Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nederduytsche spraakkonst (1712)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nederduytsche spraakkonst
Afbeelding van Nederduytsche spraakkonstToon afbeelding van titelpagina van Nederduytsche spraakkonst

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.66 MB)

ebook (3.29 MB)

XML (0.82 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

taalkunde/algemeen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nederduytsche spraakkonst

(1712)–Willem Séwel–rechtenstatus Auteursrechtvrij

waarin de gronden der Hollandsche taale naauwkeuriglyk opgedólven, en zelfs voor geringe verstanden, zo ten aanzien der spellinge als bewoordinge, duydelyk aangeweezen zyn


Vorige Volgende

Van de Byvoegelyke Naamwoorden.

BYvoegelyke Naamwoorden hebben veelerlye uytgangen: De vólgende zyn vermengd, als

GrootKleyn
HoogLaag
LangKort
BreedSmal
DikDun
WysGek
[pagina 221]
[p. 221]
GladRuyg óf Oneffen
HeetKoud
SchranderDom
StoutBlood
DapperFlaauw
BlydDroevig óf bedroefd
KloekTraag
ScherpStomp en bot

Sommige zyn van Zelfstandige Naamwoorden afgeleyd, en eyndigen in lyk, als

BroederlykvanBroeder
GeestelykvanGeest
GevaarlykvanGevaar
GódlykvanGód
LighaamlykvanLighaam
LieflykvanLief
RedelykvanReden
VrouwelykvanVrouw
ZeedelykvanZeede

Andere eyndigen in sch, als

AardschvanAarde
HemelschvanHemel
HeydenschvanHeydenen
KindschvanKind
HoofschvanHóf

Etlyke eyndigen in en, als

AardenvanAarde
GoudenvanGoud
HoutenvanHout
WollenvanWol
[pagina 222]
[p. 222]

Eenige hebben tót eenen uytgang zaam, als

ArbeydzaamvanArbeyd
DeugdzaamvanDeugd
GroeizaamvanGroei
HeylzaamvanHeyl
MinzaamvanMin
RaadzaamvanRaad

Verscheydene gaan uyt in dig, lig, nig, pig, rig, tig, zig, als

BloedigvanBloed
MoedigvanMoed
AardigvanAardt
VoordeeligvanVoordeel
KortswyligvanKortswyl
DisteligvanDistel
HaanigvanHaan
KóppigvanKóp
SappigvanSap
YverigvanYver
SlikrigvanSlik
HaairigvanHaair
LuchtigvanLucht
MagtigvanMagt
VernuftigvanVernuft
KlagtigvanKlagt
KluchtigvanKlucht
LuyzigvanLuys
VliezigvanVlies

Andere eyndigen in achtig, als

[pagina 223]
[p. 223]
DiefachtigvanDief
KinderachtigvanKind
WaterachtigvanWater
ZoetachtigvanZoet

Ook zyn 'er die in loos eyndigen; 't welk het gebrék óf de derving van iets betekent, als

BaardeloosvanBaard
HandeloosvanHand
HoofdeloosvanHoofd
KinderloosvanKind
NaameloosvanNaam
TroosteloosvanTroost
VruchteloosvanVrucht
ZinneloosvanZin

Van Stroo zegt men strooje, als een strooje hoed, 't en waar iemand liever zeyde een stroôn hoed.

Men heeft 'er insgelyks die van Werkwoorden afgeleyd zyn; waarvan etlyke uytgaan in lyk, als

DoenlykvanDoen
KennelykvanKennen
MoogelykvanMoogen
TastelykvanTasten
VerfoeijelykvanVerfoeijen
VerkoopelykvanVerkoopen
WenschelykvanWenschen
ZienlykvanZien

En andere eyndigen in baar, als

[pagina 224]
[p. 224]
BeloonbaarvanBeloonen
BeschimmelbaarvanBeschimmelen
BevriesbaarvanBevriezen
EetbaarvanEeten
HandelbaarvanHandelen
KenbaarvanKennen
LeverbaarvanLéveren
VerdeedigbaarvanVerdeedigen
VerstaanbaarvanVerstaan
WisselbaarvanWisselen

Etlyke eyndigen in er als, De Zuyder zee, De Wester kerk, De Rechter hand, De Slinker voet, Het Rechter oog, De Slinker zyde, De Haarlemmer Meer, Eene Enkhuyzer vrouw.

Veele Byvoegelyke Naamwoorden neemen het Onafscheydelyk Voorzetsel On tót zich, als de zaak zulks vereyscht, als

OnbedachtOngekend
OnbehoorlykOngeleerd
OnbemindOngemeen
OnbeschaamdOngenood
OneyndigOnrustig
OnfeylbaarOnzeker

Daar zyn 'er ook die men Byvoegelyke Kóppelwoorden zou moogen noemen, als

BaatzuchtigKonstryk
GeldgierigTólvry
MenschlievendTaallievend
NaamziekZeeziek
 Lyfeygen


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken