Chronologisch woordenboek

De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen

[p. 17]

Gebruikte symbolen en afkortingen

De verkorte herkomst van de woorden is als volgt aangegeven (voor gedetailleerde informatie zie 1.2.5):

-	inheemse woorden zijn gemarkeerd door een asterisk achter het woord;
-	bij directe leenwoorden is de taal waaraan is ontleend, toegevoegd na het symbool <;
-	afgeleiden van leenwoorden zijn herkenbaar aan het feit dat ze noch * noch < hebben;
-	woorden waarvan de herkomst onbekend is, zijn door <? gemarkeerd;
-	letter(greep)woorden zijn aangeduid door <l.

De gebruikte symbolen moeten dus als volgt gelezen worden:

*	(achter het woord) inheems woord;
<	geleend uit;
<?	herkomst onbekend;
<l	letterwoord of lettergreepwoord, gemaakt in het Nederlands.

In de hoofdstukken 3 en 4 zijn in de chronologische rijtjes woorden de jaartallen waarvan het tweede cijfer (vóór het jaar 1000 het eerste cijfer) verspringt, telkens typografisch onderscheiden door middel van een horizontaal streepje. Hierdoor wordt het mogelijk in één oogopslag te zien waar een nieuwe eeuw begint, welke woorden en hoeveel er in iedere eeuw voorkomen, en hoe de verhoudingen tussen de woorden in de verschillende eeuwen liggen. Als voorbeeld:

1889

___

1903

In dit boek zijn de volgende boekafkortingen gebruikt:

ans	Algemene Nederlandse spraakkunst, onder red. van W. Haeseryn e.a. (1997), 2de druk, Groningen.
cg	Gysseling, M. (1977-1987), Corpus van Middelnederlandse teksten (tot en met het jaar 1300). Reeks i: Ambtelijke bescheiden, 9 delen; Reeks ii: Literaire handschriften, 6 delen, ‘s-Gravenhage = Corpus Gysseling.
ewb	Veen, P.A.F. van † en Nicoline van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek. De herkomst van onze woorden, Utrecht/Antwerpen, 2de druk.
gvd	Van Dale's groot woordenboek der Nederlandse taal (1999), 13de druk.
mnw	Middelnederlandsch Woordenboek van E. Verwijs en J. Verdam (1885-1929), ‘s-Gravenhage, 9 delen. Deel 10: Tekstcritiek en bouwstoffen van J. Verdam en Willem de Vreese, 1927-1941, ‘s-Gravenhage.

[p. 18]

wnt	Woordenboek der Nederlandsche Taal (1882-1998), ‘s-Gravenhage/Leiden. Aanvullingen (2001), drie delen.

Verder zijn er boekafkortingen die uitsluitend gebruikt worden in het alfabetische register achter in het boek ter aanduiding van de bronnen waarop de dateringen zijn gebaseerd. Een overzicht van deze afkortingen is opgenomen direct vóór het alfabetische register.

In dit boek is als tekstuele afkorting gebruikt:

me	Middeleeuws, in de combinatie: me Latijn voor Middeleeuws Latijn.

Tot slot zijn in de definities van de trefwoorden enkele algemeen gebruikelijke tekstafkortingen gebruikt, zoals bv. voor ‘bijvoorbeeld’ en o.a. voor ‘onder andere’. Zie ook de inleiding van het alfabetische register.