't zwaarst?


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken