|
| |
| |
| |
Woordregister
| a* naam in waterlopen 776 [Künzel] {2.3} |
| à voorzetsel 1832 [wei] <Frans {4.2} |
| A4 bepaald papierformaat 1992 [gvd] <L {3.4/5} |
| aaibaarheidsfactor factor volgens welke de wereld wordt ingedeeld 1969 [De Coster 1999] {4.4} |
| aaien* strelen 1717 [Claes Tw. 9] |
| aak* schip 1520 [hws] {1.2.4/4.1.11} |
| aal* beenvis 755-768 [Künzel] {2.3} |
| aalbes* vrucht 1500 [Claes Tw. 12] {4.1.2} |
| aalmoes gift 1236 [cg i 1, 22] <Frans |
| aalmoezenier katholiek geestelijke 1251-1275 [cg i 1, 292] <Frans {4.1.8} |
| aalscholver* pelikaanachtige 1868 [wnt] |
| aambeeld* blok waarop metalen bewerkt worden 1599 [Kil.] |
| aambei* besachtige opzwelling van de aderen 1485 [mnw] {1.2.1} |
| aamborstig* kortademig 1351-1400 [hws] |
| aan* voorzetsel 901-1000 [wps] {2.5/4.2} |
| aanappelen* rotzooien, onverschillig te werk gaan 1974 [Endt] {1.2.5/3.1} |
| aanbakken* vastkleven 1632 [wnt] |
| aanbevelen* aanraden 1656 [wnt abuseeren Suppl] |
| aanbidden* met geestdrift vereren 1240 [Bern.] {1.2.5} |
| aandacht belangstelling 1430 [hws] <Duits |
| aandoening* gewaarwording 1553 [wnt haast] |
| aaneen* bijwoord van tijd: elkaar in tijd opvolgend 1436 [hws] {4.1.7} |
| aanfluiting* voorwerp van bespotting 1637 [Statenvertaling (2 Kronieken 29:8)] |
| aangaande* voorzetsel 1854-1855 [wnt] {4.2} |
| aangenaam* behaaglijk 1475 [hws] |
| aangeschoten* dronken 1880 [wnt weg i] |
| aangezicht* gezicht 1477 [Claes Tw. 9] {1.2.4/1.2.5} |
| aangezien* onderschikkend voegwoord 1637 [wnt] {4.2} |
| aanhangwagen wagen die door andere wordt voortgetrokken 1934 [Vd Sijs 1996, 236] <Duits {1.4/4.1.10} |
| aanhankelijkheid innige gehechtheid 1847 [Vd Sijs 1996] <Duits {1.4} |
| aanklampen* staande houden 1672 [wnt Suppl] |
| aanleiding* omstandigheid die iets ten gevolge heeft 1614 [wnt] |
| aanlengen* verdunnen 1592 [wnt] |
| aanmatigen, zich wederrechtelijk aanspraak maken op 1658 [wnt] <Duits |
| aanminnig* bekoorlijk 1348 [mnw] |
| aanranden* te lijf gaan (al dan niet met ontucht) 1544 [hws] |
| aanrecht* keukenblok 1542 [Dasypodius] {1.2.5} |
| aanrichten* veroorzaken 1597 [wnt Suppl] |
| aanschijn* gelaat 901-1000 [wps] |
| aanstonds* bijwoord van tijd: gauw 1673 [wnt Suppl] {3.1} |
| aantal onbepaalde veelheid 1634 [wnt land] <Nederduits {3.2} |
| aantijgen* beschuldigen 1562 [Naembouck] |
| aanvaarden* beginnen 1240 [Bern.] |
| aanvallig* bekoorlijk 1633 [wnt abel] {1.2.5} |
| aanvangen* beginnen 1350 [mnw] |
| aanvankelijk bijwoord van tijd: in het begin 1784-1785 [wnt] <Duits {4.1.7} |
| aanwezig* voorhanden 1561 [wnt verdrinken] |
| aap* primaat 1451-1500 [mnw] {4.1.3} |
| aapje* huurrijtuig 1880-1885 [wnt] {4.1.10} |
| aar* bovenste deel van de halm van graangewassen 1240 [Bern.] |
| aard* akker 1019-1030 [Claes] {1.2.6/2.3} |
| aard* geaardheid 1287 [cg NatBl] {1.2.6} |
| aardappel* eetbare knol 1712 [wnt] {4.1.6} |
| aardbei vrucht 1597 [wnt] {4.1.2} |
| aarde* grond 901-1000 [wps] {1.2.6} |
| aarde* onze planeet 1624 [wnt] {1.2.6} |
| aardewerk* vaatwerk van aarde 1596 [wnt vreemdigheid] |
| aardig* bekoorlijk, mooi 1420 [hws] {1.2.3} |
| aardig* vriendelijk, beleefd 1786 [wnt] {1.2.3} |
| aardrijkskunde geografie 1769 [Geographische Oefening schetzende de geheele aardrykskunde] |
| aardvarken buistandig zoogdier 1779 [wnt] <Afrikaans {3.2/4.1.3} |
| aardwolf hyena-achtige 1882 [wnt z.j.] <Afrikaans {3.2/4.1.3} |
| aars* anus 1410 [mnw] {4.4} |
| aartsbisschop metropoliet 1240 [Bern.] <Latijn {4.1.8} |
| aartsdom zeer dom 1866 [wnt] |
| aarzelen* weifelen 1600 [wnt] {1.2.3/3.1} |
| aas* lokspijs, voedsel 1287 [cg NatBl] {1.2.3} |
| aas de één in het dobbel- en kaartspel 1350 [mnw] <Frans {1.2.3/4.1.18} |
| abactis secretaris 1899 [dbl] |
| abacus telraam 1515 [wnt trezoor] <Latijn |
| abattoir slachthuis 1861 [wnt villen i] <Frans |
| abces ettergezwel 1669 [mey] <Frans |
| abdicatie troonsafstand 1824 [wei] <Frans |
| abdiceren troonsafstand doen 1824 [wei] <Latijn |
| abdij klooster 1240 [Bern.] <me Latijn {3.2} |
| abdis overste van vrouwenklooster 1265-1270 [cg Lut.K] <Latijn {4.1.8} |
| |
| |
| abdomen onderbuik 1661 [Aanv wnt] <Latijn {3.2} |
| abductie wegvoering 1658 [mey] <Latijn |
| abeel populier 1240 [cg i Gent] <Frans |
| abel bekwaam 1350-1420 [mnw] <Frans |
| abel spel Middelnederlands wereldlijk toneelspel 1410 [mnw] {4.1.15} |
| aberratie afwijking 1658 [mey] <Frans |
| abessijn kattensoort 1951 [Sanders 1995] <Engels {4.1.3} |
| abituriënt eindexamenkandidaat 1824 [wei] <Duits |
| abject verachtelijk 1824 [wei] <Frans |
| ablatief zesde naamval 1633 [Ruijs] <Latijn |
| ablaut regelmatige klankwisseling 1846 [wnt wortel] <Duits |
| abnormaal tegen de norm 1864 [wnt] |
| abolitie afschaffing 1540 [hws] <Frans |
| A-bom atoombom 1945-1950 [Van Nierop 1975] <Engels {4.1.14} |
| abominabel afschuwelijk 1301-1400 [hws] <Frans |
| abonneren intekenen 1824 [wei] <Frans |
| aborteren een miskraam hebben of opwekken 1650 [mey] <Latijn |
| abortief vruchtafdrijvend 1824 [wei] <Frans |
| abortus ontijdige geboorte, miskraam 1663 [mey] <Latijn |
| abracadabra toverspreuk 1726 [wnt] <Grieks {3.1/3.2/4.3} |
| abri wachthuisje 1886 [kku] <Frans |
| abrikoos vrucht 1625 [wnt Suppl] <Frans {4.1.2} |
| abrupt plotseling plaatshebbend 1650 [mey] <Frans |
| abscis afstand van een punt tot de y-as 1847 [kku] <modern Latijn |
| abseilen zich langs een touw naar beneden laten zakken 1997 [Kampioen dl. 112, 4, 606-66, 7] <Duits {3.2} |
| absent afwezig 1404 [Claes] <Frans |
| absenteren, zich zich verwijderen 1448 [hws] <Frans |
| absentie afwezigheid 1370-1378 [hws] <Latijn |
| absint likeur 1775 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| absolutie vergiffenis van zonden 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| absolutisme onbeperkte heerschappij 1872 [gvd] <Frans |
| absoluut volstrekt 1553 [Vd Werve] <Latijn |
| absolveren kwijtschelden 1265-1270 [cg Lut.K] <Latijn |
| absorberen inzuigen 1553 [Vd Werve] <Frans of Latijn |
| absorptie inzuiging 1824 [wei] <Frans |
| abstinent iemand die zich vrijwillig onthoudt 1301-1350 [hws] <Frans |
| abstinentie vrijwillige onthouding 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| abstract afgetrokken 1650 [Claes Tw. 12] <Latijn |
| abstractie afgetrokken begrip 1824 [wei] <Frans |
| abstraheren in gedachte afzonderen 1824 [wei] <Latijn |
| absurd ongerijmd 1548 [wnt] <Frans of Latijn |
| absurditeit ongerijmdheid 1658 [mey] <Frans |
| abt overste van monnikenklooster 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] <Latijn {4.1.8} |
| abuis vergissing 1410 [mnw] <Frans |
| acacia boomsoort 1554 [Dod.] <Latijn |
| academicus iem. met academische opleiding 1648 [wnt raken] <Latijn |
| academie genootschap ter bevordering van wetenschap en kunst, hogeschool 1575 [wnt wassen i] <Latijn |
| acanthus doornachtige plant 1608 [wnt berenklauw] <Latijn |
| a capella zonder instrumentale begeleiding 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| accelerando bijwoord: in versneld tempo 1824 [wei] <Italiaans {3.2} |
| acceleratie versnelling 1625 [wnt Suppl] <Frans |
| accelerator versneller 1896 [kui] <Engels |
| accelereren versnellen 1553 [Vd Werve] <Frans |
| accent klemtoon 1240 [Bern.] <Frans |
| acceptabel aannemelijk 1720 [mey] <Frans |
| acceptant iem. die op zich neemt een wissel te betalen 1631 [wnt] <Frans |
| acceptatie aanneming, aanvaarding 1511 [hws] <Frans |
| accepteren aannemen 1452-1494 [hws] <Frans |
| accessoires bijkomende zaken 1503 [Boutillier] <Frans |
| accijns verbruiksbelasting 1629 [wnt] <me Latijn |
| acclamatie toejuiching 1688 [wnt knevelarij] <Frans |
| acclimatiseren aan een ander klimaat gewennen 1824 [wnt] |
| accolade haakje tot verbinding van twee of meer regels 1824 [wei] <Frans |
| accommodatie aanpassing 1624 [wnt] <Frans |
| accommoderen aanpassen 1582 [wnt Suppl nalezing] <Frans |
| accompagneren begeleiden 1598 [wnt] <Frans |
| accordeon toetsinstrument 1847 [kku] <Frans {4.1.16} |
| |
| |
| accorderen overeenkomen, overeenstemmen 1281 [cg i 1, 564] <Frans |
| accountant rekeningkundige 1897 [koe] <Engels |
| accrediteren van geloofsbrieven voorzien 1734 [wnt] <Frans |
| accu energiereservoir 1919 [wnt] {1.1/1.2.4/1.2.5} |
| acculturatie aanpassing aan de cultuur 1952 [Aanv wnt] |
| accumulatie opeenhoping 1786 [wnt] <Frans |
| accumulator energiereservoir 1875 [wnt] <Latijn {1.2.4} |
| accumuleren opeenhopen 1524 [hws] <Frans |
| accuraat nauwkeurig 1654 [mey] <Duits |
| accuratesse zorgvuldigheid 1698 [wnt] <Duits |
| accusatief vierde naamval 1605 [P. Heyns, Cort onderwys] <Latijn |
| ace bij tennis: service die niet kan worden geretourneerd 1984 [gnn] <Engels |
| acetaat zout van azijnzuur 1847 [kku] |
| aceton oplosmiddel 1898 [gvd] |
| acetyleen koolwaterstof 1895 [wnt volume] |
| ach* tussenwerpsel: uitroep van droefheid 1265-1270 [cg Lut.K] {4.3} |
| achenebbisj tussenwerpsel: uitroep van medelijden 1961 [gvd] <Jiddisch {3.2/4.3} |
| achilleshiel kwetsbare plaats 1872 [gvd] |
| achillespees pees aan de hiel 1908 [wnt] |
| achromatisch kleurloos 1824 [wei] |
| acht* telwoord 701-800 [Lex Salica] {2.2/4.2} |
| acht* aandacht 1350 [hws] {1.2.5} |
| achtel* achtste hectoliter, oude inhoudsmaat 1460-1514 [mnw] {3.1} |
| achteloos* onoplettend 1550 [wnt] {1.2.5} |
| achten* acht slaan op 1265-1270 [cg Lut.K] |
| achter* voorzetsel 876-900 [cg ii 1, 39] {1.2.5/4.2} |
| achterbaks* stiekem 1451-1500 [mnw] |
| achterban* onderafdelingen 1350 [mnw] |
| achterdocht* argwaan 1599 [Kil.] |
| achtereen* bijwoord van tijd: zonder tussenpozen 1285 [cg Rijmb.] {4.1.7} |
| achterhoede* achterste troepen van een leger 1376-1384 [mnw] {4.1.14} |
| achterklap* kletspraat achter iemands rug 1301-1400 [mnw] |
| achterkleinkind* kind van een kleinkind 1784-1785 [wnt] {4.1.4} |
| achterlijk* ten achteren zijnde 1758 [wnt Suppl] {1.2.5} |
| achterstallig* niet op tijd betaald 1299 [cg i 1 Holland graf. kans.] |
| achterste* billen 1567 [wnt] {1.2.1/4.4} |
| achterwaarts* naar achteren 1445 [mnw] {1.2.5} |
| achterwerk* billen 1882 [wnt z.j.] {4.4} |
| achttien* telwoord 1266-1268 [cg i Gent] {4.2} |
| achturig acht uur durend 1892 [wnt vakvereeniging] {3.1} |
| acid lsd 1970 [R75] <Engels {4.1.6} |
| acid house elektronische discomuziek 1988 [De Coster 1992] <Engels {4.1.16} |
| acne vetpuistje 1832 [wei] <Grieks {3.2} |
| acquisiteur werver van advertenties e.d. 1908 [Baale, Handboek vreemde woorden] {3.3} |
| acquisitie aanwinst 1518 [hws] <Frans |
| acquit kwitantie 1370-1378 [hws] <Frans |
| acquitteren kwijten 1650 [Aanv wnt] <Frans |
| acrobaat kunstenmaker 1824 [wei] <Frans |
| acroniem letterwoord 1990 [wp] <Engels |
| acrostichon naamvers 1824 [wei] <Grieks {3.2} |
| acryl kunststof 1974 [Aanv wnt] {4.1.9} |
| act nummer 1965 [R75] <Engels |
| acteren toneelspelen 1843 [wnt] |
| acteur toneelspeler 1553 [Vd Werve] <Frans |
| actie handeling 1390 [hws] <Latijn {1.2.3} |
| actief werkzaam 1580 [wnt] <Frans |
| actinium radioactief chemisch element 1950 [gvd] <modern Latijn |
| activeren aanwakkeren 1847 [kku] <Frans |
| activeren een computerprogramma actief maken 1999 [R99] <Engels |
| activiteit werkzaamheid 1663 [mey] <Frans |
| activum bedrijvende vorm 1633 [Ruijs] <Latijn |
| actreutel actrice met een stijl van acteren uit de jaren vijftig 1970 [R84] {1.2.5/4.4} |
| actualiteit onderwerp van de dag 1754 [wnt] <Frans |
| actuaris wiskundig adviseur 1754 [wnt] <Latijn |
| actueel op het ogenblik bestaand 1535 [wnt] <Frans |
| acupressuur druktherapie 1910-1914 [Bauwens] |
| acupunctuur geneeswijze d.m.v. naalden 1832 [wei] {1.2.5} |
| acuut plotseling opkomend (van ziekte) 1832 [wei] <Latijn |
| acuut dringend 1916 [wnt] <Latijn |
| adagio bijwoord: bedaard 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| adagium spreuk 1650 [mey] <Latijn |
| adamsappel strottenhoofd 1757 [Claes Tw. 9] |
| adaptatie aanpassing 1863 [kku] <Frans |
| adapter apparaat tussen stekker en stopcontact als de systemen niet passen 1979 [Wijnands&Ost] <Engels |
| adapteren aanpassen 1847 [wnt] <Frans |
| adat traditie 1804 [wnt] <Indonesisch {3.2} |
| adder* slang 1340 [mnw] {1.2.4} |
| addict verslaafde 1984 [gnn] <Engels |
| |
| |
| additief m.b.t. optelling 1847 [kku] <Frans |
| additioneel toegevoegd 1672 [wnt] <Frans |
| adel stand der edelen 1447 [hws] <Duits |
| adelaar roofvogel 1477 [Teuth.] <Duits |
| adelborst aspirant-officier bij de marine 1813 [wnt] {4.1.14} |
| adellijk lang bewaard (van vlees) 1780 [wnt Suppl] |
| adem* ingeademde lucht 1240 [Bern.] {3.1} |
| adept ingewijde 1660 [wnt Suppl nalezing] <Latijn |
| adequaat overeenkomstig 1658 [mey] <Latijn |
| ader* bloedvat 1236 [cg i 1, 27] |
| aderlaten* door het openen van een ader bloed aftappen 1537 [wnt Suppl] |
| adhesie aantrekkingskracht 1820 [wnt] <Frans {1.2.6} |
| adhesie instemming 1847 [wnt Suppl] <Frans |
| ad hoc voor deze zaak 1839 [wnt assimileeren Suppl] <Latijn {1.2.6} |
| adie tussenwerpsel: groet 1477 [Teuth.] {4.3} |
| adieu tussenwerpsel: groet 1475 [hws] <Frans {4.3} |
| adjectief bijvoeglijk naamwoord 1576 [Colloquien oft tsamensprekingen (...) in ses spraken] <Latijn |
| adjudant officier van de staf 1706 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| adjunct toegevoegd functionaris 1503 [Boutillier] <Latijn |
| administrateur bestuurder 1540 [wnt Suppl] <Frans |
| administratie bestuur 1299 [cg I4, 2709] <Frans |
| administratief m.b.t. de administratie 1805 [mey] <Frans {3.2} |
| administreren besturen 1488 [hws] <Frans |
| admiraal opperbevelhebber van oorlogsvloot 1492 [wnt Suppl] <Frans {4.1.14} |
| admissie toelating 1460-1486 [mnw verhalen] <Frans |
| adolescent jongeling 1886 [kku] <Frans {4.1.4} |
| adolescentie jeugdjaren 1847 [kku] <Latijn |
| adopteren aannemen als kind 1553 [Van Mussem] <Frans |
| adoptie aanneming als kind 1566 [wnt voorzicht] <Frans |
| adoptief aangenomen (als kind) 1503 [Boutillier] <Frans |
| adorabel aanbiddelijk 1720 [mey] <Frans |
| adoratie aanbidding 1553 [Vd Werve] <Frans |
| adoreren aanbidden 1553 [Vd Werve] <Frans |
| ad rem ter zake, snedig 1824 [wei] <Latijn |
| adrenaline bijnierhormoon 1910 [kwt] |
| adres woon- of verblijfplaats 1574 [Claes] <Frans |
| adresseren aan iem. richten 1512 [hws] <Frans |
| adstructie toelichting, staving 1683 [wnt] <me Latijn |
| adstrueren toelichten 1656 [wnt] <Latijn |
| advent naderende komst (des Heren) 1236 [cg i 1, 25] <Latijn |
| adverbiaal bijwoordelijk 1895 [wnt] <Frans of Latijn |
| adverbium bijwoord 1633 [Ruijs] <Latijn |
| advertentie aankondiging in krant e.d. 1785 [wnt Suppl] <Frans |
| adverteren openbaar bekendmaken 1451 [hws] <Frans |
| advertorial advertentie die gepresenteerd wordt als redactionele tekst 1988 [De Coster 1999] <Engels |
| advies mening, raad 1265-1270 [cg Lut.K] <me Latijn |
| adviseren raad geven 1467-1490 [hws] |
| adviseur raadgever 1847 [wnt] {3.3} |
| advocaat rechtsgeleerde 1265-1270 [cg Lut.K] <Latijn |
| advocaat tropische boom en vrucht 1770 [wnt] {4.1.2} |
| advocaat eierdrank 1781 [wnt] {4.1.6} |
| advocatuur werkkring van een advocaat 1924 [gvd] <Duits {3.2} |
| aerobics gymnastische dans die de ademhaling bevordert 1984 [gnn] <Engels {4.1.18} |
| aërodynamica leer van de beweging der gassen 1824 [wei] |
| aëroob de zuurstof rechtstreeks onttrekkend aan de omgeving 1909 [wnt reincultuur] <Frans |
| aëroplaan vliegmachine 1911 [wnt] <Frans {4.1.10} |
| aërosol de in de lucht zwevende deeltjes 1949 [Kath. Enc.] |
| af* bijwoord van plaats 701-800 [Lex Salica] {2.2} |
| afasie onvermogen tot taalgebruik 1863 [kku] <modern Latijn |
| afbouwen* de bouw voltooien 1845-1849 [wnt] {1.2.3/1.2.5} |
| afbouwen verminderen 1971 [Theissen 1978] <Duits {1.2.3/1.2.5/3.2} |
| afbranden* vernietigend beoordelen 1985 [De Coster 1999] {1.2.1/1.2.5/3.1} |
| afdanken* afwijzen, uit de dienst ontslaan 1546 [wnt Suppl] |
| affabile lieflijk 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| affaire zaak 1300 [mnw] <Frans |
| affect gemoedsaandoening 1557 [wnt Suppl] <Latijn |
| |
| |
| affectatie gemaaktheid 1699 [wnt] <Frans |
| affecteren voorgeven 1582 [wnt] <Frans |
| affectie genegenheid 1433 [hws] <Frans |
| affettuoso met veel gevoel 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| affiche aanplakbiljet 1823 [wnt] <Frans |
| afficheren aanplakken 1864 [wnt Suppl] <Frans |
| affidavit attest 1832 [wei] <me Latijn |
| affiliëren als kind aannemen 1824 [wei] <Frans |
| affiniteit verwantschap 1553 [Vd Werve] <Frans |
| affirmatief bevestigend 1656 [wnt] <Frans |
| affirmeren bevestigen 1353 [hws] <Frans |
| affix toevoegsel 1911 [Gonggrijp, Brieven van Opheffer aan de Redactie van het Bataviaasch Nieuwsblad, 140-41] <modern Latijn |
| affreus afschuwelijk 1785 [wnt] <Frans |
| affricaat klank die als explosief begint en als spirant eindigt 1912 [kku] |
| affronteren krenken 1678 [wnt] <Frans |
| affuit onderstel van een vuurmond 1564 [wnt Suppl] <Frans |
| afgezaagd* zo dikwijls ter sprake gebracht dat het nieuwe er allang af is 1838 [wnt] |
| afgezant (van staatswege) afgevaardigde 1637 [wnt] <Duits |
| afghani munteenheid van Afghanistan 1925 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Afghaans {4.1.12} |
| afgod* valse godheid 1240 [Bern.] |
| afgrijzen* afschuw 1440 [mnw] |
| afgrond* grondeloze diepte 901-1000 [wps] {1.2.6} |
| afgunst* jaloezie 1265-1270 [cg Lut.K] {3.1} |
| aficionado bewonderaar, fan 1986 [De Coster 1999] <Spaans {3.2} |
| afijn tussenwerpsel: kortom 1903 [wnt] {4.3} |
| afkalven* afbrokkelen (van aarden wanden) 1578 [wnt Suppl] |
| afkatten afsnauwen 1970 [Aanv wnt] |
| afkeer weerzin 1611-1620 [wnt] <Duits |
| afkicken ontwennen van drugs 1968 [R75] <Engels |
| afko afgekort woord, zoals aso of depri 1987 [Kuitenbrouwer] {4.4/5} |
| afkondigen* in het openbaar bekendmaken 1477 [hws] {3.1} |
| aflaat* kwijtschelding van zonden 901-1000 [wps] |
| afmatten uitputten 1654 [wnt] |
| afnemer koper 1903 [wnt Suppl] <Duits |
| afnokken weggaan 1937 [wnt] <Engels |
| aforisme korte spreuk 1615 [wnt] <me Latijn |
| a fortiori bijwoord: met meer reden 1600 [wnt reden i] <Latijn |
| afrodisiacum geslachtsdrift stimulerend middel 1824 [wei] <modern Latijn |
| afrorock combinatie van rock en Afrikaanse muziek 1992 [De Coster 1992] <Engels {4.1.16} |
| afrossen* een pak slaag geven 1641 [wnt walgen] |
| afscheid* het scheiden 1450 [mnw] |
| afschuw gevoel van afkeer 1736 [wnt] <Duits |
| afstijgen* naar beneden gaan 1561 [wnt] |
| aft spruw 1896 [kui] <Latijn |
| aftaaien weggaan 1974 [Endt] <Engels |
| aftakelen* een schip aftuigen 1809-1811 [wnt] |
| aftands* oud 1650 [Lezen in Geld. en Overijs. bronnen p, 53] |
| aftershave scheerlotion 1965 [R75] <Engels |
| aftrekken* in de wiskunde: verminderen 1445 [Claes Tw. 9] |
| aftrekken* bevredigen 1906 [wnt Suppl] {4.4} |
| aftroggelen* afhandig maken 1644 [wnt] |
| aftuigen* afranselen 1912 [wnt] |
| afvaardigen* iem. zenden en machtigen 1580 [wnt Suppl] {3.1} |
| afvalbaron industrieel die de milieuwetten schendt 1992 [De Coster 1999] {4.4} |
| afvallig ontrouw 1637 [wnt] <Duits |
| afwasmachine toestel dat de afwas doet 1961 [gvd] {4.1.9} |
| afwezig* absent 1599 [Kil.] {1.2.5} |
| afzakkertje glaasje sterkedrank na maaltijd of andere drank 1730 [Sanders 1997a] {4.1.6} |
| afzet het verkopen 1847 [Vd Sijs 1996] <Duits {1.4} |
| afzichtelijk* wanstaltig 1856 [wnt] |
| afzien* (in de sport) lijden 1970 [Recht voor raap] {1.2.2/3.1} |
| afzonderlijk* op zichzelf staande 1650 [wnt] |
| agaat kwartsgesteente 1240 [Bern.] <Frans |
| agar-agar gedroogd zeewier, de gelatine daaruit gemaakt 1765 [wnt] <Indonesisch {3.1/3.2} |
| agave vetplant 1852 [wnt] <modern Latijn |
| agenda aantekenboek 1769 [wnt] <Latijn |
| agenderen tot een agenda verenigen 1880 [wnt agenda Suppl] |
| agens werkende kracht 1829 [wnt vocatief] <Latijn |
| agent vertegenwoordiger 1554 [Stallaert] <Frans |
| agent beambte bij de politie 1841 [wnt] <Frans |
| agentuur handelsvertegenwoordiging 1847 [kku] <Duits |
| ageren optreden 1490 [hws] <Latijn |
| |
| |
| aggiornamento aanpassing van de kerk aan maatschappelijke ontwikkelingen 1975 [R75] <Italiaans {3.2} |
| agglomeraat opeenhoping 1932 [wnt] <Frans |
| agglomeratie opeenhoping 1926 [wnt Suppl] <Frans |
| agglutinatie samenkleving 1847 [kku] <Frans |
| agglutineren samenkleven 1824 [wei] <Frans |
| aggregaat samenstel van werktuigen 1937 [wnt] <Duits |
| aggregatie samenvoeging 1548 [wnt clausule] <me Latijn |
| agio opgeld 1565 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| agitatie opgewondenheid 1553 [Vd Werve] <Frans |
| agitato onrustig 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| agitator onruststoker 1847 [kku] <Latijn |
| agiteren verontrusten 1553 [Vd Werve] <Frans |
| agitprop communistische afdeling 1984 [gvd] <Russisch {3.2} |
| agnostisch volgens de leer dat wij het transcendente niet kunnen kennen 1926 [wnt] <Engels |
| agogiek vormingswerk 1992 [gvd] |
| agogisch m.b.t. de agogiek 1929 [kwt] |
| agoog welzijnswerker 1969 [Aanv wnt] |
| agora centraal plein in oude Griekse steden 1886 [kku] <Grieks {3.2} |
| agorafobie pleinvrees 1910 [kwt] |
| agrafie onvermogen om schriftelijk te formuleren 1903 [koe] |
| agrariër landbouwer 1888 [wnt Suppl] <Duits {4.1.13} |
| agrarisch m.b.t. de landbouw 1769 [wnt] <Latijn |
| agressie vijandelijke aanval 1592 [wnt] <Frans |
| agressief aanvallend 1847 [kku] <Frans |
| agressiviteit het agressief-zijn 1933 [wnt] <Frans |
| agressor aanvaller 1961 [gvd] <Engels |
| ah* tussenwerpsel: uitroep van verwondering, smart e.d. 1285 [mnw] {4.3} |
| aha* tussenwerpsel: uitroep van verrassing 1850 [wnt] {4.3} |
| aha-erlebnis plotseling dagend inzicht 1951 [wp (inzicht)] <Duits {3.2} |
| ahob overwegboom 1950 [wp jaarboek 1962] <L {1.2.5/3.4} |
| ahoi tussenwerpsel: uitroep om schip te praaien 1897 [wnt trechter] <Engels {4.3} |
| ahorn esdoorn 1479 [Claes] <Duits |
| ai* tussenwerpsel: uitroep van onaangename gewaarwording 1220-1240 [vmnw] {4.3} |
| ai tandarm zoogdier 1718 [Van Donselaar Tw. 12] <Portugees {3.2/4.1.3} |
| Aibo robothond 1999 [Sanders 2000] <Japans of Engels {3.2/4.1.18} |
| aids ziekte 1983 [R84] <Engels {4.4} |
| aikido Japanse gevechtssport 1972 [Grote Sport Enc.] <Japans {3.2/4.1.18} |
| aimabel beminnelijk 1777 [mey] <Frans |
| air houding 1694 [wnt Suppl] <Frans |
| airbag ballon in het dashboard van een auto die zich bij botsing opblaast 1994 [Vd Sijs 1996, 306] <Engels |
| airconditioning luchtbehandeling 1939 [kwt] <Engels {4.1.9} |
| airedaleterriër hondensoort 1919 [kwt] <Engels {4.1.3} |
| airmile waardepunten die inwisselbaar zijn tegen reischeques 1994 [De Coster 1999] <Engels |
| aïs met een halve toon verhoogde a 1890 [Melchior] <Duits {3.2} |
| ajakkes tussenwerpsel: uitroep van tegenzin 1855 [Focke, Neger-Eng. wrdb. 118] {4.3} |
| ajour opengewerkt 1824 [wei] <Frans |
| ajuin ui 1285 [cg I2, 1021] <Latijn {1.2.4/4.1.6} |
| ajuus, aju tussenwerpsel: groet 1747 [wnt] {1.2.4/1.2.5/4.3} |
| akela leidster van de welpen bij de padvinders 1926 [Aanv wnt] <Engels |
| akelei plantengeslacht 1226-1250 [cg ii 1 Pl.gloss.] <me Latijn |
| akelig* naar 1615 [wnt] |
| aker emmer 1276-1300 [cg Lut.A] <me Latijn |
| akkefietje karweitje, zaakje 1808 [wnt] |
| akker* stuk bouwland 821-823 [Claes] {2.3} |
| akkerbouwer* landbouwer 1556 [wnt Suppl] {4.1.13} |
| akkoord overeenkomst 1290 [cg I2, 1454] <Frans |
| akoestiek gehoorleer 1751 [wnt Suppl] <Frans |
| akropolis stadsburcht 1886 [kku] <Grieks {3.2} |
| aks* bijl 901-1000 [wps] |
| akte schriftelijk stuk 1453 [hws] <Frans |
| akte hoofddeel van toneelstuk 1798 [wnt] <Frans {3.2} |
| al* onbepaald voornaamwoord 776-800 [cg ii 1 Utr. doopbelofte] {1.3/2.5/4.2} |
| al* bijwoord van tijd: reeds 1634 [wnt Suppl] {4.1.7} |
| alaaf* tussenwerpsel: carnavalskreet 1863 [kku] {4.3} |
| alang-alang reuzengrassoort 1744 [wnt] <Indonesisch {3.1/3.2} |
| alarm noodsein, onrust 1488 [hws] <Frans |
| albast gipssoort 1285 [cg Rijmb.] <Latijn {3.2} |
| |
| |
| albatros stormvogel 1763 [wnt] <Engels of Frans {3.2} |
| albe wit miskleed 1240 [Bern.] <Latijn |
| albertijn munt 1600 [Van Gelder 1965] <Frans {4.1.12} |
| albino mens of dier zonder pigmentkleurstof 1824 [wei] <Portugees {3.2} |
| album boek met witte bladen om versjes of foto's te verzamelen 1700 [wnt] <Latijn |
| album grammofoonplaat of cd 1974 [R75] <Engels |
| albumine in water oplosbaar eiwit 1847 [kku] |
| alcalde burgemeester 1695 [Schimpdicht op Jacob van Zuylen van Nyevelt] <Spaans {3.2} |
| alcazar burcht 1855 [Kramers, Geographisch Wrdb.] <Spaans {3.2} |
| alchemie goudmakerij, primitieve scheikunde 1556 [wnt Suppl] <me Latijn |
| alcohol kleurloze vloeistof 1770 [wnt Suppl] <modern Latijn |
| alcoholica alcoholische dranken 1922 [wnt] <modern Latijn {4.1.6} |
| alcomobilist autobestuurder onder invloed 1993 [De Coster 1999] |
| al dente beetgaar (van deegwaren) 1984 [Blue Band Basiskookboek] <Italiaans {3.2} |
| alert bijdehand 1751 [wnt] <Frans |
| alexandrijn versvorm 1832 [Lulofs, Lessen over de Redekunst i, 179] <Frans |
| alexie woordblindheid 1910 [kwt] |
| alfa eerste letter van het Griekse alfabet 1560 [wnt Suppl] <Grieks {3.2} |
| alfabet letters van een spellingsysteem 1484 [Claes] <Latijn |
| alfanumeriek zowel met letters als cijfers werkend 1969 [Dijkman, Computer-abc 56] |
| alg wier 1663 [Claes] <Duits |
| algebra letterrekening 1612 [wnt Suppl] <me Latijn |
| algemeen* gemeenschappelijk, universeel 1562 [Dict. Tetraglotton 328C] |
| algoritme rekenschema 1734 [HubWes] |
| alias bijwoord: ook wel genaamd 1391 [Claes Tw. 9] <Latijn |
| alibi het aanwezig-zijn elders 1510 [wnt] <Latijn |
| alikruik slak 1634 [wnt] <? {3.5} |
| alimentatie toelage voor levensonderhoud van bloed- of aanverwanten 1737 [wnt] <Frans |
| alinea nieuwe regel 1838 [wnt] <Frans |
| alk steltloper 1763 [hou i, 5, 81] <Deens of Noors {3.2} |
| alkali hydroxide van een alkalimetaal 1583 [Claes Tw. 12] <me Latijn |
| alkoof klein vertrekje 1708 [wnt] <Frans |
| Allah naam van God bij de moslims 1686 [wnt verwoedheid] <Arabisch {3.2} |
| allee laan 1513 [wnt] <Frans |
| allee tussenwerpsel: komaan 1654 [wnt] <Frans {4.3} |
| alleen* bijwoord: zonder gezelschap 1240 [Bern.] |
| alleenstaande* vrijgezel 1984 [gvd] {3.1/4.1.4} |
| allegaar* onbepaald voornaamwoord 1236 [cg i 1, 24] {4.2} |
| allegorie zinnebeeldige voorstelling 1460-1470 [Latijns-Middelnederlands Vocabularius, hs. 19.590 Brussel] <Frans |
| allegretto bijwoord: levendig 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| allegrissimo in de muziek: zeer snel 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| allegro bijwoord: vrolijk 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| allehens onbepaald voornaamwoord 1871 [Calisch, Nieuw Volledig Engelsch-Nederlandsch Wrdb. i] <Engels {4.2} |
| alleluja tussenwerpsel: lofkreet 1330 [mnw] <Latijn {4.3} |
| allemaal* onbepaald voornaamwoord 1287 [cg NatBl] {4.2} |
| allemachtig* tussenwerpsel: uitroep van verwondering 1878-1881 [wnt] {4.3} |
| allemande een dans 1824 [wei] <Frans {4.1.15} |
| allengs* bijwoord van tijd: langzamerhand 1615 [wnt] {3.1} |
| allergeen allergie veroorzakende stof 1910-1914 [Bauwens] |
| allergie overgevoeligheid voor bepaalde stoffen 1910 [Claes Tw. 12] <Duits |
| allerhande* onbepaald voornaamwoord 1201-1225 [cg ii 1 Floyris] {4.2} |
| allerlei onbepaald voornaamwoord 1400 [mnw] {4.2} |
| alles* onbepaald voornaamwoord 1599-1607 [Claes] {4.2} |
| alliage verbinding 1862 [wnt] <Frans |
| alliantie bondgenootschap 1451 [hws] <Frans |
| allicht* bijwoord van modaliteit: zeker wel 1749 [wnt relatie] |
| alligator krokodilachtige 1734 [wnt] <Engels {3.2} |
| all-in alles, iedereen 1971 [R75] <Engels |
| alliteratie stafrijm 1824 [wei] <Frans |
| allocatie toewijzing 1961 [gvd] <Frans {3.2} |
| allochtoon niet-inheems 1920 [wnt allo-] |
| allochtoon buitenlander 1971 [Burger en De Jong 182] {4.4} |
| |
| |
| allocutie toespraak 1654 [wnt] <Latijn |
| allooi innerlijk gehalte 1360 [Pauw, Voorgeboden der stad Gent 78] <Frans |
| allopathie geneeswijze met tegenwerkende geneesmiddelen 1832 [wei] <Duits |
| allotropie het voorkomen van stoffen in andere toestanden 1872 [gvd] |
| allottava met een octaaf verschil 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| allround in alle opzichten bedreven 1924 [Aanv wnt] <Engels |
| alluderen zinspelen op 1561 [Mak] <Latijn |
| allure houding 1824 [wei] <Frans |
| allusie zinspeling 1654 [wnt] <Frans |
| alm bergweide 1876 [Bos, Beknopt leerboek der aardijkskunde 34, 38] <Duits |
| almachtig* onbeperkt in macht 776-800 [cg ii 1 Utr. doopbelofte] {2.5/5} |
| almanak kalenderboekje 1401-1450 [hws] <me Latijn |
| aloë plantengeslacht 1240 [Bern.] <Latijn |
| aloen-aloen stadsplein 1851 [Van Doren, Reis naar Nederlands Oost-Indië] <Indonesisch {3.1/3.2} |
| alpaca hoefdier 1807 [wnt Suppl] <Spaans {3.2/4.1.3} |
| alpaca legering 1879 [wnt] <Duits |
| alpino baret 1938 [wnt] {3.3/4.1.9} |
| alruin mandragora 1226-1250 [cg ii 1 Pl.gloss.] <Duits |
| als* onderschikkend voegwoord 1200 [cg ii 1 Servas] {1.2.5/4.2} |
| alsjeblieft, alstublieft* tussenwerpsel: verzoek 1721 [wnt] {4.3} |
| alsmaar bijwoord van tijd: voortdurend 1928 [Vd Sijs 1996] <Jiddisch {3.2/4.1.7} |
| alsmede* nevenschikkend voegwoord 1672 [wnt] {4.2} |
| alt lage vrouwenstem 1795 [wnt] <Duits {3.2/4.1.16} |
| altaar offertafel 1200 [cg ii 1 Servas] <Latijn |
| alteratie verandering 1528 [Vorstermanbijbel] <Frans |
| altereren veranderen 1351-1400 [hws] <Frans |
| alternatie afwisseling 1654 [wnt] <Frans |
| alternatief elkaar afwisselend 1544 [wnt] <Frans |
| alterneren afwisselen 1553 [Van Mussem] <Frans |
| althans* bijwoord van modaliteit 1642 [wnt] {3.1} |
| althans* onderschikkend voegwoord 1715 [wnt] {4.2} |
| altijd* bijwoord van tijd: voortdurend 1248-1271 [vmnw] {4.1.7} |
| altimeter hoogtemeter 1847 [kku] |
| altoos* bijwoord van tijd: altijd 1200 [cg ii 1 Servas] {3.1} |
| altruïsme onbaatzuchtigheid 1898 [wnt] <Frans |
| aluin dubbelzout 1240 [Bern.] <Frans |
| aluminium chemisch element 1835 [wnt] <modern Latijn |
| alvast* bijwoord van tijd: voorlopig 1784-1785 [wnt] {4.1.7} |
| alveolair bij de tandkassen gevormd (van spraakklanken) 1847 [kku] |
| alvleesklier* pancreas 1856-1859 [wnt] {1.2.4} |
| alvorens* onderschikkend voegwoord 1674 [wnt] {4.2} |
| alzheimer een bepaalde ziekte 1919 [Picarta: titel van R. Tumbelaka] |
| ama alleenstaande minderjarige asielzoeker 1993 [De Coster 1999] <L {3.4} |
| amabile lieflijk 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| amalgaam legering 1636 [Secreeten van Alexis Piemontois, 204] <me Latijn |
| amandel steenvrucht met eetbare pit 1251 [Claes Tw. 9] <Latijn {4.1.2} |
| amandelpers lekkernij 1746 [wnt Suppl] {1.2.4/4.1.6} |
| amanuensis schrijver, helper 1615 [wnt] <Latijn |
| amaril polijststeen 1567 [wnt Suppl] <Frans |
| amaryllis sierplant 1780 [wnt] <modern Latijn |
| amateur beoefenaar uit liefhebberij 1654 [wnt] <Frans |
| amazone strijdbare vrouw 1582 [wnt] <Latijn |
| amazone sierlijke paardrijdster 1867 [wnt] <Frans |
| ambacht handwerk 772-776 [Claes] <Keltisch {2.3/3.2} |
| ambassade gezantschapsgebouw 1878 [wnt] <Frans |
| ambassadeur gevolmachtigd gezant 1416 [hws] <Frans |
| amber barnsteen, harssoort 1516 [wnt Suppl] <Frans |
| ambiance sfeervolle omgeving 1959 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| ambiëren dingen naar 1619 [wnt] <Frans |
| ambigu dubbelzinnig 1666 [wnt duister] <Frans |
| ambiguïteit dubbelzinnigheid 1654 [wnt] <Frans |
| ambitie eerzucht 1555 [wnt reverentie] <Frans |
| |
| |
| ambivalent twee waarden hebbend 1934 [wnt] <Duits |
| ambrosia godenspijs 1561 [wnt] <Latijn |
| ambt openbare, hogere betrekking 1580 [wnt Suppl] <Duits |
| ambulance ziekenauto 1910-1914 [Bauwens] <Frans {4.1.10} |
| ambulant steeds op weg, zonder vaste standplaats 1805 [wnt] <Frans {3.2} |
| amechtig* sterk hijgend 1574 [wnt Suppl] |
| amelkoren spelt, tarwe 1567 [Junius 126b] {4.1.2} |
| amen slotwoord van gebeden, tussenwerpsel 1001-1050 [cg ii 1, 118] <Latijn {4.3} |
| amendement wijzigingsvoorstel 1849 [wnt beraadslaging] <Frans |
| amenderen verbeteren 1862 [wnt] <Frans |
| amenorroe uitblijven van menstruatie 1847 [kku] |
| americium chemisch element 1961 [gvd] <modern Latijn |
| amethist kwarts 1240 [Bern.] <Latijn |
| ametropie afwijking van het normale zien 1886 [kku] |
| ameublement bij elkaar horende meubels 1707 [wnt] <Frans {4.1.9} |
| amfetamine stimulerend middel 1968 [R75] <Engels {4.1.6} |
| amfibie periodiek in het water levend dier 1698 [wnt menigte] <Latijn |
| amfibrachys een versvoet 1824 [wei] <Grieks {3.2} |
| amfitheater rond, oplopend theater 1658 [mey] <Latijn {3.2} |
| amfoor kruik 1873 [wnt twee] <Latijn |
| amicaal vriendschappelijk 1782 [wnt] <Frans |
| amice vriend 1654 [wnt] <Latijn |
| amigocratie bestuur d.m.v. vriendjespolitiek 1987 [De Coster 1999] |
| aminozuur organische verbinding die zowel amino- als carboxylgroep bevat 1935 [wnt anaconda Suppl] |
| ammehoela tussenwerpsel: nooit van mijn leven! 1928 [Sanders 1993] {4.3} |
| ammonia oplossing van ammoniak in water 1831 [wnt] |
| ammoniak verbinding van stikstof en waterstof 1562 [Claes Tw. 9] <Latijn |
| ammoniet fossiele schelp 1771 [hou i, 16, 415] |
| ammunitie schietvoorraad 1576 [Schulten Tw. 9] <Frans {4.1.14} |
| amnesie geheugenverlies 1847 [kku] <modern Latijn |
| amnestie generaal pardon 1610 [wnt] <Frans |
| amoebe slijmdiertje 1858 [wnt] <modern Latijn |
| amogger asielzoeker met onacceptabel gedrag 1999 [nrc-h 10/2/2001] <L {3.4} |
| amok razernij 1622 [wnt] <Indonesisch {3.2} |
| amontillado sherry 1910 [E.A. Poe, Een tiental verhalen, xxi] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| amorette liefdesgodje, cupidootje 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| amorf vormloos 1856 [wnt] <modern Latijn {1.2.6} |
| amoroso teder 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| amoureus verliefd 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| amoveren verwijderen 1553 [wnt] <Latijn |
| ampel omstandig 1566 [wnt] <Frans |
| amper* bijwoord van hoedanigheid: ternauwernood 1771 [Claes] |
| ampère eenheid van elektrische stroomsterkte 1887 [wnt] <Frans |
| ampersand bepaald typografisch teken 1992 [gvd] <Engels |
| ampex beeldband 1970 [Recht voor raap] <Engels {4.1.17} |
| amplificeren vergroten 1553 [wnt] <Latijn |
| amplitudo schommeling, slingerwijdte 1769 [wnt] <Latijn |
| ampul buisje met injectievloeistof 1933 [wnt Suppl] <Latijn {1.2.4} |
| amputatie afzetting van lichaamsdeel 1553 [wnt] <Frans |
| amputeren (lichaamsdeel) afzetten 1553 [wnt] <Frans |
| amsterdammertje* paaltje tegen parkeren op de stoep 1974 [Aanv wnt] {1.2.5/3.1} |
| amulet talisman 1669 [Claes] <Frans |
| amusant vermakelijk 1824 [wei] <Frans |
| amuse-gueule hapje bij het aperitief 1992 [gvd] <Frans {3.2/4.1.6} |
| amusement vermaak 1721 [wnt] <Frans |
| amuseren vermaken 1593 [wnt] <Frans |
| anaal m.b.t. de anus 1923 [wnt] <Frans |
| anabaptist wederdoper 1534 [wnt] <Frans {4.1.8} |
| anabool opbouw van eiwit bevorderend 1973 [Aanv wnt] <Grieks {3.2} |
| anachronisme fout m.b.t. tijdrekening 1734 [wnt] <Frans of Latijn |
| anaconda slang 1847 [kku] <Engels |
| anaëroob zonder zuurstof plaatsvindend of levend 1909 [wnt reincultuur] |
| anafylaxie vorm van allergie 1948 [kwt] |
| anagram letterkeer 1654 [wnt] <Frans |
| anakoloet niet-lopende zin 1847 [kku] <Grieks {3.2} |
| |
| |
| analgesie gevoelloosheid 1734 [HubWes] <modern Latijn |
| analgeticum pijnstiller 1910-1914 [Bauwens] <modern Latijn |
| analoog overeenkomstig 1824 [wei] <Frans |
| analyse ontbinding 1806 [wnt Suppl] <Frans {3.2} |
| analyseren een analyse toepassen op 1635 [wnt] |
| analyticus die analyseert 1847 [kku] <me Latijn |
| anamnese het terugroepen in de herinnering 1824 [wei] <Latijn |
| anamorfose vertekende figuur die in gebogen spiegel normaal beeld oplevert 1734 [HubWes] <Frans |
| ananas vrucht 1596 [wnt] <Spaans {3.2/4.1.2} |
| anapest versvoet 1821 [wnt] <Latijn |
| anarchie regeringloosheid, wanorde 1584 [wnt] <Frans |
| anathema vervloeking 1532 [wnt] <Latijn |
| anatomie ontleedkunde 1553 [Vd Werve] <Frans of Latijn |
| anchorman vaste presentator 1988 [De Coster 1999] <Engels |
| anciënniteit ouderdom in rang 1764 [wnt] <Frans |
| andante bijwoord: rustig voortgaande 1795 [wnt] <Italiaans {3.2} |
| andantino bijwoord: rustig voortgaande 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| ander* telwoord: de tweede, niet dezelfde 701-800 [Lex Salica] {2.2/4.2} |
| ander* onbepaald voornaamwoord 1285 [cg Rijmb.] {4.2} |
| anderhalf* telwoord 1272 [cg i 1, 211] {4.2} |
| anders* bijwoord van modaliteit: op andere wijze 1201-1225 [cg ii 1 Floyris] {3.1} |
| andijvie plant, groente 1351-1400 [hws] <me Latijn {4.1.6} |
| andreaskruis liggend kruis 1857 [wnt sint] |
| androgeen leidend tot mannelijke ontwikkelingsvormen 1961 [gvd] |
| androgyn hermafrodiet 1601 [wnt verpottenbakken] <Frans |
| anekdote amusant verhaal 1800 [wnt wijzen] <Frans {3.2} |
| anemie bloedarmoede 1669 [wnt] <modern Latijn |
| anemoon plantengeslacht 1593 [wnt Suppl] <Latijn |
| anencefalie deels ontbreken van hersenen 1886 [kku] |
| anesthesie gevoelloosheid 1663 [mey] <Latijn |
| angehaucht tenderend naar 1992 [gvd] <Duits {3.2} |
| angel* haak, hengel 1276-1300 [cg ii 1, 2] {1.2.3/3.1} |
| angelus drieledig gebed 1728 [Marin, Compleet Fransch en Nederduitsch wrdb.] <Latijn |
| angina keelziekte 1553 [wnt] <Latijn |
| angioom vaatgezwel 1912 [kku] |
| anglaise dans 1832 [wei] <Frans {4.1.15} |
| anglicaan lid van de anglicaanse Kerk 1871 [Calisch, Nieuw Volledig Engelsch-Nederlandsch Wrdb.] <Engels {4.1.8} |
| anglicisme uit het Engels overgenomen woord of uitdrukking, in strijd met het eigen taalgebruik 1824 [wnt] <Frans of Latijn |
| anglofiel voorliefde voor Engels of Engelsen tonend 1886 [kku] |
| angora wol 1821 [wnt] <Frans {4.1.9} |
| angorakat kattensoort 1770 [Papillon] {4.1.3} |
| angst* vrees 901-1000 [cg wps Gloss.] |
| angstgegner tegenstander van wie men vaak verliest 1991 [De Coster 1999] <Duits {3.2} |
| angsthaas bangerd 1984 [gvd] <Duits {1.2.1/3.2} |
| ångströmeenheid eenheid voor kleine golflengten 1950 [gvd] |
| ani-ani rijstmesje 1880 [F. Bruins, Het Wereldrond iii, 78] <Indonesisch {3.1/3.2} |
| anijs plant 1240 [Bern.] <Frans |
| aniline grondstof voor kleurstoffabricage 1856 [wnt] <Duits |
| animaal dierlijk 1568 [wnt] <Frans |
| animatie activering 1657 [wnt] |
| animatie bewegend beeld 1984 [gvd] <Engels |
| animato levendig 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| animator hij die stimuleert 1924 [wnt] <Engels |
| animeermeisje meisje dat in nachtclubs klanten verleidt tot consumeren 1948 [wnt] <Duits {3.2/4.1.13} |
| animeren opwekken 1451-1500 [hws] <Frans |
| animisme opvatting dat alle dingen een ziel hebben 1873 [wnt] |
| animo opgewektheid 1836 [wnt] <Italiaans {3.2} |
| animositeit vijandigheid 1660 [wnt] <Frans |
| animoso bezield 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| anion negatief geladen ion 1912 [kku] |
| anisette likeur uit anijszaad 1866 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| anjer plantengeslacht 1554 [Dod.] |
| ankeiler covertekst, intro 1986 [De Coster 1999] <Duits {3.2} |
| anker gestel om schip vast te leggen 1240 [Bern.] <Latijn |
| |
| |
| anker inhoudsmaat 1330 [Claes] <me Latijn |
| anklet korte sok 1955 [Stoop] <Engels {3.2} |
| annalen jaarboeken 1553 [wnt] <Latijn |
| annex aangrenzend 1562 [wnt] <Latijn |
| annexatie inlijving 1870 [wnt] <Frans |
| annexeren inlijven 1859 [wnt Suppl] <Frans |
| anno bijwoord van tijd: in het jaar 1513 [wnt verponding] <Latijn {4.1.7} |
| annonceren aankondigen 1669 [wnt] <Frans |
| annotatie aantekening 1634 [wnt Suppl] <Frans of Latijn |
| annoteren aantekenen 1510 [wnt] <Frans of Latijn |
| annuïteit jaarlijkse uitkering 1736 [wnt] <Frans |
| annuleren vernietigen 1344 [Moors 286, 39] <Frans |
| anode positieve elektrode 1862 [wnt] |
| anomalie onregelmatigheid 1824 [wei] <Frans |
| anoniem naamloos 1824 [wei] <Frans |
| anonymus een ongenoemde 1721 [wnt] <me Latijn |
| anorak windjak 1961 [gvd] <Engels {3.2} |
| anorexie gebrek aan eetlust 1663 [mey] <Latijn |
| anorganisch niet-levend 1860 [wnt] |
| anorgasmie het ontbreken van orgasme 1961 [gvd] <Frans {3.2} |
| ansicht prentbriefkaart 1912 [kku] <Duits {1.4} |
| ansjovis beenvis 1518 [wnt Suppl] <Spaans {3.2} |
| antagonist tegenstander 1689 [wnt] <Frans |
| antecedent voorafgaand feit 1862 [wnt] <Frans |
| antedateren voorzien van vroegere dagtekening 1668 [wnt Suppl] <Frans |
| antediluviaal m.b.t. de tijd vóór de zondvloed 1872 [gvd] |
| antenne draad voor het zenden en ontvangen van elektromagnetische golven 1906 [wnt Suppl] <Italiaans {3.2} |
| anthologie bloemlezing 1769 [wnt] <Frans |
| anti voorzetsel 1824 [wei] <Grieks {3.2/4.2} |
| antibioticum microbedodend middel 1924 [gvd] <modern Latijn |
| antichambre wachtkamer 1650 [wnt] <Frans |
| anticipatie het vooruitgrijpen 1502 [hws] <Frans |
| anticiperen vooruitlopen op 1784 [wnt] <Frans |
| anticlimax teleurstellende afloop 1847 [kku] |
| anticonceptie het verhinderen van bevruchting 1953 [Aanv wnt] |
| antidotum tegengif 1608 [wnt ruit] <Latijn |
| antiek afkomstig uit de Griekse of Romeinse Oudheid, afkomstig uit oude tijden 1553 [Vd Werve] <Frans |
| antifoon beurtzang, liturgisch vers 1240 [Bern.] <me Latijn |
| antigeen stof die in organisme tegengif vormt 1950 [gvd] |
| antilope herkauwer 1622 [wnt] <Frans {4.1.3} |
| antimakassar kleedje over rugleuning 1856 [Sanders 1995] <Engels |
| antimonium chemisch element 1544 [wnt Suppl] <me Latijn |
| antipasto voorgerecht 1968 [wp voor de vrouw] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| antipathie afkeer jegens iemand 1604 [wnt] <Frans |
| antipode tegenvoeter 1613 [wnt] <Latijn |
| antipyrine geneesmiddel tegen koorts 1891 [Sijthoffs wrdb. voor kennis en kunst] <Duits |
| antiqua Latijnse drukletter 1843 [wnt] <Latijn |
| antiquaar handelaar in oude boeken 1870 [wnt] <Duits {4.1.13} |
| antiquair handelaar in oude kunst 1660 [wnt] <Frans {4.1.13} |
| antiquiteit voorwerp uit vroeger tijd 1561 [Mak] <Frans |
| antisepsis ontsmetting 1910 [kwt] <modern Latijn |
| antithese tegenstelling 1773 [wnt] <Frans |
| antoniem tegengesteld van betekenis 1912 [kku] <Frans |
| antonomasia naamsverwisseling 1654 [mey] <Grieks {3.2} |
| antraciet steenkoolsoort 1832 [wei] <Frans |
| antrax miltvuur 1871 [wnt anthrax Suppl] <Latijn |
| antropofaag menseneter 1824 [wei] <Latijn |
| antropoïde mensachtig 1986 [wnt welving] <Frans |
| antropologie natuurkennis van de mens 1734 [wnt] |
| antropomorf mensvormig 1859 [wnt] <Frans |
| antroposofie een bepaalde levensleer 1933 [wnt anthropo-] |
| antwoord* bescheid 1100 [Willeram] |
| antwoordapparaat telefoonbeantwoorder 1979 [Wijnands&Ost] {4.1.17} |
| anus aars 1833 [wnt visch] <Latijn {3.2/4.4} |
| aoristus werkwoordstijd 1638 [Ruijs] <Latijn |
| aorta lichaamsslagader 1663 [mey] <modern Latijn {3.2} |
| apart afgescheiden 1498 [hws] <Frans |
| apartheid rassenscheiding 1961 [gvd] <Afrikaans {3.2} |
| apathie ongevoeligheid 1824 [wei] <Frans |
| apekool onzinpraat 1763 [wnt pluizen i] |
| |
| |
| apenstaart(je) typografisch teken, at-sign 1981 [Mini/micro computer okt. 9, 69] |
| apepsie onvoldoende spijsvertering 1734 [HubWes] <Frans |
| aperitief drank voor de maaltijd 1895 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| apert duidelijk 1401-1450 [mnw] <Latijn |
| apestoned erg onder invloed van drugs 1979 [De Coster 1999] {4.4} |
| apex top 1834 [wnt vlakte] <Latijn |
| apicultuur bijenteelt 1929 [kwt] |
| apin* wijfjesaap 1451-1500 [mnw] |
| aplomb doortastendheid 1847 [wnt Suppl] <Frans |
| apneu tijdelijke ademstilstand 1669 [mey] <modern Latijn |
| apocope wegval van een eindletter(greep) 1550 [wnt Suppl] <Latijn |
| apocrief niet als gezaghebbend erkend 1599 [wnt Suppl] <Latijn |
| apodictisch onweerlegbaar 1799 [wnt Suppl] <Duits |
| apologetisch verdedigend 1824 [wei] <Duits |
| apologie verdediging 1567 [wnt Suppl] <Frans of Latijn |
| apoplexie beroerte 1553 [wnt Suppl] <Frans |
| apostel Godsgezant 1240 [Bern.] <Latijn {4.1.8} |
| a posteriori bijwoord: achteraf gedacht 1824 [wei] <Latijn |
| apostille kanttekening op akte 1351-1400 [mnw] <Frans |
| apostolaat apostelambt 1847 [wnt] <Latijn |
| apostolisch m.b.t. de apostelen 1495 [wnt Suppl] <Latijn |
| apostrof weglatingsteken 1550 [wnt] <Frans |
| apotheek geneesmiddelenwinkel 1265-1270 [cg Lut.K] <me Latijn {3.2} |
| apotheker geneesmiddelenbereider en -verkoper 1513 [wnt Suppl] <Frans {4.1.13} |
| apotheose vergoddelijking 1769 [wnt] <Frans |
| apparaat toestel, mechanisch hulpmiddel 1862 [wnt] <Frans |
| apparatsjik bureaucraat 1984 [gvd] <Russisch {3.2} |
| apparatuur samenstel van apparaten 1933 [wnt] <Duits |
| appartement wooneenheid 1687 [wnt] <Frans |
| appassionato hartstochtelijk 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| appel* vrucht 1146 [Künzel] {2.3/4.1.2} |
| appèl beroep, verzet 1336-1339 [mnw] <Frans |
| appelflap* appelgebak 1919 [wnt flap iii] {4.1.6} |
| appelflauwte lichte flauwte 1646 [wnt] |
| appellant iem. die in hoger beroep gaat 1467-1490 [hws] <Frans |
| appelleren in hoger beroep gaan 1281 [cg i 1, 564] <Frans |
| appelsap* drank van appels 1562 [wnt] {4.1.6} |
| appelsien zuidvrucht 1676 [Sanders 1995] {4.1.2} |
| appendicitis blindedarmontsteking 1901 [kui] <modern Latijn |
| appendix aanhangsel 1538 [wnt uitp(anden)] <Latijn |
| appetijt eetlust 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| appetizer kleine consumptie om de eetlust te stimuleren 1984 [gnn] <Engels {4.1.6} |
| appiekim tussenwerpsel: Bargoens: in orde! 1974 [Endt] {4.3} |
| applaudisseren in de handen klappen 1794 [wnt] |
| applaus handgeklap 1859 [wnt] <Latijn |
| applicatie toediening, toepassing 1595 [wnt] <Frans {1.2.3} |
| applicatie computerprogramma voor bepaalde toepassing 1981 [Mini/micro computer okt. 9, 9] <Engels {1.2.3} |
| applicatuur vingerzetting 1824 [wei] <Duits {3.2} |
| apporteren terugbrengen 1650 [wnt Suppl] <Frans |
| appositie bijstelling 1650 [mey] <Latijn |
| appreciatie schatting, waardering 1553 [wnt] <Frans |
| appreciëren op of naar waarde schatten 1553 [wnt] <Frans |
| approach benadering 1948 [De Vooys] <Engels |
| approbatie goedkeuring 1515 [hws] <Frans |
| apraxie storing van gerichte bewegingen 1946 [Jongbloed, Overzicht physiologie van den mensch 218] <Frans |
| april vierde maand 1240 [Bern.] <Latijn {4.1.7} |
| a prima vista bijwoord: van het blad (zingen of spelen) 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| a priori bijwoord: vooraf 1658 [mey] <Latijn |
| à propos tussenwerpsel: wat ik wilde zeggen 1704 [wnt] <Frans {4.3} |
| apsis halfronde uitbouw in kerken 1858 [wnt koor] <Latijn {3.2} |
| aquaduct waterleiding op een gemetselde boog 1599 [wnt] <Latijn {3.2} |
| aqualong luchtreservoir 1963 [Aanv wnt] <Engels |
| aquamarijn zeegroene edelsteen 1824 [wei] <Latijn |
| aquaplaning glijden over nat oppervlak 1968 [kwt] <Engels |
| |
| |
| aquarel schilderij in waterverf 1872 [gvd] <Frans |
| aquarium bak voor waterdieren 1769 [wnt] <Latijn |
| aquatint prentdrukprocédé 1872 [gvd] <Italiaans {3.2} |
| aquavion draagvleugelboot 1960 [wp jaarboek 1960] <Frans {3.2/4.1.11} |
| aquavit Scandinavische sterkedrank 1912 [wnt whisky] <Deens, Noors of Zweeds {3.2/4.1.6} |
| ar door paarden over sneeuw voortgetrokken slee 1832 [wnt Suppl] {1.2.4/4.1.10} |
| ara papegaaiachtige 1630 [Van Donselaar Woordenaar 1, 1] <Spaans {3.2} |
| arabesk versiering 1558 [wnt] <Frans |
| arak rijstbrandewijn 1598 [De Jonge ii, 40] <Indonesisch {3.2/4.1.6} |
| arbeid* inspanning 901-1000 [wps] |
| arbeidsloon* vergoeding 1311 [tntl 1943, 40] {3.1} |
| arbeidsvitaminen muziek die het werk en de werklust bevordert 1950 [Van Gelder 1993] {4.1.16/4.4} |
| arbiter scheidsrechter 1488 [hws] <Frans |
| arbitraal scheidsrechterlijk 1494-1512 [hws] <Frans |
| arbitrage bemiddeling 1503 [wnt] <Frans |
| arbitrair willekeurig 1503 [wnt] <Frans |
| arboretum bomentuin 1768 [wnt] <Latijn |
| arcade boogstelling 1618 [wnt] <Frans |
| arcadisch landelijk, idyllisch 1647 [wnt] |
| arcato met de strijkstok te doen 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| arceren lijnen trekken 1604 [wnt Suppl] <Frans |
| archaïsch m.b.t. oud tijdperk 1913 [wnt] <Frans |
| archeologie oudheidkunde 1824 [wei] |
| archetype oerbeeld 1768 [wnt] <Latijn |
| archief verzameling van geschreven stukken 1462 [wnt Suppl] <Latijn |
| archipel eilandengroep 1728 [Marin, Compleet Fransch en Nederduitsch wrdb.] <Frans |
| architect bouwmeester 1553 [wnt] <Frans |
| architraaf hoofdbalk 1553 [wnt] <Italiaans {3.2} |
| archivaris die zorgt voor een archief 1763 [wnt] <modern Latijn |
| arctisch noordpool- 1740 [wnt] <Latijn |
| ardente vurig 1839 [Natan] <Italiaans {3.2} |
| are vierkante decameter 1808 [wnt] <Frans {3.2} |
| areaal gebied 1918 [wnt] <me Latijn |
| areka soort palm 1596 [wnt] <Portugees {3.2} |
| arena middendeel in amfitheater 1661 [wnt] <Latijn {3.2} |
| arend* roofvogel 1285 [cg Rijmb.] {1.2.4} |
| areometer vochtweger 1768 [wnt] <Frans |
| argeloos onschuldig 1794 [wnt] <Duits |
| arglist* boze bedoeling 1276 [vmnw] |
| argon chemisch element 1910 [kwt] |
| argot boeventaal 1847 [wnt] <Frans |
| argument bewijsgrond 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| argumentatie bewijsvoering 1573 [wnt] <Frans |
| argumenteren bewijsgronden aanvoeren 1553 [Van Mussem] <Frans |
| argwaan verdenking 1599 [Kil.] <Duits |
| aria zangstuk 1754 [wnt] <Italiaans {3.2} |
| ariary munteenheid van Madagaskar 1978 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Malagasi {4.1.12} |
| arioso gezang met vrije melodie 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| aristocraat lid van adellijke oligarchie 1782 [wnt] <Frans |
| aristocratie regering van de besten 1583 [wnt] <Frans |
| aritmetica rekenkunde 1591 [wnt Suppl] <Latijn |
| ark woonschuit 1642 [wnt ark ii] <Latijn {4.1.11} |
| arm* lichaamsdeel 901-1000 [wps] {3.1} |
| arm* behoeftig 901-1000 [wps] |
| armada oorlogsvloot 1588 [wnt] <Spaans {3.2/4.1.11} |
| armadil tandarm zoogdier 1596 [Van Donselaar Tw. 13] <Spaans {3.2} |
| armageddon plaats waar demonen zich verzamelen 1637 [Statenvertaling] <Latijn |
| armagnac alcoholhoudende drank 1891 [Sijthoffs wrdb. voor kennis en kunst] <Frans {4.1.6} |
| armatuur draagconstructie 1665 [wnt] <Frans |
| armborst soort van boog 1285 [cg Rijmb.] {4.1.14} |
| armee leger 1350 [mnw] <Frans {4.1.14} |
| armoede* gebrek 901-1000 [wps] |
| armoedzaaier* zeer arm persoon 1901 [wnt] |
| armoriaal wapenboek 1710 [wnt wapen] <Frans |
| armzalig pover 1669 [wnt Suppl] <Duits |
| aroma geur 1869 [wnt ysop(e)] <Latijn |
| aronskelk plantengeslacht 1836 [wnt] |
| arpeggio na elkaar laten klinken van tonen die tegelijk klinkend zijn geschreven 1795 [wnt] <Italiaans {3.2} |
| arrangeren schikken 1669 [wnt] <Frans |
| |
| |
| arrenbie computersoulvariant 1997 [Oor 7] <L {3.4/4.1.16} |
| arrenslee door paarden over sneeuw voortgetrokken slee 1740 [wnt Suppl] {1.2.4/4.1.10} |
| arrest hechtenis 1308-1346 [mnw] <Frans |
| arrestatie inhechtenisneming 1445 [hws] <Frans |
| arresteren in hechtenis nemen 1276-1300 [cg i 1, 19] <Frans |
| arrivé iem. die een positie in de maatschappij veroverd heeft 1919 [kwt] <Frans |
| arrivederci tussenwerpsel: afscheidsgroet 1992 [gvd] <Italiaans {3.2/4.3} |
| arriveren aankomen 1240 [Bern.] <Frans |
| arro arrogant persoon 1986 [Sanders 1999] {1.2.4/4.4} |
| arrogant verwaand 1553 [wnt] <Frans |
| arrondissement onderdeel van ambtsgebied 1795 [wnt] <Frans {3.2} |
| arsenaal bewaarplaats van wapens 1569 [Toll.] <Frans |
| arsenicum chemisch element 1552 [wnt] <Latijn |
| art deco artistieke stijl 1975 [wp] <Frans {3.2} |
| artefact door mensenhand gemaakt voorwerp 1824 [wnt] |
| arterie slagader 1553 [wnt] <Latijn {3.2} |
| arteriosclerose aderverkalking 1910-1914 [Bauwens] |
| articulatie spraakklankvorming 1824 [wnt] <Frans |
| articuleren duidelijk uitspreken 1568 [wnt] <Frans |
| artiest kunstenaar 1553 [Vd Werve] <Frans |
| artificieel kunstmatig 1566 [wnt Suppl] <Frans |
| artikel onderdeel van geschrift of verhandeling 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans of Latijn |
| artikel als grammaticale term: lidwoord 1576 [Ruijs] <Latijn |
| artillerie wapen van de landmacht, uitgerust met geschut 1550 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| artisjok plant 1573 [wnt] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| artisticiteit het artistiek zijn 1890 [wnt] |
| artistiek kunstvaardig 1864 [wnt] <Frans |
| art nouveau Jugendstil 1948 [wp] <Frans |
| artotheek instelling die kunst uitleent 1972 [Aanv wnt] |
| artritis gewrichtsontsteking 1734 [HubWes] <modern Latijn |
| artrografie het maken van röntgenfoto's van gewrichten 1990 [wp] |
| artroscopie onderzoek van de binnenzijde van gewrichten 1990 [wp] |
| artrose gewrichtsontsteking 1984 [gvd] <Frans {3.2} |
| arts geneesheer 1586 [wnt Suppl] <Duits {4.1.13/5} |
| artsenij geneesmiddel 1401-1450 [mnw] <Duits |
| as* verbrandingsresidu 901-1000 [cg wps Gloss.] |
| as* spil 1240 [Bern.] |
| as Romeinse munt 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Latijn |
| asbest delfstof 1782 [wnt] <Latijn |
| asceet iem. die zich op godsdienstige gronden beperkingen oplegt 1824 [wnt] <me Latijn {4.1.8} |
| ascendant teken van dierenriem dat op het moment van de geboorte boven de horizon komt 1557 [wnt Suppl] <Frans |
| ascendenten verwanten in opklimmende lijn 1546 [wnt] <Latijn |
| ascese onthouding 1832 [wnt] <Latijn |
| ascetisch m.b.t. ascese 1824 [wei] <Duits of Frans |
| ascorbinezuur vitamine C 1950 [gvd] |
| aseksueel geslachtloos 1906 [wnt] |
| aselect niet uitgekozen 1975 [wp] |
| asem* ingeademde lucht 1351-1400 [mnw] |
| asepsis wering van infectie 1912 [wnt] <modern Latijn |
| aseptisch bescherm(en)d tegen infectie 1847 [kku] |
| asfalt mineraal hars 1852 [wnt] <Frans {1.1} |
| asfyxie verstikking 1824 [wei] <modern Latijn |
| ashram leefgemeenschap van aanhangers van Indische religies 1992 [gvd] <Sanskriet |
| asiel toevlucht(soord) 1650 [wnt asyl Suppl] <Frans |
| asjemenou* tussenwerpsel: uitroep van verbazing 1950 [gvd] {4.3} |
| aso asociaal persoon 1987 [Kuitenbrouwer] {1.2.4} |
| asobot gezelschapsrobot 2000 [Sanders 2001] <Engels {4.1.18} |
| aspect aanzicht, uitzicht in de toekomst, verschijningsvorm 1842 [wnt] <Frans |
| asperge plant 1583 [Dod.] <Frans {4.1.6} |
| aspic vlees- of visgelei 1863 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| aspidistra plantengeslacht 1891 [Sijthoffs wrdb. voor kennis en kunst] <modern Latijn |
| aspirant aanzoeker 1824 [wnt] <Frans |
| aspiratie eerzucht 1857 [wnt Suppl] <Frans |
| aspireren met h uitspreken 1553 [Vd Werve] <Frans |
| aspireren haken naar 1553 [Vd Werve] <Frans |
| |
| |
| aspirine acetylsalicylzuur 1910 [kwt] <Duits {1.2.5} |
| assai vrij sterk 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| assegaai houten werpspies 1600 [wnt] <Engels {3.2} |
| assemblage het ineenzetten 1931 [wnt] <Frans |
| assemblee algemene vergadering 1669 [wnt] <Frans |
| assembleren samenvoegen 1948 [wnt] <Frans |
| assertief zelfbewust 1979 [wp jaarboek 1980] <Frans |
| assessment sollicitatieprocedure met praktijkoefeningen 1988 [De Coster 1999] <Engels |
| assessor bijzitter, helper 1567 [wnt] <Latijn |
| asset iets wat waarde vertegenwoordigt 1989 [Peptalk] <Engels |
| asshole klootzak 1990 [De Coster 1999] <Engels |
| assignatie aanwijzing 1536 [wnt] <Frans |
| assimilatie gelijkmaking 1658 [mey] <Frans |
| assimileren gelijkmaken 1650 [wnt] <Frans |
| assist beslissende voorzet bij balsport 1984 [gvd] <Engels |
| assistent helper 1535 [wnt] <Latijn |
| assistentie bijstand 1467-1490 [hws] <Frans of Latijn |
| assisteren bijstaan 1496 [hws] <Frans |
| associatie het samengaan 1537 [wnt] <Frans |
| associé compagnon 1816 [wnt] <Frans |
| associëren verbintenis aangaan 1600 [wnt] <Frans |
| assorteren naar soort bijeenzoeken 1624 [wnt] <Frans |
| assortiment gevarieerde voorraad 1702 [wnt] <Frans |
| assumptie het assumeren 1626 [wnt Suppl] <Latijn |
| assurantie verzekering 1530 [hws] <Frans |
| assureren verzekeren 1530 [hws] <Frans |
| astatisch zonder vaste stand 1872 [gvd] |
| astatium radioactief chemisch element 1975 [wp] <modern Latijn |
| aster plantengeslacht 1633 [Claes] <Latijn |
| asterisk sterretje 1824 [wnt] <Frans |
| asteroïde planetoïde 1863 [kku] <Frans |
| asthenie krachteloosheid 1824 [wnt] <modern Latijn |
| astigmatisch met onscherpe beeldvorming 1902 [wnt] |
| astma aamborstigheid 1538 [wnt] <Grieks {3.2} |
| astraal m.b.t. de sterren 1710 [wnt opheffen] <Latijn |
| astrakan bontsoort 1898 [wnt Suppl] <Frans |
| astringent samentrekkend 1663 [mey] <Latijn |
| astrologie sterrenkunde 1285 [cg Rijmb.] <Latijn |
| astronaut ruimtevaarder 1959 [Aanv wnt] <Engels |
| astronomie sterrenkunde 1285 [cg Rijmb.] <Latijn |
| asymmetrie ontbreken van symmetrie 1654 [wnt] <Frans |
| asymptoot lijn die nooit door kromme geraakt wordt 1775 [wnt] <Grieks {3.2} |
| asyndeton zinsverband zonder voegwoorden 1552 [wnt] <Grieks {3.2} |
| atalanta vlinder 1767 [wnt] |
| atavisme erfelijke terugslag 1886 [wnt] |
| ataxie spierstoring 1824 [wnt] <Latijn |
| atelier werkplaats 1808 [wnt] <Frans {3.2} |
| atheïsme godloochening 1608 [Van Meteren, Commentarien 77] <Frans of Latijn |
| atheneum schooltype 1962 [Vastgesteld met Mammoetwet van 1962] <Latijn {1.2.2} |
| atjar ingelegd zuur 1596 [Linschoten in Onze Taal 1997, 220] <Indonesisch {3.2/4.1.6} |
| atlas soort zijde 1530 [mnw] <Arabisch {3.2/4.1.9} |
| atlas boek met kaarten 1595 [Vd Sijs 1998, 89] |
| atlas bovenste halswervel 1690 [wnt Suppl] |
| atlas vlinder 1705 [Meriam, Metamorphosis insectorum Surinamensium] |
| atleet worstelaar, iem. die een lichaamssport beoefent 1769 [wnt] <Latijn |
| atletiek krachtsport 1889 [Ned. Voetbal en Athletiekbond] <Duits {4.1.18} |
| atmosfeer dampkring 1789 [wnt] <Frans |
| atol koraaleiland 1849 [wnt] <Maledivisch |
| atomair m.b.t. atomen 1935 [wnt] {3.3} |
| atonaal niet in een bepaalde toonaard gecomponeerd 1918 [wnt] |
| atonie weefselverslapping 1824 [wnt] |
| atoom kleinste deeltje 1826 [wnt] <Latijn |
| atoombom nucleaire bom 1945 [Burger en De Jong 117] <Engels {4.1.10/4.1.14} |
| atoomonderzeeër door kernenergie voortbewogen onderzeeboot 1984 [gvd] {4.1.11} |
| atoomreactor kernreactor 1961 [gvd] {4.1.10} |
| atrium centraal deel van Romeinse woning 1661 [wnt voorplaats] <Latijn {3.2} |
| atrofie onvoldoende voeding 1669 [wnt] <Latijn {1.2.4} |
| atropine vergiftig alkaloïde 1856 [wnt] |
| at-sign typografisch teken, apenstaart 1999 [gvd] <Engels |
| attachécase diplomatenkoffer 1974 [koe] <Engels |
| |
| |
| attachment bestand dat met een e-mail wordt meegezonden 1998 [nrc-h 17/11/98] <Engels |
| attaque beroerte 1895 [wnt] <Frans {4.4} |
| attaqueren aanvallen 1626 [wnt] <Frans |
| attenderen attent maken (op) 1940 [wnt] <Latijn |
| attenoje tussenwerpsel: uitroep van verbazing 1906 [moo] <Jiddisch {3.2/4.3} |
| attent oplettend 1513 [wnt Suppl] <Latijn |
| attentie aandacht 1540 [wnt Suppl] <Frans |
| attest getuigschrift 1786 [wnt] |
| attestatie formele getuigenverklaring 1537 [hws] <Frans |
| attesteren getuigen 1546 [wnt] <Frans |
| attitude houding 1735 [wnt] <Frans |
| attractie aantrekking(skracht) 1568 [wnt] <Frans |
| attractief aantrekkelijk 1824 [wnt] <Frans |
| attraperen betrappen 1551-1600 [Mak] <Frans |
| attribuut tot het wezen behorende eigenschap 1811 [wnt] <Frans {3.2} |
| atv arbeidstijdverkorting 1987 [De Coster 1999] <L {3.4} |
| au* tussenwerpsel: uitroep van pijn 1573 [wnt] {4.3} |
| a.u.b. tussenwerpsel: verzoek 1895 [wnt reüssite] <L {3.4/4.3} |
| aubade ochtendhulde met muziek 1616 [wnt] <Frans |
| aubergine komkommerachtige vrucht 1862 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| auctie verkoping bij opbod 1620 [wnt wezen ii] <Latijn |
| auctoriaal gepresenteerd door een alwetende verteller 1984 [gvd] <Duits {3.2} |
| audicien specialist voor audiologische apparatuur 1984 [gvd] |
| audiëntie officieel gehoor 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| audiovisueel op het gehoor en oog werkend 1961 [Aanv wnt] <Engels |
| auditeur-militair militaire officier van justitie 1600 [wnt auditeur] <Frans {4.1.14} |
| auditie niet-openbare muziekuitvoering 1916 [wnt] <Frans |
| auditor toehoorder 1650 [wnt wissewasje] <Latijn |
| auditorium gehoorzaal 1634 [wnt] <Latijn {3.2} |
| auditorium het gehoor 1834 [wnt] <Latijn |
| auerhaan hoendervogel 1763 [hou i, 5, 392] <Duits |
| augiasstal een bijna niet te redderen boel 1847 [wnt] |
| augurk kleine komkommer 1651 [wnt] <Nederduits {3.2/4.1.6} |
| augustijn monnik van de orde van Sint-Augustinus 1523 [wnt] <me Latijn {4.1.8} |
| augustijn typografische maat 1660 [wnt] |
| augustus achtste maand 1289 [cg i 1, 1378] <Latijn {4.1.7} |
| aula grote gehoorzaal 1864 [wnt Suppl] <Latijn |
| au pair jongere die in buitenland tegen kost en inwoning huishoudelijk werk doet 1986 [koe] |
| aura uitstraling van een persoon 1832 [wei] <Latijn |
| aureool stralenkrans 1824 [wnt] <Frans |
| aurora dageraad 1515 [wnt] <Latijn |
| auscultatie het beluisteren van de inwendige organen 1846 [wnt] <Frans |
| auspiciën voortekens 1628 [wnt] <Latijn |
| ausputzer vrije verdediger (bij voetbal) 1970 [Recht voor raap] <Duits {3.2} |
| austraal zuidelijk 1824 [wnt] <Frans |
| autarkie het in eigen behoefte voorzien 1669 [wnt] <Grieks {3.2} |
| auteur schepper, schrijver 1552 [wnt] <Frans |
| authentiek oorspronkelijk 1451 [hws] <Latijn |
| autisme op zichzelf gericht zijn 1919 [wnt] <Duits {3.2} |
| auto wagen 1899 [wnt auto Suppl] {1.2.4/4.1.10} |
| autobaan autosnelweg 1940 [wnt auto ii Suppl] <Duits {3.2} |
| autobiografie eigen levensbeschrijving 1809 [wnt] <Frans {3.2} |
| autochtoon de oorspronkelijke bevolking uitmakend 1832 [wnt] <Grieks {3.2} |
| autoclaaf papiniaanse pot 1847 [kku] <Frans |
| autocratie onbeperkte heerschappij 1799 [wnt] <Frans {3.2} |
| autocross veldrit voor auto's 1968 [kwt] <Engels {4.1.18} |
| autocue halfdoorlatende spiegel van de lens van een tv-camera die de tekst voor de spreker aanwijst 1984 [gvd] <Engels |
| autodafe ketterverbranding 1820 [wnt] <Portugees {3.2} |
| autodidact iem. die kennis heeft door eigen studie 1850 [wnt] <Latijn |
| autogeen zonder lasmiddel 1912 [wnt auto-] <Frans |
| autograaf eigenhandig geschreven stuk 1552 [wnt] <Latijn |
| autogram handtekening 1875 [wnt] |
| automaat machine die zelfstandig handelingen verricht 1552 [wnt Suppl] <Frans of Latijn |
| automatiek hal voor verkoop van eetwaren in een automaat 1940 [wnt] {3.3} |
| |
| |
| automobiel zichzelf bewegend 1896 [wnt] <Frans |
| automobiel motorrijtuig 1897 [wnt] <Frans {1.2.4/4.1.10} |
| automonteur vakman die auto's onderhoudt en herstelt 1947 [wnt auto Suppl] {4.1.13} |
| autonomie zelfregering 1806 [wnt] <Latijn |
| autonoom zelfstandig 1877 [wnt] <Frans |
| autoped step 1920 [Sanders 2001] <Frans {4.1.10} |
| autopsie lijkschouwing 1824 [wnt] <Frans |
| autoriseren machtigen 1301-1350 [hws] <Frans |
| autoritair eigenmachtig 1869-1870 [wnt] <Frans |
| autoriteit gezag 1240 [Claes Tw. 9] <Frans of Latijn |
| autostrada autosnelweg 1936 [wnt automobilisme] <Italiaans {3.2} |
| autotypie reproductieprocédé 1892 [wnt] |
| auxiliair hulp- 1649 [wnt] <Frans |
| avance toenaderingspoging 1784 [wnt] <Frans |
| avanceren voorwaarts gaan 1490 [hws] <Frans |
| avant-garde voorhoede 1567 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| ave tussenwerpsel: groet 1501-1525 [wnt Suppl] <Latijn {4.3} |
| avegaar* grote boor 1404 [Toll.] {1.2.4} |
| Ave-Maria gebed 1236 [cg i Gent] <Latijn |
| avenue laan 1591 [Schulten Tw. 9] <Frans |
| averecht* verkeerd 1265-1270 [cg Lut.K] |
| averij schade aan schip of lading 1773 [wnt] <Italiaans {3.2} |
| aversie afkeer 1593 [wnt] <Frans |
| aviateur vlieger 1910 [wnt] <Frans |
| aviatiek luchtvaart 1911 [wnt] <Duits |
| avicultuur vogelteelt 1898 [wnt] <Frans |
| avifauna vogelwereld 1904 [wnt] |
| aviso vaartuig om berichten over te brengen 1614 [De Jonge iv, 24] <Spaans {3.2/4.1.11} |
| avitaminose ziekte ontstaan door gebrek aan vitaminen 1916 [wnt] |
| avocado boom, vrucht 1968 [Moderne wp voor de vrouw] <Spaans {3.2/4.1.2} |
| avond* tijd waarin de duisternis intreedt 901-1000 [wps] {4.1.7} |
| avontuur lotgeval 1236 [cg i 1, 29] <Frans |
| axel figuur bij kunstrijden 1984 [gvd] |
| axiaal de as volgend 1862 [wnt] |
| axioma onbewezen maar als grondslag aanvaarde stelling 1654 [wnt] <Latijn |
| axolotl salamanderachtige 1734 [wnt] <Spaans {3.2} |
| ayahuasca geestverruimende Zuid-Amerikaanse drug 1994 [De Coster 1999] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| ayatollah sjiitisch schriftgeleerde 1979 [wp jaarboek 1980] <Arabisch {3.2} |
| azalea sierstruik 1769 [wnt] <modern Latijn |
| azen* gretig verlangen 1727 [wnt azen i] |
| azijn vloeistof uit azijnzuur en water 1285-1286 [cg i 1, 1153] <Frans {4.1.6} |
| Azoïcum geologisch tijdperk 1933 [De Gaay Fortman en Heidinga, Leerboek der Nat. Hist. iii, 284] <modern Latijn |
| azuur blauw 1350 [mnw] <Frans {4.1.5} |
|
| B2B business to business, van bedrijf tot bedrijf 2000 [Sanders 2001] <Engels |
| ba, bah* tussenwerpsel: uitroep van afkeer 1285 [mnw] {4.3} |
| baai inham 1617 [wnt] <Frans |
| baai weefsel 1619 [wnt] <Frans {4.1.9} |
| baai pijptabak 1860 [wnt] {4.1.6} |
| baaierd chaos 1605-1616 [wnt] |
| baak vast merk dat vaarwater aangeeft 1484 [mnw] {1.2.4} |
| baal zak 1427 [hws] <Frans |
| baan* weg 1340-1350 [mnw] |
| baan* betrekking 1739 [wnt] |
| baanbreker wegbereider 1858-1873 [wnt baan] <Duits |
| baar* draagbaar 1080 [Rey] {2.2} |
| baar* golf 1240 [Bern.] |
| baar nieuweling 1699 [Claes Tw. 11] <Indonesisch {3.2} |
| baar staaf metaal 1717 [wnt] <Frans |
| baard* haar op kin en wangen 1240 [Bern.] |
| baarmoeder* uterus 1542 [Claes Tw. 12] |
| baars* beenvis 1240 [Bern.] |
| baas* meerdere, hoofd 1280 [cg i 1, 462] |
| baat* nut 1240-1260 [vmnw] |
| baba gebak 1910-1914 [Bauwens] <Frans {3.1/4.1.6} |
| babbelaar snoepje 1872 [gvd] {4.1.6} |
| babbelen* praten 1784 [wnt] {3.1} |
| babi pangang geroosterd varkensvlees 1984 [gvd] <Indonesisch {3.2/4.1.6} |
| baboe kindermeisje 1859 [Multatuli, Max Havelaar, 59] <Indonesisch {3.2} |
| baby zuigeling 1875 [Aanv wnt] <Engels {4.1.4} |
| babybond obligatie met een lagere nominale waarde dan normaal 1995 [Financieel-Economische Tijd 9/12/1995] <Engels |
| babyboomer iem. geboren tussen 1945 en 1960 1988 [De Coster 1999] <Engels |
| babybox looprek 1929 [kwt] {3.3} |
| babyfoon apparaat dat geluiden uit de kinderkamer doorgeeft 1964 [R75] {4.1.17} |
| |
| |
| baccalaureaat laagste academische graad 1824 [wei] <Frans of Latijn |
| baccarat kansspel met kaarten 1886 [kku] <Frans {4.1.18} |
| bacchanaal drinkgelag 1698 [wnt] <Latijn |
| bacil bacterie 1904 [wnt slijmig] |
| back achterspeler 1899 [dbl] <Engels |
| backbencher minder belangrijk politicus 1950 [De Vooys] <Engels |
| backgammon bordspel 1847 [kku] <Engels {4.1.18} |
| backpacker rugzakreiziger 1992 [Sanders 2000] <Engels |
| backslash typografisch teken 1992 [Peptalk] <Engels |
| back-up reservekopie van computergegevens 1981 [Mini/micro computer okt. 9, 20] <Engels |
| bacon spek 1949 [wnt asfalt] <Engels {4.1.6} |
| bacove bananensoort 1602 [Aanv wnt] <Portugees {3.2/4.1.2} |
| bacterie eencellig organisme 1868 [Aanv wnt] <Duits |
| bacteriofaag virus dat bacteriën attaqueert 1924 [gvd] |
| bacteriologie studie van de bacteriën 1889 [Picarta: titel van A.P. Fokker] |
| bacteriostatisch de groei van de bacteriën remmend 1961 [gvd] |
| bad* kuip, water waarin men zich baadt 1240 [Bern.] |
| badderen* zwemmen, in het water spelen 1906 [Köster Henke] {3.1} |
| badge speldje 1958 [R75] <Engels {1.3} |
| badineren schertsen 1720 [mey] <Frans |
| badminton balspel 1915 [Sanders 1995] <Engels {4.1.18} |
| baedeker reishandboek 1866 [wnt wegdampen] <Duits |
| bagage reisgoed 1515-1520 [hws] <Frans |
| bagatel kleinigheid 1631 [wnt] <Frans |
| bagel rond, hartig hardgebakken broodje met een gat in het midden 1999 [gvd] <Engels {4.1.6} |
| bagge* big 701-800 [Lex Salica] {2.2/3.2/4.1.3} |
| bagger* slijk 1526-1536 [mnw] |
| bagno deportatieoord 1824 [wei] <Italiaans {3.2} |
| baguette stokbrood 1976 [gvd] <Frans {3.2/4.1.6} |
| bahco Engelse sleutel 1994 [Kolsteren, Prisma-vreemde-wrdb.] |
| baht munteenheid van Thailand 1908 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Thai {4.1.12} |
| baileybrug noodbrug 1946 [De Vooys] <Engels |
| baisse het dalen 1847 [kku] <Frans |
| bajes Bargoens: gevangenis 1844 [moo] <Jiddisch {3.2} |
| bajonet steekwapen op een geweerloop 1682 [Toll.] <Frans {4.1.14} |
| bak kom, trog 1285 [cg I2, 1016] <Frans |
| bak* grap 1914 [gvd] |
| bakbeest groot, lomp voorwerp 1661 [wnt] |
| bakboord* linkerzijde 1599 [Kil.] |
| bakeliet harde kunsthars 1909 [Sanders 1993] |
| baken vast merk dat vaarwater aangeeft 1284 [hws] <Fries {1.2.4/3.2} |
| baker* kraamverzorgster 1699 [Claes Tw. 12] {1.2.5/4.1.13} |
| bakkebaard baard alleen op wangen 1840 [wnt] <Duits |
| bakkeleien bekvechten 1715 [wnt] <Indonesisch {3.2} |
| bakken* braden 1276-1300 [cg Lut.A] |
| bakken* zakken voor examen 1924 [gvd] |
| bakker* iemand die beroepsmatig brood e.d. bakt 1477 [Teuth.] {4.1.13} |
| bakkes* gezicht 1546 [Naembouck] {1.2.3/3.1} |
| baklava zeer zoet gebak 1992 [gvd] <Turks {3.2/4.1.6} |
| bakra blanke 1969 [Van Donselaar 1989] <Sranantongo {3.2} |
| baksjisj fooi 1886 [kku] <Turks {3.2} |
| bakvis meisje tussen 14 en 17 jaar 1875 [wnt] <Duits {4.1.4} |
| bakzeilhalen terugkrabbelen 1806-1807 [wnt] <Engels |
| bal* rond voorwerp 1240 [Bern.] {4.1.18} |
| bal danspartij 1643 [Toll.] <Frans {4.1.15} |
| bal gulden, (België) frank 1936 [Verschueren] <Frans {4.1.12} |
| balalaika snaarinstrument 1832 [wei] <Russisch {3.2/4.1.16} |
| balanceren zich in evenwicht houden 1734 [wnt voor ii] <Frans |
| balans weegschaal 1294 [cg I3, 2010] <Frans |
| balans evenwicht 1806 [wnt] <Frans {3.2} |
| balata rubbersoort 1899 [Van Donselaar 1989] <Caribische indianentaal {3.2} |
| balboa munteenheid van Panama 1903 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Spaans {3.2/4.1.12} |
| baldadig* roekeloos, uitgelaten 1732 [wnt] |
| baldakijn troonhemel 1350 [mnw] <Frans |
| bale-bale rustbank 1854 [Junghuhn, Licht- en schaduwbeelden 103b] <Indonesisch {3.1/3.2} |
| balein walvisbaard 1778 [wnt] <Frans {1.3} |
| balen walgen 1970 [Recht voor raap] |
| balg* afgestroopte huid, leren zak 1288 [Toll.] |
| balie toonbank, rechtbank 1290 [cg ii 1 En.Codex] <Frans |
| |
| |
| baliekluiver leegloper 1860-1875 [wnt] |
| baljuw ambtenaar die rechtspraak doet 1237 [cg i 1, 30] <Frans |
| balk* stuk hout 1064 [Künzel] {2.3} |
| balken* schreeuwen van ezels 1704 [Claes] {3.1} |
| balkenbrij* spijs 1898 [gvd] {1.2.5/4.1.6} |
| balkon open uitbouw van huis 1663 [wnt] <Frans |
| ballade episch dichtstuk 1509 [Mak] <Frans |
| ballast last 1390 [hws] <Nederduits {3.2} |
| ballerina balletdanseres 1875 [Aanv wnt] <Italiaans {3.2} |
| ballet figuurdans 1650 [Claes] <Frans {4.1.15} |
| balletje-balletje* gokspel waarin een bal in een van drie bekers wordt verstopt 1985 [De Coster 1999] {3.1/4.1.18} |
| balling* verbannene 1237 [cg i 1, 31] {1.2.4} |
| ballistiek leer van de kogelbaan 1824 [wei] |
| ballon met gas gevulde zak 1636 [wnt] <Frans {4.1.18} |
| ballotage het balloteren 1824 [wei] <Frans |
| balloteren stemmen over toelating als lid 1808 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| ballpoint bolpuntpen 1949 [De Vooys] <Engels |
| balorig* gemelijk 1637 [wnt baloorig] |
| balpen bolpuntpen 1975 [wp] <Engels |
| balsahout lichte houtsoort 1950 [gvd] |
| balsem zalf 1240 [Bern.] <Latijn |
| balsemien, balsamien plantengeslacht 1663 [Claes] <modern Latijn |
| balsturig* koppig 1477 [Teuth.] |
| balts paringsritueel 1938 [Aanv wnt] <Duits |
| baluster stijl, kleine zuil van balustrade 1762 [Inventarisatie nalatenschap C.O. Creutz] <Frans |
| balustrade hekwerk met stijlen 1825-1827 [wnt] <Frans |
| bamamodel onderwijsmodel van brede bachelorfase gevolgd door specialistische masterfase 2000 [Sanders 2001] <L {3.4} |
| bambino kleine jongen 1886 [kku] <Italiaans {3.2} |
| bamboe grasachtige plantengeslachten 1596 [wnt] <Indonesisch {3.2} |
| bami Chinees gerecht 1897 [Aanv wnt] <Chinees of Maleis {3.2/4.1.6} |
| bamzaaien loten wie het gelag zal betalen 1943 [Aanv wnt] |
| ban* afkondiging, uitsluiting 995 [Gysseling 1960] {2.3} |
| ban betovering 1898 [Theissen 1975] <Duits |
| banaal alledaags 1866 [wnt] <Frans |
| banaan plant, vrucht 1596 [wnt] <Portugees {3.2/4.1.2} |
| bananenschot hoogtebal 1984 [gvd] <Engels |
| bancair met betrekking tot banken 1984 [gvd] <Frans |
| banco bankgeld 1611 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| banco vijftig gulden 1999 [R99] {4.1.12} |
| band* strook stof om te binden 1100-1150 [Rey] {2.2} |
| band boekdeel 1734 [wnt] <Duits |
| band muziekkorps 1929 [Aanv wnt] <Engels |
| bandage verband 1768 [Aanv wnt] <Frans |
| banderilla gepunte stok met vlaggetje 1886 [kku] <Spaans {3.2} |
| banderol strook met opschrift 1588 [Claes] <Frans |
| bandiet struikrover 1599-1607 [Toll.] <Duits |
| bandijk* rivierdijk 1284 [mnw] {3.1} |
| bandoneon toetsinstrument 1912 [kku] <Duits {3.2/4.1.16} |
| bandrecorder apparaat voor het weergeven van een bandopname 1957 [wp jaarboek 1958] {3.3/4.1.17} |
| bandy balspel op ijs 1892 [Amsterdamsche Hockey- en Bandy Club] <Engels {4.1.18} |
| banen* een weg maken 1401-1500 [mnw] |
| bang* angstig 1350 [mnw] |
| bang tussenwerpsel: nabootsing van geluid 1961 [gvd] <Engels {5} |
| banier vaandel 1285 [cg Rijmb.] <Frans |
| banistiek kennis van vlaggen 1976 [gvd] |
| banjo snaarinstrument 1899 [dbl] <Engels {4.1.16} |
| bank* meubelstuk 1240 [Bern.] {4.1.9} |
| bank geldbank 1467 [hws] <Italiaans {1.1/3.2} |
| banket feestmaal 1483 [hws] <Frans |
| banket gevuld gebak 1714 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| bankier hoofd van bank, geldhandelaar 1451-1454 [hws] <Frans {4.1.13} |
| bankroet bankbreuk, faillissement 1555 [Claes] <Frans |
| bantamgewicht gewichtsklasse in vechtsport 1933 [Sanders 1995] <Engels |
| banzai tussenwerpsel: Japanse heilgroet 1929 [kwt] <Japans {3.2/4.3} |
| baptist doopsgezinde 1856 [wnt vereenigd] <Frans {4.1.8} |
| bar* naakt 820-822 [Gysseling 1960: 90] {2.3} |
| bar* bijwoord van graad: erg 1850 [wnt] |
| bar tapkast 1886 [kku] <Engels |
| bar eenheid van luchtdruk 1950 [gvd] <Duits {3.2} |
| barak eenvoudig gebouw 1673 [Claes] <Frans |
| barbaar onbeschaafd persoon 1348 [mnw] <Frans |
| |
| |
| barbarisme leenwoord in strijd met de eigen taalnormen 1780 [wnt] <Frans of Latijn |
| barbecue grill 1963 [R75] <Engels |
| barbeel beenvis 1287 [cg NatBl] <me Latijn |
| barbiepop speelpopje aangekleed als volwassen vrouw 1990 [De Coster 1999] {4.1.18} |
| barbier kapper 1343-1344 [mnw] <Frans {4.1.13} |
| barbituurzuur organisch zuur 1950 [Kleine wp 157] |
| barcode streepjescode 1984 [gnn] <Engels |
| bard (Keltisch) dichter 1772 [wnt] <Duits {3.2} |
| barderen vlees met spek omwikkelen 1961 [gvd] <Frans |
| barebacking onveilige seks met iemand die mogelijk besmet is met hiv 1999 [Sanders 2000] <Engels {4.4} |
| baren* ter wereld brengen 901-1000 [wps] |
| baret muts 1573 [Claes] <Frans {4.1.9} |
| barg* gecastreerd mannelijk varken 701-800 [Lex Salica] {2.2/4.1.3} |
| barg* overdekte hooibergplaats 1022 [Slicher] {2.4} |
| bariet bariumsulfaat 1824 [wei] |
| bariton mannenstem tussen bas en tenor 1772 [Bouvink] <Duits {3.2/4.1.16} |
| barium chemisch element 1847 [kku] <modern Latijn |
| bark type zeilschip 1370 [mnw] <Frans {4.1.11} |
| barkas zwaarste sloep 1718 [Van Donselaar Woordenaar 2, 1] <Frans {4.1.11} |
| barkeeper barman 1912 [kku] <Engels {4.1.13} |
| barmhartig mededogen hebbend 1270-1290 [cg ii Nederrijns Moraalb.] <Duits |
| bar mitswa feestelijk gevierde meerderjarigheid van joodse jongen 1929 [De Vries, Joodsche riten en symbolen] <Hebreeuws {3.2/4.1.7} |
| barn eenheid van oppervlakte in atoomfysica 1975 [wp] <Engels |
| barnen* in vuur en vlam staan 1174 [Künzel] {2.3} |
| barnsteen harde hars, amber 1315 [hws] <Nederduits {3.2} |
| barograaf zelfregistrerende barometer 1886 [kku] |
| barok grillig gevormd 1824 [wei] <Frans |
| barok bepaalde stijlperiode 1879 [wp, dl. 12, 299] <Duits |
| barometer toestel dat luchtdruk meet 1778 [wnt] <Frans |
| baron adellijke titel 1240 [Bern.] <Frans {1.2.3} |
| barouchet type rijtuig 1856 [Aanv wnt] <Frans {4.1.10} |
| barracuda beenvis 1984 [gvd] <Spaans {3.2} |
| barrage versperring 1929 [kwt] <Frans |
| barrel Engelse en Amerikaanse inhoudsmaat 1847 [kku] <Engels |
| barrevoets* blootsvoets 1540 [mnw] |
| barricade straatversperring 1669 [Claes] <Frans |
| barrière versperring 1650 [Claes] <Frans |
| bars nors 1617 [Toll.] <Nederduits {3.2} |
| barsten* splijten 1270-1290 [cg ii Nederrijns Moraalb.] |
| barstensvol* stampvol 1824 [wnt ei] {4.4} |
| barysfeer aardkern 1950 [gvd] |
| barzoi, borzoi hondensoort 1912 [kku] <Russisch {3.2/4.1.3} |
| bas laagste stem 1552 [Claes] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| bas Bargoens: stuiver, dubbeltje 1860 [Endt] <Jiddisch {3.2/4.1.12} |
| basaal aan de basis 1933 [Aanv wnt] <Engels |
| basalt hard gesteente 1778 [Sanders 1995] <Frans |
| bascule weegwerktuig 1847 [kku] <Frans |
| base loog 1863 [kku] <Frans |
| baseball honkbal 1912 [kku] <Engels {4.1.18} |
| baseballpetje pet met klep 1994 [inl Corpus GP94-1.SGZ] {4.1.9} |
| basen cocaïne roken via een waterpijp 1982 [R84] <Engels |
| baseren doen steunen 1798 [wnt uitvinden] <Frans {3.2} |
| basilicum bazielkruid 1250 [cg ii 1 Gen.rec.] <Latijn {1.3/4.1.6} |
| basiliek christelijke kerk 1869 [wnt] <Frans |
| basilisk fabeldier 1240 [Bern.] <Latijn |
| basis grondslag 1618 [wnt] <Latijn |
| basisch op de wijze van een base 1868 [wnt waterstof] |
| basketbal spel waarbij bal door ring met net wordt gegooid 1924 [Aanv wnt] <Engels {4.1.18} |
| bas-reliëf halfverheven beeldwerk 1777 [mey] <Frans |
| bassen* blaffen 1287 [cg NatBl] {3.1} |
| basset hondensoort 1865 [kvw] <Frans {4.1.3} |
| bassethoorn blaasinstrument 1824 [wei] {4.1.16} |
| bassin waterbekken 1824 [wei] <Frans |
| bast* schors 1105 [Rey] {2.2} |
| basta tussenwerpsel: genoeg! 1617 [wnt] <Spaans of Italiaans {3.2/4.3} |
| bastaard onwettig kind, rasloos dier 1273 [cg i 1, 250] <Frans {4.1.4} |
| bastion bolwerk 1602 [Schulten Tw. 9] <Frans |
| bat slaghout 1866 [Alg. Ned. Enc.] <Engels |
| bataat zoete aardappel 1565 [wnt] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| |
| |
| bataljon troepeneenheid 1592 [Schulten Tw. 9] <Frans {4.1.14} |
| batch groep gegevens die in één keer wordt verwerkt 1976 [accu-map, bul. 15, 25/2, 33] <Engels |
| baten* voordeel brengen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| bathometer dieptemeter 1847 [kku] |
| bathysfeer toestel voor diepzeeonderzoek 1984 [gvd] |
| batik gebatikte doek 1721 [Aanv wnt] <Indonesisch {3.2/4.1.9} |
| batist zacht doek 1827-1830 [Olivier, Land- en zeetogten in Nederland's Indië] {4.1.9} |
| batsman die het bat hanteert (bij cricket) 1889 [Het Sportblad 1:1, 6 jun. 16b] <Engels |
| batterij artillerieafdeling 1599 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| batterij toestel waarin elektrische energie is opgeslagen 1889 [wnt] <Frans |
| baud eenheid van transmissiesnelheid 1975 [wp] |
| bauxiet mineraal 1871 [Sanders 1995] |
| bavaroise ijsgerecht 1886 [kku] <Frans {4.1.6} |
| baviaan hondsaap 1573 [Claes Tw. 11] <Frans {4.1.3} |
| bazaar marktplaats 1572 [Dozy, Oosterlingen] <Perzisch |
| bazelen* onsamenhangend spreken 1793 [wnt] {3.1} |
| bazooka antitankwapen 1948 [Aanv wnt] <Engels {4.1.14} |
| bazuin blaasinstrument 1240 [Bern.] <Frans {4.1.16} |
| beagle hondensoort 1863 [Rijnhart i, 494b] <Engels {4.1.3} |
| beambte functionaris 1729 [wnt] |
| beamen instemmen met 1678 [wnt] |
| bearnaise botersaus 1886 [kku] <Frans {4.1.6} |
| beatmusic ritmische popmuziek 1969 [wp Suppl 1969] <Engels {4.1.16} |
| beatnik protesterende schrijver 1962 [R75] <Engels |
| beaufortschaal schaal voor windkracht 1885 [wnt windkracht] |
| beaujolais rode wijnsoort 1933 [Kath. Enc.] <Frans {1.2.3/4.1.6} |
| beau monde de uitgaande wereld 1765 [Aanv wnt] <Frans |
| beauty schoonheid 1903 [Prick 1903] <Engels |
| bébé lange Indische jurk 1910 [Prick 1910] <Indonesisch {3.1/3.2} |
| bebop bepaalde stijl van jazz en dans 1954 [Aanv wnt] <Engels {4.1.16} |
| bechamelsaus melksaus 1847 [kku] {4.1.6} |
| becquerel eenheid van radioactiviteit 1906 [wp] |
| bed* slaapplaats 1100 [Willeram] {4.1.9} |
| bedaagd* niet jong meer 1546 [Naembouck] |
| bedankje* dankbetuiging 1839 [wnt] |
| bedaren* (zich) kalmeren 1451-1500 [mnw] |
| bede* gebed 901-1000 [wps] |
| bedeesd* verlegen 1615 [wnt wederom] |
| bedelen* aalmoezen vragen 1501-1525 [mnw] {3.1} |
| bederven* beschadigen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| bedevaart* reis naar heilige plaats 1240 [Bern.] {3.1} |
| bediende hulp 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Duits |
| bedillen* bevitten, beredderen 1599 [Kil.] |
| bedingen* bij overeenkomst bepalen 1546 [Naembouck] |
| bedisselen* regelen 1600 [wnt] |
| bedoelen* zich ten doel stellen, aanduiden 1731-1735 [wnt] |
| bedompt* benauwend 1620 [wnt] |
| bedonderd* beroerd 1676-1700 [wnt] |
| bedotten* misleiden 1573 [Plantijn] |
| bedrag* geldsom 1288 [cg I2, 1255] |
| bedremmeld* beteuterd 1642 [wnt] |
| bedreven* ervaren 1573 [Plantijn] |
| bedriegen* misleiden 901-1000 [wps] |
| bedrijf* beroepswerkzaamheid 1293 [cg I3, 1944] {1.2.3} |
| bedrijf* deel van een toneelstuk 1704 [Hannot&Hoogstraten] {1.2.3} |
| bedroeven* verdriet aandoen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| bedrog* bedriegerij 1265-1270 [cg Lut.K] |
| bedruipen, zich(zelf)* financieel voor zichzelf kunnen zorgen 1539 [Sartorius, Centuria Syntaxeon 11] |
| bedstee* ingebouwde slaapplaats 1240 [Bern.] {3.1/4.1.9} |
| beducht* bevreesd 1539 [hws] |
| beduiden* betekenen 1301-1400 [mnw] |
| beduimelen* door herhaald aanvatten bevlekken 1782 [wnt] {3.1} |
| beduusd* beteuterd 1855 [wnt vreemd] |
| bedwelmen* benevelen 1401-1425 [mnw] |
| beek* smal stromend water 814 [Claes] {2.3} |
| beeld* afbeelding, voorstelling 901-1000 [wps] |
| beeldscherm* scherm van tv of computer 1961 [Aanv wnt] {1.3/3.1} |
| beeldschoon zeer mooi 1866 [wnt] <Duits {4.4} |
| beeltenis afbeelding 1569 [Dasypodius] <Duits |
| beemd* weiland 1208-1209 [Claes] {2.3} |
| |
| |
| been* onderste lichaamsdeel 1100 [Willeram] {1.2.3/1.2.6} |
| been* bot 1477 [Teuth.] {1.2.3/1.2.5/1.2.6} |
| beer* mensendrek, gier 709 [Claes Tw. 11] {2.3} |
| beer* roofdier 1260-1280 [cg ii 1 Nibel.] {4.1.3} |
| beer* mannetjesvarken 1287 [cg NatBl] {4.1.3} |
| beer schuld 1856 [wnt] <Duits |
| beerenburg kruidenbitter 1909 [wnt water] <Fries {3.2/4.1.6} |
| beest dier 1253 [cg i 1, 45] <Frans |
| beet* hap 1240 [Bern.] {1.2.6} |
| beetje* klein deel, klein aantal 1646 [wnt] {1.2.6} |
| beetwortel suikerbiet 1652 [wnt] |
| bef Bargoens: vrouwelijk geslachtsdeel 1510 [Liber Vagatorum] <? {3.5/4.4} |
| bef witte doek voor de borst 1599 [Kil.] <Frans of Latijn |
| befaamd vermaard 1535 [hws] |
| beffen cunnilingus bedrijven 1972 [Aanv wnt] <? {3.5/4.4} |
| begaafd* talentvol 1450 [mnw] |
| begaving* flauwte, toeval 1865-1870 [wnt] {4.4} |
| begeerte* verlangen 1298 [cg i, 2508] |
| begeesteren in geestdrift brengen 1815 [wnt] <Duits |
| begeren* verlangen 1260-1280 [cg ii 1 Wrake R.] |
| begiftigen* beschenken met 1477 [Teuth.] {3.1} |
| begijn lid van bepaalde kloosterlijke lekengemeenschap 1266 [cg i, 64] <me Latijn {4.1.8} |
| beginnen* aanvangen 901-1000 [wps] |
| begonia plantengeslacht 1874 [wnt tuinbouw] <modern Latijn |
| begrafenis* het begraven 1450 [hws] {3.1} |
| begrijpen vatten, omvatten 1240 [Bern.] <Duits |
| begrip inzicht, idee 1265-1270 [cg Lut.K] <Duits |
| beha bustehouder 1950 [Aanv wnt] <L {3.4} |
| behagen* aangenaam zijn 1201-1225 [cg ii 1 Floyris] |
| behalve* voorzetsel 1265-1270 [cg Lut.K] {4.2} |
| behartigen* zorgen voor 1488 [hws] {3.1} |
| behaviorisme richting in psychologie 1928 [Aanv wnt] <Engels |
| behelzen* inhouden 1265-1270 [cg Lut.K] |
| behendig* handig 1240 [Bern.] |
| behept* lijdend aan een zedelijk gebrek 1691 [wnt] |
| beheren* besturen 1357 [mnw] |
| behoefte* wat men nodig heeft, gebrek 1253 [cg i] |
| behoefte* ontlasting 1898 [gvd] {4.4} |
| behoeven* nodig hebben of zijn 1201-1225 [cg ii 1 Floyris] |
| behoren* toebehoren, nodig zijn, passen 1240 [Bern.] |
| behoudens* voorzetsel 1860 [wnt] {4.2} |
| bei bes 1287 [cg NatBl] <Frans {4.1.2} |
| bei Barbarijse vorst 1542 [wnt] <Turks {3.2} |
| beide* telwoord 1100 [Willeram] {2.5/4.2} |
| beiden* wachten 901-1000 [wps] |
| beieren* luiden 1373 [hws] {3.1} |
| beige grijsachtig geel of bruin 1897 [Aanv wnt] <Frans {4.1.5} |
| beignet gebak 1875 [wnt appel] <Frans {4.1.6} |
| beissie Bargoens: dubbeltje 1844 [moo] <Jiddisch {3.2/4.1.12} |
| beitel* stuk gereedschap 1320 [Claes Tw. 11] {3.1} |
| beitsen kleuren met beits 1892 [wnt] <Duits |
| bejaard* oud 1734 [wnt] {4.1.4} |
| bejegenen* behandelen 1350 [mnw] |
| bek snavel, mond 1240 [Bern.] <Frans |
| bekaaid slecht, ongunstig 1611-1620 [wnt bekaaien] |
| bekaf uitgeput door te hard lopen 1615 [wnt] |
| bekattering Bargoens: uitbrander, bekeuring 1906 [moo] <Jiddisch {1.2.3/3.2} |
| bekend* vermaard 1265-1270 [cg Lut.K] |
| bekend* kennende 1300 [mnw] |
| bekennen* bespeuren, erkennen 901-1000 [wps] |
| bekennen* gemeenschap hebben 1351-1400 [mnw] {4.4} |
| bekentenis* het erkennen 1552 [Apherdianus 64r] {3.1} |
| beker drinkgereedschap 1284 [cg i Dordrecht] <Latijn |
| bekeren* tot inkeer brengen 901-1000 [wps] |
| bekeuren* verbaliseren 1240 [Bern.] |
| bekken kom 1240 [Bern.] <me Latijn |
| bekken ring van de heupbeenderen 1702 [wnt] <me Latijn {3.2} |
| bekken slaginstrument 1881 [wnt] {4.1.16} |
| beklijven* gedijen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| beklijven* (bij)blijven 1350 [mnw] |
| beknopt* kort samengevat 1603 [Toll.] |
| bekocht afgezet 1237 [cg i 1, 32] |
| bekokstoven heimelijk regelen 1900 [wnt kokstoven] |
| bekommeren met zorg vervullen 1276-1300 [cg Lut.A] |
| bekommernis* bezorgdheid 1569 [wnt] {3.1} |
| bekomst* zoveel als iem. behaagt 1526 [wnt] {3.1} |
| bekoren* aantrekken 1530 [wnt] |
| bekrompen* niet ruim 1774 [wnt] |
| |
| |
| bekwaam* kundig 1265-1270 [cg Lut.K] |
| bel* een schel 1236 [cg i Gent] |
| bel* gasbolletje 1586 [wnt bel iii] |
| bel geluidseenheid 1950 [gvd] |
| belabberd* akelig 1451-1500 [mnw] |
| belagen* bedreigen 1285 [cg Rijmb.] |
| belang* voordeel, belangstelling 1265-1270 [cg Lut.K] |
| belazerd bedonderd 1874 [wnt] |
| belcanto zingen volgens de Italiaanse techniek 1920 [Aanv wnt] <Italiaans {3.2} |
| beledigen krenken 1588 [Kil.] <Duits |
| beleefd* hoffelijk 1613 [wnt] |
| beleg* insluiting van een vesting 1351-1400 [mnw] {1.2.6} |
| beleg* wat men op een boterham legt 1976 [gvd] {1.2.6/1.4/3.1} |
| beleid* wijze van handelen 1291 [cg i 1, 1563] |
| beleidsporno bureaucratische stukken zonder inhoud 2000 [Sanders 2001] {4.4} |
| belemmeren* (ver)hinderen 1285 [cg Rijmb.] {3.1} |
| bel-etage onderste verdieping 1866 [wnt nis] {3.3} |
| beletten* verhinderen 1254 [vmnw] |
| belevenis ervaring 1918 [Picarta: Schönfeld, mijn pastorale belevenissen] <Duits {3.2} |
| belezen veel gelezen hebbend 1782 [wnt] <Duits |
| belfort toren met klokken 1276 [cg i 1, 306] <Frans |
| belgen* toornig maken 901-1000 [wps] |
| belhamel* aanvoerder 1562 [Naembouck] |
| believen* behagen 1419 [mnw] |
| belijden* (een geloof) aanhangen, bekennen 1282 [cg i 1, 662] |
| belijdenis* getuigenis omtrent zijn geloof 1637 [wnt] {3.1} |
| belladonna wolfskers 1775 [hou ii, 4, 231] <Italiaans {3.2} |
| bellefleur appel 1778 [wnt] <Frans {4.1.2} |
| bellenblazen* bellen maken door te blazen in een pijpje met zeepsop 1750 [Hallema, Kinderspelen 186] {4.1.18} |
| bellettrie (beoefening van de) schone letteren 1881-1888 [wnt] {3.3/5} |
| beloega walvisachtige 1847 [kku] <Russisch {3.2/4.1.3} |
| beloven* toezeggen 1240 [Bern.] {1.2.4} |
| bel paese handelsnaam van een Italiaanse kaassoort 1968 [wp voor de vrouw] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| belvédère uitzichttoren 1824 [wei] <Frans |
| bemiddeld welgesteld 1844 [wnt velerlei] <Duits |
| bemoeien* zich mengen in 1637 [Statenvertaling; 1 Petrus 4:15] |
| ben tenen mand 1430 [hws] <Frans |
| benard* benauwd 1626 [wnt benarren] |
| bende troep 1525 [wnt] <Frans |
| beneden* voorzetsel 1236 [cg i 1, 29] {4.2} |
| beneden* bijwoord van plaats 1285 [cg Rijmb.] |
| benedictie zegening 1236 [cg i 1, 24] <Latijn |
| benedictijn monnik van de orde van Sint-Benedictus 1644 [wnt orde] <me Latijn {4.1.8} |
| benedictine Franse likeur 1912 [kku] <Frans {4.1.6} |
| benedijen zegenen 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] <Latijn |
| benefice voordeel 1790 [wnt cognac] <Frans |
| beneficiair onder beneficie 1929 [kwt] <Frans |
| beneficie voorrecht 1462 [hws] <Latijn |
| benefiet voorstelling ten bate van een goed doel (persoon of zaak) 1830 [Aanv wnt] <Engels |
| benepen* benauwd 1599-1607 [Kil.] |
| beneveld* dronken 1884 [gvd] |
| benevens* voorzetsel 1624 [wnt] {4.2} |
| benevolentie welwillendheid 1507 [hws] <Latijn |
| Bengaals vuur bepaald vuurwerk 1847 [kku] |
| bengel* deugniet 1635 [wnt] {3.1} |
| bengelen* heen en weer slingeren 1897 [wnt] |
| benieuwd* nieuwsgierig 1642 [wnt] |
| benijden* jaloers zijn 1265-1270 [cg Lut.K] |
| benjamin jongste zoon 1649 [wnt] <Hebreeuws {3.2} |
| bent* grassoort 918-948 [Künzel] {2.3} |
| bent genootschap 1698 [wnt bende] |
| benul* begrip 1862 [wnt beslenteren] |
| benutten gebruiken 1801 [wnt] <Duits |
| benzedrine handelsnaam voor amfetamine 1960 [Aanv wnt] {4.1.6} |
| benzine brandstof 1864 [Toll.] <Duits |
| benzinemotor met benzine aangedreven explosiemotor 1900 [wnt verlichting i] {4.1.10} |
| benzol een koolwaterstof 1867 [Aanv wnt] <Duits |
| beo zangvogel 1883 [Java-Bode 1/9, 1b] <Indonesisch {3.2} |
| beogen* op het oog hebben 1612 [wnt] |
| bepalen vaststellen 1704 [Hannot&Hoogstraten] |
| beraad* overleg 1265-1270 [cg Lut.K] |
| beraadslagen* overleggen 1562 [Toll.] |
| beregoed* zeer goed 1966 [R75] {4.4} |
| bereid* gereed 1301-1325 [mnw] |
| bereid* genegen 1400 [mnw] |
| |
| |
| bereiken* aankomen 1350 [mnw] |
| beren schulden maken 1898 [gvd] |
| berenlul* kroket of frikadel 1987 [De Coster 1999] {3.1/4.1.6} |
| beresterk* zeer sterk 1971 [Vertaling Vonnegut, Welkom op aperots] {4.4} |
| berg* grote heuvel, hoop 865 [Claes] {2.3} |
| bergeend* eendachtige 1598 [wnt] |
| bergen* in veiligheid brengen 1642 [wnt] |
| bergen* opbergen 1784-1785 [wnt] |
| beriberi ziekte 1661 [wnt] <Indonesisch {3.1/3.2} |
| berichten* mededelen 1200 [cg ii 1 Servas] {1.2.4} |
| berin* wijfjesbeer 1287 [vmnw] |
| berispen* laken 1265-1270 [cg Lut.K] |
| berk* boomsoort 1050 [Prisma NPl.] {2.3} |
| berkelium chemisch element 1960 [ensie] <modern Latijn |
| berm* strook langs weg 1288 [cg I2, 1297] {3.1} |
| bernage plantengeslacht 1272 [cg i 1, 214] <Frans |
| beroemd vermaard 1542 [Dasypodius] <Duits |
| beroep* appèl, herziening van vonnis aan hogere rechter vragen 1292 [cg I3, 1717] |
| beroep* werkkring 1642 [wnt] |
| beroepsverbod verbod een bepaalde overheidsfunctie uit te oefenen 1984 [gnn] <Duits {3.2} |
| beroerd* ellendig 1704 [Hannot&Hoogstraten] {1.2.3} |
| beroerte* verlamming door bloeduitstorting in de hersenen 1667 [wnt] {4.4} |
| berokkenen* veroorzaken 1595 [wnt] |
| berooid arm 1488 [mnw] <Fries {3.2} |
| berouwen* spijt doen hebben 901-1000 [wps] |
| berserkerwoede extatische strijdwoede 1847 [Aanv wnt] <Duits |
| berucht* ongunstig bekend 1704 [Hannot&Hoogstraten] {1.2.3} |
| beryllium chemisch element 1847 [kku] <modern Latijn |
| bes* kleine vrucht 1350 [Toll.] {4.1.2} |
| bes* oudje 1704 [Hannot&Hoogstraten] {4.1.4} |
| beschaafd* zorgvuldig opgevoed 1699 [Claes Tw. 12] |
| beschadigen* schade toebrengen 1445 [mnw] {3.1} |
| bescheid* geschreven stuk 1631 [wnt] |
| bescheiden* ingetogen 1276-1300 [cg Lut.A] |
| beschermen* behoeden 901-1000 [wps] |
| bescheurkalender scheurkalender met geestigheden 1973 [Sanders 1999] {4.4} |
| beschikken* regelen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| beschouwen* overwegen, houden voor 1240 [Bern.] |
| beschroomd* bedeesd 1599-1607 [Kil.] |
| beschuit baksel 1343-1345 [mnw] <Frans {4.1.6} |
| beschuldigen* ten laste leggen 1256-1299 [mnw] {3.1} |
| beschutten* beschermen 1285 [cg Rijmb.] |
| beseffen* goed begrijpen 1287 [cg NatBl] |
| besjoemelen bedotten 1924 [moo] <Duits {3.2} |
| beslaan* bekleden, bedekken met iets 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] |
| beslaan* een paard voorzien van hoefijzers 1599 [wnt kil] |
| beslag* meel met water aangelengd 1401-1450 [mnw] |
| beslechten* een eind maken aan 1503 [mnw] |
| beslissen* besluiten 1550 [wnt] |
| beslommering* zorg 1642 [wnt] |
| besmeuren* vuilmaken 1401-1500 [mnw] |
| besmuikt* in stilte, geniepig 1898 [gvd] |
| besnijdenis* het wegnemen van de voorhuid 1480 [hws] {3.1} |
| besogne zaak, beslommering 1299 [cg I4, 2603] <Frans |
| bespieden* beloeren 1285 [cg Rijmb.] |
| bespreken praten over iets 1847 [Vd Sijs 1996] <Duits {1.4} |
| best* overtreffende trap van goed 1236 [cg i 1, 21] |
| bestand* wapenstilstand 1299-1356 [mnw] |
| bestand* opgewassen tegen 1731-1735 [wnt] |
| bestand verzameling gegevens, beschikbare hoeveelheid 1903 [wnt z.j.] <Duits |
| besteden* gebruiken voor 1277 [cg i 1, 354] |
| bestek* plan 1514 [hws] |
| bestek eetgerei 1934 [Theissen 1978] <Duits |
| bestekamer wc 1657 [wnt] {4.4} |
| bestel* ordening, regeling 1350 [mnw] |
| bestellen* bezorgen (van brieven) 1534 [hws] |
| bestemmen* aanwijzen 1348 [hws] |
| bestendig blijvend 1569 [wnt] <Duits |
| bestiaal beestachtig 1596 [Linschoten 195] <Frans |
| bestialiteit beestachtigheid 1720 [mey] <Frans |
| bestieren* leiden 1285 [cg Rijmb.] |
| bestseller succesboek 1931 [kwt] <Engels |
| bèta de Griekse letter b 1847 [kku] <Grieks {3.2} |
| betalen* schulden voldoen 1270 [cg i 1 167] |
| betamelijk* gepast 1296 [cg I4, 2279] |
| betamen* behoorlijk zijn 1236 [cg i 1, 28] |
| bête dom 1824 [wei] <Frans |
| betekenis* inhoud 1240 [vmnw] {3.1} |
| betel blad van plant waarop men kauwt 1596 [wnt areca Suppl] <Portugees {3.2/4.1.6} |
| |
| |
| beter* vergrotende trap van goed 901-1000 [wps] {2.5} |
| beteuterd* onthutst 1616 [wnt trouwen ii] |
| betichten* beschuldigen 1298 [cg I4, 2524] |
| betijen* begaan 1300 [mnw] |
| betjah fietstaxi 1961 [gvd] <Indonesisch {3.2/4.1.10} |
| betoeterd* gek 1903 [wnt z.j.] |
| betogen* trachten aan te tonen 1236 [cg i 1, 29] |
| beton bouwmateriaal 1847 [kku] <Frans |
| betoog* bewijsvoering 1342 [mnw] |
| betovergrootmoeder* moeder van iemands overgrootouder 1763 [wnt sterven] {4.1.4} |
| betovergrootvader* vader van iemands overgrootouder 1839 [wnt verbreeden] {4.1.4} |
| betrachten in acht nemen 1622 [wnt] |
| betrappen* verrassen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| betreffende* voorzetsel 1784-1785 [wnt] {4.2} |
| betrekkelijk* in verband staande met 1667 [wnt] |
| betrekking* werkkring 1866 [wnt] |
| betten* bevochtigen 1460 [mnw] |
| betuigen* verzekeren 1270 [cg i 1, 186] |
| betuttelen kleine verbeteringen aanbrengen 1632 [wnt wezen ii] |
| betweter* die alles beter weet 1600 [wnt] |
| betwijfelen ergens aan twijfelen 1847 [Vd Sijs 1996] <Duits {1.4} |
| beu* zat 1621 [wnt] |
| beugel* ijzeren ring 1339-1345 [mnw] {3.1} |
| beugelen* een bal door een beugel rollen 1424 [mnw cloot] {4.1.18} |
| beuk* boomsoort 806 [Claes] {2.3} |
| beuk* schip van een kerk 1477 [Teuth.] |
| beuken* hard slaan 1406 [mnw] {3.1} |
| beul* scherprechter 1481 [mnw] |
| Beulemans slecht Frans 1914 [Aanv wnt] {4.4} |
| beun viskaar 1580 [wnt water] |
| beunhaas onbevoegd werker 1649 [wnt] <Nederduits {3.2} |
| beuren* tillen 1280 [cg I2, 1262] |
| beurs portemonnee 1240 [Bern.] <me Latijn |
| beurs handelsbeurs 1612 [Vd Sijs 1998] {1.2.5} |
| beurs* zacht 1829 [H. Martin, Beredeneerd Nederduitsch Wrdb.] |
| beurt* geregelde volgorde 1445 [mnw] |
| beuzelen* onzin vertellen 1573 [Plantijn] |
| bevallen* behagen 1285 [cg Rijmb.] |
| bevallen* een kind baren 1616 [wnt] |
| bevallig* gracieus 1704 [Hannot&Hoogstraten] |
| bevelen* gelasten 1100 [Willeram] |
| bevelhebber* commandant 1532-1537 [mnw] {3.1/5} |
| beven* trillen 901-1000 [wps] |
| bever* knaagdier 918-948 [Künzel] {2.3/4.1.3} |
| bevestigen* vastmaken 1410 [mnw] {3.1} |
| bevoegd gerechtigd 1698 [wnt] <Duits |
| bevorderen* de ontwikkeling begunstigen 1500-1536 [mnw] |
| bevredigen* voldoen aan een behoefte 1784-1785 [wnt] {3.1} |
| bevrijden* vrijmaken 1351-1400 [hws] {1.2.4} |
| bevroeden* begrijpen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| bewaren* houden, handhaven 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] |
| bewegen* in beweging brengen of zijn 1301-1400 [mnw] |
| beweging* groep, partij 1886 [wnt] |
| beweren zeggen 1477 [Teuth.] <Duits |
| bewerkstelligen uitvoeren 1769-1811 [wnt] <Duits |
| bewijzen* aantonen 1240 [Bern.] |
| bewind* bestuur 1351-1400 [mnw] |
| bewonderen eerbied hebben 1827 [wnt] <Duits {1.4} |
| bewust bekend, bedoeld 1638 [wnt] <Duits |
| bewusteloos buiten bewustzijn 1819 [Vd Sijs 1998] <Duits |
| bezaan achterste gaffelzeil 1480 [hws] |
| bezadigd* bedaard 1598 [wnt] |
| bezant gouden munt 1291-1300 [cg Luiks Diat.] <me Latijn |
| bezem* werktuig om te vegen 1240 [Bern.] {3.1} |
| bezemstuiver* munt 1652-1662 [wnt] {4.1.12} |
| bezeren* zeer doen 1480 [mnw] |
| bezeten* krankzinnig 1265-1270 [cg Lut.K] |
| bezetten* innemen, vervullen 1240 [Bern.] |
| bezichtigen* bezien 1540 [hws] {3.1} |
| bezig* werkzaam 1240-1260 [cg i 1, 69] |
| bezigen* gebruiken 1401-1500 [mnw] |
| bezijden* voorzetsel 1285 [cg Rijmb.] {4.2} |
| bezinnen* nadenken 1477 [Teuth.] |
| bezitten* (in bezit) hebben 1240 [vmnw] {1.2.1/1.2.5} |
| bezoedelen bevlekken 1562 [Toll.] <Duits |
| bezoldigen salaris geven 1642 [wnt] {3.1} |
| bezonnen* bedachtzaam 1879 [wnt] |
| bezuren* voor iets boeten 1285 [cg Rijmb.] |
| bezwaar* last, moeite 1605 [wnt] |
| bezwijken* sterven 1682 [wnt] {4.4} |
| bezwijken* niet kunnen weerstaan 1784-1785 [wnt] |
| biatlon combinatie van langlauf en schieten 1960 [Guinness Olympische Spelen boek] <Engels {4.1.18} |
| bibberen* rillen 1794 [Toll.] {3.1} |
| bibliofiel boekenliefhebber 1872 [gvd] |
| |
| |
| bibliografie literatuurlijst, boekbeschrijving 1824 [wei] <Latijn |
| bibliothecaris beheerder van bibliotheek 1682 [wnt] <Latijn |
| bibliotheek plaats met verzameling boeken 1552-1553 [Claes Tw. 11] <Frans |
| biblist bijbelkenner 1540 [hws] |
| biceps tweehoofdige opperarmspier 1793 [wnt twee] <Latijn {3.2} |
| biconcaaf dubbelhol (van lenzen) 1847 [kku] |
| biconvex dubbelbol (van lenzen) 1847 [kku] |
| bidbook prospectus i.v.m. overname of vestigingsplaats 1995 [De Coster 1999] <Engels |
| bidden* gebed richten tot God, smeken 901-1000 [wps] |
| bidet zitbad 1847 [kku] <Frans |
| bidon blikken veldfles 1912 [kku] <Frans |
| biecht* belijdenis (van zonden) 901-1000 [wps] {1.2.3} |
| bieden* geven, aanbieden 1240 [Bern.] |
| biedermeier stijlperiode van 1815 tot 1850 1940 [wnt vaas] <Duits {3.2} |
| biefstuk lap vlees van de bovenbil 1832 [wei] <Engels {1.2.5/4.1.6} |
| biel(s) dwarsligger 1914 [gvd] <Frans {1.2.4} |
| biënnale tweejaarlijkse tentoonstelling of concours 1948 [kwt] |
| bier alcoholhoudende drank 1240 [Bern.] <Latijn {1.1/4.1.6} |
| bies* plantengeslacht 972 [Claes Tw. 11] {2.3} |
| bies* boordsel aan kleding 1854 [wnt] |
| biest* eerste melk na het kalven 1351-1400 [mnw] {4.1.6} |
| biet plant 1240 [Bern.] <Latijn {4.1.6} |
| bietsen bedelen 1950 [Aanv wnt] <Engels |
| bifocaal met twee brandpunten 1949 [wnt tri-f.] |
| big* jong van het varken 1573 [Plantijn] {3.2/4.1.3} |
| bigamie dubbel huwelijk 1658 [mey] <Frans |
| big bang de oerknal 1975 [wp] <Engels {1.2.6} |
| biggelen* (van tranen) naar beneden rollen 1599 [Kil.] |
| bij* voorzetsel 901-1000 [wps] {2.5/4.2} |
| bij* insect 970 [Künzel] {2.3} |
| bijbel de Heilige Schrift 1285 [cg Rijmb.] <Latijn |
| bijgeloof* superstitie 1595 [wnt] |
| bijkans bijwoord van hoedanigheid: bijna 1432-1468 [mnw] |
| bijl* werktuig 1240 [Bern.] {4.1.14} |
| bijlage geschrift ter aanvulling 1729 [wnt] <Duits |
| bijlander* platboomd vaartuig 1702 [wnt] {4.1.11} |
| bijna* bijwoord van hoedanigheid: op weinig na 1276-1300 [cg Lut.A] |
| bijou kleinood 1690 [Aanv wnt] <Frans |
| bijslaap* geslachtsgemeenschap 1656 [wnt] |
| bijspijkeren goedmaken, het achtergeblevene gelijk brengen 1855 [wnt] |
| bijster* bijwoord van graad: zeer 1598 [wnt] |
| bijster* niet meer wetend 1642 [wnt] |
| bijt* gat in het ijs 1301-1350 [mnw] {1.2.6} |
| bijten* de tanden in iets zetten 1240 [Bern.] {1.2.5/1.2.6} |
| bijval toejuiching 1818 [wnt resultaat] <Duits |
| bijvallen* de zijde kiezen van 1445 [mnw] |
| bijwoord* adverbium 1477 [Teuth.] |
| bijzit* concubine 1599 [Kil.] {4.1.4} |
| bijzonder* speciaal, opmerkelijk 1260-1280 [cg ii 1 Wrake R.] |
| bikini tweedelig badpak 1952 [Sanders 1995] <Frans {1.4/3.2} |
| bikkel* pikhouweel 1567 [Claes Tw. 12] {3.1} |
| bikkelen* met bikkels spelen 1599 [wnt kil] {4.1.18} |
| bikkelhard* zeer hard 1961 [gvd] {1.2.5/4.4} |
| bikken* hakken 1401-1450 [mnw] |
| bikken* eten 1617 [wnt] |
| bil* achterdeel 1240 [Bern.] {1.2.5/4.4} |
| bilabiaal met beide lippen 1892 [wnt w] |
| bilateraal van twee kanten 1847 [kku] |
| bildungsroman ontwikkelingsroman 1998 [Van Gorp, Lexicon lit. termen] <Duits {3.2} |
| bilharzia tropische parasiet 1924 [gvd] <modern Latijn |
| bilinguïsme tweetaligheid 1933 [Aanv wnt] |
| biljard telwoord 1933 [John Kooy, Enc. voor iedereen] <Duits {4.2} |
| biljart balspel op tafel 1782-1783 [wnt] <Frans {4.1.18} |
| biljet briefje, kaartje 1488 [hws] <Frans |
| biljoen telwoord 1591 [Kool] <Frans {4.2} |
| billijk* rechtvaardig 1300 [cg I4, 2773] |
| bimbambeieren* klokgelui 1501-1550 [wnt bimbam] {3.1} |
| binair tweeledig 1847 [kku] <Frans |
| binden* met touw vastmaken 1100 [Willeram] |
| bingo hazardspel 1968 [kwt] <Engels {4.1.18} |
| bingo tussenwerpsel: uitroep na een rake opmerking 1985 [De Coster 1999] <Engels {4.3} |
| bink Bargoens: man 1731 [Endt] <Romani {3.2} |
| binnen* bijwoord van plaats 1201-1225 [cg ii 1 Floyris] |
| binnen* voorzetsel 1253 [cg ii 1 Gezondh.] {4.2} |
| |
| |
| binocle dubbele veld- of toneelkijker 1778 [wnt verrekijker] <Frans |
| bint* balk 1642 [wnt] |
| bintje* aardappel 1905 [Sanders 1993] {4.1.6/4.4} |
| biobak afvalbak voor groente-, fruit- en tuinafval 1992 [De Coster 1999] |
| bioboer boer die biologische landbouw en veeteelt bedrijft 1997 [De Boerderij dl. 82, afl. 35] {4.1.13} |
| biochemie afdeling van de scheikunde 1886 [kku] |
| biogarde yoghurt met rechtsdraaiend melkzuur 1992 [gvd] <Frans {3.2/4.1.6} |
| biografie levensbeschrijving 1820 [Aanv wnt] <Frans |
| bio-industrie gemechaniseerde fokkerij 1975 [R75] |
| biologeren onder zijn invloed brengen, hypnotiseren 1866 [wnt] |
| biologie leer van de levende wezens 1824 [wei] <Duits |
| biometrie meting van eigenschappen van levende wezens 1847 [kku] |
| bionisch beschikkend over bovenmenselijke lichamelijke vermogens 1982 [De Coster 1999] <Engels |
| biopsie weefselverwijdering voor onderzoek 1910-1914 [Bauwens] |
| bioritme ritme in de levensverschijnselen 1980 [De Coster 1999] <Engels |
| bioscoop theater waar filmvoorstellingen gegeven worden 1910 [Vd Sijs 1998] |
| biosfeer het door levende wezens bevolkte deel van de aarde 1910-1914 [Bauwens] |
| biplaan tweedekker 1911 [De Vooys] <Engels {4.1.10} |
| bips* achterwerk 1894 [Aanv wnt bibs] {4.4} |
| birdie aanduiding bij golf dat een hole in een slag minder dan het vastgestelde aantal is gespeeld 1987 [De Coster 1999] <Engels |
| birr munteenheid van Ethiopië 1897 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Amhaars {4.1.12} |
| bis bijwoord: tweemaal, nog een keer (in de muziek) 1824 [wei] <Latijn |
| bis met een halve toon verhoogde b 1890 [Melchior] <Duits {3.2} |
| bis tussenwerpsel: roep van publiek om nagift 1902 [wnt] <Latijn {4.3} |
| bisamrat knaagdier 1872 [gvd] <Duits {4.1.3} |
| biscuit droog gebak 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Frans {4.1.6} |
| bisdom diocees 1240 [Bern.] |
| biseksueel met aanleg voor seksuele omgang met beide geslachten 1886 [kku] |
| bismillah tussenwerpsel: uitroep aan het begin van enigerlei onderneming 1976 [gvd] <Arabisch {3.2/4.3} |
| bismut scheikundig element 1720 [wnt wit i] <modern Latijn |
| bisque soep van vis of kreeft 1847 [kku] <Frans {4.1.6} |
| bisschop priester van de hoogste rang 901-1000 [wps] <Latijn {2.5/4.1.8} |
| bisschopswijn warme wijn 1847 [kku] {4.1.6} |
| bissectrice lijn die een hoek middendoor deelt 1914 [Aanv wnt] <Frans |
| bistro restaurant met Franse inslag 1979 [Wijnands&Ost] <Frans {3.2} |
| bit* mondstuk 1599-1607 [Claes Tw. 11] |
| bit kleinste informatie-eenheid 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels |
| bits* vinnig 1617 [wnt] |
| bitter* scherp van smaak 901-1000 [wps] |
| bitterzoet* plant 1775 [hou ii, 4, 240] |
| bitumen aardhars 1550 [Aanv wnt] <Latijn |
| bivak legerplaats onder de blote hemel 1824 [wei] <Frans |
| bivakmuts wollen muts die het hele gezicht behalve de ogen bedekt 1915 [wnt wasschen] {4.1.9} |
| bivalent tweewaardig 1906 [wp] |
| bizar grillig, vreemd 1616 [wnt] <Frans |
| bizon herkauwer 1770 [Papillon] <Frans {4.1.3} |
| blaag* kwajongen 1855 [wnt] |
| blaam smet 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| blaar* blaasachtige opzwelling 1240 [Bern.] |
| blaar* bles, witte plek op het voorhoofd van dieren 1343-1346 [mnw] |
| blaas* urineblaas 1240 [Bern.] |
| blaas* bobbel 1401-1425 [mnw] |
| blaasbalg* aanjager van vuur 1286 [cg I2, 1175] {3.1} |
| blaaskaak* snoever 1562 [Naembouck] {1.2.1} |
| blabla gezwam 1964 [Aanv wnt] <Frans {3.1/3.2} |
| black box recorder met vluchtgegevens 1989 [Peptalk] <Engels |
| blackjack een soort eenentwintigen 1974 [Posthumus] <Engels {4.1.18} |
| blackmail afpersing 1912 [kku] <Engels |
| black-out tijdelijk verlies van bewustzijn 1951 [De Vooys] <Engels |
| blad* orgaan aan takken 1240 [Bern.] {1.2.3/1.3} |
| blad* vel papier 1617 [wnt] {1.2.3/1.3} |
| bladeraar bladerprogramma 1996 [Internet: edu.techn] {1.3} |
| bladzijde* pagina 1704 [Hannot&Hoogstraten] |
| |
| |
| blaffen* het natuurlijke geluid van honden maken 1350 [mnw] {3.1} |
| blakaman neger of negroïde man 1972 [Van Donselaar 1989] <Sranantongo {3.2} |
| blaken* branden, gloeien 1240 [Bern.] |
| blakeren* zengen 1415 [hws] {3.1} |
| blamage afgang 1929 [kwt] <Duits |
| blameren berispen 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| blancheren spijzen enkele minuten opkoken, licht van kleur maken 1761 [Aanv wnt] <Frans |
| blanc-manger soort van nagerecht 1401-1500 [mnw] <Frans {4.1.6} |
| blanco oningevuld 1676 [De Bruijn 1995] <Italiaans {3.2} |
| blank* blinkend, wit 1287 [cg NatBl] {4.1.5} |
| blasé verveeld 1838 [Aanv wnt] <Frans |
| blasfemeren godslasteren 1276-1300 [cg Lut.A] <Latijn |
| blaten* het natuurlijke geluid van schapen en geiten maken 1240 [Bern.] {3.1} |
| blauw* kleurnaam 1121 [Rey] {2.2/4.1.5} |
| blauw Bargoens: dronken 1906 [wnt] <Duits |
| blauwbaard* wreedaard tegenover vrouwen 1775 [wnt] {3.1} |
| blauwblauw* onopgehelderd, met rust 1784 [wnt] {3.1} |
| blauwhelm* militair in dienst van de Verenigde Naties 1984 [R84] {3.1/4.1.14} |
| blauwkous spotnaam 1872 [gvd] {3.1} |
| blazen* met kracht uitademen 1240 [Bern.] |
| blazer jasje 1940 [Posthumus] <Engels {3.2} |
| blazoen heraldisch wapen 1350 [mnw] <Frans |
| bleek* wit 901-1000 [wps] {4.1.5} |
| bleek* veld om was te bleken 1520 [hws] |
| blei* beenvis 1477 [Teuth.] |
| bleken* bleek maken 1240 [Bern.] |
| blende mineraal 1780 [hou iii, 1, 112] <Duits |
| blender keukenmachine waarin voedsel fijngemaakt wordt 1974 [Aanv wnt] <Engels {4.1.9} |
| blèren* blaten, schreeuwen 1451-1500 [mnw] {3.1} |
| bles* witte plek op voorhoofd van paarden 1300 [mnw] |
| blessure wond 1794 [Aanv wnt] <Frans |
| bleu lichtblauw 1587 [wnt oranje] <Frans {4.1.5} |
| bleu* verlegen 1621 [wnt reu] |
| bliek* beenvis 1291 [cg i Oudenaarde] |
| bliep signaaltoon 1983 [R84] <Engels |
| blij* vrolijk 1152 [Claes] {2.3} |
| blijde werpgeschut 1260-1280 [cg ii 1 Wrake R.] <Latijn {4.1.14} |
| blijkbaar* bijwoord van modaliteit: kennelijk 1840 [wnt] |
| blijken* aan den dag komen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| blijkens* voorzetsel 1840 [wnt] {4.2} |
| blijspel* komedie 1653 [wnt] {4.1.15} |
| blijven* voortgaan (te bestaan) 901-1000 [wps] |
| blik* vertind dun plaatstaal 1384-1407 [mnw] |
| blik* oogopslag 1608 [wnt] |
| blikkeren* flikkeren 1605-1616 [wnt] {3.1} |
| bliksem* elektrische vonk bij onweer 901-1000 [wps] {3.1/4.1.1} |
| bliksemoorlog* onverhoedse bewegingsoorlog 1961 [gvd] {3.1} |
| bliksemsnel* zeer snel 1804 [wnt bliksem] {4.4} |
| blikskaters tussenwerpsel: krachtterm 1914 [gvd] {4.3} |
| blind* niet kunnende zien 1240 [Bern.] |
| blind* vensterluik 1623 [wnt] |
| blindelings* bijwoord van hoedanigheid: zonder te kijken 1562 [Naembouck] {3.1} |
| blindemannetje* spel waarbij iem. geblinddoekt wordt 1887 [wnt] {4.1.18} |
| blinderen kogelvrij of onzichtbaar maken 1865 [kvw] <Frans |
| blinde vink* lapje kalfsbiefstuk met gehakt 1910 [wnt vink] {4.1.6} |
| blindganger niet ontploft projectiel 1943 [Aanv wnt] <Duits {3.2} |
| blini boekweitpannenkoekjes 1996 [Vd Sijs 1996] <Russisch {3.2/4.1.6} |
| blinken* stralen 1461 [mnw] |
| blits naar de laatste mode 1966 [Aanv wnt] <Duits {3.2} |
| blitzkrieg onverhoedse bewegingsoorlog 1945 [Schuurman, De Tweede Wereldoorlog 22] <Duits {3.2} |
| blo* vreesachtig 1240 [Bern.] |
| blocnote aan de kop gelijmd stapeltje papier 1892 [Aanv wnt] <Frans |
| bloed* vloeistof in aderen 901-1000 [wps] |
| bloedheet* zeer warm 1949 [Aanv wnt] {4.4} |
| bloedhond hondensoort 1567 [Junius] <Engels {3.2/4.1.3} |
| bloedmooi* zeer mooi 1989 [Hofkamp&Westerman] {4.4/5} |
| bloedrood* zeer rood 1504 [wnt] {4.1.5/4.4/5} |
| bloeien* in bloei staan 901-1000 [wps] |
| bloem* uitgebot deel van plant 1100 [Willeram] {3.1/5} |
| bloem* fijn gezift meel 1285 [cg Rijmb.] |
| bloemkool koolsoort, groente 1567 [Claes] {4.1.6} |
| |
| |
| bloemlezing* verzameling letterkundige stukken 1819 [wnt] |
| bloes bovenkledingstuk 1872 [gvd] <Frans |
| bloesem* bloem waaruit zich later een vrucht ontwikkelt 1287 [cg NatBl] {3.1} |
| bloesjesdag eerste warme lentedag 1984 [gvd] |
| blok* regelmatig gevormd stuk van iets 1242 [Claes Tw. 9] |
| blokfluit blaasinstrument 1944 [wnt trio] {4.1.16} |
| blokhuis* klein verdedigingswerk 1562 [Naembouck] |
| blokken* hard studeren 1599 [Kil.] |
| blokkeren afsluiten, tegenhouden 1624 [Wonderlicke avontuer van twee goelieven] <Frans |
| blond met een lichte kleur 1285 [cg Rijmb.] <Frans {4.1.5} |
| blondine blond meisje 1866 [wnt] <Frans |
| bloody mary cocktail met wodka en tomatensap 1968 [Moderne wp voor de vrouw] <Engels {4.1.6} |
| blooper misslag 1991 [gnn] <Engels |
| bloot* naakt 1265-1270 [cg Lut.K] |
| blootshoofds* met onbedekt hoofd 1698 [wnt] |
| blos* rood op de wangen 1546 [Claes Tw. 12] |
| blouson wijd jakje 1984 [gvd] <Frans {3.2} |
| blow trek aan marihuanasigaret 1984 [gnn] <Engels |
| blozen* rood worden 1290 [cg ii 1 En.Codex] |
| blubber modder 1937 [Aanv wnt] <Engels |
| bluefort een in Nederland ontwikkelde kaas 1968 [wp voor de vrouw] {4.1.6} |
| bluegrass country music uit Kentucky 1975 [wp, dl. 19, 238] <Engels {4.1.16} |
| blue jeans spijkerbroek 1956 [R75] <Engels {3.2} |
| blue movie pornografische film 1984 [gnn] <Engels {4.1.15} |
| blues muzieksoort 1936 [Aanv wnt] <Engels {4.1.16} |
| bluffen pochen 1855 [wnt] <Engels |
| blunder domme fout 1847 [kku] <Engels |
| blurb flaptekst 1947 [De Vooys] <Engels |
| blussen* uitdoven 1285 [cg Rijmb.] |
| blut* geen geld meer hebbend 1903 [wnt z.j.] |
| bluts* deuk 1562 [Naembouck] |
| boa slang 1287 [cg NatBl] <Latijn {1.2.5/1.3} |
| boa halsbont 1844 [wnt] <Frans {1.2.5} |
| board bestuurslichaam 1886 [kku] <Engels {1.2.3} |
| board bouwmateriaal 1951 [wnt triplet] <Engels {1.2.3} |
| bobbel* knobbel, luchtbel 1490 [mnw] |
| bobo ‘belangrijk’ bestuurslid in de sportwereld 1988 [Vd Sijs 1996] <Sranantongo {3.1/3.2/4.4} |
| bobslee soort slee 1912 [kku] <Engels |
| bochel* bult 1599 [Kil.] {3.1} |
| bocht* kromming 1588 [Kil.] |
| bocht* uitschot 1710 [wnt] {4.1.6} |
| bockbier donker bier 1886 [kku] <Duits {4.1.6} |
| bod* het bieden 1440 [hws] |
| bode* boodschapper 901-1000 [wps] |
| bodega wijnhuis 1855 [Kramers, Geographisch Wrdb.] <Spaans {3.2} |
| bodem* grond 1260-1280 [cg ii 1 Wrake R.] {3.1} |
| body lichaam 1897 [Klöters, Bij ons in de Jordaan 23] <Engels |
| bodybuilding spieroefeningen 1983 [Ferrée] <Engels {4.1.18} |
| bodyguard lijfwacht 1984 [gnn] <Engels |
| bodymilk cosmetische vloeistof voor lichaamsreiniging 1984 [gvd] <Engels |
| bodywarmer mouwloos gewatteerd vest 1986 [De Coster 1999] <Engels {3.2} |
| boedel* geheel van roerende goederen 1282 [cg i 1, 644] {1.2.4/3.1} |
| boef* schurk 1260-1270 [cg ii 1 Boeve] |
| boeg* voorste deel van schip 1599 [Kil.] |
| boegseren met sloepen voorttrekken 1599 [wnt] <Portugees {3.2} |
| boegspriet* uitstekend rondhout voor touwwerk 1521 [hws] |
| boei band 1285 [cg Rijmb.] <Latijn |
| boei drijvend baken 1599 [Kil.] <Frans |
| boeier vaartuig 1475 [ara Rentmeesterschappen i, 108] {4.1.11} |
| boek* leesboek 901-1000 [wps] |
| boekanier zeerover 1691 [wnt] <Frans |
| boeket bloemruiker 1698 [wnt] <Frans |
| boekmaag* deel van maag van herkauwer 1855 [Aanv wnt] |
| boekstaven* te boek stellen 1477 [Teuth.] |
| boekvink* zangvogel 1599-1607 [Claes Tw. 11] |
| boekweit* graansoort 1413 [hws] {4.1.2} |
| boel* inboedel 1460-1470 [Latijns-Middelnederlands Vocabularius, hs. 19.590 Brussel] {1.2.4} |
| boel* grote hoeveelheid 1785 [wnt winst] |
| boeman* afschrikwekkend persoon 1854 [wnt] |
| boemelen kroegen aflopen 1894 [Aanv wnt] <Duits |
| boemeltrein stoptrein 1876 [Moortgat] <Duits {4.1.10} |
| boemerang werpknots 1889 [Vd Sijs 1998] <Engels |
| |
| |
| boenen* in de was zetten, schoonmaken 1286 [cg I2, 1176] |
| boer* landbouwer 1516 [hws] {1.2.3/4.1.13} |
| boer* oprisping 1704 [Claes] {3.1} |
| boer* naam van een speelkaart 1828 [wnt uitspelen] {4.1.18} |
| boerde klucht 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans {4.1.15} |
| boerderij boerenbedrijf 1644 [wnt] {1.2.4/1.2.5} |
| boerendans volksdans 1719 [wnt zwieren] {4.1.15} |
| boerenkool koolsoort 1778 [wnt sluitkool] {4.1.6} |
| boerenkoolvoetbal slecht voetbal 1977 [Sanders 2001] {4.4} |
| boerenschroom* spel met prentjes en dobbelstenen 1898 [gvd] {4.1.18} |
| boernoes mantel 1863 [kku] <Arabisch {3.2} |
| boete* (geld)straf 1254 [vmnw] |
| boeten* herstellen, goedmaken 1253 [cg i 1, 46] |
| boetiek winkel 1847 [Aanv wnt] <Frans |
| boetseren kleien 1562 [Naembouck] |
| boezem* borsten 1285 [cg Rijmb.] {3.1/4.4} |
| boezeroen bepaald kledingstuk 1855 [Focke, Neger-Eng. wrdb.] <Frans |
| bof* kinderziekte 1327 [mnw] |
| bof* buitenkans 1891 [wnt bof iii] |
| boffen* geluk hebben 1866 [wnt] |
| bogen* pochen 1477 [Teuth.] |
| bohémien zwervend kunstenaar 1889 [wnt sleepjapon] <Frans |
| boiler warmwaterreservoir 1938 [Aanv wnt] <Engels {4.1.9} |
| bojaar adellijke grootgrondbezitter 1824 [wei] <Russisch {3.2} |
| bok mannetje van de geit 901-1000 [wps] <? {3.2/3.5/4.1.3} |
| bok hijsstellage, werktuig 1523 [hws] <? {1.2.3/3.5} |
| bok bok van een rijtuig 1872 [gvd] <? {3.5} |
| bokaal grote beker 1451 [hws] <Frans |
| bokkenpoot(je) koekje met chocola aan de uiteinden 1949 [wnt z.j.] <? {3.5/4.1.6} |
| bokking* gerookte haring 1285 [cg I2, 1021] |
| boksen met de vuist vechten 1808 [wnt] <Engels {4.1.18} |
| bokser vuistvechter 1824 [wei] <Engels |
| boktor insect 1766 [hou i, 9, 518] <? {3.5} |
| bol* rond voorwerp 1280 [cg i Gent] {2.3} |
| bol* rond 1351 [mnw] |
| bolder klamp 1856 [wnt] <Frans |
| bolderen* geraas maken 1599 [Kil.] {3.1} |
| boleet buiszwam 1901 [kui] <Latijn {1.2.4} |
| bolero Spaanse dans 1847 [kku] <Spaans {3.2/4.1.15} |
| bolero damesjasje 1901 [Aanv wnt] <Frans |
| bolhoed* hoofddeksel 1939 [wnt rekker ii] {4.1.9} |
| bolide luchtsteen 1895 [Broeckaert] <Frans |
| bolide raceauto 1970 [Recht voor raap] <Frans {3.2/4.1.10} |
| bolivar munteenheid van Venezuela 1906 [wp] {4.1.12} |
| boliviano munteenheid van Bolivia 1864 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Spaans {3.2/4.1.12} |
| bolknak* sigaar 1940 [Aanv wnt] {4.1.6} |
| bolleboos uitblinker 1866 [wnt] <Jiddisch {3.2} |
| bollen* het bolspel of kegelspel spelen 1555 [Claes Tw. 9] {4.1.18} |
| bolsjewiek aanhanger van het Russische communisme 1918 [wnt vertegenwoordiger] <Russisch {3.2} |
| bolster* bast van noten e.d. 1477 [Teuth.] |
| bolus gebak 1854 [wnt] <Jiddisch {3.2/4.1.6} |
| bolus drol 1961 [gvd] {4.4} |
| bolwerk* bastion 1477 [Teuth.] |
| bolwerken* klaarspelen 1806 [wnt] |
| bom stop, spon 1284-1285 [cg I2, 1020] <? {3.5} |
| bom projectiel 1667 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| bom* vissersvaartuig 1871 [wnt] {4.1.11} |
| bombarderen met bommen beschieten 1515 [wnt] <Frans |
| bombardon blaasinstrument 1897 [Aanv wnt] <Frans {4.1.16} |
| bombarie lawaai, ophef 1720 [wnt] |
| bombast gezwollen stijl 1824 [wnt] <Engels |
| bombazijn weefsel 1574 [Toll.] <Frans {4.1.9} |
| bombe ijsgerecht 1945 [Aanv wnt] <Frans {4.1.6} |
| bomberjack bruinleren jack met bontkraag 1989 [De Coster 1999] <Engels {3.2} |
| bomen* punteren 1681 [wnt boomen v] |
| bomen* discussiëren 1884 [wnt boomen ii] |
| bommen* een hol geluid geven 1452-1494 [hws] {3.1} |
| bommoeder vrouw die haar kind alleen wenst op te voeden 1981 [De Coster 1999] <L {3.4/4.1.4} |
| bomvol helemaal vol 1898 [gvd] <? {3.5/4.4} |
| bon bewijsje 1867-1868 [wnt] <Frans |
| bonafide betrouwbaar 1824 [wei] <Latijn |
| bonbon snoepgoed 1785 [wnt] <Frans {3.1/4.1.6} |
| bonbonnière bonbondoosje 1824 [wei] <Frans |
| bond verbond, vereniging 1552 [wnt] <Duits {1.3} |
| |
| |
| bondage sadomasochistische omgang met vastgebonden partner 1970 [Recht voor raap] <Engels |
| bondgenoot deelgenoot, helper 1599 [wnt] <Duits |
| bondig* kernachtig 1642 [wnt] |
| bongerd* boomgaard 1240 [vmnw] {3.1} |
| bongo slaginstrument 1956 [Aanv wnt] <Spaans {3.2/4.1.16} |
| bonhomie natuurlijke wellevendheid 1824 [wei] <Frans |
| bonje Bargoens: ruzie 1769 [Endt] <? {3.5} |
| bonjour tussenwerpsel: groet 1617 [Aanv wnt] <Frans {4.3} |
| bonk* klomp, bot 1477 [Teuth.] |
| bonken* hard tegen iets stoten 1844 [wnt] {3.1} |
| bonken* geslachtsgemeenschap hebben 1988 [Joustra, Homo-erotisch wrdb.] {3.1/4.4} |
| bon-mot kwinkslag 1788 [Aanv wnt] <Frans |
| bonnefooi goed geluk 1863 [kku] <Frans |
| bonnet muts 1477 [Teuth.] <Frans {4.1.9} |
| bonnetterie textielwinkel 1865 [kvw] <Frans |
| bons* tussenwerpsel: nabootsing van geluid 1787-1789 [wnt] {3.1} |
| bons, bonze invloedrijk persoon, partijbons 1830 [Aanv wnt] <Duits |
| bonsai dwergboompje 1984 [gvd] <Japans {3.2} |
| bont veelkleurig 1272 [cg i 1, 237] <Latijn {4.1.5} |
| bont pelswerk 1300 [mnw] <Latijn |
| bon ton welgemanierdheid 1765 [Aanv wnt] <Frans |
| bonus uitkering 1912 [kku] <Engels |
| bon-vivant losbol 1824 [wei] <Frans |
| bonze Japanse boeddhistische priester 1824 [wei] <Frans |
| bonzen* hevig kloppen 1589 [Claes Tw. 11] {3.1} |
| boobytrap valstrikmijn 1950 [De Vooys] <Engels {4.1.14} |
| boodschap* bericht 1240 [Bern.] |
| boodschap* behoefte (grote of kleine boodschap) 1804 [wnt] {4.4} |
| boodschap* gekocht artikel 1866 [wnt] |
| boog* schiettuig voor pijlen 901-1000 [wps] {4.1.14} |
| boog* gebogen constructie 1350-1384 [mnw] |
| boogie-woogie op piano gespeelde blues met basbegeleiding 1956 [Enc. van de muziek] <Engels {3.1/4.1.16} |
| bookmaker bij wie men weddenschappen afsluit 1880 [Aanv wnt] <Engels |
| bookmark vastgelegde verwijzing naar het adres van een website 1997 [Adformatie, dl. 25, 48, 20-22, 2] <Engels |
| boom* houtachtig gewas 701-800 [Lex Salica] {2.2/3.1} |
| boom plotselinge stijging 1912 [kku] <Engels {1.3} |
| boomgaard* grond met vruchtbomen 1100 [Willeram] {3.1} |
| boon* zaad van peulvrucht 1210-1240 [cg i 1, 2] {4.1.6} |
| boor* werktuig om gaten te maken 1440 [mnw] |
| boor boorzuur 1893 [wnt boor ii] |
| boord* rand 701-750 [Künzel] {2.3} |
| boordevol* helemaal vol 1599 [Kil.] {4.4} |
| boos* slecht 1240 [Bern.] {1.2.3} |
| boos* toornig 1740 [wnt] {1.2.3} |
| boosaardig* kwaadaardig 1659 [wnt] |
| booster versterker 1984 [gnn] <Engels |
| booswicht* schurk 1401-1450 [hws] |
| boot vaartuig 1390 [mnw] <? {3.5/4.1.11} |
| boots laarzen 1984 [gvd] <Engels {3.2/4.1.9} |
| bop jazzstijl 1956 [Van Zuylen, Radio- en televisie-enc.] <Engels {4.1.16} |
| borax natriumzout 1599 [Kil.] <Frans of Latijn |
| bord* schaal, plank 1138 [Rey] {2.2} |
| bordeel hoerenkast 1293 [cg I3, 1920] <Frans |
| border rand met bloemen in tuin 1909 [Aanv wnt] <Engels |
| borderliner iem. die zich bevindt op de grens van geestelijk normaal en gestoord 1992 [Peptalk] <Engels |
| bordes verhoogde stoep 1845 [wnt] <Frans |
| bordpapier karton 1698 [wnt] |
| borduren figuren naaien 1573 [Plantijn] |
| boreaal noordelijk 1824 [wei] <Frans |
| boren* een gat maken 1240 [Bern.] |
| borg* waarborg 1237 [cg i 1, 30] |
| borgtocht* overeenkomst waarbij een derde zich garant stelt 1282 [cg i 1, 631] {3.1} |
| borium chemisch element 1831 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| born* bron 901-1000 [wps] |
| borrel* glas sterkedrank 1692 [wnt] {3.1/4.1.6} |
| borsalino deukhoed 1930 [Aanv wnt] {4.1.9} |
| borsjtsj rodebietensoep 1886 [kku] <Russisch {3.2/4.1.6} |
| borst* lichaamsdeel 701-800 [Lex Salica] {2.2} |
| borst jonkman 1623 [wnt] <Duits |
| borstbeeld* beeldhouwwerk, buste 1740 [wnt] |
| borstel* stijve haren van varkens e.d. 1287 [cg NatBl] {3.1} |
| borstel* gereedschap: schuier 1573 [wnt] |
| borstplaat lekkernij 1872 [gvd] {4.1.6} |
| borstrok* wollen onderkledingstuk 1609 [wnt] |
| borststem* natuurlijke zangstem 1885 [wnt register i] {4.1.16} |
| |
| |
| borstwering* verhoging waarachter men tot borsthoogte gedekt is 1384-1407 [mnw] |
| bos* woud 1089 [Claes] {1.2.6/2.3} |
| bos* bundel 1252 [mnw] |
| boss baas 1912 [kku] <Engels |
| bossanova Zuid-Amerikaanse dans 1984 [gvd] <Portugees {3.2/4.1.15} |
| bosschage bosje 1285 [cg Rijmb.] <Frans |
| boston kaartspel 1832 [wei] <Engels {4.1.18} |
| boston dans 1924 [gvd] <Engels {4.1.15} |
| bot laars 1240 [Bern.] <Frans {4.1.9} |
| bot* beenvis 1287 [cg NatBl] |
| bot* knop 1351 [mnw] |
| bot* been 1477 [Teuth.] |
| bot* stomp 1599 [Kil.] |
| botanisch plantkundig 1815 [Aanv wnt] <Frans |
| botel drijvend hotel 1965 [Verschueren, Bijvoegsel, 9] <L {3.4} |
| boten* slaan, kloppen 1080 [Rey] {2.2} |
| boter voedingsstof van melk 1240 [Bern.] <Latijn {4.1.6} |
| boterham snee brood 1567 [Claes Tw. 11] {4.1.6} |
| botje* muntje 1406-1448 [mnw] {1.3/4.1.12} |
| botsen* met een schok tegen iets aankomen 1588 [Claes] |
| bottel fles 1698 [wnt] <Engels {3.2} |
| bottel* rozenbottel 1778 [wnt] {3.1} |
| bottelen op flessen tappen 1824 [wei] <Engels |
| botten* uitspruiten 1438 [mnw] |
| botter* vaartuig 1849 [wnt] {4.1.11} |
| bottine halve laars 1479 [hws] <Frans {4.1.9} |
| bottleneck knelpunt 1947 [De Vooys] <Engels |
| botulisme vergiftiging door bacteriën 1886 [kku] <Duits |
| botvieren* vrij spel laten 1784 [wnt bot viii] |
| bouclé losse kaardgaren stof 1912 [kku] <Frans {4.1.9} |
| boud* stoutmoedig 901-1000 [wps] |
| boudoir damesvertrek 1832 [wei] <Frans |
| bouffante das 1839 [wnt] <Frans |
| bougainville plantengeslacht 1899 [wnt raam i] <modern Latijn |
| bougie vonkbrug 1917 [Sanders 1995] <Frans |
| bouillabaisse vissoep 1912 [kku] <Frans {4.1.6} |
| bouillon vleesnat 1731-1735 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| boulevard brede straat 1816 [Aanv wnt] <Frans |
| boulimie vraatzucht 1910-1914 [Bauwens] <Grieks {3.2} |
| bouquet aroma 1847 [kku] <Frans |
| bourbon Amerikaanse whisky 1975 [wp (whiskey)] <Engels {4.1.6} |
| bourdon diepe bas 1795 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| bourgeois burger 1451-1475 [Mak] <Frans {1.2.3} |
| bout* poot van een geslacht dier 1101-1200 [Tavernier] {2.4/4.1.6} |
| bout metalen staaf 1330 [Jacobs 12] <Latijn {3.2} |
| boutade geestige overdrijving 1824 [wei] <Frans |
| bouten* kakken 1731 [moo] {4.4} |
| bouvier hondensoort 1936 [wnt trouw i] <Frans {4.1.3} |
| bouwen* een huis optrekken 901-1000 [wps] |
| bouwen* het land bewerken 1375 [mnw] |
| bouwmeester architect 1620 [wnt] |
| bouwvakker* iem. die in de woningbouw werkt 1963 [Aanv wnt] {3.1/4.1.13} |
| bouwvallig vervallen 1451-1500 [mnw] <Duits |
| bouwwerk* gebouw 1848 [wnt] |
| boven* voorzetsel 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] {4.2} |
| boven* bijwoord van plaats 1285 [cg Rijmb.] |
| bovenbaas* iemand die het voor het zeggen heeft 1963 [Heer Bommel en de bovenbazen] {4.4} |
| bovendien* voegwoordelijk bijwoord 1658 [wnt] |
| bowl drank uit wijn, rum en vruchten 1902 [wnt] <Engels {4.1.6} |
| bowlen bowling spelen 1955 [Fokko Bos, Vreemde wrd.] <Engels {4.1.18} |
| box afgescheiden ruimte 1857 [Aanv wnt] <Engels |
| boxenstelsel bepaald belastingstelsel 1999 [Sanders 2000] |
| boxer hondensoort 1909-1910 [Aanv wnt] <Engels {4.1.3} |
| boxershort modieuze onderbroek voor mannen 1992 [gvd] <Engels {3.2} |
| boy knaap 1782 [Wolff en Deken, Sara Burgerhart 1930, 447] <Engels {3.2} |
| boy Indische bediende 1853 [Van Schaick, De Manja] <Engels |
| boycot uitsluiting van maatschappelijk verkeer 1910 [De Hollandsche Revue 25/7, 441ab] <Engels |
| braaf eerzaam, gehoorzaam 1769 [wnt] <Frans |
| braak* onbebouwd 1562 [Claes] |
| braak* inbraak, huisbraak 1843 [wnt] |
| braam* vrucht 1240 [Bern.] {3.1/4.1.2} |
| braam* oneffenheid aan mes 1799-1811 [Weiland, Nederduitsch taalkundig wrdb.] |
| braambes* bes van de braamstruik 1160 [Rey] {2.2/3.1/4.1.2} |
| brabbelen* krom spreken 1613 [wnt] {3.1} |
| bracteaat dunne, eenzijdig gestempelde middeleeuwse munt 1824 [wei] <Latijn |
| braden* gaar maken op vuur 1240 [Bern.] |
| |
| |
| braderie markt 1948 [kwt] <Frans |
| brahmaan lid van de Indische geestelijke adel 1596 [Linschoten] <Sanskriet |
| braille schrift voor blinden 1898 [gvd] <Frans |
| braindrain emigratie van intellectuelen 1968 [wp jaarboek 1969] <Engels {3.1} |
| brainstorm collectief opperen van spontane suggesties ter oplossing van een probleem 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels |
| braintrust vertrouwensraad 1937 [A. Viruly, Logboek 82] <Engels |
| brainwashing hersenspoeling 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels |
| brainwave prachtige inval 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels |
| brak* hondensoort 1287 [cg NatBl] {4.1.3} |
| brak* zilt 1477 [Teuth.] |
| braken* vlas breken 1350 [mnw] |
| braken* overgeven 1546 [Naembouck] {4.4} |
| brallen* snoeven 1613 [wnt] {3.1} |
| bramzeil* vierkant zeil boven het marszeil 1597 [wnt] |
| brancard draagbed 1847 [kku] <Frans |
| branche afdeling 1847 [Aanv wnt] <Frans |
| brand* vuur 1240 [Bern.] |
| brandbrief brief met maning 1842 [wnt] |
| branden* in vuur en vlam staan 1445 [mnw] {1.2.4} |
| brandewijn gestookte sterkedrank 1301-1350 [hws] {4.1.6} |
| brandgans* eendachtige 1599 [Kil.] |
| branding* golfslag 1652-1662 [wnt] |
| brandschatten* schatting opleggen op straffe van plundering 1488 [hws] |
| brandvos* hondachtige 1599 [Kil.] {4.1.3} |
| brandweer* dienst voor het blussen 1828 [wnt] |
| brandy brandewijn, cognac 1855 [kku] <Engels {4.1.6} |
| branie bluffer 1884 [wnt] <Indonesisch {3.2} |
| bras schoot van een ra 1598 [wnt waarnemen] <Frans |
| brasem* beenvis 1101-1200 [Rey] {2.2/3.1} |
| braspenning vroegere munt 1409 [Van Gelder 1965] <? {3.5/4.1.12} |
| brassband band van blaasinstrumenten en drums 1984 [gvd] <Engels |
| brassen* slempen 1540 [Toll.] {3.1} |
| brassen de ra's verstellen 1685 [wnt] |
| bravissimo tussenwerpsel: uitmuntend 1784 [wnt satan] <Italiaans {3.2/4.3} |
| bravo tussenwerpsel: goed! 1784 [wnt] <Frans {4.3} |
| bravoure zelfverzekerdheid 1780 [Aanv wnt] <Frans |
| braziel houtsoort 1602 [wnt] <Spaans of Portugees {3.2} |
| break bij tennis: winst van een game waarin de tegenstander serveert 1984 [gvd] <Engels |
| breakdance acrobatische dansstijl 1986 [De Coster 1999] <Engels {4.1.15} |
| breakdown geestelijke inzinking 1945 [Aanv wnt] <Engels |
| breed* wijd 851-900 [Claes] {2.3} |
| breedte* kortste afmeting 1201-1225 [vmnw] {3.1/5} |
| breeuwen* naden dichten 1351-1400 [mnw] |
| breidel* toom 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] {3.1} |
| breien* draden strikken 1201-1300 [mnw] |
| brein* hersens 1477 [Teuth.] |
| breinbaas* zeer knappe man 1949 [Mondria, Bommelbibl.] {4.4} |
| breken* klein of stuk maken 1237 [cg i 1, 31] |
| brem* plant 1240 [Bern.] |
| brem* zout 1648 [wnt brijn] |
| brengen* vervoeren 901-1000 [wps] |
| brengun licht machinegeweer 1950 [Sanders 1995] <Engels {4.1.14} |
| bres opening in vestingmuur 1588 [Claes] <Frans |
| bretel draagband 1827-1830 [Olivier, Land- en zeetogten in Nederland's Indië] <Frans |
| breuk* het breken, barst 1240 [Bern.] |
| breuk* gebroken getal 1569 [Kool] |
| brevet diploma 1444 [hws] <Frans |
| brevier gebedenboek 1461 [hws] <Latijn |
| bric-à-brac snuisterijen 1929 [kwt] <Frans |
| bridge kaartspel 1918 [wnt rage] <Engels {4.1.18} |
| brie kaassoort 1370 [Bouc van den ambachten] <Frans {4.1.6} |
| brief geschreven boodschap 1236 [cg i 1, 20] <Latijn |
| briefen instrueren, inlichten 1989 [Peptalk] <Engels |
| briefing bijeenkomst waarop instructies worden gegeven 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels |
| briefpapier postpapier 1843 [wnt uitstallen i] <Duits {1.4} |
| bries koele wind 1596 [Linschoten 179] <Frans {4.1.1} |
| briesen* brullen, hoorbaar ademen van paard 1240 [Bern.] {3.1} |
| brigade eenheid van bataljons en afdelingen 1650 [Claes] <Frans {4.1.14} |
| brigadier rang bij de gemeentepolitie 1858 [wnt] <Frans |
| brij* pap 1477 [Teuth.] {1.2.2} |
| brik* (gebroken) baksteen 1282 [mnw] |
| |
| |
| brik zeilvaartuig 1781 [Toll.] <Engels {3.2/4.1.11} |
| brik rijtuig 1898 [wnt] <Engels {4.1.10} |
| briket stuk brandstof 1883 [wnt] <Frans |
| bril glazen om beter te zien 1401-1500 [mnw] |
| briljant schitterend 1745 [mey] <Frans {1.2.6} |
| brillantine haarcrème 1912 [kku] <Frans {1.2.6} |
| brille uitzonderlijke begaafdheid 1840 [wnt kunst] {3.3} |
| brink* erf, plein 1152 [Claes Tw. 9] {2.3} |
| brio levendigheid 1795 [Aanv wnt] <Italiaans {3.2} |
| brioche zoet broodje 1847 [kku] <Frans {4.1.6} |
| brits slaapplaats 1774 [wnt] <Duits {4.1.9} |
| broccoli Italiaanse bloemkool 1800 [Aanv wnt] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| brochette pen om vlees aan te roosteren 1961 [gvd] <Frans {3.2} |
| brochure vlugschrift 1796 [Claes] <Frans {3.2} |
| broddelen* knoeien 1546 [wnt] {3.1} |
| broeden* op eieren zitten 1240 [Bern.] |
| broeden* beramen 1618 [wnt] |
| broeder* mannelijk kind m.b.t. kinderen van dezelfde ouders 901-1000 [wps] {4.1.4} |
| broeder* geestelijke 1410 [mnw] {4.1.8} |
| broeder* verpleger 1899 [wnt] {4.1.13} |
| broeien* heet worden 1080 [Rey] {2.2} |
| broek* laag drassig land 918-948 [Claes] {2.3} |
| broek* kledingstuk 1285 [cg Rijmb.] {3.2} |
| brogue type schoen 1989 [Peptalk] <Engels {4.1.9} |
| brok* stuk 1484 [mnw] |
| brokaat zware zijden stof, veelal met gouddraad geborduurd 1612 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2/4.1.9} |
| broker beursagent 1912 [kku] <Engels |
| brokkelen* kruimelen 1562 [Claes] {3.1} |
| brokstuk fragment 1872 [gvd] <Duits |
| brom* dronken 1898 [gvd] |
| bromelia plantensoort 1906 [wp] <modern Latijn |
| bromfiets fiets met motor 1950 [Aanv wnt] <? {3.5/4.1.10/4.4} |
| brommen* laag en dof geluid maken 1477 [Teuth.] {3.1} |
| brommer Amsterdams huurrijtuig 1819 [Sanders 1993] {4.1.10} |
| brommer* bromfiets 1961 [gvd] {3.1/4.1.10} |
| brommobiel vierwielig gesloten voertuig met bromfietsmotor 1995 [Picarta: Verkeersconsequenties van de brommobiel] {4.1.10} |
| bron uit de grond opwellend water 1605 [wnt verfrisschen] <Duits |
| bronchiën vertakkingen van de luchtpijp 1669 [mey] <Frans of Latijn {3.2} |
| bronchitis ontsteking van de luchtpijptakken 1832 [wei] <modern Latijn |
| brons legering van koper en tin 1590 [wnt] <Frans |
| bronst paartijd 1599 [wnt] <Duits |
| brontosaurus voorhistorische hagedis 1912 [kku] |
| brood* baksel uit gerezen deeg 1101-1200 [Tavernier oveliebroot] {2.4/4.1.6} |
| brooddronken* overmoedig 1573 [wnt] |
| broodje-aap* fantastisch volksverhaal dat vaak wordt geloofd 1978 [Picarta: titel van E. Portnoy] {4.4} |
| broodmager* zeer mager 1784-1785 [wnt] |
| broodrooster* apparaat om brood te roosteren 1914 [gvd] {4.1.9} |
| broom chemisch element 1886 [kku] <Frans |
| broos* breekbaar 1265-1270 [cg Lut.K] {1.2.4} |
| bros* breekbaar 1596 [Linschoten 129] {1.2.4} |
| brougham type rijtuig 1903 [Prick 1903] <Engels {4.1.10} |
| brouilleren onenig maken 1573 [Aanv wnt] <Frans |
| brouwen* bier bereiden 1284 [cg I2, 1003] |
| brouwen* met een huig-r spreken 1691 [wnt] {3.1} |
| brouwer* iem. die beroepsmatig bier brouwt 1284-1285 [vmnw] {4.1.13} |
| brownie koekje met chocolade en nootjes 1989 [Peptalk] <Engels {4.1.6} |
| browning soort pistool 1947 [wnt automaat Suppl] <Engels {4.1.14} |
| browser computerprogramma waarmee elektronische bestanden kunnen worden geraadpleegd 1994 [pc+ 3/11, 19, 15] <Engels {1.3} |
| brr* tussenwerpsel: uitroep van kou 1840 [wnt] {4.3} |
| brug* verbinding over water 840-875 [Claes] {2.3} |
| bruid* in ondertrouw opgenomen vrouw 1240 [Bern.] {4.1.4} |
| bruidegom* in ondertrouw opgenomen man 901-1000 [wps] {4.1.4} |
| bruidssuiker suikergoed 1830 [wnt] {4.1.6} |
| bruikleen* lening voor tijdelijk gebruik 1675 [wnt] |
| bruiloft* trouwfeest 1240 [Bern.] |
| bruin* kleurnaam 1210-1240 [cg i 1, 10] {4.1.5} |
| bruinvis* walvisachtige 1343-1344 [mnw] {3.1} |
| bruisen* borrelen 1336-1339 [mnw] {3.1} |
| brullen hard geluid maken 1483 [mnw] <Duits |
| brumaire nevelmaand 1824 [wei] <Frans {3.2} |
| |
| |
| brunch maaltijd 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels |
| brunette meisje met donkerbruine haren en ogen 1720 [mey] <Frans |
| brut droog (van champagne) 1984 [gvd] <Frans |
| brutaal onbeschoft 1808 [wnt] <Frans {3.2} |
| bruto bijwoord: met emballage, zonder aftrek van kortingen 1599 [Kool] <Italiaans {3.2} |
| bruusk kortaf 1650 [Claes] <Frans |
| bruuskeren onheus bejegenen 1872 [gvd] <Frans |
| bruut ruw 1923 [Aanv wnt] <Frans |
| bubbelgum klapkauwgom 1984 [gvd] <Engels {4.1.6} |
| buckram boekbinderslinnen 1948 [kwt] <Engels |
| bucolisch m.b.t. land- en herdersleven 1824 [wei] <Latijn |
| buddy vrijwilliger die aidspatiënt helpt 1987 [De Coster 1999] <Engels |
| buddyseat tweepersoons motorzadel 1959 [wp jaarboek 1959] <Engels |
| budget begroting 1816 [wnt] <Engels {1.4} |
| budo het geheel van Japanse vechtsporten 1959 [Picarta: titel van ts.] <Japans {3.2/4.1.18} |
| buffel herkauwer 1287 [cg NatBl] <Frans {4.1.3} |
| buffelen gulzig eten 1858-1870 [wnt] <Duits |
| buffer stootkussen 1875 [wnt] <Engels |
| buffet schenktafel, tapkast 1343-1346 [mnw] <Frans {4.1.9} |
| buffo basstem voor komische rollen 1847 [kku] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| bug afluisterapparaat 1984 [gvd] <Engels |
| bug fout in computerprogramma 1989 [Peptalk] <Engels |
| bugel blaasinstrument 1912 [kku] <Engels {4.1.16} |
| buggy opvouwbare kinderwagen 1984 [gvd] <Engels |
| bühne toneel 1912 [kku] <Duits {4.1.15} |
| bui* neerslag 1573 [Claes Tw. 12] {4.1.1} |
| bui* stemming 1786 [wnt] |
| buidel* zak 1240 [Bern.] {1.2.4} |
| buideldier* zoogdier dat het jong in een buidel draagt 1869 [wnt] |
| buigen* krommen 901-1000 [wps] |
| buik* middendeel van lichaam 701-800 [Lex Salica] {2.2} |
| buil* bult 901-1000 [wps] |
| buil* zak 1451-1500 [mnw] {1.2.4} |
| buis leiding 1350-1385 [mnw] <Frans {1.2.3} |
| buis haringschuit 1407-1432 [mnw] <Frans {4.1.11} |
| buis jasje 1573 [wnt buis vi] {1.2.3} |
| buit* wat men veroverd heeft 1573 [Plantijn] |
| buitelen tuimelen 1612 [wnt voortbrengen] <? {3.5} |
| buiten* bijwoord van plaats 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] |
| buiten* voorzetsel 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] {4.2} |
| buitenbeentje* iem. die zich van de leden van een groep onderscheidt 1859 [wnt] |
| buitenissig* zonderling 1865 [Multatuli-Enc.] {4.4} |
| buitenkans onverwachte kans 1642 [wnt] |
| buitensporig* onmatig 1662 [wnt vonnis] |
| buitenvrouw elders wonende bijzit 1971 [Van Donselaar 1989] <Surinaams-Nederlands {3.2/4.1.4} |
| buizen* zuipen 1540 [mnw] |
| buizerd roofvogel 1567 [Claes] <Frans |
| bukken* vooroverbuigen 1445 [mnw] |
| buks kort geweer 1772 [Chr. de Beet, Eerste Bonni-oorlog 137] <Duits {4.1.14} |
| buks, buksboom heester 1350 [Claes] <Duits |
| bul* stier 1281 [cg i, 614] {4.1.3} |
| bul oorkonde 1450 [mnw] <Latijn |
| bulderen* dreunend geluid geven 1485 [hws] {3.1} |
| buldog hondensoort 1729 [wnt woewoe] <Engels {3.2/4.1.3} |
| bulk onverpakte lading 1912 [Fokko Bos] <Engels |
| bulkcarrier vrachtschip voor los gestorte lading 1968 [kwt] <Engels {4.1.11} |
| bulken* loeien 1599-1607 [Claes Tw. 9] {3.1} |
| bulldozer grondschuiver 1950 [De Vooys] <Engels {4.1.10} |
| bullebak boeman 1611-1620 [wnt] <Nederduits {3.2} |
| bullen* spullen 1872 [gvd] |
| bullenbijter hondensoort 1862 [wnt] <Engels {4.1.3} |
| bullenpees* strafwerktuig 1617 [wnt] |
| bulletin kort bericht 1816 [wnt verbloemen i] <Frans |
| bullshit onzin 1983 [De Coster 1999] <Engels |
| bult* bobbel, bochel 1287 [cg NatBl] |
| bulterriër hondensoort 1912 [kku] <Engels {4.1.3} |
| bumper stootrand 1938 [Aanv wnt] <Engels |
| bundel* pak 1250 [cg ii 1 Gen.rec.] {3.1} |
| bunder vlaktemaat 1101-1200 [Tavernier] <me Latijn {2.4} |
| bungalow vrijstaand huis van één woonlaag 1863 [Sanders 1995] <Engels |
| |
| |
| bungeejumpen van een hoog object springen aan een elastisch koord 1993 [De Coster 1999] <Engels {4.1.18} |
| bungelen* slingeren 1782 [wnt bungelen ii] |
| bunker verdedigingsstelling 1940-1945 [Nieuwe Taalgids 38, 163ff] <Engels of Duits {3.2} |
| bunny serveerster in nachtclub 1989 [Peptalk] <Engels {4.1.13} |
| bunsenbrander gasbrander 1906 [wp] |
| bunzing* marterachtige 1150 [Claes] {2.4/4.1.3} |
| burcht* versterkte plaats 709 [Claes] {1.2.4/2.3} |
| bureau schrijftafel 1793-1796 [wnt] <Frans {1.2.3/4.1.9} |
| bureau kantoor 1824 [wei] <Frans {1.2.3} |
| bureaucratie heerschappij van de ambtenaren 1847 [kku] <Frans |
| burgemeester hoofd van een gemeente 1254 [vmnw] |
| burger inwoner van stad, lid van een staat 1240 [Bern.] <Duits {1.2.3} |
| burggraaf adellijke titel 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] {1.2.3} |
| burlen* bronstig loeien van herten 1605 [wnt] {3.1} |
| burlesk boertig 1782 [wnt] <Frans |
| burn-out oververmoeidheid door stress 1994 [De Coster 1999] <Engels |
| bursaal beursstudent 1592 [wnt trouwbelofte] |
| bus doos, blik 1240 [vmnw] <Latijn |
| bus vervoermiddel 1887 [wnt] <Engels {1.1/1.2.4/4.1.10} |
| bush rimboe 1912 [kku] <Engels |
| bush-bush rimboe 1992 [gvd] {3.1} |
| business zaken 1912 [kku] <Engels |
| buskruit ontplofbaar mengsel 1441 [Toll.] {4.1.14} |
| buste borstbeeld 1778 [wnt] <Frans |
| buste boezem 1902 [wnt bustehouder s.v. rekbaar] <Frans {1.2.2/4.4} |
| bustehouder steun voor de boezem 1902 [wnt rekbaar] <Duits |
| butaan gasvormige koolwaterstof 1941 [Holleman, Leerboek der organische chemie 50] |
| buten verstoppertje spelen 1913 [Aanv wnt] {4.1.18} |
| butje* imbeciel, slome jongen 1989 [Hofkamp&Westerman] {1.2.2/3.1} |
| butler huisknecht 1912 [kku] <Engels |
| buts deuk 1470 [mnw] <Frans |
| butskop* walvisachtige 1761 [wnt potskop] {1.3/4.1.3} |
| button speldje met afbeelding of tekst 1969 [R75] <Engels |
| buur* die in de omgeving woont 1265-1270 [cg Lut.K] |
| buurt* stadsdeel of deel van dorp 1401-1500 [mnw] |
| buut mikpunt 1847 [kku] <Frans {4.1.18} |
| buy-out overname van alle aandelen van een vennootschap 1989 [Peptalk] <Engels |
| buzzer zoemer 1976 [gvd] <Engels |
| buzzer soort semafoon waarbij een bericht verschijnt op een schermpje 1996 [De Coster 1999] <Engels {4.1.17} |
| bye tussenwerpsel: afscheidsgroet 1984 [gvd] <Engels {4.3} |
| bypass omleiding 1968 [kwt] <Engels |
| byte groep van acht bits 1969 [Dijkman, Computer-abc 74] <Engels |
|
| cab huurrijtuig 1912 [kku] <Engels {4.1.10} |
| caballero heer, ruiter 1847 [kku] <Spaans {3.2} |
| cabaret amusementsgenre 1914 [gvd] <Frans {4.1.15} |
| cabine hokje 1895 [Broeckaert] <Frans |
| cabriolet rijtuig 1824 [wei] <Frans {4.1.10} |
| cabriolet auto met opvouwbaar dak 1929 [kwt] <Frans {4.1.10} |
| cacao zaad van de cacaoboom en daaruit bereide drank 1596 [wnt] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| cachet stempel 1588 [wnt] <Frans |
| cachot gevangenis 1698 [wnt] <Frans |
| cactus plantenfamilie 1775 [wnt toortsplant] <Latijn |
| cadans ritme 1697 [wnt] <Frans |
| caddie drager van golfsticks 1917 [kwt] <Engels |
| cadeau geschenk 1824 [wei] <Frans |
| cadens reeks akkoorden ter afsluiting van muziekstuk 1739 [wnt] <Frans |
| cadet student aan militaire school 1868 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| cadmium chemisch element 1846 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| café kroeg 1897 [wnt] <Frans |
| café-chantant café waar voor de bezoekers wordt gezongen 1912 [kku] <Frans |
| cafeïne alkaloïde uit koffie 1857 [Aanv wnt] <Frans |
| cafetaria snelbuffet 1937 [Aanv wnt] <Engels |
| cahier schrift 1832 [wnt wijze i] <Frans |
| caissière kassajuffrouw 1914 [Aanv wnt] <Frans {4.1.13} |
| caisson zinkbak 1824 [wei] <Frans |
| cake zachte koek 1761 [Aanv wnt] <Engels {3.2/4.1.6} |
| cakewalk negerdans 1912 [kku] <Engels {4.1.15} |
| |
| |
| calamiteit grote ramp 1631 [wnt] <Frans |
| calando afnemend 1820 [Muzijkaal zak-woordenboek] <Italiaans {3.2} |
| calcium chemisch element 1847 [kku] <modern Latijn |
| calculatie berekening 1582 [Aanv wnt] <Frans |
| calculator rekenmachine 1982 [R84] <Engels |
| calculeren berekenen 1611 [wnt] <Frans |
| calèche licht rijtuig 1641 [Aanv wnt] <Frans {4.1.10} |
| caleidoscoop weerspiegelende kijker 1847 [kku] |
| calgon waterontharder 1950 [gvd] |
| californium chemisch element 1976 [gvd] <modern Latijn |
| callanetics vorm van fitness 1990 [De Coster 1999] <Engels {4.1.18} |
| callgirl prostituee die zich telefonisch laat bestellen 1961 [wp jaarboek 1962] <Engels {4.1.13} |
| calorie warmte-eenheid 1869 [wnt warmte-eenheid] <Frans |
| calque op calqueerpapier overgenomen tekening 1824 [wei] <Frans |
| calqueren natrekken van tekening 1604 [Aanv wnt] <Frans |
| calvados brandewijn 1952 [ensie] <Frans {3.2/4.1.6} |
| calvinisme hervormde leer 1859 [wnt wel v] <Frans {4.1.8} |
| calvinist aanhanger van de hervormde leer van Calvijn 1583 [wnt wet i] <Frans {4.1.8} |
| calypso dans 1965 [R75] <Engels {4.1.15} |
| camber eenzijdige slijtage van autoband 1954 [Aanv wnt] <Engels |
| cambio wissel 1543 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| cambium steeds aangroeiend weefsel tussen bast en hout 1857 [Aanv wnt] <me Latijn |
| Cambrium geologische periode 1911 [Heimans, Ons Krijtland 215] <modern Latijn |
| camcorder apparaat voor beeld- en geluidsopnamen 1982 [Sanders 2000] <Engels {4.1.17} |
| camee in reliëf gesneden steen 1782 [hou iii, 3, 431] <Frans |
| camel kameelkleurig 1974 [Posthumus] <Engels {4.1.5} |
| camelia kamerplant 1847 [kku] <modern Latijn |
| camembert kaassoort 1900 [Sanders 1995] <Frans {4.1.6} |
| camera foto- of filmtoestel 1897 [wnt] <Engels {4.1.17} |
| camerlengo pauselijk kamerheer 1863 [kku] <Italiaans {3.2} |
| camion vrachtwagen 1899 [wnt automobiel Suppl] <Frans {4.1.10} |
| camjo eenmansreportageploeg met kleine digitale camera 2000 [Volkskrant 15/12] <L {3.4} |
| camorra Napolitaanse misdaadorganisatie 1886 [kku] <Italiaans {3.2} |
| camouflagepak onopvallend pak 1961 [gvd] {4.1.14} |
| camoufleren onopvallend maken 1924 [gvd] <Frans |
| camp vulgair, banaal, kitscherig 1966 [R75] <Engels |
| campagne veldtocht 1597 [Suriname: Spiegel der vaderlandse kooplieden 31] <Frans |
| campagne publieke actie 1909 [wnt] <Frans |
| campanile klokkentoren 1876 [Aanv wnt] <Italiaans {3.2} |
| campari alcoholische drank 1978 [Complete drankenenc.] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| camper kampeerwagen 1984 [gvd] <Engels {4.1.10} |
| camping kampeerterrein 1958 [R75] {1.2.5/3.3/5} |
| campionissimo de kampioen der kampioenen 1986 [koe] <Italiaans {3.2} |
| campus universiteitsterrein 1948 [Aanv wnt] <Engels |
| canaille gepeupel 1572 [wnt adeldom] <Frans |
| canapé bank 1734 [wnt] <Frans {4.1.9} |
| canard loos bericht 1872 [gvd] <Frans |
| canasta kaartspel 1951 [wp, dl. 11, 661] <Spaans {3.2/4.1.18} |
| cancan revuedans 1847 [kku] <Frans {3.1/4.1.15} |
| cancelen afzeggen 1951 [Aanv wnt] <Engels |
| candela eenheid van lichtsterkte 1953 [Aanv wnt] <Latijn |
| candid-camera heimelijke filmopnamen 1965 [R75] <Engels {4.1.15} |
| candybar gevulde chocoladereep 1984 [gnn] <Engels {4.1.6} |
| cannabis hennep 1869 [Aanv wnt] <Latijn |
| cannelloni pasta met groente- en gehaktmengsel 1992 [gvd] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| canon regel, richtsnoer 1450 [hws] <Latijn |
| cañon ravijn 1880 [F. Bruins, Het Wereldrond iii, 178-179] <Spaans {3.2} |
| canoniek tot het kerkelijk gebruik behorend 1619 [wnt] <Frans |
| canoniseren voor heilig verklaren 1531 [wnt andere] <Frans |
| cantabile bijwoord: zangerig 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| cantate zangstuk 1777 [mey] <Frans |
| cantharel dooierzwam 1846 [Flora Batava 9, nr. 660] <modern Latijn |
| |
| |
| cantilene kerkgezang, zangerige melodie 1847 [kku] <Frans |
| canto gezang 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| cantor voorzanger 1678 [wnt jubileeren] <Latijn |
| canule buisje om wonden open te houden 1748 [Aanv wnt] <Frans |
| canvas sterk linnen weefsel 1911 [wnt rubber] <Engels {4.1.9} |
| canvassen werven van kiezers door politici die willekeurig aanbellen 1946 [Aanv wnt] <Engels |
| canyoning vorm van sportklimmen langs watervallen in diepe kloven 1995 [Dit, dl. 37, 4, 20-22, 2] <Engels {4.1.18} |
| canzone lyrisch gedicht 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| caoutchouc rubber 1847 [wnt wals ii] <Frans |
| cap ruiterpet 1984 [gvd] <Engels {4.1.9} |
| capabel bekwaam 1642 [wnt] <Frans |
| capaciteit bekwaamheid 1728 [Pomey, Novum Dict. Belgico-Latinum] <Frans |
| capaciteit vermogen, kracht 1886 [wnt] <Frans |
| cape schoudermantel 1903 [Prick 1903] <Engels {3.2} |
| capibara knaagdier 1883 [Van Donselaar Tw. 13] <Spaans {3.2/4.1.3} |
| capillair haar- 1847 [kku] <Frans |
| capitonneren bekleden, opvullen 1912 [kku] <Frans |
| capitulatie overgave van troepen 1651 [wnt] <Frans |
| capituleren zich overgeven 1588 [Claes Tw. 11] <Frans |
| cappuccino koffie met schuimende melk 1991 [Midas Dekker, Eten op je eigen] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| capriccio muziekstuk zonder vast schema 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| caprice gril 1657 [Aanv wnt] <Frans |
| capriool bokkensprong 1624 [wnt] <Frans |
| capsule (geneesmiddelen)omhulsel 1824 [wei] <Frans |
| captain (sport)aanvoerder 1889 [Het Sportblad 1:1, 6 jun. 16b] <Engels |
| capuchon hoofdkap 1824 [wei] <Frans {4.1.9} |
| caput hoofdstuk 1658 [mey] <Latijn |
| cara verzamelnaam voor longziekten 1984 [gvd] <L {3.4} |
| carabinieri Italiaanse gendarmes 1805 [mey] <Italiaans {3.2} |
| caracal katachtige 1872 [gvd] <Frans {4.1.3} |
| carambole raken met speelbal van de twee andere biljartballen 1837 [wnt] <Frans |
| caravan kampeerwagen 1940 [Posthumus] <Engels {4.1.10} |
| carbid chemische verbinding 1906 [wp] |
| carbol ontsmettingsmiddel 1898 [gvd] |
| carburator vergasser 1911 [Aanv wnt] <Frans |
| carcinogeen kankerverwekkend 1939 [Aanv wnt] |
| carcinoom kankergezwel 1847 [Aanv wnt] <Latijn |
| carco (eetbare) zeeslak 1976 [gvd] <Papiaments {3.2} |
| cardanas as in auto 1919 [Aanv wnt] |
| care verzorging 1912 [kku] <Engels |
| cargadoor scheepsbevrachter 1472 [Toll.] <Spaans {3.2} |
| cargo vracht 1633 [wnt] <Spaans {3.2} |
| cariës tandbederf 1867 [Aanv wnt] <Latijn |
| carillon klokkenspel 1824 [wei] <Frans |
| carnaval drie dagen voor vasten 1673 [wnt] <Frans {4.1.7} |
| carneool vleesrode edelsteen 1734 [HubWes] |
| carnivoor vleeseter 1865 [kvw] <Frans |
| carolus(gulden) munt 1521 [Van Gelder 1965] {4.1.12} |
| caroteen oranjerode kleurstof in planten 1902 [Kerner von Marilaun, Leven der planten ii:116] |
| carpaccio voorgerecht bestaande uit dunne plakjes rauwe ossenhaas 1992 [Vogelaar in Raster 60, 70-74, 5] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| carpooling het gezamenlijk gebruik maken van één auto 1980 [De Coster 1999] <Engels |
| carport afdak voor auto's 1979 [Wijnands&Ost] <Engels |
| carré vierkant 1773 [Van Donselaar Woordenaar 2, 1] <Frans |
| carrier draagwagen 1946 [Aanv wnt] <Engels {4.1.10} |
| carrière loopbaan 1600 [wnt drank] <Frans |
| carrosserie koetswerk van auto 1914 [gvd] <Frans |
| carrousel draaimolen 1824 [wei] <Frans {4.1.18} |
| carter omhulsel van krukas in motor 1911 [Aanv wnt] {3.3} |
| cartografie het maken van kaarten 1875 [Aanv wnt] <Frans |
| cartoon getekende mop 1949 [Aanv wnt] <Engels |
| cartotheek kaartsysteem 1932 [Aanv wnt] <Frans |
| cartouche omlijsting met rolwerk 1653 [Aanv wnt] <Frans |
| cartridge (inkt)houder 1981 [Mini/micro computer okt. 9, 30] <Engels |
| |
| |
| carveschaats schaats met ijzers die in het midden smaller zijn 1999 [Sanders 2000] |
| casanova vrouwenversierder 1968 [kwt] |
| cascade waterval 1649 [Aanv wnt] <Frans |
| casco romp van schip of auto 1614 [wnt Bijv.+verb.] <Spaans {3.2} |
| case praktijkgeval 1984 [gvd] <Engels |
| caseïne kaasstof 1861 [Aanv wnt] |
| cash bijwoord: contant 1912 [kku] <Engels |
| cashen te gelde maken, geld innen 1998 [Internet: afz-10.html] <Engels |
| cashewnoot notensoort 1968 [kwt] <Engels {4.1.2} |
| cashflow netto winst plus afschrijvingen 1975 [R75] <Engels |
| casino gebouw voor gokken 1824 [wei] <Italiaans {3.2} |
| casinobrood broodsoort 1914 [gvd] {4.1.6} |
| cassatie vernietiging van vonnis 1651 [wnt] <Frans |
| cassave meel uit de wortels van maniok 1625 [Van Donselaar Woordenaar 1, 1] <Frans |
| casselerrib varkensrib als broodbeleg 1910 [wnt rib i] <Duits {4.1.6} |
| casseren een vonnis vernietigen 1290 [cg I3, 1491] <Frans |
| cassette houder, doos 1688 [Aanv wnt] <Frans |
| cassette geluids- of videoband in houder 1902 [Aanv wnt] <Engels |
| cassetterecorder kleine bandrecorder 1973 [Aanv wnt] <Engels {4.1.17} |
| cassis drank van zwarte bessen 1912 [kku] <Frans {4.1.6} |
| cast bezetting van film of toneelstuk 1958 [R75] <Engels |
| castagnetten duimkleppers 1717 [Aanv wnt] <Frans |
| castraat mannenstem die geen stemwisseling heeft ondergaan 1824 [wei] <Duits {3.2/4.1.16} |
| castreren ontmannen 1291-1300 [cg Luiks Diat.] <Frans |
| casus geval 1621 [Aanv wnt] <Latijn |
| cataclysme geweldige ramp 1919 [kwt] <Frans |
| catacombe onderaardse gang 1653 [Aanv wnt] <Frans |
| catalepsie verstijving van spieren 1624 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| catalogus register, lijst 1610 [Picarta: Catalogus Vant gheene tot Amsterdam by groote menichten vercocht zal worden] <Latijn |
| catamaran dubbelboot 1832 [wei] <Engels {4.1.11} |
| cataract staar 1351 [mnw] <Latijn |
| catarre slijmvliesontsteking 1514 [mnw] <Frans |
| catastrofe grote ramp 1824 [wei] <Frans |
| catatonie spierspanning 1923 [Aanv wnt] |
| catch-22 (dankzij bureaucratie) onoplosbaar dilemma 1961 [De Coster 1999] <Engels |
| catcher vangman bij baseball 1912 [kku] <Engels |
| catecheet godsdienstonderwijzer 1847 [kku] <Frans {4.1.8} |
| catechese godsdienstonderwijs 1886 [kku] <Latijn |
| catechisatie godsdienstonderwijs 1624 [Toll.] <Frans {4.1.8} |
| catechismus leer van godsdienst in de vorm van vraag en antwoord 1538 [Bibliotheca 1954, nr. 1571] <Latijn |
| categorie onderdeel van classificatie 1665 [wnt] <Latijn |
| categorisch onvoorwaardelijk 1698 [mey] <Latijn |
| catenaccio extreem verdedigend voetbal 1990 [De Coster 1992] <Italiaans {3.2} |
| catering verzorging van maaltijden of feesten 1972 [Picarta: titel van tijdschrift, uitgegeven bij Merites in Nijmegen] <Engels |
| catharsis reiniging 1832 [wei] <modern Latijn |
| catheter buis om lichaamsvocht af te tappen 1642 [wnt waterloop] <Latijn |
| catwalk nauwe loopbrug voor modeshows 1984 [gvd] <Engels |
| caudillo militair-politiek leider 1886 [kku] <Spaans {3.2} |
| causaal oorzakelijk 1824 [wei] <Latijn |
| causaliteit oorzakelijkheid 1799 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| causerie praatje 1843 [Aanv wnt] <Frans |
| cautie borgtocht 1290 [cg ii 1 En.Codex] <Frans |
| cavalerie wapen van de landmacht te paard 1588 [Claes] <Frans {4.1.14} |
| cavalerie wapen van de landmacht, uitgerust met tanks 1946 [Leen Verhoeff, uit off. stukken] <Frans {4.1.14} |
| cavalier begeleider 1669 [mey] <Frans |
| cavia knaagdier 1853 [Aanv wnt] <modern Latijn {4.1.3} |
| cayennepeper gemalen Spaanse peper 1847 [kku] <Engels {4.1.6} |
| cd dun schijfje waarop geluid is vastgelegd 1983 [Van der Horst 392] <Engels {4.1.17} |
| cd-rom cd die uitsluitend gelezen kan worden 1985 [De Coster 1999] <Engels {4.1.17} |
| ceder naaldboom 1100 [Willeram] <Latijn {2.5} |
| cederen afstaan 1506 [hws] <Frans |
| cedi munteenheid van Ghana 1967 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Fanti {4.1.12} |
| |
| |
| cedille teken onder de c 1824 [wei] <Frans |
| ceel, cedel (bewijs)stuk, lijst 1240 [Bern.] <Frans |
| ceintuur gordel 1462 [hws] <Frans |
| cel klein vertrek 1240 [Bern.] <Latijn {3.2} |
| cel kleinste element in weefsel 1644 [wnt] <Latijn |
| celebreren vieren, plechtig bedienen 1295 [cg I3, 2161] <Latijn |
| celesta toetsinstrument 1944 [wnt trommel] <Frans {4.1.16} |
| celibaat ongehuwde staat 1800 [wnt jaar i] <Frans {3.2} |
| celibatair vrijgezel 1824 [wei] <Frans |
| cello snaarinstrument 1847 [kku] {3.3/4.1.16} |
| cellofaan doorzichtig verpakkingsmateriaal 1934 [kwt] <Frans |
| cellulair in cellen verdeeld 1856 [Suringar, Het cellulair systeem] <Frans |
| cellulitis zwelling van onderhuids bindweefsel 1910 [Bauwens] <modern Latijn |
| celluloid hoornachtige, elastische stof, o.a. gebruikt voor foto's en films 1899 [wnt vignet] <Engels |
| cellulose celstof 1872 [gvd] <Frans |
| Celsius eenheid van temperatuur 1865 [wnt verkoken] |
| cembalo toetsinstrument 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| cement mortel 1350 [mnw] <Frans |
| cenotaaf leeg grafmonument 1824 [wei] <Latijn {1.2.4/3.2} |
| censureren vrijheid van meningsuiting beperken 1726 [wnt] <Frans |
| cent munt ter waarde van het honderdste deel van een gulden 1816 [wnt] <Engels {1.3/4.1.12} |
| centaur paardmens 1526 [wnt stuur ii] <Latijn |
| centenaar gewichtseenheid van 100 kg 1287 [hws] <Latijn |
| centime een honderdste frank 1806 [Claes] <Frans {3.2} |
| centimeter 0,01 meter 1810 [wnt kilometer] <Frans {3.2} |
| centraal in het midden gelegen 1796 [Picarta: Concept-plan ter inrichting (...) alsmede voor eene algemeene Centraale vergadering] <Frans {3.2} |
| centraliseren in één punt samenbrengen 1904 [wnt] <Frans |
| centreren het midden zoeken 1824 [wei] <Frans |
| centrifugaal middelpuntvliedend 1824 [wei] <Engels {1.2.6} |
| centrifuge centrifugaalmachine 1865 [wnt uitlekken i] <Frans {1.2.6/4.1.9} |
| centripetaal middelpuntzoekend 1824 [wei] |
| centrum middelpunt 1654 [Claes] <Latijn |
| centrum instelling 1961 [gvd] <Engels |
| cerebraal wat de hersenen betreft 1847 [kku] <Frans |
| ceremonie plechtigheid 1494-1512 [hws] <Frans |
| ceremonieel betrekking hebbend op ceremoniën 1555 [wnt] <Frans |
| cerise kerskleurig 1912 [kku] <Frans {4.1.5} |
| cerium chemisch element 1898 [wnt verbranding] <modern Latijn |
| certificaat schriftelijke verklaring 1847 [wnt] <Frans |
| certificeren voor echt verklaren 1370-1378 [hws] <me Latijn |
| cervelaatworst gekruide vleesworst 1824 [wei] {4.1.6} |
| cerviduct wildviaduct 1986 [koe] |
| cervix hals van een orgaan 1919 [wnt verplaatsing] <Latijn {3.2} |
| cesartherapie bewegingstherapie 1991 [wp] |
| cesium chemisch element 1886 [kku] <modern Latijn |
| cessie overdracht 1516 [wnt] <Latijn |
| cessionaris verkrijger 1650 [mey] <Frans |
| cesuur rustpunt 1824 [wei] <Frans |
| chaabi Marokkaanse volksmuziek 2000 [nrc-h 30/12/2000] <Arabisch {3.2/4.1.16} |
| chablis witte bourgogne 1855 [Kramers, Geographisch Wrdb.] |
| cha-cha-cha Latijns-Amerikaanse dans 1958 [Aanv wnt] <Spaans {3.1/3.2/4.1.15} <Frans {4.1.6} |
| chador sluier van islamitische vrouwen 1992 [gvd] <Hindi |
| chaebol groot conglomeraat van bedrijven 1998 [nrc-h 12/8/98] <Koreaans |
| chagrijn verdrietige ontevredenheid 1720 [mey] <Frans |
| chakra in oosterse culturen een energiecentrum, verbindingspunt tussen het fysieke en het fijnstoffelijke lichaam 1992 [gvd] <Sanskriet |
| chalcedon melksteen 1782 [hou iii, 3, 221] |
| chalet Zwitsers houten huis 1886 [kku] <Frans |
| challe gevlochten brood voor de sabbat 1912 [kku] <Jiddisch {3.2/4.1.6} |
| chambertin rode wijnsoort 1840 [wnt rauw i] <Frans {4.1.6} |
| chambreren wijn op kamertemperatuur brengen 1912 [kku] <Frans |
| |
| |
| champagne schuimende wijnsoort 1745 [Miller, Groot alg. kruidkundig wrdb. 944] <Frans {4.1.6} |
| champignon paddestoel 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Frans |
| Chanoeka herdenking van de inwijding van de Tempel 1921 [wnt voorjaar] <Hebreeuws {3.2/4.1.7} |
| chanson liedje 1751 [Aanv wnt] <Frans |
| chantage geldafpersing 1865 [kvw] <Frans |
| chanteren geld afpersen door dreigementen 1949 [Aanv wnt] <Frans |
| chaos wanorde 1401-1425 [mnw] <Latijn |
| chaperonneren een dame begeleiden 1847 [kku] <Frans |
| chapiter onderwerp van gesprek, punt 1841 [Aanv wnt] <Frans |
| charade lettergreepraadsel 1809 [Aanv wnt] <Frans {3.2/4.1.18} |
| charge cavalerieaanval 1593 [wnt wijken] <Frans |
| chargeren in gesloten formatie aanvallen 1591 [Schulten Tw. 9] <Frans |
| chargeren overdrijven 1916 [wnt z.j.] <Frans |
| charisma bovennatuurlijke gave 1923 [Aanv wnt] <Latijn of Grieks |
| charitatief liefdadig 1950 [gvd] <me Latijn |
| charlatan kwakzalver 1658 [mey] <Frans |
| charleston dans 1926 [Sanders 1995] <Engels {4.1.15} |
| charmant leuk 1698 [wnt tranendal] <Frans |
| charme bekoring 1908 [wnt] <Frans |
| charter oorkonde 1260 [cg i 1, 72] <Frans |
| chartervlucht vlucht waarvoor het vliegtuig afgehuurd is 1950 [wnt vlucht] <Frans |
| chartreuse fijne likeur 1876 [Aanv wnt] <Frans {4.1.6} |
| chassidisme stroming in jodendom 1886 [kku] |
| chassis raamwerk 1898 [gvd] <Frans |
| chateaubriand biefstuk van ossenhaas 1910 [Aanv wnt] <Frans {4.1.6} |
| chatten on line corresponderen via het internet 1993 [Sanders 2001] <Engels {4.1.17} |
| chauffeur autobestuurder 1912 [kku] <Frans |
| chauvinisme overdreven vaderlandsliefde 1890 [wnt toegeven] <Frans |
| checken controleren 1950 [De Vooys] <Engels {1.3} |
| cheddar kaas 1909 [Sanders 1995] <Engels {4.1.6} |
| cheerio tussenwerpsel: gezondheid! 1968 [kwt] <Engels {4.3} |
| cheeseburger hamburger met een plak kaas 1968 [wp voor de vrouw] <Engels {4.1.6} |
| cheeta katachtige 1947 [Aanv wnt] <Engels {4.1.3} |
| chef die aan het hoofd staat 1516 [Mak] <Frans |
| chef-d'oeuvre meesterwerk 1824 [wei] <Frans |
| chelatietherapie een behandeling van aderverkalking 1991 [wp] |
| chemicaliën scheikundige stoffen 1818 [wnt medicinaal] <modern Latijn |
| chemie scheikunde 1614 [Beguin, Tyrocinium chymicum] <Latijn |
| chemie wisselwerking tussen mensen 1997 [R99] <Engels |
| chemobak afvalbak voor klein chemisch afval 1993 [De Coster 1999] |
| chenille fluweelachtig weefsel 1821 [wnt uitwerksel] <Frans {4.1.9} |
| cheque schriftelijke betalingsopdracht 1847 [kku] <Engels |
| cherry brandy kersenlikeur 1926 [kwt] <Engels {4.1.6} |
| cherubijn engel van de tweede rang 1285 [cg Rijmb.] <Latijn |
| chesterkaas soort kaas 1847 [kku] {4.1.6} |
| cheviot wollen stof 1896 [wnt] <Engels {4.1.9} |
| chewing gum kauwgom 1936 [Kath. Enc.] <Engels {4.1.6} |
| chianti droge wijnsoort 1847 [kku] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| chiasma kruisstelling van woorden 1876-1900 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| chic verfijnd 1844 [Toll.] <Frans |
| chicane haarkloverij 1698 [wnt] <Frans |
| chiffon weefsel 1900 [Aanv wnt] <Frans {4.1.9} |
| chihuahua hondensoort 1918 [Sanders 1995] <Engels {4.1.3} |
| chijl bloedvormend vocht 1702 [wnt windig] <Latijn |
| chili cayennepeper 1886 [kku] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| chiliasme geloof aan duizendjarig rijk 1668 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| chimaera monsterdier 1556 [wnt minst] <Latijn |
| chimpansee mensaap 1847 [kku] <Frans {4.1.3} |
| chinchilla knaagdier 1840 [wnt vossehuid] <Spaans {3.2/4.1.3} |
| chinezen via koker opsnuiven van verhitte heroïne 1975 [Aanv wnt] |
| chinoiserie in chinese stijl vervaardigde voorwerpen 1886 [kku] <Frans |
| chip dun plakje silicium 1979 [wp jaarboek 1980] <Engels |
| chipknip oplaadbare chipkaart van de banken 1995 [De Coster 1999] |
| |
| |
| chipolatapudding gevulde pudding 1910 [Aanv wnt] {4.1.6} |
| chippendale Engelse meubelstijl 1931 [kwt] <Engels |
| chippendale mannelijke stripper 1992 [De Coster 1999] <Engels {4.1.13} |
| chipper oplaadbare chipkaart van de Postbank 1996 [De Coster 1999] |
| chips gebakken aardappelschijfjes 1950 [gvd] <Engels |
| chiromantie handlijnkunde 1734 [HubWes] <me Latijn |
| chirurg heelkundige 1877 [wnt wegwisschen] <Duits |
| chirurgie heelkunde 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| chirurgijn heelmeester 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans {4.1.13} |
| chitine schaalhuid 1847 [Aanv wnt] <Frans |
| chlamydia soort van micro-organismen 1991 [wp] <modern Latijn |
| chloor chemisch element 1846 [wnt wonderzout] <modern Latijn |
| chloroform narcosevloeistof 1872 [gvd] <Frans |
| chlorofyl bladgroen 1847 [kku] |
| chocolade drank uit cacao, versnapering 1679 [wnt] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| choke smoorklep 1951 [Aanv wnt] <Engels |
| choker sjaaltje gedragen in open boord 1912 [kku] <Engels {3.2} |
| cholera besmettelijke buikloop 1588 [Claes Tw. 11] <Latijn |
| cholerisch heftig 1805 [mey] |
| cholesterol vetachtige stof 1941 [Holleman, Leerboek der organische chemie 607] |
| choqueren aanstoot geven 1669 [mey] <Frans |
| choreografie het ontwerpen van dansfiguren 1824 [wei] |
| chorizo harde worstsoort 1992 [gvd] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| chow-chow hondensoort 1931 [kwt] <Engels {4.1.3} |
| chrestomathie bloemlezing 1824 [wei] <Grieks {3.2} |
| chrisma zalfolie, zalving 1601 [wnt knorren ii] <Latijn |
| christen belijder van de christelijke godsdienst 1200 [cg ii 1 Servas] <Latijn {4.1.8} |
| christeneziele tussenwerpsel: uitroep van verbazing 1860 [wnt christenziel] {4.3} |
| christoffel mascotte met St.-Christoffel 1992 [gvd] |
| chromatisch met halve tonen 1809 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| chromosoom drager van erfelijke eigenschappen in celkern 1907 [Vd Sijs 1998] <Duits |
| chronisch langdurig 1824 [wei] <Latijn |
| chronologie tijdrekenkunde 1697 [wnt almanak Suppl] <Frans |
| chronometer tijdmeter 1786 [wnt] <Frans |
| chroom chemisch element 1824 [wei] <modern Latijn |
| chrysant plantensoort 1773 [hou ii, 1, 146] |
| chut tussenwerpsel: stil! 1895 [Broeckaert] <Frans {4.3} |
| chutney zoetzuur met vruchten 1903 [Prick 1903] <Engels {4.1.6} |
| ciabatta langwerpig brood gebakken van nat deeg 1998 [De Coster 1999] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| ciao tussenwerpsel: afscheidsgroet 1991 [Hoppenbrouwers] <Italiaans {3.2/4.3} |
| ciborie kelk ter bewaring van hostie 1451-1500 [mnw] <Latijn |
| cicade insect 1287 [cg NatBl] <Latijn |
| cichorei plant waarvan de wortel voor smaakverbetering van koffie gebruikt wordt 1484 [hws] <Frans |
| cider drank uit gegist vruchtensap 1351-1400 [mnw] <Frans {4.1.6} |
| cijfer getalmerk 1508 [Kool] <Frans |
| cijns schatting, belasting 1253 [cg i 1, 46] <Latijn |
| cilinder rolrond voorwerp 1562 [Dict. Tetraglotton] <Frans of Latijn |
| cimbaal slaginstrument 1451-1500 [mnw] <Frans {4.1.16} |
| cineast filmkunstenaar 1929 [wnt totaliteit] <Frans |
| cinema bioscooptheater 1914 [gvd] <Frans |
| cinematograaf filmtoestel 1908 [wnt leevend] <Frans {4.1.17} |
| cinnaber vermiljoen 1719 [wnt vermiljoen] <Frans {4.1.5} |
| cipier gevangenbewaarder 1552 [wnt] <Frans |
| cipres naaldboom 1240 [Bern.] <Frans |
| circa voorzetsel 1749 [Saramakaanse vrede van 1762 53] <Latijn {4.2} |
| circuit gesloten baan, gesloten groep 1663 [mey] <Frans |
| circulaire rondschrijven 1812 [wnt] <Frans {3.2} |
| circulatie omloop 1680 [wnt vereenigd] <Frans |
| circuleren rondgaan 1663 [mey] <Frans |
| circumcisie besnijdenis 1658 [mey] <Latijn |
| circumflex samentrekkingsteken 1567 [Aanv wnt] <Latijn |
| |
| |
| circus voorstelling van dressuur en acrobatiek 1897 [wnt] <Latijn {4.1.15} |
| cirkel kring 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] <Frans of Latijn |
| cirrose verschrompeling 1847 [Aanv wnt] <Frans |
| cirrus vederwolk 1847 [Aanv wnt] <Latijn |
| cis met een halve toon verhoogde c 1832 [wei] <Duits {3.2} |
| ciseleren versiering in metaal beitelen 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Frans |
| cisterciënzer lid van geestelijke orde 1778 [wnt zwaarddrager] <Frans {4.1.8} |
| citaat aanhaling 1840 [wnt rhetoriek] <Latijn |
| citadel deel van vestingwerk 1588 [Claes Tw. 11] <Frans |
| citer snaarinstrument 1588 [Kil.] <Duits {3.2/4.1.16} |
| citeren (woorden) aanhalen 1897 [wnt] <Frans |
| cito bijwoord: met spoed 1602 [wnt] <Latijn |
| citroen zure vrucht 1554 [Dod.] <Frans {4.1.2} |
| citroenvlinder vlinder 1910-1914 [Bauwens] |
| citrusvrucht naam voor vruchten van het geslacht Citrus 1947 [Aanv wnt] {4.1.2} |
| city stadscentrum (oorspronkelijk van Londen) 1693 [wnt vergrooting] <Engels {3.2} |
| citybike fiets voor in de stad 1993 [De Coster 1999] <Engels {4.1.10} |
| civet door civetkat afgescheiden stof 1567 [Junius 122b] <Frans |
| civetkat roofdier 1596 [wnt civet] {4.1.3} |
| civiel burgerlijk 1467-1490 [hws] <Frans |
| civilisatie beschaving 1824 [wei] <Frans |
| claim vordering 1886 [kku] <Engels |
| clair-obscur met licht- en schaduweffecten 1824 [wei] <Frans |
| clairvoyant helderziend 1824 [wei] <Frans |
| clan (oorspronkelijk Schotse) stam 1824 [wei] <Engels |
| clandestien heimelijk 1503 [Boutillier] <Latijn |
| claque samendrukbare hoge hoed 1847 [kku] <Frans {4.1.9} |
| claque gehuurde toejuichers 1886 [kku] <Frans |
| clarence type rijtuigje 1912 [kku] <Engels {4.1.10} |
| clash botsing 1973 [R75] <Engels |
| classicisme navolging van de klassieken 1868 [wnt tooneel] <Frans |
| classificatie klasseverdeling 1824 [wei] <Frans |
| classificeerder losse scheepsarbeider 1951 [Aanv wnt] |
| classis onderafdeling van provinciaal kerkbestuur 1571 [wnt approbeeren Suppl] <Latijn {4.1.8} |
| claus passage in toneelstuk 1916 [wnt] <Frans |
| claustrofobie engtevrees 1911 [Aanv wnt] {1.2.5} |
| clausule afzonderlijke zinsnede of bepaling 1240 [Bern.] <Frans |
| clausuur afsluiting 1790 [Aanv wnt] <Latijn |
| claxon signaalinstrument op auto's 1918 [wnt klaxon] <Engels |
| clean geen drugs gebruikend 1962 [R75] <Engels |
| clearing verrekening 1912 [kku] <Engels |
| cleistogaam als knop gesloten blijvend (van bloem) 1898 [gvd] |
| clematis klimplantengeslacht 1608 [wnt vitalba] <Latijn |
| clementie goedertierenheid 1581 [wnt reventie] <Latijn |
| clementine variëteit van mandarijn 1950 [Kath. Enc.] <Frans {4.1.2} |
| clerus geestelijkheid 1569 [wnt gewormte] <Latijn |
| clever handig, slim 1979 [Wijnands&Ost] <Engels |
| cliché drukplaat 1892 [wnt] <Frans |
| cliché afgezaagde uitspraak 1950 [gvd] <Frans |
| click bij inademen gevormde klank 1968 [kwt] <Engels |
| clickfonds beleggingsfonds dat de winst bij een bepaald koersniveau veiligstelt 1996 [De Coster 1999] |
| cliënt klant 1699 [wnt] <Frans |
| cliffhanger spanning door op een beslissend moment af te breken 1981 [Foto en film enc.] <Engels |
| clignoteur knipperlicht 1976 [gvd] <Frans {3.2} |
| climacterium overgangsjaren van een vrouw 1913 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| climax hoogtepunt 1847 [Aanv wnt] <Latijn |
| climax orgasme 1968 [Aanv wnt] <Engels |
| clinch het elkaar vasthouden van boksers 1946 [De Vooys] <Engels |
| cliniclown clown die in kinderziekenhuizen optreedt 1998 [nrc-h 14/7/98] <Engels |
| clinicus arts 1556 [wnt visiteeren] <Latijn |
| clip (papier)klem 1940 [Posthumus] <Engels |
| clitoridectomie het wegnemen van de clitoris 1970 [Recht voor raap] |
| clitoris kittelaar 1663 [mey] <modern Latijn {3.2} |
| clivia plantengeslacht 1884 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| cloaca lichaamsholte van sommige dieren 1908 [Elffers/Viljoen, Beknopt Nederlands wrdb. voor Zuid-Afrika] <Latijn |
| |
| |
| clochard dakloze, zwerver 1976 [gvd] <Frans {3.2} |
| close reading tekstanalyse met alle aandacht voor de tekst zelf 1970 [Recht voor raap] <Engels |
| closet toilet 1847 [kku] <Engels {4.4} |
| close-up opname van dichtbij 1931 [kwt] <Engels |
| clou het wezenlijke, pointe 1899 [dbl] <Frans |
| clown grappenmaker 1847 [kku] <Engels |
| club vereniging 1800 [Toll.] <Engels |
| cluster tros, groep 1963 [Aanv wnt] <Engels |
| coach trainer 1929 [kwt] <Engels |
| coadjutor hulpbisschop 1467-1490 [hws] <Latijn {4.1.8} |
| coaguleren klonters vormen 1650 [mey] <Frans |
| coalitie verbond 1795 [wnt revolutionist] <Frans {3.2} |
| coaster kustvaarder 1947 [Groninger Dagblad 21/7] <Engels {4.1.11} |
| coaten van een deklaag voorzien 1953 [Aanv wnt] <Engels |
| coati kleine beer 1761 [Van Donselaar Tw. 13] <Spaans {3.2/4.1.3} |
| coaxiaal met gemeenschappelijke as 1953 [Aanv wnt] |
| cobbler verkoelende wijndrank 1912 [kku] <Engels {4.1.6} |
| cobra slang 1847 [kku] <Portugees {3.2} |
| Cobra naam van een groep Deense, Belgische en Nederlandse kunstenaars uit de jaren vijftig van de 20e eeuw 1948 [wp] <L {3.4} |
| coca bladeren van Peruaanse struik 1564 [wnt] <Spaans {3.2} |
| coca-cola koolzuurhoudende frisdrank 1914 [Van der Horst 56] <Engels {4.1.6} |
| cocaïne alkaloïde uit de coca 1898 [gvd] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| cockerspaniël hondensoort 1940 [Toepoel, Hondenenc.] <Engels {4.1.3} |
| cockpit stuurhut in vliegtuig 1926 [kwt] <Engels |
| cocktail gemengde alcoholische drank 1886 [kku] <Engels {4.1.6} |
| cocon omhulsel van rupsen 1872 [gvd] <Frans |
| cocooning zich terugtrekken in huiselijke kring 1989 [De Coster 1999] <Engels |
| cocotte vrouw van lichte zeden 1912 [kku] <Frans {4.1.13} |
| coda resumerend slot van muziekstuk 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| code wetboek 1824 [wei] <Frans |
| code stelsel van signalen of symbolen 1919 [wnt woord i] <Frans |
| codeïne bestanddeel van opium 1869 [Aanv wnt] |
| codex handschrift 1838 [wnt stempel i] <Latijn |
| codicil bijvoegsel bij testament 1536 [wnt aalmis Suppl] <Latijn |
| codificeren tot een wetboek maken 1875 [Aanv wnt] <Duits |
| coelacant beenvis 1953 [Achterberg, gedicht Ichtyologie] <modern Latijn |
| coffeeshop gelegenheid waar softdrugs verkrijgbaar zijn 1972 [De Coster 1999] <Engels |
| cognac soort brandewijn 1790 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| cognitie kenvermogen 1650 [mey] <Latijn |
| cognossement zeevrachtbrief 1514 [hws] |
| cohabitatie paring 1650 [mey] <Latijn |
| cohabitatie samenwerking van twee politieke tegenstanders 1986 [De Coster 1999] <Frans {3.2} |
| coherent samenhangend 1669 [mey] <Frans |
| cohesie samenhang 1824 [wei] <Frans |
| cohort onderafdeling van Romeins legioen 1767 [wnt diep ii] <Latijn |
| cohort groep individuen met gemeenschappelijk kenmerk 1996 [Vd Sijs 1996] <Engels |
| coifferen vleien, opkammen 1780-1781 [wnt] <Frans |
| coiffeur kapper 1802 [wnt nagel] <Frans {3.2/4.1.13} |
| coïncidentie samenloop van omstandigheden 1824 [wei] <Frans |
| coïre geslachtsgemeenschap hebben 1859 [Gabler] <Latijn {4.4} |
| coïtus paring 1562 [Aanv wnt] <Latijn |
| coke cocaïne 1982 [R84] <Engels {4.1.6} |
| cokes residu van steenkool 1829 [Toll.] <Engels |
| col bergpas 1865 [kvw] <Frans |
| col kraag 1872 [Aanv wnt] <Frans |
| cola koolzuurhoudende frisdrank 1952 [Aanv wnt] {4.1.6} |
| colbert jas zonder panden 1881 [Sanders Tw. 7] {1.4/3.3/5} |
| cold case squad speciale politiegroep die oude delicten opnieuw onderzoekt 1999 [Sanders 2001] <Engels |
| coldcream verkoelende zalf 1855 [kku] <Engels |
| colibacil darmbacil 1950 [Kleine wp 382] |
| collaar pastoorsboord 1901 [kui] <Latijn |
| collaboreren met de vijand samenwerken 1950 [gvd] <Frans {1.2.2} |
| collage het samenplaksel 1958 [wp van de kunst, dl. 1, 451] <Frans {3.2} |
| collageen lijmvormend eiwit 1912 [kku] |
| |
| |
| collaps plotselinge stoornis in bloedcirculatie 1847 [Aanv wnt] <Latijn |
| collateraal zijdelings 1486 [mnw] <me Latijn |
| collatie vergelijking van teksten 1475 [Hoorn, Stad, Inv. 629.R.871] <Latijn |
| collationeren teksten vergelijken 1370-1378 [hws] <Frans |
| collecte (geld)inzameling 1600 [wnt] <Frans |
| collectie verzameling 1553 [wnt vergadering] <Frans |
| collectief gezamenlijk 1669 [mey] <Frans {1.2.4} |
| collega ambtgenoot 1643 [wnt] <Latijn |
| college bestuurslichaam 1450 [hws] <Frans |
| collegiaal passend onder collega's 1863 [kku] <Frans |
| collie hondensoort 1912 [kku] <Engels {4.1.3} |
| collier halssnoer 1401-1450 [mnw] <Frans |
| collisie botsing 1669 [mey] <Frans |
| collo te verzenden stukgoed 1824 [wei] <Italiaans {3.2} |
| collocatie vaste verbinding van twee of meer woorden 1984 [gvd] <Engels |
| colloïde stof die fijn verdeeld in vloeistof zit 1886 [kku] <Frans |
| colloquium samenspraak, geleerd gesprek 1824 [wei] <Latijn |
| colofon gegevens aan het eind van drukwerk 1847 [kku] <Latijn |
| colofonium distillaatresidu van hars 1734 [HubWes] |
| colon deel van dikke darm 1807 [wnt vervolgen] <Latijn {3.2} |
| colon munteenheid van Costa Rica en El Salvador 1896 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Spaans {3.2/4.1.12} |
| colonnade zuilenrij 1788 [Aanv wnt] <Frans |
| colonne rij van militairen in rotten 1824 [wei] <Frans {4.1.14} |
| coloradokever insect 1894 [Bruggencate, Engelsch Wrdb.] |
| coloratuur versiering met cadansen en loopjes 1739 [Aanv wnt] <Italiaans {3.2} |
| coloriet kleurgeving 1710 [wnt koloriet] <Italiaans {3.2} |
| colorist schilder die zich toelegt op kleureffecten 1717 [wnt] <Frans |
| colostrum biest 1832 [wei] <Latijn |
| colporteren te koop aanbieden 1847 [kku] <Frans |
| colporteur verkoper langs huis 1847 [kku] <Frans {4.1.13} |
| colt soort revolver 1899 [dbl] <Engels {4.1.14} |
| coltrui trui met rolkraag 1968 [Aanv wnt] |
| column regelmatige bijdrage aan krant 1969 [R75] <Engels |
| coma bewusteloosheid 1663 [mey] <modern Latijn |
| coma nevelmassa rond komeetkern 1912 [kku] <Latijn |
| combattant strijder 1602 [Aanv wnt] <Frans |
| combinatie verbinding 1748-1778 [wnt] <Frans |
| combine maaidorser 1940 [Aanv wnt] <Engels {4.1.10} |
| combine combinatie van renners in wielersport om kansen van concurrenten te breken 1944 [Aanv wnt] <Frans |
| combineren samenvoegen 1663 [mey] <Frans |
| combiroes roes die ontstaat door gecombineerd gebruik van alcohol en drugs 2000 [Sanders 2001] <L {3.4/4.4} |
| combo klein ensemble van muzikanten 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels |
| Comecon vroegere organisatie voor wederzijdse hulp van de Oostbloklanden 1984 [gnn] <Engels |
| comedy humoristische film 1997 [nrc-h 97/11/25] <Engels {4.1.15} |
| comestibles fijne eetwaren 1824 [wei] <Frans |
| comfort gemak 1847 [kku] <Engels |
| comfortabel gerieflijk 1847 [kku] <Engels |
| comic komisch stripverhaal 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels |
| coming-out het uitkomen voor zijn seksuele geaardheid 1987 [De Coster 1999] <Engels |
| comité groep personen met uitvoerende taak 1729 [Claes Tw. 11] <Frans |
| commanderen bevelen 1590 [Schulten Tw. 9] <Frans |
| commandeur laagste rang van vlagofficier bij de marine 1739 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| commanditair stil (van vennoot) 1847 [kku] <Frans |
| commando bevel 1652 [wnt] <Spaans {3.2} |
| commando militair van de commandotroepen 1961 [gvd] <Engels {4.1.14} |
| commensaal parasitisch gedierte 1914 [gvd] <me Latijn |
| commentaar verklaring 1697 [wnt] <Frans |
| commercial reclamefilmpje 1969 [Aanv wnt] <Engels {4.1.15} |
| commercie handel 1577 [Aanv wnt] <Frans |
| commies middelbare ambtenaar 1534 [hws] <Frans |
| commiesbrood soldatenbrood 1816-1817 [wnt] <Duits {4.1.6} |
| commissaris gevolmachtigde 1353 [hws] <me Latijn |
| |
| |
| commissie vertrouwelijke opdracht 1370-1378 [hws] <Frans |
| commissie provisie 1748 [wnt] <Frans |
| commissie groep personen belast met bepaalde taak 1771 [wnt] <Frans |
| commissionair iemand die op eigen naam voor rekening van anderen handelt 1778 [wnt] <Frans |
| commitment sterke betrokkenheid, toewijding 1984 [gvd] <Engels |
| committeren opdragen, belasten 1370-1378 [hws] <Latijn |
| commode latafel 1784-1785 [wnt] <Frans {4.1.9} |
| commode aankleedmeubel voor baby's 1952 [wp voor de vrouw] {4.1.9} |
| commodo op zijn gemak, rustig 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| commodore gezagvoerder op schip 1781 [wnt uitkomen i] <Engels {3.2} |
| commodore laagste rang van opperofficier bij de luchtmacht 1976 [gvd] <Engels {4.1.14} |
| commotie opschudding 1492 [mnw] <Frans |
| communaal aan een groep gemeenschappelijk toebehorend 1865 [kvw] <Frans |
| commune leefgemeenschap 1824 [wei] <Frans |
| communicant die ter communie gaat 1494-1512 [hws] <Latijn {4.1.8} |
| communicatie mededeling 1467-1490 [hws] <Frans |
| communie het ontvangen van de hostie 1540 [wnt vagen i] <Latijn |
| communiqué officiële mededeling 1912 [kku] <Frans |
| communisme maatschappelijk stelsel van gemeenschappelijk bezit 1850 [wnt gelijkheid] <Frans |
| compact dicht opeengedrongen 1872 [gvd] <Frans |
| compagnie onderafdeling van bataljon 1592 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| compagnon handelsgenoot 1574 [Claes Tw. 11] <Frans |
| comparatief vergrotende trap 1638 [Ruijs] <Latijn |
| compareren voor rechter of notaris verschijnen 1370-1378 [hws] <Frans |
| comparitie verschijning voor notaris 1584 [wnt] <Frans |
| compartiment treincoupé 1901 [wnt] <Frans |
| compassie medelijden 1285 [cg Rijmb.] <Frans |
| compatibel verenigbaar 1650 [mey] <Frans |
| compatibel onderling aansluitbaar van computerapparatuur of programma's 1981 [mcc okt. 81, 3, 9, 84] <Engels |
| compendium samenvatting 1658 [wnt verversching] <Latijn |
| compensatie vereffening 1503 [Boutillier] <Frans |
| compenseren vereffenen 1423-1473 [mnw geliken] <Frans |
| competent bekwaam, gerechtigd 1459 [hws] <Frans |
| competentie deskundigheid, bevoegdheid 1551-1600 [wnt verblind] <Latijn |
| competitie mededinging 1912 [kku] <Frans |
| compilatie samenvoeging van gegevens 1824 [wei] <Frans |
| compilator samensteller van compilaties 1854 [wnt vereffening] <me Latijn |
| compileren samenvoegen 1824 [wei] <Frans |
| compleet volledig 1613 [Stallaert] <Frans |
| complement aanvulling 1614 [wnt vervulsel] <Latijn |
| completen avondgebed 1236 [cg i 1, 25] <Latijn |
| completeren voltallig maken 1816 [Aanv wnt] <Frans |
| complex samengesteld geheel 1847 [kku] <Frans |
| complicatie verwikkeling 1824 [wei] <Frans |
| compliceren verwikkelen 1847 [kku] <Frans {1.2.6} |
| compliment lof, begroeting 1635 [wnt wederroepen] <Frans |
| complot samenzwering 1588 [Claes] <Frans |
| component samenstellend deel 1901 [kui] <Latijn |
| componeren samenstellen 1548 [wnt] <Latijn |
| componist schepper van muziekstukken 1588 [Kil.] <Duits {3.2} |
| composiet samengestelde bloem 1896 [kui] <Frans |
| compositie samenstelling 1554 [wnt] <Frans |
| compositum wat samengesteld is 1847 [kku] <Latijn |
| compost meststof 1847 [kku] <Engels |
| compote vruchtenmoes 1786-1793 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| compound mengsel van kunststof met weekmaker 1968 [kwt] <Engels |
| compressie samendrukking 1624 [Aanv wnt] <Frans |
| comprimeren samenpersen 1650 [mey] <Frans |
| compromis schikking 1351-1400 [mnw] <Frans |
| compromitteren verdacht maken 1865 [wnt] <Latijn |
| comptabel rekenplichtig, verantwoordelijk 1593 [Aanv wnt] <Frans |
| |
| |
| computer rekentuig 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels {4.1.17} |
| computeren met de computer spelen 1992 [gvd] |
| concaaf hol 1744 [Baker, Het microscoop gemakkelyk gemaakt 1] <Latijn |
| concelebreren gezamenlijk de mis opdragen 1912 [kku] <Latijn |
| concentratiekamp barakkenkamp voor gevangenen 1943 [wnt veem ii] <Duits {3.2} |
| concentreren verenigen 1777 [mey] <Frans |
| concentrisch met een gemeenschappelijk middelpunt 1803 [Aanv wnt] <me Latijn |
| concept ontwerp 1511 [hws] <Frans |
| conceptie bevruchting 1511-1520 [Aanv wnt] <Frans |
| concern geleed groot bedrijf 1932 [Aanv wnt] <Engels |
| concert muziekuitvoering 1710 [wnt] <Frans |
| concertina toetsinstrument 1881 [Viotta, Lexicon der toonkunst] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| concertino klein concert 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| concessie tegemoetkoming, vergunning 1530 [wnt] <Frans |
| conciërge huisbewaarder 1569 [wnt] <Frans |
| concies bondig 1847 [Aanv wnt] <Frans |
| conciliant verzoeningsgezind 1865 [wnt voorwaardelijk] <Latijn |
| concilie kerkvergadering 1240 [Bern.] <Latijn |
| concipiëren ontwerpen 1442 [hws] <Latijn |
| conclaaf vergadering van kardinalen 1449 [mnw] <Frans |
| concluderen besluiten 1370-1378 [hws] <Latijn |
| conclusie gevolgtrekking 1285 [cg Rijmb.] <Frans |
| concomitant samengaand 1855 [kku] <Frans |
| concordaat verdrag (m.n. tussen staat en paus) 1545 [hws] <Frans |
| concordantie overeenstemming 1276-1300 [cg Kerst.] <me Latijn |
| concours wedstrijd 1791 [Des Roches, Nieuw Nederduytsch en Fransch Wrdb.] <Frans |
| concreet als vorm voorstelbaar, duidelijk 1847 [Aanv wnt] <Frans |
| concubine bijzit 1451-1500 [mnw] <Frans {4.1.4} |
| conculega persoon of onderneming die in dezelfde markt opereert 1994 [Vrij Nederland 27/8/1994] <L {3.4} |
| concurreren wedijveren 1819 [wnt voorzanger] <Frans |
| condenseren indampen 1624 [Aanv wnt] <Frans |
| conditie voorwaarde, toestand 1281 [vmnw] <Frans |
| conditie lichamelijke gesteldheid 1898 [gvd] <Engels |
| conditioner crèmespoeling 1999 [gvd] <Engels |
| condoleren rouwbeklag betuigen 1650 [mey] <Latijn |
| condominium gemeenschappelijke soevereiniteit, gemeenschappelijk eigendom 1832 [wei] <modern Latijn |
| condoom voorbehoedmiddel 1847 [kku] <Engels |
| condor roofvogel 1762 [Van Donselaar Tw. 13] <Spaans {3.2} |
| conducteur kaartjesknipper 1866 [wnt] <Frans |
| confectie in massa gemaakte kleding 1895 [Broeckaert] <Frans |
| confederatie verbond 1576 [Aanv wnt] <Frans |
| conference optreden van een conferencier 1920 [Aanv wnt] <Frans {4.1.15} |
| conferentie vergadering 1592 [wnt verbaasdheid] <me Latijn |
| confessie belijdenis 1300 [mnw] <Frans |
| confetti papiersnippers 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| confidentie vertrouwelijke mededeling, vertrouwen 1619 [wnt agresseur Suppl] <Latijn |
| configuratie samenstel van figuren 1669 [mey] <Frans |
| configuratie samenstel van computer en randapparatuur 1975 [R84] <Engels |
| confirmeren bevestigen 1276-1300 [cg Kerst.] <Frans |
| confiscatie verbeurdverklaring 1460 [hws] <Frans |
| confisqueren verbeurdverklaren 1467-1490 [hws] <Frans |
| confituren gekonfijte vruchten 1561 [Secreten van den eerweerdighen heere Alexis Piemontois] <Frans {4.1.6} |
| conflict onenigheid 1658 [mey] <Latijn |
| conform voorzetsel 1559 [Aanv wnt] <Frans {4.2} |
| confrater vakgenoot 1650 [mey] <me Latijn |
| confrère vakgenoot 1583 [wnt strooien] <Frans |
| confronteren tegenover elkaar plaatsen 1609 [Aanv wnt] <Frans |
| confucianisme leer van Confucius 1882 [Picarta: titel van J. Legge] |
| confuus verward 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| conga Midden-Amerikaanse dans 1976 [wp] <Spaans {3.2/4.1.15} |
| congé ontslag 1599 [Claes Tw. 11] <Frans |
| congenitaal aangeboren 1886 [kku] |
| |
| |
| congestie ophoping van bloed 1624 [Aanv wnt] <Frans |
| conglomeraat samenklontering 1847 [kku] <Frans |
| congregatie kerkelijke vereniging 1893 [wnt] <Frans |
| congres samenkomst 1552-1553 [Claes Tw. 11] <Frans |
| congruent overeenstemmend 1658 [mey] <Latijn |
| conifeer naaldboom 1863 [Aanv wnt] <Frans |
| conisch kegelvormig 1824 [wei] <Frans |
| conjugatie vervoeging 1540 [Aanv wnt] <Latijn |
| conjunctie voegwoord 1552 [Aanv wnt] <Latijn |
| conjunctief aanvoegende wijs 1576 [Colloquien oft tsamensprekingen (...) in ses spraken] <Latijn |
| conjunctiva oogbindvlies 1901 [kui] <modern Latijn |
| conjunctivitis ontsteking van de conjunctiva 1847 [kku] <modern Latijn |
| conjunctuur samentrekkende invloedrijke omstandigheden 1591 [wnt kloek i] <me Latijn |
| connaisseur kenner 1847 [kku] <Frans |
| connectie verbinding 1720 [mey] <Frans |
| connectie invloedrijke relatie 1916 [wnt] <Engels |
| connotatie gevoelswaarde 1698 [mey] <me Latijn |
| conrector onderdirecteur 1602 [wnt toeschrijven] |
| consacreren wijden 1276-1300 [cg Lut.A] <Latijn |
| consecutief opeenvolgend 1669 [mey] <Frans |
| consensus eenstemmigheid 1847 [kku] <Latijn |
| consequent logisch 1648 [wnt watersnood] <Frans |
| conservatief behoudend 1847 [kku] <Engels |
| conservator bewaarder, toezichthouder 1847 [kku] <Latijn |
| conservatorium muziekacademie 1824 [wei] |
| conserven ingelegde vruchten, verduurzaamde levensmiddelen 1407-1432 [mnw sucade] <Frans {4.1.6} |
| conserveren bewaren 1526 [hws] <Frans |
| consideratie overweging 1524 [hws] <Frans |
| consignatie het ten verkoop geven 1892 [wnt] <Frans |
| consigne wachtwoord, opdracht 1847 [kku] <Frans |
| consistent duurzaam 1824 [wei] <Latijn |
| consistorie r.-k.: vergadering van kardinalen 1350 [mnw] <Latijn |
| consistorie prot.: kerkenraad 1595 [wnt] <Latijn {4.1.8} |
| console draagsteen 1824 [wei] <Frans |
| console bedieningspaneel van computer 1989 [De Coster 1999] <Engels |
| consolideren duurzaam maken 1351 [hws] <Frans |
| consommé heldere bouillon 1847 [kku] <Frans {4.1.6} |
| consonant medeklinker 1530 [wnt verminkt] <Latijn |
| consorten medestanders 1451-1500 [mnw] <Latijn |
| consortium tijdelijke vereniging van ondernemingen 1901 [kui] <Latijn |
| conspiratie samenzwering 1460 [hws] <Frans |
| constant onveranderlijk 1503 [Claes Tw. 11] <Frans |
| constateren vaststellen 1824 [wei] <Frans |
| constellatie sterrenbeeld 1451-1475 [Mak] <Frans |
| consternatie ontsteltenis 1667 [Aanv wnt] <Frans |
| constipatie verstopping 1832 [wei] <Frans |
| constitueren vaststellen 1507 [Aanv wnt] <Frans |
| constitutie grondwet 1728 [Claes Tw. 11] <Frans |
| constructie bouw 1332 [hws] <Frans |
| constructivisme kunstrichting die werkt met geometrische figuren 1934 [Aanv wnt] |
| construeren samenstellen 1663 [mey] <Frans |
| consul gevolmachtigd vertegenwoordiger van land 1470 [hws] <Latijn |
| consul Romeinse magistraat 1824 [wnt] <Latijn |
| consulent raadgever 1824 [wei] |
| consult raad 1799 [Picarta: titel Het gewaand consult, blijspel] <Frans {3.2} |
| consulteren raadplegen 1513 [hws] <Frans |
| consument verbruiker 1847 [Aanv wnt] <Latijn |
| consumeren gebruiken, verbruiken 1493 [Mak] <Latijn |
| consuminderen minder consumeren 1899 [Koenen, Woordverklaring 209] {1.3} |
| consumptie verbruik 1580 [wnt voorbij] <Latijn |
| contact aanraking 1872 [gvd] <Frans |
| contactlens lens ter vervanging van een bril 1950 [Aanv wnt] |
| container laadbak 1948 [kwt] <Engels |
| contaminatie het dooreenhalen van verschillende uitdrukkingen 1912 [kku] <Latijn |
| contant in gereed geld 1569 [Kool] <Frans |
| contemplatie beschouwing, meditatie 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| |
| |
| contemporain hedendaags 1832 [wei] <Frans |
| content tevreden 1396 [Moors 307, 68] <Frans |
| content inhoud, vulling 1994 [Sanders 2001] <Engels |
| contentieus betwistbaar 1523 [Aanv wnt] <Frans |
| contesteren betwisten 1650 [mey] <Frans |
| context samenhang 1824 [wei] <Frans |
| continent vasteland 1824 [wei] <Frans |
| continent de uitscheiding kunnende beheersen 1846 [Aanv wnt] <Frans |
| contingent vast aandeel of hoeveelheid 1625 [wnt] <Frans |
| contingentie toevalligheid 1650 [mey] <Latijn |
| continu onafgebroken 1663 [mey] <Frans |
| continueren voortzetten 1400 [mnw] <Frans |
| continuo aanhoudend 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| conto rekening 1620 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| contour omtrek 1824 [wei] <Frans |
| contra voorzetsel 1555 [wnt wijnschrading] <Latijn {4.2} |
| contrabande smokkelwaar 1643 [De Bruijn Tw. 10] <Frans |
| contrabas snaarinstrument 1754 [wnt trompet] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| contraceptie verhindering van conceptie 1975 [R75] <Frans {3.2} |
| contract schriftelijke overeenkomst 1391 [Claes] <Frans of Latijn |
| contractie samentrekking 1669 [mey] <Frans |
| contradans dans van tegenover elkaar geplaatste dansers 1697 [wnt] <Frans {4.1.15} |
| contradictie tegenspraak 1512 [hws] <Frans |
| contraheren samentrekken 1624 [Aanv wnt] <Latijn |
| contrair tegengesteld 1824 [wei] <Frans |
| contrapunt verbinding van aantal stemmen op bepaald motief 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| contraseign medeondertekening door minister 1912 [kku] <Frans |
| contrast tegenstelling 1785 [wnt voorschijn] <Frans |
| contratenor hoge mannenstem 1591 [wnt vlijen] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| contrefilet lendenbiefstuk 1984 [gvd] <Frans {3.2/4.1.6} |
| contreien streken 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| contribuabel schatplichtig 1488 [hws] <Frans |
| contribueren bijdragen 1454 [hws] <Frans |
| contributie vaste bijdrage 1432-1468 [mnw betrecken] <Frans |
| controle inspectie 1392 [Debrabandere, Wat woorden weten, 142] <Frans |
| controle beheersing 1975 [R75] <Engels |
| controleren inspecteren 1548 [wnt] <Frans {1.2.3/1.2.5} |
| controleren beheersen 1945 [Onze Taal dec.] <Engels {1.2.3/1.2.5} |
| controverse twistpunt 1824 [wei] <Frans |
| controversieel tegenspraak oproepend 1959 [Aanv wnt] |
| conus kegel 1645 [wnt wiskunst] <Latijn |
| convalescent herstellend 1791 [Aanv wnt] <Frans |
| convectie overbrenging van warmte door bv. lucht 1911 [wnt warmte] <Latijn |
| convector aanjager voor warme lucht 1955 [Aanv wnt] <Latijn |
| convenant overeenkomst 1801 [wnt vigilantie] <Frans {3.2} |
| conveniëren gelegen komen 1650 [mey] <Frans |
| convent klooster 1236 [cg i 1, 27] <Frans |
| conventie overeenkomst, vergadering 1398 [Moors 75, 5] <Frans |
| conventikel buitenkerkelijke godsdienstige bijeenkomst 1544 [wnt anabaptist Suppl] <Latijn |
| conventioneel traditioneel 1668 [wnt verzekering] <Frans |
| conventioneel niet-atomair 1961 [gvd] <Engels |
| convergeren in één punt samenkomend 1824 [wei] <Frans |
| convers lekenbroeder 1276-1300 [cg Lut.A] <Frans {4.1.8} |
| conversatie gesprek 1734 [wnt] <Frans |
| converseren een gesprek voeren 1840 [wnt uitstaan] <Latijn |
| conversie omzetting 1619 [wnt] <Frans |
| converteren verwisselen 1505 [hws] <Frans |
| converteren omzetten naar ander computerprogramma 1991 [Mini/micro computer jun. 6, 8] <Engels |
| convertibiliteit inwisselbaarheid 1953 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| convertor signaalomzetter, toestel voor chemische omzetting 1912 [kku] |
| convex bolrond 1659 [Aanv wnt] <Frans |
| convocatie samenroeping 1586 [wnt] <Frans |
| cookie tekstbestand met gegevens over de bezoeker van een website 1998 [De Coster 1999] <Engels |
| cool tof 1989 [Hofkamp&Westerman] <Engels |
| coöperatie samenwerking 1663 [mey] <Frans |
| coopertest test voor lichamelijke conditie bij het vliegen 1989 [EWB1] |
| |
| |
| coöptatie kiezen van nieuwe leden door de zittende 1824 [wei] <Frans |
| coördineren afstemmen 1658 [mey] <me Latijn |
| copieus overvloedig 1546 [Jaarboek Stichting inl jaar 1993, 69-87] <Frans |
| copla Spaanse dichtvorm 1929 [Werumeus Buning, Et in terra] <Spaans {3.2} |
| copula koppelwerkwoord 1901 [kui] <Latijn |
| copuleren paren 1872 [gvd] <Latijn {4.4} |
| copyleft recht om software aan te passen en te distribueren onder vermelding van de oorspronkelijke makers 2000 [Sanders 2001] <Engels |
| copyright auteursrecht 1912 [kku] <Engels |
| cordoba munteenheid van Nicaragua 1912 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Spaans {3.2/4.1.12} |
| cordon bleu gevulde schnitzel 1976 [Complete kookboek voor de goede keuken] <Frans {3.2/4.1.6} |
| corduroy koordmanchester 1899 [dbl] <Engels {4.1.9} |
| corebusiness kernactiviteit 1995 [Financieel-Economische Tijd 12/1/1995] <Engels |
| cornedbeef vlees in blik 1912 [kku] <Engels {4.1.6} |
| corner hoekschop 1950 [gvd] <Engels |
| cornflakes maïsvlokken 1954 [De Vooys] <Engels {4.1.6} |
| corona kransvormige buitenste atmosfeer van de zon 1900 [wnt uitbreiding] <Latijn |
| coronair m.b.t. de kransslagader 1923 [Aanv wnt] <Frans |
| corporatie vakgenootschap 1793 [wnt] <Engels {3.2} |
| corps vereniging 1810 [wnt ambitie Suppl] <Frans {3.2} |
| corpulent gezet 1553 [Claes Tw. 11] <Frans |
| corpus lichaam 1553 [wnt architect Suppl] <Latijn |
| corpus begrensde verzameling teksten 1976 [gvd] <Engels |
| correct juist 1553 [Claes Tw. 11] <Frans |
| correctie verbetering 1445 [mnw] <Frans |
| correctioneel verbeterend 1820 [Aanv wnt] <Frans |
| correlatie wederzijdse betrekking 1824 [wei] <Frans |
| correspondentie briefwisseling 1579 [wnt verstand] <me Latijn |
| corrida stierengevecht 1898 [gvd] <Spaans {3.2} |
| corridor gang 1669 [mey] <Italiaans {3.2} |
| corrigeren verbeteren 1276-1300 [cg Lut.A] <Frans |
| corroderen aantasten 1597 [wnt voortsgaan] <Frans |
| corrumperen bederven 1287 [cg NatBl] <Latijn |
| corrupt bedorven 1503 [wnt twijfelen] <Latijn |
| corsage versiersel op bovenstuk van japon 1849 [wnt] <Frans |
| corselet combinatie van korset en bustehouder 1950 [gvd] <Frans |
| corso optocht 1914 [gvd] <Italiaans {3.2} |
| cortex schors 1847 [Aanv wnt] <Latijn |
| cortison hormoon uit bijnierschors 1955 [Aanv wnt] |
| corvee beurtelings te verrichten werkzaamheden 1815 [wnt] <Frans |
| coryfee uitblinker 1824 [wei] <Frans |
| cosinus sinus van het complement van een hoek 1777 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| cosmetica cosmetische middelen 1734 [HubWes] <modern Latijn |
| cotangens tangens van het complement van een hoek 1772 [Stammetz-La Bordus, Wisk. Wrdb.] <modern Latijn |
| coterie besloten gezelschap 1807 [wnt solide] <Frans {3.2} |
| cotoneaster dwergmispel 1901 [kui] <modern Latijn |
| cottage huisje 1912 [kku] <Engels |
| couchette bed in trein 1917 [kwt] <Frans |
| coulant toegevend 1855 [kku] <Frans |
| coulisse beweegbaar stuk van toneeldecor 1839 [wnt trombone] <Frans |
| coulomb elektrische eenheid 1894 [wnt watt] |
| counter toonbank, buffet 1940 [Posthumus] <Engels |
| countertenor hoge mannenstem 1952 [Aanv wnt] <Engels {4.1.16} |
| country popmuziek uit de zuidelijke vs 1975 [wp, dl. 19, 238] <Engels {4.1.16} |
| coup staatsgreep 1961 [gvd] <Frans {3.2} |
| coupé treincompartiment 1847 [kku] <Frans {1.2.3} |
| coupe snit 1895 [wnt] <Frans |
| couperen afsnijden (van delen van dieren), afnemen (van kaarten) 1824 [wei] <Frans |
| couperose aandoening met rode vlekken 1863 [kku] <Frans |
| couplet strofe 1623 [wnt vers i] <Frans |
| coupon bewijsbon 1775 [wnt] <Frans |
| coupon restant stof 1916 [wnt z.j.] <Frans |
| coupure insnede 1875 [Aanv wnt] <Frans |
| coupure grootte waarin bankpapier wordt uitgegeven 1929 [kwt] <Frans |
| courage moed 1548 [wnt wolf] <Frans |
| courant gangbaar 1554 [wnt] <Frans |
| coureur wielrenner, autorenner 1934 [kwt] <Frans |
| |
| |
| coureuse licht rijtuig 1929 [kwt] <Frans {4.1.10} |
| courgette pompoen 1968 [wp voor de vrouw] <Frans {3.2/4.1.6} |
| courtage makelaarsloon 1520 [wnt profijt] <Frans |
| courtisane vrouw van lichte zeden 1614 [De Jonge iv, 19] <Frans {4.1.13} |
| couturier modeontwerper 1970 [Recht voor raap] <Frans {3.2/4.1.13} |
| couvert briefomslag 1656 [wnt] <Frans |
| couvert bestek voor één persoon 1729 [Claes Tw. 11] <Frans |
| couveuse broedmachine 1865 [kvw] <Frans |
| cover hoes 1969 [R75] <Engels |
| cowboy veedrijver 1899 [dbl] <Engels |
| coyote hondachtige 1912 [kku] <Spaans {3.2/4.1.3} |
| crack uitblinker in sport 1897 [koe] <Engels |
| crack zeer verslavende drug 1986 [De Coster 1999] <Engels {4.1.6} |
| cracker droge biscuit 1950 [gvd] <Engels {4.1.6} |
| cranberry veenbes 1942 [Heinsius, Geïllustreerde flora 77] <Engels {4.1.2} |
| crank verbindingsstuk van fiets 1897 [koe] <Engels |
| crapaud leunstoel 1867 [Aanv wnt] <Frans {4.1.9} |
| crapuul gespuis 1847 [kku] <Frans |
| craquelé met barstjes 1912 [kku] <Frans |
| crash krach, ongeval 1936 [Aanv wnt] <Engels |
| crawlen met bovenarmse zwemslagen zwemmen 1950 [Kleine wp 416] <Engels {4.1.18} |
| crayon tekenstift 1618 [wnt] <Frans |
| crazy gek 1968 [kwt] <Engels |
| creatie schepping 1571 [wnt] <Frans |
| creatuur schepsel 1240 [Bern.] <Frans of Latijn |
| crèche kinderbewaarplaats 1881 [Aanv wnt] <Frans |
| credit tegoed, schuldig 1543 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| creditcard betaalkaart 1974 [Posthumus] <Engels |
| credo geloofsbelijdenis 1236 [cg i 1, 25] <Latijn |
| creëren scheppen 1618 [Courante uyt Italien, 30 nov. 1b] <Frans |
| crematie lijkverbranding 1875 [Picarta: titel van L. Plantenga] <Frans |
| crematorium gebouw voor lijkverbranding 1898 [gvd] <modern Latijn {3.2} |
| crème room 1500-1525 [Jansen/Van Winter, Keuken in late me] <Frans {4.1.6} |
| creoline ontsmettingsmiddel 1898 [gvd] |
| creool iem. van gemengd bloed 1740 [Ontwerp tot beschrijving Surinaamen 88] <Frans |
| creosoot bederfwerend middel 1863 [Rijnhart i, 509b] |
| crêpe weefsel 1847 [kku] <Frans {4.1.9} |
| crêpe dunne pannenkoek 1968 [wp voor de vrouw] <Frans {3.2/4.1.6} |
| creperen sterven 1824 [wei] <Duits {4.4} |
| crescendo bijwoord: toenemend in sterkte 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| cretonne katoenen stof 1847 [kku] <Frans {4.1.9} |
| crew bemanning 1932 [Aanv wnt] <Engels |
| cricket balspel 1866 [Alg. Ned. Enc. v, 1] <Engels {4.1.18} |
| crime misdaad 1485 [mnw] <Frans |
| criminaliteit misdadigheid 1865 [kvw] <Frans |
| crimineel misdadig 1467-1490 [hws] <Frans |
| crinoline hoepelrok 1859 [Multatuli, Max Havelaar, 184] <Frans {1.4} |
| crisis keerpunt 1763 [wnt vertoef] <Latijn |
| criterium onderscheidend kenmerk 1663 [mey] <modern Latijn |
| criticaster muggenzifter 1842 [Aanv wnt] <Spaans {3.2} |
| criticus beoordelaar 1698 [wnt] <Latijn |
| croissant halvemaanvormig broodje 1906 [Aanv wnt] <Frans {4.1.6} |
| crooner neuriënde liedjeszanger 1948 [kwt] <Engels |
| croque-monsieur tosti met ham en kaas 1992 [gvd] <Frans {3.2/4.1.6} |
| croquet balspel 1886 [wnt water] <Engels {4.1.18} |
| crossen ruig rijden 1984 [gvd] <Engels |
| croton plant 1847 [kku] <modern Latijn |
| croupier spelleider 1824 [wei] <Frans |
| crouton stukje geroosterd brood 1847 [kku] <Frans {4.1.6} |
| crown munt van 5 shilling 1847 [kku] <Engels |
| cru wijnoogst 1865 [Aanv wnt] <Frans |
| cru onverbloemd 1886 [kku] <Frans |
| cruciaal doorslaggevend 1976 [gvd] <Frans |
| crucifix kruisbeeld 1285 [cg Rijmb.] <me Latijn |
| cruise vakantietocht met schip 1953 [Aanv wnt] <Engels |
| crusaat oude Portugese munt 1562-1592 [mnw] <Portugees {3.2/4.1.12} |
| crustaceeën schaaldieren 1847 [kku] <modern Latijn |
| crux kernprobleem 1953 [wnt trefwoord] <Latijn |
| cruzeiro munteenheid van Brazilië tot 1994 1942 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Portugees {3.2/4.1.12} |
| cryogeen koudmakend 1931 [kwt] |
| |
| |
| crypte onderaardse gang, grafkelder 1569 [wnt] <Frans |
| cryptogram kruiswoordraadsel 1955 [Fokko Bos, Vreemde wrd.] <Engels {4.1.18} |
| csardas Hongaarse volksdans 1886 [kku] <Hongaars {4.1.15} |
| cue aanwijzing voor het opkomen van een acteur 1984 [gnn] <Engels |
| cuisinier kok 1929 [kwt] <Frans {4.1.13} |
| culinair m.b.t. de keuken 1824 [wei] <Frans |
| culmineren zijn toppunt bereiken 1847 [kku] <Frans |
| cultivar kunstmatig gekweekt ras 1952 [wnt tuinbouwkundig ii] <Engels |
| cultiveren bebouwen, aankweken 1592 [Aanv wnt] <Frans |
| cultureel m.b.t. de cultuur 1927 [Aanv wnt] <Frans |
| cultus godsverering, eredienst 1824 [wei] <Latijn |
| cultuur bebouwing 1544 [wnt] <Frans |
| cultuur beschaving 1824 [wei] <Frans |
| cumuleren opeenhopen 1650 [mey] <Frans |
| cumulus stapelwolk 1861 [Witsen Geysbeek (wolken)] <Latijn |
| cunnilingus het beffen 1984 [gvd] <Latijn |
| cup wedstrijdbeker 1898 [gvd] <Engels |
| cup kom van bustehouder 1961 [gvd] <Engels {3.2} |
| curaçao likeursoort 1847 [kku] <Frans {4.1.6} |
| curare pijlgif 1847 [kku] <Spaans {3.2} |
| curatele voogdij 1546 [wnt sober] <me Latijn |
| curator beheerder 1483 [wnt tutele] <Latijn |
| cureren genezen 1285 [cg Rijmb.] <Frans |
| curettage het schoonschrapen van de baarmoeder 1923 [Aanv wnt] <Frans |
| curie pauselijke regering 1851 [wnt] <Latijn |
| curie eenheid van radioactiviteit 1942 [Aanv wnt] |
| curieus merkwaardig 1682 [wnt] <Frans |
| curiositeit merkwaardigheid 1824 [wei] <Frans |
| curium chemisch element 1949 [ensie iv, 247] <modern Latijn |
| curling spel op het ijs 1912 [kku] <Engels {4.1.18} |
| curriculum levensloop 1899 [dbl] <Latijn |
| curry kerrieschotel 1847 [kku] <Engels {4.1.6} |
| cursief schuin (van letters) 1566 [wnt] <Frans |
| cursist leerling 1946 [wnt tuig ii] |
| cursiveren met cursieve letter drukken 1886 [Aanv wnt] |
| cursor indicator op een computerbeeldscherm 1980 [hcc nieuwsbrief nov. 13] <Engels |
| cursus leergang 1804 [wnt vermakelijk] <Latijn |
| curve kromme lijn 1777 [wnt regulier] <Latijn |
| custard poeder voor pudding 1847 [kku] <Engels |
| cutter snijwerktuig 1929 [kwt] <Engels |
| cv centrale verwarming 1961 [gvd] <L {3.4/4.1.9} |
| cyaan giftig gas 1831 [Aanv wnt] |
| cyanose blauwzucht 1913 [Aanv wnt] <Frans |
| cybernetica stuurkunde 1953 [Aanv wnt] <Engels |
| cyberspace virtuele ruimte in netwerken 1992 [De Coster 1999] <Engels |
| cyclamen plantengeslacht 1624 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| cyclisch een cyclus vormend 1847 [kku] |
| cycloïde vlakke kromme lijn beschreven door een punt op een voortbrengende cirkel 1824 [wei] <Frans |
| cycloon wervelstorm 1863 [Aanv wnt] <Engels {4.1.1} |
| cycloop eenogige reus 1824 [wei] <Frans |
| cyclotron cirkelvormige deeltjesversneller 1948 [kwt] |
| cyclus kring, reeks 1824 [wei] <Latijn |
| cynisch bitter 1848 [Toll.] <Duits |
| cyperse kat grijs gestreepte kat 1661 [wnt] {4.1.3} |
| cyrillisch naam van een Slavisch schrift 1832 [wei] |
| cyste blaasgezwel 1847 [kku] |
|
| daad* handeling 901-1000 [wps] |
| daadwerkelijk feitelijk 1906 [wnt uitsluitsel] {3.3} |
| daags* dagelijks 1597 [wnt] |
| daalder zilveren munt 1566 [Van Gelder 1965] <Nederduits {1.2.4/1.3/3.2/4.1.12} |
| daar* bijwoord van plaats 901-1000 [wps] |
| daar* onderschikkend voegwoord 1280 [vmnw] {4.2} |
| daarenboven* onderschikkend voegwoord 1569 [wnt] {4.2} |
| daarentegen* onderschikkend voegwoord 1484 [mnw] {4.2} |
| daas* onwijs 1350 [mnw] |
| daas* insect 1485 [mnw] |
| da capo bijwoord: van het begin af 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| dactyloscopie onderzoeken van vingerafdrukken 1912 [kku] |
| dactylus versvoet met één beklemtoonde en twee onbeklemtoonde lettergrepen 1784 [wnt tuigage] <Latijn |
| |
| |
| dadaïsme kunstrichting 1923 [Aanv wnt] <Frans |
| dadel vrucht van dadelpalm 1401-1500 [mnw] <Frans {4.1.2} |
| dadelijk* bijwoord van tijd: aanstonds 1626 [wnt] {4.1.7} |
| dader* bedrijver 1644 [wnt] |
| dading* vergelijk, transactie 1288 [mnw] |
| dag* etmaal, tijd dat het licht is 901-1000 [wps] {4.1.7} |
| dag ponjaard, korte degen 1351-1400 [mnw] <Frans {4.1.14} |
| dag* tussenwerpsel: groet 1859 [wnt] {4.3} |
| dagboek* aantekeningen van dagelijkse gebeurtenissen 1621 [wnt dag i] |
| dagelijks* iedere dag 901-1000 [wps] |
| dagen* oproepen 1240 [Bern.] |
| dageraad* aanbreken van de dag 1240 [Bern.] {4.1.7} |
| dagjesmensen* mensen die één dag uitgaan 1939 [wnt touringcar] |
| Dagobert Duck zeer rijk persoon 1952 [Picarta: strip Donald Duck] <Engels {4.4} |
| dagtekenen* dateren 1704 [Hannot&Hoogstraten] |
| daguerreotype primitieve foto 1847 [kku] <Frans {4.1.17} |
| dagvaarden* oproepen voor het gerecht 1522 [wnt relievement] |
| dahlia sierplant 1846 [wnt vallen] <modern Latijn |
| daimio edelman 1877 [wp, dl. 9, 47] <Japans {3.2} |
| daiquiri cocktail 1974 [Culinaire Enc.] <Engels {4.1.6} |
| dak* bedekking van huis 1240 [Bern.] |
| dal* vallei 856 [Claes] {1.2.6/2.3} |
| dalai lama hoofd der boeddhisten in Tibet 1824 [wei] <Tibetaans |
| dalasi munteenheid van Gambia 1971 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Bantoe {4.1.12} |
| dalen* omlaag gaan 1285 [cg Rijmb.] |
| dalkonschildje anticonceptiemiddel 1988 [Picarta: titel van J.H.M. van den Boogaard en C.M.F. Snijders] |
| dalles armoede 1886 [kku] <Jiddisch {3.2} |
| dalmatiner hondensoort 1918 [Sanders 1995] <Duits {3.2/4.1.3} |
| dalton eenheid van moleculegewicht 1955-1956 [Aanv wnt] |
| daltononderwijs individuele onderwijsmethode 1950 [gvd] |
| dalven bedelen 1844 [Endt] <Jiddisch {3.2} |
| dam* waterkering 1165 [Slicher] {2.4} |
| damar hars 1836 [Muller, Reizen en Onderzoekingen in den Indischen Archipel i, 124] <Indonesisch {3.2} |
| damast weefsel 1480 [mnw] <Frans {4.1.9} |
| dame vrouw 1401-1425 [mnw] <Frans |
| dame koningin in het schaakspel 1934 [Vd Sijs 1996] <Duits |
| dameswensen heimelijke seksuele verlangens van vrouwen 1980 [Sanders 1999] {4.4} |
| damhert herkauwer 1562 [Dict. Tetraglotton] {1.2.4/1.2.5/4.1.3} |
| dammen* spel 1567 [Junius] {4.1.18} |
| damp* nevel 1573 [Plantijn] {1.2.6/4.1.1} |
| dan* bijwoord van tijd: op die tijd, in dat geval 901-1000 [wps] {4.1.7} |
| dan een meestergraad bij Japanse sporten 1961 [gvd] <Japans {3.2} |
| dancing dansgelegenheid 1926 [koe] {3.3} |
| dandy fat 1832 [wei] <Engels |
| danig* zeer, zeer groot 1781 [wnt] |
| dank* erkentelijkheid 901-1000 [wps] |
| danken* dank betuigen 1100 [Willeram] |
| dankzij* voorzetsel 1764 [wnt dank] {4.2} |
| dans beweging op muziek 1240 [Bern.] <Frans {4.1.15} |
| danse macabre dodendans 1865 [kvw] <Frans |
| dansen op muziek bewegen 1240 [Bern.] <Frans |
| dansmarieke majorette 1984 [gvd] <Duits {3.2} |
| dapper* flink, sterk 1265-1270 [cg Lut.K] {1.2.3} |
| dapper* moedig 1637 [wnt] {1.2.3} |
| dar* mannetjesbij 1488 [mnw] {3.1} |
| darcy eenheid van permeabiliteit 1961 [gvd] |
| darink* slib 1237 [Slicher] {2.4} |
| darkroom donkere ruimte voor anonieme homoseks 1988 [De Coster 1999] <Engels |
| darm* spijsverteringskanaal 1240 [Bern.] {3.1} |
| dartel* speels 1537 [Claes Tw. 12] |
| darts werpspel met pijltjes 1984 [gvd] <Engels {4.1.18} |
| das* marterachtige 1287 [Cg NatBl] {4.1.3} |
| das halsdoek 1666 [Wortel Tw. 11] <? {3.5} |
| das stropdas 1832 [Wortel Tw. 11] <? {3.5} |
| dashboard instrumentenpaneel in auto e.d. 1937 [koe] <Engels |
| dashond hondensoort 1810 [wnt afrennen Suppl] <Duits {4.1.3} |
| dat* aanwijzend voornaamwoord 901-1000 [wps] {2.5/4.2} |
| dat* onderschikkend voegwoord 901-1000 [wps] {4.2} |
| data gegevens, feiten 1734 [HubWes] <Latijn |
| database elektronische gegevensbank 1977 [accu-wegwijzer 22] <Engels |
| dateren dagtekenen 1599 [Kil. App.] <Frans |
| |
| |
| datief derde naamval 1633 [Ruijs] <Latijn |
| dat-recorder digitale cassetterecorder 1987 [De Coster 1999] <Engels {4.1.17} |
| datsja buitenverblijf van Russische welgestelden 1996 [Vd Sijs 1996] <Russisch {3.2} |
| datum dagtekening 1297 [cg i West-Holland] <Latijn |
| dauw* gecondenseerde waterdamp 1100 [Willeram] {4.1.1} |
| dauwworm* eczeem 1697 [wnt] |
| daveren* dreunen, schudden 1301-1400 [mnw] {3.1/5} |
| davit ophanging van sloep 1858 [wnt] <Engels |
| dazen* onzin uitslaan 1599 [Kil.] |
| de* lidwoord 1100 [Willeram] {2.5/4.2} |
| deadline uiterste datum 1974 [koe] <Engels |
| dealer handelaar 1931 [kwt] <Engels {4.1.13} |
| dealer handelaar in drugs 1970 [Recht voor raap] <Engels {4.1.13} |
| debacle ondergang 1912 [kku] <Frans |
| deballoteren afstemmen van kandidaat 1847 [kku] {3.3} |
| debarkeren ontschepen 1596 [wnt volontair ii] <Frans |
| debater iem. die in een debat optreedt 1885 [Aanv wnt] <Engels |
| debatteren discussiëren 1599 [Kil.] <Frans |
| debet tegoed 1645 [wnt uitgifte] |
| debiel zwakzinnig 1650 [mey] <Frans |
| debiet afzet 1735 [wnt] <Frans |
| debiteren als debet boeken 1718 [wnt woekerhandel] <Frans |
| debiteren opdissen, vertellen 1780 [wnt] <Frans |
| debrayeren ontkoppelen 1929 [kwt] <Frans |
| debunking het doorprikken van gevestigde reputaties 1968 [kwt] <Engels |
| debuteren voor het eerst optreden 1824 [wei] <Frans |
| decaan voorzitter van faculteit 1832 [wei] <Latijn |
| decade tijdperk van 10 dagen 1824 [wei] <Frans {3.2/4.1.7} |
| decadent ontaard 1929 [kwt] <Frans |
| decaëder tienvlak 1961 [gvd] <Frans {3.2} |
| decagram 10 gram 1819 [wnt lood] <Frans {3.2} |
| decaliter 10 liter 1802 [wnt liter] <Frans {3.2} |
| decameter 10 meter 1802 [wnt kilometer] <Frans {3.2} |
| decanteren afgieten 1669 [mey] <Frans |
| decatlon tienkamp 1940 [Aanv wnt] <Engels {4.1.18} |
| december twaalfde maand 1240 [Bern.] <Latijn {4.1.7} |
| decennium tijdruimte van 10 jaren 1824 [wei] <Latijn {4.1.7} |
| decent eerbaar 1553 [Aanv wnt] <Frans |
| decentie eerbaarheid 1553 [Aanv wnt] <Frans |
| decentralisatie spreiding 1912 [kku] <Frans |
| deceptie teleurstelling 1498 [hws] <Frans |
| decharge ontheffing 1618 [wnt vermaan] <Frans |
| decibel verhoudingsmaat voor m.n. geluid 1938 [Aanv wnt] |
| decideren beslissen 1520 [hws] <Frans |
| decigram 0,1 gram 1819 [wnt korrel] <Frans {3.2} |
| deciliter 0,1 liter 1802 [wnt liter] <Frans {3.2} |
| decimaal tiendelig 1824 [wei] <Frans |
| decimeren ter dood brengen, uitdunnen 1824 [wei] <Frans |
| decimeter 0,1 meter 1802 [wnt liter] <Frans {3.2} |
| decisie beslissing 1559 [Aanv wnt] <Frans |
| deck band- of cassetteapparaat zonder versterker 1979 [Wijnands&Ost] <Engels {4.1.17} |
| declamando op declamerende toon 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| declamatie het voordragen 1734 [wnt] <Frans |
| declameren voordragen 1735 [wnt] <Frans |
| declarant hij die declareert 1884 [wnt transportkosten] <Latijn |
| declaratie verklaring 1292 [cg I3, 1720] <Frans |
| declareren een declaratie indienen 1753 [wnt vast] <Frans |
| declasseren uit een lijst schrappen 1912 [kku] <Frans |
| declinatie grammaticale verbuiging 1633 [Ruijs] <Latijn |
| declineren verbuigen 1552 [Aanv wnt] <Latijn |
| decoderen ontcijferen 1942 [Aanv wnt] <Frans |
| decolleté uitgesneden hals 1908 [Aanv wnt] <Frans |
| decompressie snelle daling van luchtdruk 1886 [kku] |
| deconfiture mislukking 1824 [wei] <Frans |
| decor toneeltoerusting 1886 [kku] <Frans |
| decoratie versiering 1533 [hws] <Frans |
| decoreren versieren 1791 [wnt releveeren] <Frans |
| decorum fatsoen 1650 [wnt welvoegend] <Latijn |
| decreet verordening 1240 [Bern.] <Frans |
| decrescendo afnemend in sterkte 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| decreteren afkondigen van een besluit 1548 [hws] <Frans |
| |
| |
| decubitus het doorliggen 1847 [kku] <modern Latijn |
| dédain minachting 1824 [wei] <Frans |
| deduceren afleiden 1546 [hws] <Latijn |
| deductie het deduceren 1548 [Aanv wnt] <Frans |
| deeg* mengsel 1240 [Bern.] |
| deel* gedeelte 901-1000 [wps] |
| deel* plank, vloer 1343-1344 [mnw] |
| deelwoord* participium 1633 [Van Heule, Nederduytsche spraec-konst] |
| deemoed onderworpenheid 1599 [Kil.] <Duits |
| deerlijk* jammerlijk 1485 [mnw] |
| deerne* jong meisje 901-1000 [wps] {4.1.4} |
| deernis* medelijden 1327 [mnw] {3.1} |
| de facto feitelijk 1510 [wnt usurpatie] <Latijn |
| defaitisme moedeloosheid 1924 [gvd] <Frans |
| defecatie ontlasting 1847 [kku] <Frans {4.4} |
| defect beschadigd 1650 [mey] <Latijn |
| defensie verdediging 1292 [cg I3, 1717] <Latijn |
| defensief verdedigend 1549 [hws] <Frans |
| defibrillator apparaat dat korte hartstilstand bewerkt 1979 [Wijnands&Ost] <modern Latijn |
| deficit tekort 1824 [wei] <Frans |
| defileren in smalle formatie voorbijtrekken 1681 [Aanv wnt] <Frans |
| definiëren duidelijk omschrijven 1650 [mey] <Frans |
| definitie begripsbepaling 1553 [Aanv wnt] <Frans |
| definitief blijvend 1748 [wnt vredestractaat] <Frans |
| deflatie waardevermeerdering van geld 1929 [kwt] <Frans |
| deflexie verloren gaan van buigingsuitgangen 1898 [gvd] |
| defloratie ontmaagding 1370-1378 [hws] <Frans |
| deformatie misvorming 1847 [kku] <Frans |
| deformeren misvormen 1593 [Aanv wnt] <Frans |
| deftig* voornaam 1584 [Toll.] |
| degelijk* deugdelijk 1327 [mnw] |
| degen stootwapen 1500-1536 [mnw] <Duits {4.1.14} |
| degene* aanwijzend voornaamwoord 1237 [cg i 1, 31] {4.2} |
| degeneratie ontaarding 1669 [mey] <Frans |
| degenereren ontaarden 1582 [Aanv wnt] <Frans |
| degradatie verlaging in rang 1669 [mey] <Frans |
| degraderen in rang verlagen 1350 [hws] <Frans |
| dehydratie wateronttrekking 1961 [gvd] |
| deiktisch aanwijzend 1886 [kku] <Grieks {3.2} |
| deinen* golven, wiegen 1618 [wnt] |
| deinzen* achteruitwijken 1265-1270 [cg Lut.K] |
| deïsme geloof aan één god 1820 [Aanv wnt] |
| déja vu gewaarwording dat men iets eerder heeft gezien 1934 [Kath. Enc.] <Frans |
| dejeuner lunch 1784 [wnt] <Frans |
| dek* bedekking 1287 [cg NatBl] |
| deken overste, hoofd 1210 [cg i 1, 2] <Latijn {4.1.8} |
| deken* beddek 1326-1350 [hws] |
| dekken* bedekken 901-1000 [wps] |
| dekken* beschermen (met schild en fig.) 1350 [mnw] |
| dekken* paren 1600 [wnt] |
| dekken* vergoeden 1860 [wnt] |
| deksel* klep 1240 [Bern.] |
| deksels* tussenwerpsel: bastaardvloek 1866 [wnt verhemelte] {4.3} |
| del* duinvallei 1290 [cg I2, 1421] |
| del* slet 1350 [mnw] {1.2.3} |
| del* vod 1950 [gvd] {1.2.3} |
| delcredere het borgstaan van commissionair 1643 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| delegeren overdragen, afvaardigen 1597 [Aanv wnt] <Frans |
| deleman rijtuigje 1937 [A. Viruly, Logboek 205] {4.1.10} |
| delen* verdelen 901-1000 [wps] |
| delf* sloot 1001-1050 [Künzel] {2.3} |
| delgen tenietdoen 1477 [Teuth.] <Engels {3.2} |
| deliberatie beraadslaging 1345 [hws] <Frans |
| delibereren beraadslagen 1467-1490 [hws] <Frans |
| delicaat fijn, teer 1552-1553 [Claes Tw. 11] <Frans |
| delicatesse lekkernij 1642 [wnt delicaat] <Frans {4.1.6} |
| delicieus kostelijk 1300 [mnw] <Frans |
| delict strafbaar feit 1503 [Claes Tw. 11] <Frans |
| delinquent schuldige 1494-1512 [hws] <Frans of Latijn |
| delirium waanzinnigheid 1660 [wnt ijlheid] <Latijn |
| delisting als bedrijf vertrekken van de beurs 1999 [Sanders 2001] <Engels |
| delta land omsloten door rivierarmen 1832 [wei] <Latijn |
| delven* graven 1260 [cg i 1, 71,72] |
| demagogie volksmennerij 1838 [Aanv wnt] <Frans |
| demagoog volksmenner 1796 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| demarcatie grensscheiding 1824 [wei] <Frans |
| |
| |
| demarreren zich losmaken uit peloton 1938 [Aanv wnt] <Frans |
| dement zwakzinnig 1895 [wnt verwelken] <Frans |
| dementeren dement worden of zijn 1934 [Aanv wnt] <Latijn |
| dementia waanzin 1886 [kku] <Latijn |
| demi overjas 1898 [gvd] |
| demi-monde schijnbaar fatsoenlijken 1875 [wnt veridiek] <Frans |
| demissionair aftredend 1929 [kwt] <Frans |
| demo proefopname van muzieknummer 1984 [De Coster 1999] <Engels |
| democratie volksregering 1600 [wnt] <Frans |
| demograaf beschrijver van volkeren 1953 [Aanv wnt] |
| demon boze geest 1809 [wnt uitgaan i] <Latijn |
| demonstratie het aantonen 1596 [Aanv wnt] <Frans |
| demonstratie betoging 1867 [Aanv wnt] <Engels |
| demonstratief aanwijzend voornaamwoord 1638 [P.C. Hooft, Waernemingen op de Holl. tael] <Latijn |
| demonstratief duidelijk, opvallend 1669 [mey] <Frans |
| demonstreren aantonen 1595 [Aanv wnt] <Latijn |
| demonteren uit elkaar nemen 1824 [wei] <Frans |
| demoraliseren moedeloos maken 1847 [kku] <Frans |
| demotie verlaging in rang 1984 [gvd] <Engels |
| demotie terugzetting in rang of salaris 1996 [De Coster 1999] |
| dempen* dichtgooien, temperen 1620 [wnt] |
| den* boomsoort 1225 [Claes] |
| denar munteenheid van Macedonië 1993 [2000 Standard Catalog of World Coins] <Macedoons {3.2/4.1.12} |
| denarius oude Romeinse munt 1637 [Statenvertaling (Kantt. op Mattheus 18:29)] <Latijn |
| denatureren onbruikbaar maken voor consumptie 1824 [wei] <Frans |
| denderen* dreunend schokken 1876 [wnt] {3.1} |
| dendriet minerale afzetting in de vorm van boom in gelaagd gesteente 1734 [HubWes] |
| denier garennummer 1949 [wnt vezel] <Frans |
| denigreren minachtend spreken van 1607 [Aanv wnt] <Frans |
| denim katoenen stof 1917 [Aanv wnt] <Engels {4.1.9} |
| denken* het verstand gebruiken 901-1000 [wps] |
| denkraam* denkvermogen 1950 [R75] {4.4} |
| denominatie naamgeving 1524 [hws] <Latijn |
| denominatief van een naamwoord afgeleid 1625 [Ruijs] <Latijn |
| densimeter instrument voor bepaling van dichtheid 1872 [Aanv wnt] |
| densiteit dichtheid 1624 [Aanv wnt] <Frans |
| dentaal met de tanden gevormd 1847 [kku] <Frans |
| denudatie erosie 1824 [wei] <Frans |
| deodorant ontgeuringsmiddel 1968 [Aanv wnt] <Engels |
| deontologie plichtenleer 1847 [kku] <Engels |
| depanneren repareren 1961 [gvd] <Frans |
| departement bestuurlijke afdeling 1712 [wnt vreemde i] <Frans |
| dependance bijgebouw 1929 [kwt] <Frans |
| deplorabel betreurenswaardig 1600 [Aanv wnt] <Frans |
| deponent die een verklaring aflegt 1543 [wnt wetendheid] <Frans |
| deponeren neerleggen, in bewaring geven 1495 [wnt alzoo Suppl] <Latijn |
| deporteren naar een strafkolonie brengen 1650 [mey] <Frans |
| deposito het in-bewaring-geven, in bewaring gegeven waarden 1585 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| depot bewaargeving 1789 [wnt tamboer] <Frans |
| deppen* betten 1909 [wnt] {3.1} |
| depreciëren in waarde of waardering (doen) dalen 1824 [wei] <Frans |
| depressie gedruktheid 1720 [mey] <Frans |
| depressie lage luchtdruk 1886 [kku] <Frans |
| deprimeren neerdrukken 1669 [mey] <Frans |
| deprivatie tekort aan zintuiglijke ervaringen of slaap 1976 [gvd] <Engels |
| deputeren afvaardigen 1358 [hws] <Frans |
| derailleren ontsporen 1896 [wnt trein] <Frans |
| derailleur versnellingsmechanisme van een fiets 1951 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| derangeren storen 1789 [Aanv wnt] <Frans |
| dereguleren overheidsbemoeienis terugbrengen 1984 [gvd] <Engels |
| deren* schade doen 1100 [Willeram] |
| dergelijk* aanwijzend voornaamwoord 1236 [cg i 1, 29] {4.2} |
| derhalve* bijwoord van hoedanigheid: op die grond 1524 [wnt voltrekken] |
| derivaat afgeleide 1868 [wnt uramil] <Latijn |
| derivatie afleiding 1650 [mey] <Frans |
| |
| |
| dermatitis huidontsteking 1847 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| dermatologie leer der huidziekten 1847 [kku] |
| derny motorfiets voor het gangmaken 1962 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| derrie* grondsoort, vuil 1343-1346 [mnw] |
| derrière achterste 1847 [kku] <Frans {4.4} |
| dertien* telwoord 1240 [Bern.] {4.2} |
| dertig* telwoord 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] {4.2} |
| derven* missen 1236 [cg i 1, 26, 27] |
| derwaarts* bijwoord van richting: naar de genoemde plaats 1407-1432 [mnw] {3.1} |
| derwisj bedelmonnik 1721 [wnt reverteeren] <Turks {3.2} |
| desa gemeente 1859 [Multatuli, Max Havelaar, 48] <Indonesisch {3.2} |
| desastreus rampspoedig 1847 [kku] <Frans |
| desavoueren niet erkennen 1626 [wnt renvooi] <Frans |
| descendent nakomeling 1580 [wnt universaliter] <Frans |
| desem* zuurdeeg 1401-1450 [mnw] {3.1} |
| deserteur wegloper 1688 [wnt] <Frans |
| desespereren wanhopen 1669 [mey] <Frans |
| desgelijks* bijwoord van hoedanigheid: evenzo 1285 [cg Rijmb.] {3.1} |
| desideratum het gewenste 1890 [wnt bovenaan] <Latijn |
| design ontwerp 1974 [Posthumus] <Engels |
| designatie aanwijzing 1650 [mey] <Frans |
| designerdrug synthetische drug 1988 [De Coster 1999] <Engels {4.1.6} |
| desillusie ontgoocheling 1914 [gvd] <Frans |
| desinfectans ontsmettingsmiddel 1942 [wnt amandel Suppl] <modern Latijn |
| desinfecteren ontsmetten 1878 [wnt] <Frans |
| desinformatie schijninformatie 1986 [koe] <Russisch {3.2} |
| desintegreren uiteenvallen 1939 [Aanv wnt] <Frans |
| desk bureau, balie 1979 [Wijnands&Ost] <Engels |
| desktop bureaucomputer 1986 [Mini/micro computer dec. 12, 6] <Engels {4.1.17} |
| deskundig* vakbekwaam 1717 [wnt rekenboek] |
| desnoods* bijwoord van causaliteit: zo nodig, in het uiterste geval 1671 [wnt] {3.1} |
| desolaat troosteloos 1509 [hws] <Frans |
| desperaat wanhopig, hopeloos 1485 [hws] <Latijn |
| desperado roekeloos persoon 1847 [kku] <Spaans {3.2} |
| despoot alleenheerser 1824 [Claes Tw. 12] <Frans |
| despotisch als een despoot 1799 [wnt vertegenwoordiger] <Frans {3.2} |
| dessert nagerecht 1663 [Claes Tw. 11] <Frans {4.1.6} |
| dessin patroon 1682 [Van Donselaar Woordenaar 2, 1] <Frans |
| destalinisatie de afbraak van het stalinisme 1970 [Recht voor raap] |
| des te* bijwoord: zoveel te 1100 [Willeram] {2.5} |
| destinatie bestemming 1582 [wnt afvaren Suppl] <Frans |
| destroyer torpedojager 1968 [kwt] <Engels {4.1.11} |
| destructie vernietiging 1285 [cg Rijmb.] <Frans |
| detachement deel van eenheid dat elders wordt tewerkgesteld 1691 [wnt voetvolk] <Frans {4.1.14} |
| detacheren elders plaatsen 1678 [wnt wijder i] |
| detail bijzonderheid 1706 [wnt uitgeven i] <Frans |
| detectie verkenning, onthulling 1663 [Aanv wnt] <Frans |
| detective geheim politieagent 1902 [wnt wanbedrijf] <Engels {1.2.3} |
| detective misdaadroman 1948 [Aanv wnt] {1.2.3/3.3} |
| detector opsporingstoestel 1867 [wnt verklikker] <me Latijn |
| detente politieke ontspanning 1979 [Wijnands&Ost] <Frans {3.2} |
| detentie hechtenis 1488 [hws] <Frans |
| detergens reinigingsmiddel 1824 [wei] <Frans |
| determinatie bepaling 1650 [mey] <Frans |
| determineren bepalen 1498 [hws] <Frans |
| detineren in hechtenis houden 1574 [wnt verstrikking] <Latijn |
| detonatie ontploffing 1824 [wei] <Frans |
| detonator apparaat om springstof te doen ontploffen 1929 [kwt] <modern Latijn |
| detoneren ontploffen 1793 [Aanv wnt] <Frans |
| detoneren opvallen 1921 [Aanv wnt] <Frans |
| detox afkickafdeling van een verslavingszorgcentrum 1992 [Peptalk] <Engels |
| deuce bij tennis: gelijke stand 1951 [Aanv wnt] <Engels |
| deugd* het goed-zijn 1100 [Willeram] |
| deugen* goed zijn 1240 [Bern.] |
| deugniet* iemand die niet deugt, ondeugend kind 1564 [wnt] |
| deuken* een buts maken 1772 [wnt kwetsen] {3.1} |
| deun wijsje 1477 [Teuth.] <Duits {3.2} |
| deur* toegang tot woning e.d. 901-1000 [wps] |
| |
| |
| deurwaarder* gerechtelijk ambtenaar 1523 [wnt] |
| deuterium zware waterstof 1942 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| deuvekater tussenwerpsel: bastaardvloek 1802-1809 [wnt] {4.3} |
| deuvel* pin 1549 [hws] {3.1} |
| deuvik* pin, stop in spongat 1599-1607 [Kil.] |
| deux-chevaux type personenauto 1979 [Wijnands&Ost] <Frans {3.2/4.1.10} |
| deux-pièces dameskostuum bestaande uit jasje en rok 1950 [Aanv wnt] <Frans |
| devaluatie vermindering van waarde 1768 [wnt vermindering] |
| deviant afwijkend 1984 [gvd] <Frans |
| deviatie afwijking 1669 [mey] <Frans |
| devies zinspreuk 1525 [wnt] <Frans |
| deviezen geldswaarden ter betaling van buitenlandse schulden 1847 [kku] <Duits |
| Devoon geologisch tijdvak 1911 [Heimans, Ons Krijtland 215] |
| devoot vroom 1393 [Claes] <Frans |
| devotie vroomheid 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| dextrose druivensuiker 1886 [kku] |
| deze* aanwijzend voornaamwoord 1130 [cg ii 1, 131] {2.5/4.2} |
| dezelfde, hetzelfde* aanwijzend voornaamwoord 1240 [vmnw] {4.2} |
| dia projectieplaatje 1942-1943 [Nederlandsch Jaarboek voor Fotokunst, 12b, 14b] |
| diabetes suikerziekte 1778 [wnt pis] <Latijn |
| diabolisch duivels 1824 [wei] <Frans |
| diabolo speelgoed 1914 [gvd] <Frans {4.1.18} |
| diachronisch in tijdsorde 1961 [gvd] |
| diaconaal vanwege de diaconie 1919 [wnt wijk ii] <Frans |
| diaconaat orde die volgt op het priesterschap 1847 [kku] <Frans |
| diacones pleegzuster 1872 [gvd] <Frans {4.1.8} |
| diadeem versierde hoofdband 1434 [mnw] <Frans |
| diafragma middenrif 1660 [wnt vleesch] <Latijn {3.2} |
| diafragma verstelbare lensopening 1885-1889 [wnt] <Frans |
| diagnose beschrijving van aandoening 1857 [wnt lepra] <Frans |
| diagonaal hoeklijn 1773 [wnt rhombus] <Frans |
| diagram grafische voorstelling 1872 [gvd] <Frans |
| diaken r.-k.: iem. die de hiërarchische wijding ontvangen heeft 1240 [Bern.] <Latijn {4.1.8} |
| diaken prot.: kerkelijke armenverzorger 1572 [wnt] <Latijn {4.1.8} |
| diakritisch onderscheidend 1950 [gvd] <Frans |
| dialect streektaal 1723 [Claes Tw. 9] <Frans |
| dialoog tweespraak 1380-1425 [hws] <Frans |
| dialyse scheiding van stoffen 1912 [kku] <Frans |
| diamant edelgesteente 1287 [cg NatBl] <me Latijn |
| diameter middellijn 1625 [wnt voortdragen] <Frans |
| diapositief projectieplaatje 1898 [gvd] |
| diarree buikloop 1624 [wnt rheumatisme] <Frans {4.4} |
| diaspora verstrooiing buiten de landsgrenzen 1847 [kku] <Grieks {3.2} |
| diastase eiwitachtig ferment 1847 [kku] <Frans |
| diatonisch voortschrijdend met hele of halve tonen 1809 [wnt toonladder] <Frans {3.2} |
| dibbes gemoedelijke persoonsaanduiding 1961 [gvd] |
| dichotomie indeling in tweeën 1720 [mey] <Frans |
| dicht* nauw aaneensluitend 1286 [cg I2, 1176] |
| dicht gedicht 1350 [mnw] |
| dichten verzen maken 1350 [mnw] <Latijn |
| dickeyseat zitplaats achterop wagen of motorfiets 1931 [kwt] <Engels |
| dictaat wat gedicteerd wordt 1841 [wnt titel] <Latijn |
| dictafoon dicteermachine 1920 [Aanv wnt] |
| dictator onbeperkt gezaghebber 1614 [wnt werf ii] <Latijn |
| dictatuur regering door dictator 1850 [wnt] <Frans of Latijn |
| dictee speloefening 1929 [kwt] <Frans |
| dicteren voorzeggen wat iem. moet opschrijven, voorschrijven 1451-1500 [mnw] <Frans |
| dictie zegging 1894-1908 [wnt] <Frans |
| dictionaire woordenboek 1758 [Kramer, Het Koninglyk Neder-Hoog-Duitsch Dictionnaire] <Frans |
| didactisch lerend 1838 [wnt vooraleer] <Frans |
| die* aanwijzend voornaamwoord 901-1000 [wps] {2.5/4.2} |
| dieet leefregel m.b.t. de voeding 1617 [wnt] <Frans |
| dief* iem. die steelt 1240 [Bern.] |
| diefstal daad van stelen 1562 [Deux-aes bijbel] <Duits |
| diegene* aanwijzend voornaamwoord 1284 [cg i] {4.2} |
| diehard fanatieke aanhanger 1929 [kwt] <Engels |
| |
| |
| dienaar ondergeschikte 1348 [mnw] {1.2.4} |
| diender* politieagent 1866 [wnt] {1.2.4} |
| dienen* geschikt of dienstig zijn, functie vervullen 901-1000 [wps] |
| dienen* moeten, verplicht zijn 1642 [wnt] |
| dienst* het dienen 1240 [Bern.] |
| diep* ver naar beneden 701-800 [Claes] {2.3} |
| diepte* de afmeting diep, het diep-zijn 1301-1400 [mnw] |
| diepvriezen het invriezen beneden min 18 graden 1952 [Aanv wnt] <Engels |
| diepvriezer apparaat om levensmiddelen in te vriezen 1953 [Aanv wnt] {4.1.9} |
| dier* beest 901-1000 [wps] |
| dies jaarlijkse feestdag 1950 [Aanv wnt] <Latijn |
| diesel soort motor en de brandstof daarvoor 1907 [wp] <Duits |
| dieselmotor door gasolie aangedreven motor 1910 [wnt uitvoeren] <Duits {4.1.10} |
| dievegge vrouw die steelt 1440 [mnw] |
| differentieel de verschillen aanwijzend 1620 [wnt verdienen] <Frans |
| differentieel tandwielconstructie in achteras van auto's 1937 [Aanv wnt] <Frans |
| differentiëren uiteenlopen 1823 [wnt integreren] <me Latijn |
| diffractie buiging van stralen 1824 [wei] <Frans |
| diffusie vermenging (van vloeistoffen), verstrooiing (van stralen) 1669 [mey] <Frans |
| diffuus verspreid 1669 [mey] <Frans |
| difterie slijmvliesontsteking 1895 [wnt ziekte] <Frans |
| diftong tweeklank 1568 [Ruijs] <Latijn |
| digestie spijsvertering 1569 [wnt] <Frans |
| digibeet iem. die volstrekt onkundig is op het gebied van computers 1995 [De Coster 1999] |
| digitaal cijferverwerkend 1959 [Aanv wnt] <Frans |
| digitalis vingerhoedskruid 1663 [mey] <modern Latijn |
| dignitaris waardigheidsbekleder 1864 [wnt nat] <me Latijn {4.1.8} |
| dij* bovenbeen 901-1000 [wps] |
| dijenkletser* grap die uitbundige reactie oproept 1959 [Aanv wnt] {3.1} |
| dijk* aarden wal 1035 [Claes] {2.3} |
| dijkgraaf voorzitter van waterschapsbestuur 1330-1332 [mnw] |
| dijn* bezittelijk voornaamwoord 901-1000 [wps] {4.2} |
| dik* (op)gezet 1089 [Claes] {2.3} |
| dikkop iem. met een dik hoofd 1620 [wnt] {3.1/5} |
| dikkop larve van een kikvors 1899-1906 [wnt] {3.1} |
| dikte* de afmeting dik, het dik-zijn 1351 [mnw] {3.1} |
| dikwerf* bijwoord van tijd: dikwijls 1744 [wnt water] {4.1.7} |
| dikwijls* bijwoord van tijd: vaak 1514 [mnw] {1.2.4/3.1} |
| dildo kunstpenis 1970 [Recht voor raap] <Engels |
| dilemma moeilijke keuze 1765 [wnt dubbel i] <Latijn |
| dilettant amateur 1824 [wei] <Duits of Frans |
| diligence wagen voor personen- en postvervoer 1775 [wnt] <Frans {4.1.10} |
| diligent ijverig 1524 [hws] <Frans |
| dille* plantengeslacht 1225 [Claes] {4.1.6} |
| Diluvium Pleistoceen 1856-1860 [wnt] <Latijn |
| dime munt van tien dollarcent 1832 [wei] <Engels |
| dimensie afmeting 1650 [mey] <Frans |
| dimensie aspect 1947 [Aanv wnt] <Engels |
| diminuendo afnemend in sterkte 1805 [mey] <Italiaans {3.2} |
| diminutief verkleinwoord 1584 [Spieghel, Twee-spraack] <Latijn |
| dimmen licht temperen 1934 [kwt] <Engels {1.2.5} |
| dimmen zich rustig houden 1980 [Onze Taal dec. 1980, 115] {1.2.5} |
| dimorf in twee kristalvormen voorkomend 1847 [kku] <Frans |
| dim sum Chinese maaltijd van gevarieerde hapjes 2000 [nrc-h 28/10/00] <Chinees {3.2/4.1.6} |
| dinar munteenheid van o.a. Algerije, Bahrein, Irak, Jordanië, Koeweit, Libië en Tunesië 1824 [wei] <Arabisch {3.2/4.1.12} |
| diner avondmaaltijd 1782 [wnt] <Frans |
| ding* zaak, voorwerp 901-1000 [wps] {1.2.3} |
| dingdong deurbel met twee toonhoogten 1986 [koe] <Engels {3.1} |
| dingen* trachten te krijgen 1240 [Bern.] |
| dinges aanduiding van personen of zaken waarvan men de eigennaam niet wil noemen 1784-1785 [wnt] <Duits |
| dinghy bootje 1912 [kku] <Engels {4.1.11} |
| dingo hondachtige 1869 [Sijthoffs wrdb. voor kennis en kunst] <Engels {4.1.3} |
| dink dropshot vlak achter het net 1992 [gvd] <Engels |
| dinky toy kleine metalen auto op schaal 1989 [Peptalk] <Engels {4.1.18} |
| |
| |
| dinosaurus voorhistorische hagedis 1892 [wnt tuf i] |
| dinosaurus iemand van de oude stempel 1987 [De Coster 1999] <Engels |
| dinsdag* derde dag van de week 1269 [cg i 1, 133] {3.1/4.1.7} |
| diocees bisdom 1788 [wnt veinzen i] <Frans |
| diode buis met twee elektroden 1937 [wnt triode] |
| dioptrica leer van de lichtbreking 1734 [HubWes] |
| dioptrie eenheid van sterkte van lenzen 1912 [kku] |
| diorama schildering die bij op- en doorvallend licht bekeken kan worden 1847 [kku] |
| dioxine gevaarlijke chemische stof 1977 [Picarta: titel van J. Voetberg] |
| dip inzinking 1989 [Peptalk] <Engels |
| diploma bewijs van slagen voor examen 1656 [wnt] <Latijn |
| diplomaat behartiger van belangen in buitenland 1841 [wnt voorval i] <Frans |
| diplopie het dubbelzien 1824 [wei] <Frans |
| dipool dubbele pool 1942 [Aanv wnt] |
| dippen* eventjes indopen 1829 [wnt] |
| diptera tweevleugeligen 1824 [wei] <modern Latijn |
| diptiek tweeluik 1886 [Aanv wnt] <Frans |
| direct rechtstreeks, ogenblikkelijk 1647-1648 [wnt] <Frans |
| directeur hoogste bestuurder 1618 [Courante uyt Italien, 15 okt. 1a] <Frans |
| directoire damesonderbroek 1929 [kwt] |
| directory lijst met alle programma's en bestanden die op een schijfgeheugen aanwezig zijn 1981 [Mini/micro computer okt. 9, 70] <Engels |
| dirham munteenheid van Marokko en de Verenigde Arabische Emiraten 1832 [wei] <Arabisch {3.2/4.1.12} |
| dirigent orkestleider 1910 [wnt] <Duits {3.2} |
| dirigeren richten, besturen 1497 [hws] <Frans |
| dirigisme geleide economie 1952 [kwt] <Frans {3.2} |
| dirken* kakken 1911 [wnt dirken] {4.4} |
| dis gedekte tafel 901-1000 [wps] <Latijn {2.5/4.1.9} |
| dis met een halve toon verhoogde d 1832 [wei] <Duits {3.2} |
| disagio de mindere waarde van een valuta t.o.v. de pariteit 1886 [kku] <Italiaans {3.2} |
| discant sopraan, hoge tonen 1265-1270 [cg Lut.K] <me Latijn {3.2/4.1.16} |
| discipel leerling 1285 [cg Rijmb.] <Frans {4.1.8} |
| discipline tucht 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| discipline vak 1961 [gvd] <Engels |
| disco discotheek 1979 [R84] <Engels |
| disco popmuziek met veel herhalingen 1982 [R84] <Engels {4.1.16} |
| disconteren vóór de vervaldag verzilveren van wissel 1765 [wnt] <Frans |
| disconto korting op wissel wegens vervroegde betaling 1620 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| discotheek verzameling grammofoonplaten 1932 [Aanv wnt] <Frans |
| discotheek dansgelegenheid 1968 [kwt] <Engels |
| discount kortingwinkel 1974 [R75] <Engels |
| discours gesprek 1578 [wnt wijdloopig] <Frans |
| discreet bescheiden 1624-1629 [wnt] <Frans |
| discrepantie tegenstrijdigheid 1650 [mey] <Latijn {1.2.6} |
| discretie bescheidenheid 1627 [wnt] <Frans |
| discrimineren niet gelijk behandelen 1955 [Aanv wnt] <Frans |
| disculperen ontlasten, verontschuldigen 1847 [kku] <Frans |
| discursief redenerend 1824 [wei] <Frans |
| discus werpschijf 1832 [wei] <Latijn |
| discussie gedachtewisseling 1790 [wnt vindicatie] <Frans |
| discuteren van gedachten wisselen 1847 [kku] <Frans |
| disharmonie gebrek aan overeenstemming 1869 [wnt wederkomst] |
| disk schijfgeheugen 1974 [accu-map, bul. 6, 5/11, 20] <Engels |
| diskette floppy 1980 [hcc nieuwsbrief nov. 34] <Engels |
| diskjockey aankondiger van grammofoonplaten 1955 [Stoop] <Engels |
| diskrediet slechte naam 1886 [kku] |
| diskwalificeren ongeschikt verklaren 1898 [gvd] |
| disparaat niet bij elkaar passend 1824 [wei] <Frans |
| dispensatie vrijstelling 1292 [cg I3, 1720] <Frans |
| dispenser doosje voor tabletten 1979 [Wijnands&Ost] <Engels |
| dispenseren vrijstellen 1672 [wnt dispensatie] <Frans |
| dispersie kleurschifting 1900 [wnt anomaal] <Latijn |
| display uitstalling 1974 [Posthumus] <Engels |
| disponeren beschikken, regelen 1456 [hws] <Latijn |
| |
| |
| disponibel beschikbaar 1823 [wnt korvet] <Frans |
| dispositie beschikking 1456 [hws] <Frans |
| disputeren (wetenschappelijk) redetwisten 1240 [Bern.] <Frans |
| dispuut redetwist 1566 [wnt ventileeren] <Frans |
| dispuut studentenclub 1841 [wnt] <Frans |
| dissel* disselboom 1460-1514 [mnw] |
| dissenter andersdenkende 1769 [Aanv wnt] <Engels {3.2} |
| dissertatie proefschrift 1793-1796 [wnt] <Frans |
| dissident andersdenkende 1824 [wei] <Frans |
| dissimilatie het ongelijk maken (in taalkunde) 1886 [kku] <Frans |
| dissonant wanklank 1650 [wnt wanluidend] <Frans |
| distel* stekelige plant 1240 [Bern.] |
| distichon tweeregelig vers 1841 [wnt reputatie] <Latijn |
| distillaat product van distillatie 1863 [Rijnhart i, 509b] <Latijn |
| distilleren zuiveren d.m.v. verdamping 1481 [hws] <Frans |
| distinctie onderscheiding 1504 [hws] <Frans |
| distinctief onderscheidend 1824 [wei] <Frans |
| distorsie verzwikking 1669 [mey] <Frans |
| distribueren verdelen 1404 [hws] <Frans |
| distributie verdeling 1531 [wnt arm ii] <Frans |
| district ambtsgebied 1588 [Claes] <Frans |
| dit* aanwijzend voornaamwoord 1201-1225 [cg ii 1 Floyris] {4.2} |
| dithyrambe loflied, oorspronkelijk op Bacchus 1824 [wei] <Latijn |
| dito evenzo 1562 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| diva gevierde actrice 1914 [Aanv wnt] <Italiaans {3.2} |
| divan rustbank 1871 [wnt] <Frans {4.1.9} |
| divergeren uiteenwijken 1824 [wei] <Frans |
| divers verschillend 1272 [cg i 1, 228] <Frans |
| diversificatie spreiding 1970 [Picarta: titel van P. Croon] <me Latijn |
| diversiteit verscheidenheid 1540 [wnt verifieeren] <Frans |
| divertimento klein muziekwerk 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| dividend periodieke winstuitkering 1745 [wnt wisselgeld] <Frans |
| dividivi peulen 1847 [kku] <Spaans {3.1/3.2} |
| divisie grote afdeling 1365 [mnw] <Frans {4.1.14} |
| dixi ik heb gezegd 1872 [gvd] <Latijn |
| dixieland soort jazzmuziek 1956 [Van Zuylen, Radio- en televisie-enc.] <Engels {4.1.16} |
| djati houtsoort 1724-1726 [wnt rustplaats] <Indonesisch {3.2} |
| djellaba gewaad van mannen in de Maghrib 1996 [Vd Sijs 1996] <Arabisch {3.2} |
| djinn geest 1886 [kku] <Arabisch {3.2} |
| DNA hoofdbestanddeel van de chromosomen 1968 [kwt] <Engels |
| do muzieknoot 1601-1700 [wp] <Italiaans {3.2} |
| dobbelen met dobbelstenen werpen 1324-1341 [Stadb. Zwolle i] {4.1.18} |
| dobbelsteen kleine kubus met ogen van één tot zes 1240 [Bern.] |
| dobber* drijver 1412 [hws] |
| dobberen* drijven 1627 [wnt] {3.1} |
| dobermannpincher hondensoort 1919 [kwt] <Duits {3.2/4.1.3} |
| dobli-spiegel spiegel aan vrachtwagen die zicht geeft in de dode hoek 1999 [Sanders 2001] <L {3.4} |
| dobra munteenheid van Sao Tomé en Principe 1977 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Portugees {3.2/4.1.12} |
| docent leraar 1805 [mey] <Latijn |
| docentschap plaats of functie als docent 1976 [gvd] |
| doceren onderwijzen 1539 [wnt termijn i] <Latijn |
| doch* nevenschikkend voegwoord 1100 [Willeram] {4.2} |
| dochter* kind van het vrouwelijk geslacht 901-1000 [wps] {4.1.4} |
| dociel leerzaam, gedwee 1650 [mey] <Frans |
| doctor academische graad 1557 [wnt] <Latijn |
| doctoraal van een doctor 1698 [mey] <me Latijn |
| doctoraat graad van doctor 1485 [hws] <me Latijn |
| doctorandus iem. die geslaagd is voor doctoraalexamen 1790 [wnt voordragen] <me Latijn |
| doctrine leerstelling 1529 [wnt] <Latijn |
| docudrama combinatie van documentaire en drama 1985 [De Coster 1999] <Engels {4.1.15} |
| document bescheid 1614 [wnt waarschuw] <Frans |
| documentaire film waarin feiten worden vastgelegd 1963 [wnt retrospectief] <Frans {3.2/4.1.15} |
| documercial reclamefilmpje in de vorm van een documentaire 1987 [De Coster 1999] <Engels {4.1.15} |
| |
| |
| docusoap combinatie van documentaire en soap 1993 [Sanders 2001] <Engels {4.1.15} |
| dodecaëder twaalfvlak 1886 [kku] <Frans |
| dodecafonie twaalftonig stelsel 1956 [Enc. van de muziek] |
| doden* van het leven beroven 1240 [Bern.] |
| dodo uitgestorven vogelsoort 1853 [wnt] <Portugees {3.1/3.2} |
| doedelzak blaasinstrument 1783 [Toll.] <Duits {3.2/4.1.16} |
| doe-het-zelfwinkel* winkel met materialen voor de amateur 1957 [wp jaarboek 1962] {3.1} |
| doeg* tussenwerpsel: groet 1974 [Vd Toorn, Gesch. Ned. Taal 556] {4.3} |
| doei* tussenwerpsel: groet 1975 [Vd Toorn, Gesch. Ned. Taal 556] {1.2.2/4.3} |
| doejoeng zeekoe 1863 [kku] <Indonesisch {3.2/4.1.3} |
| doek* geweven stof 1240 [Bern.] {4.1.9} |
| doel* mikpunt 1579 [wnt] |
| doelen* mikken 1623 [wnt] |
| doelmatig geschikt voor het doel 1801 [wnt voortbrenging] |
| doem* oordeel, vloek 901-1000 [wps] {3.1} |
| doemdenken* sombere gedachten over de toekomst hebben 1980 [Sanders 1999] {4.4} |
| doen* handelen, plaatsen 901-1000 [wps] |
| doerak gemeen mens 1879 [Stoett] <Russisch {3.2} |
| doerian vrucht 1596 [wnt] <Indonesisch {3.2/4.1.2} |
| does hondensoort 1914 [gvd] {4.1.3} |
| doetje* sukkel 1632 [wnt] |
| doezelen* suf zijn 1911 [wnt doezelen ii] {3.1} |
| dof* mat, gedempt 1608 [wnt voos i] {1.2.4} |
| doffer* mannetjesduif 1287 [cg NatBl] |
| dog hondensoort 1546 [hws] <Engels {3.2/4.1.3} |
| dog-cart licht rijtuig 1912 [kku] <Engels {4.1.10} |
| doge titel van hoogste overheidspersoon in Venetië en Genua 1653 [wnt] <Italiaans {3.2} |
| dogma vastomlijnd geloofsartikel 1804 [wnt leerstelling] <Latijn |
| dojo judoschool 1961 [gvd] <Japans {3.2} |
| dok inrichting voor scheepsreparaties 1525 [hws] <me Latijn |
| doka donkere kamer 1942-1943 [Nederlandsch Jaarboek voor Fotokunst, plaat xv] <L {1.1/1.2.5/3.4} |
| dokken betalen 1509 [wnt] <Romani {3.2} |
| dokken schepen in het dok brengen 1671 [wnt] |
| doksaal wand tussen koor en schip van een kerk 1276 [cg i 1, 332] <me Latijn {1.2.4/3.2} |
| dokter arts 1576 [wnt] <Latijn {1.2.3/4.1.13/5} |
| dol* krankzinnig, dwaas 1240 [vmnw] |
| dol* roeipen 1286 [cg i Dordrecht] |
| dolblij* buitengewoon blij 1916 [wnt dol z.j.] {4.4} |
| dolby systeem voor ruisonderdrukking 1991 [Spectrum Muziek lexicon] <Engels |
| dolce zacht, lieflijk 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| dolen* dwalen 1240 [Bern.] |
| dolendo klagend 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| dolfijn walvisachtige 1287 [cg NatBl] <Frans {4.1.3} |
| dolgraag* buitengewoon graag 1838 [Beets, Camera Obscura 297] {4.4} |
| dolk steekwapen 1513 [Claes Tw. 11] <Duits {4.1.14} |
| dollar munteenheid van o.a. Australië, Canada, Nieuw-Zeeland, de vs en enige staten in Azië, Afrika en het Caribisch gebied 1821 [Sanders 1995] <Engels {4.1.12} |
| dolle Mina strijdster voor vrouwenemancipatie 1970 [Sanders 1993] {1.2.1/4.4} |
| dollen* uitgelaten handelen 1401-1450 [mnw] |
| dolmen megalithisch grafmonument 1847 [kku] <Frans |
| dom* niet wijs 901-1000 [wps] |
| dom kerk 1574 [wnt vrede] <Frans |
| dom Portugese titel 1574 [wnt] <Portugees {3.2} |
| dombo sufferd 1988 [De Coster 1999] <Engels |
| domein gebied 1602 [wnt] <Frans |
| domicilie woonplaats 1535 [wnt wet i] <Latijn |
| dominant overheersend 1824 [wei] <Latijn |
| dominee predikant 1619 [De Jonge iv, 149] <Latijn {4.1.8} |
| domineren overheersen 1467-1490 [hws] <Frans |
| dominicaan monnik van de orde van Sint-Dominicus 1637 [wnt] <me Latijn {4.1.8} |
| dominion autonoom deel van het Britse Rijk 1931 [kwt] <Engels |
| domino spel met dominostenen 1854 [Kappler, Nederlandsch-Guyana 10] {4.1.18} |
| dommekracht* werktuig 1660 [wnt] |
| dommelen* dutten 1685 [wnt] {3.1} |
| domoor* dom mens 1757 [wnt] |
| dompelen* onder laten gaan in vloeistof 1598 [wnt] {3.1} |
| domper* kapje om vlam te doven 1691 [Sewel 66b] |
| dompig* mistig 1562 [Claes Tw. 11] |
| dompteur dierentemmer 1907 [kwt] <Frans |
| don heer, eretitel 1577 [wnt verwissen] <Spaans of Italiaans {3.2} |
| donateur schenker 1612 [wnt vertijgen] <Frans |
| |
| |
| donatie schenking 1650 [mey] <Frans |
| donder* geluid bij bliksemslag 1240 [Bern.] {3.1} |
| donderdag* vijfde dag van de week 1257 [cg i 1, 68] {3.1/4.1.7} |
| donderen* hard lawaai maken, o.a. van donder 1240 [Bern.] {3.1} |
| donders* tussenwerpsel: krachtterm 1713 [wnt] {4.3} |
| doneren geven 1562 [Aanv wnt] <Latijn |
| dong munteenheid van Vietnam 1946 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Vietnamees {4.1.12} |
| donk* moeras, hoogte daarbij 694 [Claes] {2.3} |
| donker* niet licht 1240 [Bern.] {4.1.5} |
| donna vrouwelijke eretitel 1824 [wei] <Italiaans {3.2} |
| donor gever van bloed, organen e.d. 1947 [kwt] <Engels |
| donquichotterie handeling uit onberedeneerd idealisme 1799 [wnt vol i] |
| dons* pluizig haar 1240 [Bern.] |
| donut rond, luchtig soort gebak met een gat in het midden 1989 [Peptalk] <Engels {4.1.6} |
| dood* toestand waarin men niet meer leeft 901-1000 [wps] |
| dood* niet meer levend 1100 [Willeram] |
| doodarm* zeer arm 1830 [wnt wel v] {4.4} |
| dooddoener* algemeen gezegde dat niets bewijst 1858 [wnt] |
| doodeerlijk* zeer eerlijk 1901 [wnt refugié] {4.4} |
| doodleuk* kalmweg 1897 [wnt reporter] {4.4} |
| doodsbang* zeer bang 1866 [wnt dood i] {4.4} |
| doodstil* zeer stil 1676 [wnt dood ii] {4.4/5} |
| doodverven* kenschetsen 1642 [wnt] |
| doodziek* zeer ziek 1633 [wnt dood] {4.4} |
| doof* niet kunnende horen 1240 [Bern.] |
| dooien* ophouden te vriezen 1287 [cg NatBl] |
| dooier* centrale deel van vogelei 1287 [cg NatBl] |
| dook* ijzerstaaf om hout en stenen te verbinden 1827 [wnt schoen] |
| doopsgezinde* aanhanger van een protestantse beweging die volwassenendoop voorstaat 1603 [wnt] {4.1.8} |
| doopvont bekken met doopwater 1704 [Hannot&Hoogstraten] |
| door* voorzetsel 901-1000 [wps] {2.5/4.2} |
| doordat* onderschikkend voegwoord 1859-1860 [Nieuwe Taalgids 1982, 340] {4.2} |
| doorgaans* bijwoord van tijd: gewoonlijk 1575 [wnt wegvloeien] {3.1} |
| doorgronden* volledig doorzien 1265-1270 [cg Lut.K] |
| doorheen* voorzetsel 1619 [wnt] {4.2} |
| doorheen* bijwoord van richting 1731-1735 [wnt] |
| doorluchtig* verheven 1401-1425 [mnw] |
| doorn* puntig uitsteeksel aan plant 721 [Künzel] {2.3} |
| doortrapt* sluw 1555 [wnt weder iii] |
| doorwrocht* grondig 1653 [wnt] |
| doos kartonnen omhulsel 1361 [mnw] |
| doos* (onnozele) vrouw 1642 [wnt] |
| doos vagina 1650 [wnt] {4.4} |
| dop* schaal 1287 [cg NatBl] |
| dope stimulerend middel 1968 [kwt] <Engels {4.1.6} |
| dopen* dompelen, door doop in geloofsgemeenschap opnemen 1240 [Bern.] |
| doping gebruiken van stimulerende middelen in sport 1930 [Aanv wnt] <Engels |
| doppen* pellen 1401-1450 [mnw] |
| dor* onvruchtbaar door droogte 918-948 [Künzel] {2.3} |
| dorade goudmakreel 1764 [hou i, 7, 767] <Spaans {3.2} |
| dorknoper* saaie, strenge ambtenaar 1951 [Mondria, Bommelbibl.] {4.4} |
| dorp* plattelandsgemeente 701-800 [Lex Salica] {2.2} |
| dorpel* drempel 701-800 [Lex Salica] {2.2/3.2} |
| dors jonge kabeljauw 1351-1400 [mnw] <Oudnoor(d)s {3.2} |
| dorsen* zaad uit de aren slaan 1285 [cg Rijmb.] |
| dorst* verlangen (naar drinken) 901-1000 [wps] |
| dorsten* verlangen naar 1240 [Bern.] |
| dos-à-dos rijtuigje 1883 [Java-Bode 1/9, 1b] <Frans {4.1.10} |
| doseren een dosis bepalen 1914 [Aanv wnt] <Frans |
| dosis hoeveelheid 1663 [Claes] <me Latijn |
| dossier papieren over één onderwerp 1856 [wnt] <Frans |
| dot* pluk 1554 [wnt] |
| dot* lief persoon 1836 [wnt] |
| dotatie schenking 1558 [Aanv wnt] <Frans |
| dotcom commercieel internetbedrijf 1999 [Sanders 2000] <Engels |
| dotteren het verwijden van bloedvaten 1989 [De Coster 1999] |
| douairière adellijke weduwe 1669 [mey] <Frans |
| douane dienst voor in- en uitvoerrechten 1813 [wnt regulier i] <Frans {3.2} |
| doublé met edelmetaal bedekt 1888 [Aanv wnt] <Frans |
| double-breasted met elkaar bedekkende voorpanden en twee rijen knopen 1984 [gvd] <Engels {3.2} |
| |
| |
| doubleren verdubbelen 1581 [Aanv wnt] <Frans |
| doublet dubbel exemplaar 1771 [hou i, 15, 203] <Frans |
| douceur fooi 1681 [Aanv wnt] <Frans |
| douche stortbad 1847 [kku] <Frans |
| doven* uitdoen 1611 [wnt] |
| dovenetel* plantengeslacht 1514 [Groten Herbarius] |
| Dow-Jonesindex index van koersen van Amerikaanse effecten 1989 [Peptalk] <Engels |
| down neerslachtig 1878 [Aanv wnt] <Engels |
| downloaden binnenhalen van gegevens uit een andere computer 1985 [hcc nieuwsbrief nov. 10, 15] <Engels |
| dozijn telwoord: twaalftal 1286 [cg I2, 1161] <Frans {4.2} |
| dra* bijwoord van tijd: spoedig 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] {4.1.7} |
| draad* garen, vezel 1236 [cg i 1, 23] |
| draaiboek script 1950 [gvd] <Duits {3.2} |
| draaien* keren, wenden 1240 [Bern.] |
| draak fabelachtig monster 1240 [Bern.] <Latijn |
| drab* droesem 1599 [Kil.] |
| drachme oude Griekse munt, munteenheid van Griekenland 1637 [Statenvertaling (1 Kronieken 29:7)] <Latijn of Grieks {4.1.12} |
| drachtig* zwanger 1285 [cg Rijmb.] |
| draconisch zeer streng 1869 [wnt vermaard] |
| draf* afval na bierbrouwen 1101-1200 [Tavernier] {2.4} |
| draf* gang van een paard 1351-1400 [mnw] |
| dragee versuikerde tablet 1948 [kwt] <Frans |
| dragen* ondersteunen, bij zich hebben, aan hebben 1100 [Willeram] |
| dragline graafmachine 1934 [Aanv wnt] <Engels {4.1.10} |
| dragon slangenkruid 1554 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| dragonder cavalerist 1666 [Claes] <Duits {4.1.14} |
| dragonder heerszuchtig persoon 1899-1906 [wnt] <Duits |
| draineren ontwateren 1872 [gvd] <Frans |
| draisine loopfiets 1824 [wei] <Duits {4.1.10} |
| dralen* talmen 1546 [Claes] |
| dralon kunststof 1957 [wp jaarboek 1958] <Duits {3.2/4.1.9} |
| dram munteenheid van Armenië 1994 [2000 Standard Catalog of World Coins] <Armeens {4.1.12} |
| drama toneelstuk 1778 [Picarta: titel van Hartsen] <Latijn {4.1.15} |
| dramady mengvorm van een drama en een comedy 1991 [De Coster 1999] <Engels {4.1.15} |
| dramaturg toneelschrijver, toneeladviseur 1847 [kku] <Frans |
| drammen* aandringen 1477 [Teuth.] |
| drank* drinkbaar vocht 901-1000 [wps] {4.1.6} |
| drank* sterkedrank 1580 [wnt] {4.1.6} |
| draperen omhangen met een ruim hangend gewaad 1861 [wnt] <Frans |
| draperie hangende stof als versiering 1854-1855 [wnt] <Frans |
| drassig* doorweekt (van grond) 1771 [wnt] |
| drastisch krachtig 1824 [wei] <Frans |
| draven* rennen 1350 [mnw] |
| draw gelijk spel 1914 [gvd] <Engels |
| drawback nadelige omstandigheid 1912 [kku] <Engels |
| dreadlocks haardracht van ongekamde krullen 1984 [De Coster 1999] <Engels |
| dreadnought slagschip 1912 [kku] <Engels {4.1.11} |
| drecht* overvaart, doorwaadbare plaats 1105 [Claes] {2.3} |
| dreef* brede landweg 1285 [cg I2, 978] |
| dreg haak, baggerbeugel 1384-1407 [mnw] <Engels {3.2} |
| dreigen* bedreigend bejegenen 1240 [Bern.] |
| dreinen* zeuren 1886 [wnt] {3.1} |
| drek* uitwerpselen, vuil 1285 [cg Rijmb.] |
| drempel* verhoging bij deur 1567 [Claes] {3.2} |
| drenkeling* die dreigt te verdrinken of verdronken is 1635 [wnt] |
| drenken* te drinken geven 901-1000 [wps] {3.1/5} |
| drentelen* zonder doel rondlopen 1678 [wnt] {3.1} |
| drenzen* zeuren 1477 [Teuth.] {3.1} |
| dresseren africhten 1650 [Claes] <Frans |
| dressing slasaus 1974 [Posthumus] <Engels {4.1.6} |
| dressoir buffet 1350 [mnw] <Frans {4.1.9} |
| dressuur africhting 1833 [wnt veld i] |
| dreumes* klein kind 1843 [wnt] {4.1.4} |
| dreunen* met een zwaar geluid trillen 1620 [wnt] {3.1} |
| dreutelen* talmen 1599 [Kil.] {3.1} |
| drevel* drijfijzer 1384-1407 [mnw] {3.1} |
| dribbelen* met kleine passen lopen 1412 [mnw] {3.1} |
| dribbelen met de bal lopen 1914 [gvd] <Engels |
| drie* telwoord 820 [Künzel] {2.3/4.2} |
| driehoek* deel van plat vlak door drie lijnen ingesloten 1351 [mnw] {3.1/5} |
| drieling* drie tegelijk geboren kinderen van één ouderpaar 1773 [wnt] |
| |
| |
| drieluik* schilderstuk met drie panelen 1891 [wnt kruis] |
| driest* vermetel 1324-1341 [Stadb. Zwolle i] |
| driewieler* voertuig met drie wielen 1869 [wnt twee] {3.1/4.1.10} |
| drift* hartstocht 1657 [wnt] |
| drift* plotselinge woede 1689 [wnt] |
| drijfveer beweegreden 1793 [wnt] <Duits |
| drijten* kakken 1599 [Kil.] {4.4} |
| drijven* voor zich uit doen gaan 1100 [Willeram] |
| drijven* op een vloeistof liggen 1339 [mnw] |
| dril gekeperd weefsel 1860-1861 [wnt] <Duits {4.1.9} |
| dril* gelei 1867 [wnt] |
| drilboor* bepaalde boor 1840 [wnt drillen] |
| drillen* boren 1460 [mnw] |
| drillen* africhten 1724-1726 [wnt] |
| dringen* druk doen gelden 1290 [cg ii 1 En.Codex] |
| drinkebroer* dronkaard 1539 [wnt] |
| drinken* vloeistof tot zich nemen 901-1000 [wps] {3.1} |
| drive bridgewedstrijd 1936 [bvc-krant 2 okt., 4a] <Engels |
| droef* neerslachtig 1201-1225 [cg ii 1 Floyris] |
| droefenis* bedroefdheid 1450 [mnw] {3.1} |
| droes duivel 1561 [wnt droes i] <? {3.5} |
| droes* paardenziekte 1573 [Claes] |
| droesem* bezinksel 1287 [cg NatBl] {3.1} |
| drogbeeld chimère 1872 [gvd] <Duits |
| drogen* droogmaken 1240 [Bern.] |
| drogeren drogerende middelen toedienen 1984 [gvd] <Frans |
| drogist verkoper van drogerijen 1574 [Claes] <Frans {4.1.13} |
| drol* keutel 1903 [wnt] {4.4} |
| drom* menigte 1637 [wnt] |
| dromedaris hoefdier 1240 [Bern.] <Latijn {4.1.3} |
| dromen* een droom hebben 1240 [Bern.] |
| drommel beklagenswaardig persoon 1782 [wnt] <Nederduits {3.2} |
| drommels* tussenwerpsel: bastaardvloek 1682 [wnt] {4.3} |
| dronken* beschonken 1100 [Willeram] |
| droog* niet nat 1100 [Willeram] |
| droogstoppel saai mens 1860 [wnt] {4.4} |
| droom* voorstelling in de slaap 1240 [Bern.] {3.1} |
| drop* druppel 901-1000 [wps] {4.1.1} |
| drop-out mislukkeling 1970 [Recht voor raap] <Engels |
| droppen afzetten 1946 [De Vooys] <Engels |
| droschke huurrijtuig 1832 [wei] <Duits {4.1.10} |
| drossen deserteren 1707 [wnt opdrossen] <? {3.5} |
| drost* bestuursambtenaar 1557 [wnt] |
| droste-effect repeterend effect 1984 [gvd] {4.4} |
| drug verdovend middel 1968 [Aanv wnt] <Engels {4.1.6} |
| drugsbaron die op grote schaal drugs verhandelt 1996 [Vd Sijs 1996] |
| druïde Keltische priester 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Latijn |
| druif* vrucht van de wijnstok 1100 [Willeram] {4.1.2} |
| druiloor* lijzig persoon 1719 [wnt] |
| druipen* in druppels neervallen 901-1000 [wps] |
| druisen* aanhoudend geluid voortbrengen 1562 [Toll.] {3.1} |
| druk* het drukken 1351-1400 [mnw] |
| drukken* duwen, zwaar liggen op 1240 [Bern.] |
| drukken* d.m.v. een pers letters of afbeeldingen op papier drukken 1567 [wnt zetten] |
| drukken* zijn behoefte doen 1950 [gvd] {4.4} |
| drukker* iem. die boeken drukt 1626 [wnt] {4.1.13} |
| drukknoop knoop waarvan de delen op elkaar sluiten 1908 [wnt drukken] <Duits |
| drukte* het druk-zijn 1700 [wnt] {3.1} |
| drum slaginstrument 1934 [De Echo 10/3, 227] <Engels {4.1.16} |
| drumstick boutje van gevogelte 1984 [gnn] <Engels {4.1.6} |
| druppel* vochtdeeltje 1240 [Bern.] {1.1/3.1/4.1.1/5} |
| dry niet zoet (van wijn) 1912 [kku] <Engels |
| D-trein trein die naar het buitenland gaat 1908 [wnt luxueus] |
| dubbel telwoord: tweevoudig 1278 [cg i 1, 363] <Frans {4.2} |
| dubbeldekker autobus met twee verdiepingen 1976 [gvd] <Engels {4.1.10} |
| dubbelganger iem. die buitengewoon sterk op een ander lijkt 1879 [wnt] <Duits |
| dubbeltje muntstuk 1612 [Toll.] {4.1.12} |
| dubben twijfelen 1550 [wnt dubben i] |
| dubben nasynchroniseren 1984 [gvd] <Engels |
| dubieus twijfelachtig 1562 [wnt uitlander] |
| dubloen dubbele dukaat 1596 [wnt] <Spaans {3.2/4.1.12} |
| duce fascistische regeringsleider 1926 [kwt] <Italiaans {3.2} |
| duchten* vrezen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| duel tweegevecht 1636 [wnt zwaarte] <Frans |
| duet tweestemmig gezang 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans of Duits {3.2} |
| |
| |
| duf* suf, muf 1599-1607 [Kil.] {1.2.4} |
| duffel* dikke wollen stof 1637 [Sanders 1995] {4.1.9} |
| dug-out ruimte voor reservespelers 1979 [Wijnands&Ost] <Engels |
| duidelijk* gemakkelijk te begrijpen of te zien 1557 [wnt] |
| duiden* wijzen, uitleggen 1200 [cg ii 1 Servas] |
| duif* duifachtige 901-1000 [wps] {4.1.6} |
| duig stuk hout van de wand van een vat 1286 [cg I2, 1115] <me Latijn {3.2} |
| duiken* onder water gaan 1287 [cg NatBl] |
| duiken* bukken 1301-1400 [mnw] |
| duim* voorste vinger 1240 [Bern.] {3.1} |
| duin zandheuvel 1067 [Claes] <Keltisch {2.3/3.2} |
| duister* zonder licht 1370 [mnw] {4.1.5} |
| duisternis* afwezigheid van licht 901-1000 [cg wps Gloss.] {3.1/5} |
| duit koperen munt 1268 [mnw] <Oudnoor(d)s {3.2/4.1.12} |
| duivel het kwaad als persoon 776-800 [cg ii 1 Utr. doopbelofte] <Latijn {2.5} |
| duizelen* draaierig worden 1301-1400 [hws] {3.1} |
| duizend* telwoord 701-800 [Lex Salica] {2.2/4.2} |
| dukaat gouden munt 1525 [De Bruijn Tw. 10] <Frans {4.1.12} |
| dukaton zilveren munt 1618 [Van Gelder 1965] <Frans {4.1.12} |
| dukdalf zware meerpaal 1671 [Toll.] |
| dulden* verdragen, toelaten 1477 [Teuth.] |
| dumdumkogel kogel die bij inslag uitzet 1899 [Sanders 1995] {1.2.5/3.1/4.1.14} |
| dummy model van uitvoering, pop 1931 [kwt] <Engels |
| dumpen onder de markt verkopen, storten 1972 [Aanv wnt] <Engels |
| dun* niet dik, smal 1240 [Bern.] |
| dunk basketbal: sprong waarbij de bal van bovenaf in het net wordt geworpen 1984 [gnn] <Engels |
| dunken* als mening hebben 1240 [Bern.] |
| duo koppel 1618 [wnt trio] <Italiaans {3.2} |
| dupe bedrogene 1697 [wnt] <Frans |
| duplicaat kopie 1657 [wnt] <Latijn |
| dur majeur 1618 [Aanv wnt] <Duits {3.2} |
| duratief voortdurend 1898 [gvd] <Frans |
| duren tijd in beslag nemen, voortduren 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] <Frans {1.3} |
| durfal* iemand die alles durft 1916 [wnt durven] |
| duro munt 1950 [gvd] <Spaans {3.2} |
| durven* wagen 1568 [wnt] {1.1} |
| dus* bijwoord van kwantiteit: op deze wijze, aldus 1100 [Willeram] {2.5} |
| dus* nevenschikkend voegwoord 1350 [mnw] {4.2} |
| dusdanig* aanwijzend voornaamwoord 1237 [cg i 1, 32] {4.2} |
| duster ochtendjas voor dames 1958 [wp jaarboek 1959] <Engels {3.2} |
| dutten* suffen, soezen 1642 [wnt] |
| duur* kostbaar 1100 [Willeram] |
| duur het (voort)duren 1599-1607 [Kil.] |
| duurte* het duur-zijn 1641-1642 [wnt] {3.1} |
| duwen* door drukking voortbewegen 1285 [cg Rijmb.] |
| dvd digitale videodisk 1994 [nrc-h 17/12/94, 15] <Engels {4.1.17} |
| dwaas* zonder verstand 1287 [cg NatBl] |
| dwalen* zich vergissen (in de weg) 901-1000 [wps] |
| dwang* machtsuitoefening 1455 [mnw] |
| dwarrelen* zich zwevend verplaatsen 1285 [cg Rijmb.] {3.1} |
| dwars* scheef, weerbarstig 1265-1270 [cg Lut.K] |
| dwarsbomen* moeilijkheden in de weg leggen 1872 [gvd] |
| dweil* schoonmaakdoek 1546 [Naembouck] {1.2.3} |
| dwepen* overdreven verering koesteren 1785 [wnt] |
| dwerg* onnatuurlijk klein mens 1301-1400 [mnw] |
| dwingeland* tiran 1540 [wnt verabelen] |
| dwingen* noodzaken 1265-1270 [vmnw] |
| dynamiek stuwkracht 1847 [kku] <Frans |
| dynamiet springstof 1871 [wnt] {4.1.14} |
| dynamo toestel voor opwekking van elektrische energie 1894 [wnt vereffening] <Engels |
| dynastie vorstenhuis 1816 [wnt] <Frans |
| dyne eenheid van kracht 1895 [Aanv wnt] <Frans |
| dysenterie besmettelijke darmontsteking 1624 [wnt verduffen] <Frans |
| dyslexie woordblindheid 1923 [Aanv wnt] |
| dyspepsie slechte spijsvertering 1624 [Aanv wnt] <Frans |
| dyspneu ademnood 1624 [Aanv wnt] <Latijn |
| dysprosium chemisch element 1950 [gvd] <modern Latijn |
| dystrofie slechte ontwikkeling door storing in voedseltoevoer 1847 [Aanv wnt] |
| |
| |
| easy listening gemakkelijk in het gehoor liggende popmuziek 1992 [De Coster 1992] <Engels {4.1.16} |
| eau de cologne reukwater 1824 [wei] <Frans |
| eb* het aflopen van de zee 1351-1375 [mnw] |
| ebbenhout harde houtsoort 1240 [Bern.] |
| ebolavirus virus dat gevaarlijke bloedingen veroorzaakt 1978 [Sanders 1995] <Engels |
| eboniet gevulkaniseerd caoutchouc 1874 [Album der Natuur bijblad 26] |
| eBook elektronisch boek 1998 [http:/huizen.dds.nl/∼zuperman/ebook.html] <Engels |
| ecarté kaartspel 1840 [wnt] <Frans {4.1.18} |
| ecarteren terzijde schuiven 1824 [wei] <Frans |
| echec mislukking 1824 [wei] <Frans |
| echelon bevelsniveau 1824 [wei] <Frans {4.1.14} |
| echo geluidsweerkaatsing 1477 [hws] <Latijn |
| echofoon toestel dat bv. scholen vis op het scherm brengt 1984 [gvd] |
| echografie registratie van de gegevens van echopeiling 1984 [gvd] |
| echt* huwelijk 701-800 [Lex Salica] {2.2} |
| echt* wettig, werkelijk 901-1000 [wps] |
| echtbreker die de huwelijkstrouw schendt 1592 [wnt echtbreken] <Duits {4.1.4} |
| echter* nevenschikkend voegwoord 1641-1642 [wnt] {4.2} |
| echtgenoot* man met wie iemand getrouwd is 1631 [wnt] {4.1.4} |
| echtgenote* vrouw met wie iemand getrouwd is 1631 [wnt] {4.1.4} |
| eclatant opzienbarend 1824 [wei] <Frans |
| eclectisch uitkiezend 1847 [kku] <Duits |
| eclips verduistering 1573 [Plantijn] <Frans |
| ecoboer ecologisch producerende boer 1996 [Missets horeca dl. 44, afl. 39] {4.1.13} |
| ecologie leer van de betrekkingen tussen dieren en planten en hun leefomgeving 1938 [Van Essen] <Duits |
| e-commerce handel via het internet 1997 [De Coster 1999] <Engels |
| economie zuinigheid 1793 [wnt] <Frans |
| economie staathuishoudkunde 1864 [wnt] <Frans |
| écossaise Schotse dans 1824 [wei] <Frans {4.1.15} |
| ecosysteem het functionele geheel van een levensgemeenschap 1970 [Recht voor raap] {1.2.6} |
| ecru ongebleekt 1912 [kku] <Frans {4.1.5} |
| ecstasy een hallucinerend middel 1987 [De Coster 1999] <Engels {4.1.6} |
| ecu Franse daalder 1734 [HubWes] <Frans |
| ecu fictieve munteenheid van de eu tot 1999 1984 [Picarta: titel van rapport Commissie van de Europese Gemeenschappen] <Engels {4.1.12} |
| eczeem huiduitslag 1847 [kku] <Grieks {3.2} |
| edammer* ronde kaas uit Edam 1725 [wnt klootkaas] {4.1.6} |
| edel* adellijk 1100 [Willeram] |
| edelweiss plantje uit het hooggebergte 1888 [Aanv wnt] <Duits |
| edge telecommunicatiesysteem dat dertig keer sneller is dan gsm 2000 [Sanders 2001] <Engels {4.1.17} |
| edict verordening 1482 [hws] <Latijn |
| edison voor grammofoonplaten en cd's toegekende prijs 1984 [gvd] |
| editen bezorgen (van een boek) 1984 [gvd] <Engels |
| editie uitgave 1546 [wnt] <Frans |
| edoch* nevenschikkend voegwoord 1200 [cg ii 1 Servas] {4.2} |
| educatie opvoeding 1650 [mey] <Frans |
| edutainment educatief entertainment 1994 [De Coster 1999] <Engels {4.1.15} |
| eed plechtige verklaring 1236 [cg i 1, 23] <? {3.2/3.5} |
| eega* echtgenoot, echtgenote 1588 [Claes] {4.1.4} |
| eekhoorn* knaagdier 1287 [cg NatBl] {4.1.3} |
| eelt* verdikking van opperhuid 1567 [Claes] |
| een* telwoord 901-1000 [wps] {2.5/4.2} |
| een* lidwoord 1100 [Willeram] {2.5/4.2} |
| eenakter toneelstuk in één bedrijf 1910 [wnt repertoire] <Duits {4.1.15} |
| eend* eendachtige 793 [Prisma NPl.] {2.3/4.1.6} |
| eendagsvlieg* haft 1769-1811 [wnt] |
| eender* gelijk 1569 [Kool] |
| eendracht* eensgezindheid 1367 [mnw] |
| eenduidig ondubbelzinnig 1939 [Theissen 1978] <Duits |
| eenentwintigen* kaartspel 1924 [gvd] {4.1.18} |
| eenheid* hecht samenhangend geheel 1461 [mnw] |
| eenheid* team 1989 [Sterkenburg, Taal van het Journaal] |
| eenhoorn* fabeldier 1287 [cg NatBl] |
| eenkennig* verlegen 1611 [wnt] |
| eenparig* overeenstemmend, eendrachtig 1277 [cg i 1, 354] |
| eens* bijwoord van tijd: eenmaal 1265-1270 [cg Lut.K] {3.1} |
| eenvoudig* niet ingewikkeld 1350 [hws] {5} |
| eenzaam alleen 1477 [Teuth.] <Duits |
| eer* bijwoord van tijd: vroeger 901-1000 [wps] {2.5/4.1.7} |
| |
| |
| eer* achting, deugd 901-1000 [wps] {1.3} |
| eerbied* achting 1643-1644 [wnt] |
| eerdaags* bijwoord van tijd: binnenkort 1648 [wnt steekind] {3.1} |
| eerder* vroeger 1637 [Statenvertaling (Hebreeën 13:19)] |
| eergisteren* bijwoord van tijd: op de dag voor gisteren 1240 [Bern.] {4.1.7} |
| eerlijk* oprecht 901-1000 [wps] |
| eerst* rangtelwoord: vóór ieder ander 1100 [Willeram] {2.5} |
| eerstens rangschikkend bijwoordelijk telwoord: ten eerste 1846 [wnt telwoord] <Duits {4.2} |
| eerzucht* dorst naar roem 1620 [wnt weiden i] |
| eetlezen* lezen tijdens het eten 1986 [De Coster 1999] {1.2.5/4.4} |
| eeuw* honderd jaar 901-1000 [wps] {4.1.7} |
| efedrine stimulerend alkaloïde 1941 [Holleman, Leerboek der organische chemie 449] {4.1.6} |
| efemeer kortstondig 1847 [kku] <Frans |
| efemeriden eendagsvliegen 1872 [gvd] <modern Latijn |
| effect uitwerking 1456 [hws] <Latijn |
| effect verhandelbaar waardepapier 1807 [wnt] <Frans {3.2} |
| effectief wezenlijk 1669 [mey] <Frans |
| effectueren verwezenlijken 1601 [Aanv wnt] <Frans |
| effen* vlak, gelijkmatig 1236 [cg i 1, 28] |
| efficiency doelmatigheid 1926 [kwt] <Engels |
| efficiënt doelmatig, werkzaam 1949 [koe] <Frans |
| eg* landbouwwerktuig 1240 [Bern.] |
| egaal gelijkmatig, glad 1503 [hws] <Frans |
| egaliseren gelijkmaken, vereffenen 1669 [mey] <Frans |
| egard achting 1652 [Aanv wnt] <Frans |
| egel* insectenetend zoogdier 1240 [Bern.] {3.1/4.1.3} |
| egelantier roosachtige heester 1225 [Claes] <Frans |
| egelstelling stelling die geheel door de vijand is ingesloten 1945 [Aanv wnt] <Duits {3.2} |
| ego ik-gevoel 1843 [Aanv wnt] <Engels |
| egocentrisch bij wie het eigen ik steeds het middelpunt is 1912 [kku] <Engels |
| egoïsme zelfzucht 1872 [gvd] <Frans |
| egotrip activiteit ter verhoging van het zelfgevoel 1975 [R84] <Engels |
| e-government besturen via het internet 2000 [nrc-h 22/5/2000] <Engels {1.4} |
| eh* tussenwerpsel: ter uitdrukking van aarzeling 1840 [wnt wonder] {4.3} |
| ei* vrouwelijke geslachtscel, kiem 1230-1231 [cg i 1, 18] |
| ei* tussenwerpsel: uitroep van verrassing 1566-1568 [wnt] {4.3} |
| eiderdons borstveren van de eidereend 1770 [Papillon] <IJslands {3.2} |
| eidetisch m.b.t. de aanschouwing 1931 [Enc. handb. mod. denken (eidetiek)] <Duits |
| eigen* van het subject 1100 [Willeram] |
| eigen* wederkerend voornaamwoord 1624-1625 [wnt eigen i] {4.2} |
| eigenaar bezitter 1508 [hws] |
| eigenaardig een eigen karakter dragend 1764-1775 [wnt] <Duits {3.1} |
| eigendom* wat men zijn eigen mag noemen 1268 [cg i 1, 123] |
| eigengerechtig* naar eigen oordeel te werk gaand 1848-1875 [wnt] |
| eigenlijk* waar, echt 1240 [Bern.] |
| eigennaam* individuele naam 1477 [Teuth.] |
| eigenschap bijbehorend kenmerk 1461 [mnw] <Duits |
| eigenwijs ontoegankelijk voor raad 1466 [hws] <Nederduits {3.2} |
| eigenzinnig zijn eigen zin volgend 1567 [wnt] <Duits |
| eik* boomsoort 1137 [Künzel] {2.3} |
| eikel* vrucht van de eikenboom 1240 [Bern.] {3.1} |
| eikel* voorste deel van de penis 1686 [wnt] {4.4} |
| eikel* scheldwoord: sukkel 1989 [Heestermans, Luilebol] {3.1} |
| eiker* vrachtschip 1684 [wnt] {4.1.11} |
| eiland land omgeven door water 1240 [Bern.] <Fries {3.2} |
| eilieve* tussenwerpsel: als aansporing 1634 [wnt] {4.3} |
| einde* laatste gedeelte 901-1000 [wps] |
| eindigen* een eind nemen 1395 [hws] {3.1} |
| einsteinium (kunstmatig) chemisch element 1961 [gvd] <modern Latijn |
| eïs met een halve toon verhoogde e 1890 [Melchior] <Duits {3.2} |
| eisen* verlangen 1240 [Bern.] |
| eivol* stampvol 1816-1817 [wnt ei] {4.4} |
| ejaculatie zaadlozing 1799 [wnt uitspuiten] <Frans {3.2} |
| ejector uitwerper 1920 [Aanv wnt] <Engels |
| ekster* zangvogel 1287 [cg NatBl] |
| eksteroog* likdoorn 1350 [mnw] |
| el* lengtemaat 1277 [cg i 1, 352] |
| elan bezieldheid 1891 [Aanv wnt] <Frans |
| |
| |
| eland herkauwer 1456-1489 [mnw] <Duits {4.1.3} |
| elandtest uitwijktest voor auto's 1997 [De Coster 1999] |
| elastiek rekbare band 1838 [wnt weg ii] <Frans |
| elders* bijwoord van plaats: niet hier 1514 [mnw] {1.2.4/3.1} |
| eldorado paradijs 1847 [kku] <Spaans {3.2} |
| electoraat de kiezers 1961 [gvd] <Engels |
| elefantiasis huidverdikking, knobbelmelaatsheid 1608 [wnt lazerij] <Latijn |
| elegant bevallig 1784 [wnt wit i] <Frans |
| elegantie bevalligheid 1548 [wnt redite] <Latijn |
| elegie lyrisch dichtstuk 1616 [wnt] <Frans |
| elektricien vakman op elektrisch gebied 1894 [Aanv wnt] <Frans {4.1.13} |
| elektriciteit natuurkracht die door wrijving wordt opgewekt 1736 [wnt] <Engels {3.2} |
| elektrificeren voorzien van elektrische installaties 1914 [gvd] |
| elektrisch m.b.t. elektriciteit 1786 [wnt] <modern Latijn |
| elektrode geleider van elektrische stroom in elektrolyten en gassen 1859 [Aanv wnt] <Engels |
| elektrolyse ontleding van chemische verbindingen d.m.v. elektriciteit 1862 [wnt rheo] <Frans |
| elektromotor machine die beweegkracht geeft door elektrische stroom 1872 [wnt vonk i] {4.1.10} |
| elektron elementair deeltje 1902 [wnt arbeid Suppl] <Grieks {3.2} |
| elektronica elektronentechniek 1954 [wnt transistor] <modern Latijn |
| elektronicus specialist in elektronica 1984 [gvd] <modern Latijn |
| elektronisch werkend door vrije elektronen 1950 [wnt rekenmachine] |
| element hoofdstof, eenheid 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans of Latijn |
| element persoon in genoemde (negatieve) hoedanigheid 1989 [Sterkenburg, Taal van het Journaal] |
| elementair fundamenteel 1810 [wnt meetkunde] <Frans {3.2} |
| elf* telwoord 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] {4.2} |
| elf geest 1855-1857 [wnt] <Duits |
| elfstedentocht* schaatswedstrijd langs de elf Friese steden 1909 [wp] {4.1.18} |
| elft* beenvis 1351-1400 [mnw] |
| eliminatie verwijdering 1847 [kku] <Frans |
| elimineren verwijderen 1832 [wei] <Frans |
| elisie wegvallen van letter 1669 [mey] <Frans |
| elite het geselecteerde gedeelte 1824 [wei] <Frans |
| elixer geneeskrachtige drank 1774 [wnt] <me Latijn {4.1.6} |
| elk* onbepaald voornaamwoord 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] {4.2} |
| elkaar, elkander* wederkerig voornaamwoord 1285 [cg Rijmb.] {4.2} |
| elkeen* onbepaald voornaamwoord 1615 [wnt] {4.2} |
| elleboog* gewricht tussen beneden- en bovenarm 1240 [Bern.] {3.1} |
| ellende* beroerdigheid 1285 [cg Rijmb.] |
| ellepijp dikste bot in benedenarm 1867 [wnt] |
| ellips ovaal 1749 [wnt weg i] <Latijn |
| elmsvuur lichtjes door elektriciteit 1778 [wnt elmusvuur] |
| el Niño periodieke warme golfstroom in de Stille Oceaan 1989 [De Coster 1999] <Spaans {3.2/4.1.1} |
| eloquent welsprekend 1583 [Aanv wnt] <Frans |
| elpee langspeelplaat 1966 [Aanv wnt] <L {3.4} |
| els* boomsoort 772-776 [Künzel] {2.3} |
| els* priem 1240 [Bern.] {1.2.4} |
| e-mail elektronische post 1991 [Van der Neut, Stappenplan bij het Project Ned.-Frankrijk] <Engels {4.1.17} |
| email glazuur 1562 [Claes] <Frans |
| emancipatie gelijkstelling voor de wet 1503 [Claes Tw. 11] <Frans |
| emanciperen mondig verklaren 1570 [wnt] <Frans |
| emballage verpakking 1745 [mey] <Frans |
| embargo beslaglegging 1808 [wnt] <Spaans {3.2} |
| embargo publicatieverbod 1961 [gvd] <Engels |
| embleem zinnebeeld, herkenningsteken, zinnebeeldige plaat 1625 [wnt] <Frans of Latijn |
| embolie verstopping van bloedvat 1896 [Aanv wnt] |
| embonpoint gezetheid 1816 [Aanv wnt] <Frans |
| embouchure mondstuk van blaasinstrument 1824 [wei] <Frans |
| embryo kiem 1824 [wei] <modern Latijn |
| emenderen verbeteren 1552 [Apherdianus 38r] <Frans |
| emergency dringende noodzaak 1992 [gvd] <Engels |
| emeritus zijn ambt neergelegd hebbend 1658 [wnt] <Latijn {4.1.4} |
| emfyseem zwelling 1824 [wei] <modern Latijn |
| emigrant landverhuizer 1741 [wnt] <Frans |
| emigreren uitwijken naar ander land 1650 [Claes] <Frans |
| |
| |
| eminent voortreffelijk 1503 [Claes Tw. 11] <Frans |
| eminentie titel van kardinalen 1654 [wnt] <Latijn |
| emir Arabisch opperhoofd 1619 [Courante uyt Italien, 19 jun. 1a] <Arabisch {3.2} |
| emissie uitgifte van obligaties e.d. 1886 [kku] <Frans |
| emmentaler kaassoort 1866 [Sanders 1995] <Duits {4.1.6} |
| emmer vat 1240 [Bern.] <Latijn |
| emmeren zaniken 1914 [gvd] |
| emmy onderscheiding voor televisie 1984 [gnn] <Engels |
| emoe loopvogel 1596 [De Jonge ii, 339] <Engels {3.2} |
| emolumenten bijkomende verdiensten 1660 [wnt] <Frans |
| emotie gemoedsbeweging 1824 [wei] <Frans |
| emotioneel vatbaar voor ontroering 1894-1908 [wnt] <Frans |
| empathie inlevingsvermogen 1968 [kwt] <Engels |
| empire (stijl van) het eerste Franse keizerrijk 1912 [kku] <Frans |
| empiricus iem. met alleen door ondervinding opgedane kennis 1824 [wei] <Latijn |
| emplacement terrein bij station 1905 [wnt] <Frans |
| emplooi bezigheid 1627 [wnt] <Frans |
| employability brede inzetbaarheid van werknemers 1996 [De Coster 1999] <Engels |
| emulgeren tot een emulsie maken 1793 [Aanv wnt] <Latijn |
| emulsie melkachtige oplossing 1761 [hou i, 1, 259] <Frans |
| en* nevenschikkend voegwoord 776-800 [cg ii 1 Utr. doopbelofte] {2.5/4.2} |
| encadreren inlijsten 1824 [wei] <Frans |
| encanailleren, zich omgaan met mensen beneden zijn stand 1697 [wnt kittebroer] <Frans |
| enchilada gevulde gebakken tortilla 1999 [gvd] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| enclave door vreemd gebied omsloten terrein 1824 [wei] <Frans |
| enclise aansluiting van woord bij ander woord 1847 [kku] <Frans |
| encycliek pauselijke zendbrief 1865 [Aanv wnt] <Latijn |
| encyclopedie beschrijvend woordenboek 1654 [Claes] <Frans |
| endeldarm* laatste deel van darm 1434-1436 [hws] |
| endemisch niet elders voorkomend 1821 [Aanv wnt] <Frans |
| endocrien met inwendige afscheiding 1927 [Oosthoek's geïll. enc. ii] |
| endogeen uit het binnenste voortkomend 1886 [kku] |
| endorfine morfineachtige substantie 1984 [gvd] <Frans {3.2} |
| endoscoop instrument om in lichaamsholten te kijken 1886 [kku] |
| endosseren overdragen van wissel door aantekening op achterkant 1651 [wnt] <Frans |
| energie veerkracht, arbeidsvermogen 1668 [Koerbagh] <Frans |
| enerveren op de zenuwen werken 1903 [wnt welstand] <Frans |
| enfant terrible flapuit 1874 [Aanv wnt] <Frans |
| enfin tussenwerpsel: kortom 1646 [wnt] <Frans {4.3} |
| eng* bouwland 801 [Künzel] {2.3} |
| eng* nauw 1240 [Bern.] |
| eng* griezelig 1896 [wnt zeilen i] |
| engageren (als artiest) verbinden aan 1806 [wnt] <Frans {3.2} |
| engel bode van God 1200 [cg ii 1 Servas] <Latijn |
| engerling larve van meikever 1766 [hou i, 9, 215] <Duits |
| en gros bijwoord: in het groot 1824 [wei] <Frans |
| enig* onbepaald voornaamwoord 1230-1231 [cg i 1, 19] {4.2} |
| enigma raadsel 1824 [wei] <Latijn |
| enjambement overloop van versregels 1824 [Aanv wnt] <Frans |
| enkel* voetgewricht 1351-1400 [mnw] {3.1} |
| enkel* alleen, enig in zijn soort 1351-1400 [hws] {4.2} |
| enkelvoud* vorm van woord die aangeeft dat er slechts van één exemplaar sprake is 1805 [Weiland, Spraakkunst] |
| enorm bijzonder groot 1477 [hws] <Frans of Latijn |
| enormiteit grote blunder 1898 [wnt] <Frans |
| enquête onderzoek 1494 [wnt] <Frans |
| ensceneren in scène zetten 1921 [wnt apotheose Suppl] |
| ensemble het geheel 1824 [wei] <Frans |
| ensemble muziekgezelschap 1929 [Aanv wnt] <Frans |
| entameren in behandeling nemen 1932 [Aanv wnt] <Frans |
| enten een loot op een andere boom bevestigen 1240 [Bern.] <Frans |
| |
| |
| entente overeenkomst 1865 [kvw] <Frans |
| enter* eenjarige koe 1599 [Kil.] {3.1/4.1.3} |
| enteren een vijandig schip beklimmen 1571 [wnt] <Spaans {3.2} |
| enteren de enterknop indrukken 1999 [R99] <Engels |
| entertainment amusement 1953 [De Vooys] <Engels |
| enthousiasme geestdrift 1784 [wnt] <Frans |
| enthousiast geestdriftig 1788 [wnt] <Frans |
| entiteit het wezenlijke 1824 [wei] <Frans |
| entourage omgeving 1824 [wei] <Frans |
| entozoön endoparasiet 1847 [kku] |
| entr'acte pauze tussen twee bedrijven 1832 [wei] <Frans |
| entrecote stuk vlees van tussen de ribben 1910 [Aanv wnt] <Frans {4.1.6} |
| entree intrede, ingang 1467-1490 [hws] <Frans |
| entree toegangsprijs 1824 [wei] |
| entremets tussengerecht 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans {4.1.6} |
| entrepot opslagplaats 1819 [wnt] <Frans |
| entropie maatstaf voor de wanorde in een systeem 1902 [Vivat's Enc.] |
| envelop(pe) briefomslag 1817 [wnt theeboei] <Frans |
| enzovoort(s)* woord dat aangeeft dat verdere opsomming overbodig is 1624 [wnt zenuwig] |
| enzym ferment 1895 [Aanv wnt] <Duits |
| Eoceen geologisch tijdperk 1844 [Aanv wnt] <Engels |
| Eolithicum geologisch tijdperk 1922 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| eon onafzienbare tijdruimte 1832 [wei] <modern Latijn |
| Eozoïcum geologische periode 1935 [Kath. Enc.] <modern Latijn |
| epateren overdonderen 1921 [Aanv wnt] <Frans |
| epaulet schouderbelegsel 1806 [Verz. v.W. v.d. Kon. v. Holl. 1,139] <Frans {3.2} |
| epibreren niet nader aan te geven werkzaamheden verrichten waarvan men de indruk wil wekken dat ze belangrijk zijn 1954 [Vd Sijs 1996] {1.2.5/4.4} |
| epicentrum middelpunt van aardbeving 1886 [kku] <modern Latijn {1.2.6} |
| epidemie besmettelijke ziekte, plaag 1400 [mnw] <me Latijn |
| epidermis opperhuid 1663 [mey] <Grieks {3.2} |
| epiek verhalende poëzie 1884 [Aanv wnt] <Latijn |
| Epifanie feest van de verschijning van Christus 1668 [Koerbagh] <Latijn {4.1.7} |
| epifyse pijnappelklier 1929 [kwt] <Frans |
| epigoon navolger 1867 [Aanv wnt] <Frans |
| epigram puntdicht 1582 [Aanv wnt] <Frans |
| epilepsie vallende ziekte 1624 [Aanv wnt] <Latijn |
| epileren ontharen 1914 [Aanv wnt] <Frans |
| epiloog slotrede 1824 [wei] <Frans |
| episch m.b.t. de verhalende poëzie 1824 [wei] |
| episcopaal bisschoppelijk 1720 [mey] <Frans |
| episcopaat bisschoppelijke waardigheid 1824 [wei] <Latijn |
| episode op zichzelf staand deel van verhaal of gebeurtenis 1824 [wei] <Frans |
| epistel brief 1240 [Bern.] <Latijn |
| epistemologie kennisleer 1931 [Enc. handb. mod. denken] |
| epitheel bekleedsel van organen 1847 [kku] <modern Latijn |
| epitheton bijnaam 1663 [mey] <Grieks {3.2} |
| epizoën in of op de huid van dieren levende insecten 1886 [kku] |
| epo eiwithormoon gebruikt als doping 1997 [De Coster 1999] {4.1.6} |
| epoche tijdperk 1720 [mey] <Latijn |
| eponiem woord dat is afgeleid van een eigennaam 1981 [Sanders 1993] <Frans {3.2} |
| epos heldendicht 1824 [wei] <Grieks {3.2} |
| epoxy kunsthars 1955 [wp] <Engels |
| epsilon vijfde letter van het Griekse alfabet 1873 [wp] <Grieks {3.2} |
| equator evenaar 1598 [wnt] <Latijn |
| equinox dag- en nachtevening 1847 [Aanv wnt] <Frans |
| equipage paard met rijtuig 1734 [wnt] <Frans {4.1.10} |
| equipage scheepsbemanning 1803 [wnt] <Frans {3.2} |
| equipe sportploeg 1929 [kwt] <Frans |
| equiperen toerusten 1632 [wnt] <Frans |
| equivalent gelijkwaardig 1650 [mey] <Frans |
| er* bijwoord van plaats 1237 [cg i 1, 32] |
| era tijdrekening, periode 1824 [wei] <Latijn |
| erbarmen, zich medelijden betonen 1477 [Teuth.] <Duits |
| erbium chemisch element 1870 [Gerding, Zakwrdb. Scheik.] <modern Latijn |
| erectie oprichting van de penis 1850 [wnt zaad] <Latijn {1.2.3} |
| eren* eerbied bewijzen 1100 [Willeram] |
| ereprijs plantengeslacht 1554 [Dod.] <Duits |
| erewoord belofte met eer als onderpand 1934 [Vd Sijs 1996] <Duits {1.4} |
| erf erfdeel, grond behorend bij huis 901-1000 [wps] <? {3.2/3.5} |
| |
| |
| erfenis* wat men erft 1399 [mnw] {3.1} |
| erfgenaam op wie een nalatenschap overgaat 1284 [vmnw] <? {3.5} |
| erfvijand gezworen vijand 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Duits |
| erg* slecht 901-1000 [wps] |
| erg* bijwoord van graad: zeer 1866 [wnt] |
| erg eenheid van arbeid 1907 [wp] |
| ergens* bijwoord van plaats 1285 [mnw] {3.1} |
| ergeren* aanstoot geven of nemen 1240 [Bern.] |
| ergernis* irritatie 1566-1568 [wnt] {3.1} |
| ergo bijwoord van causaliteit: derhalve 1540 [wnt verkleining] <Latijn |
| ergonomie studie van werkomstandigheden 1961 [gvd] |
| ergotherapie oefening om uitgevallen functies weer op te wekken 1955-1956 [Aanv wnt] |
| erica dopheide 1889 [wnt rose] <me Latijn |
| erkennen inzien 1376-1400 [mnw] <Duits |
| erkentelijk dankbaar 1626 [wnt] <Duits |
| erkentenis* besef van bestaan of waarheid van iets 1604 [wnt] {3.1} |
| erker uitbouw 1901 [wnt] <Duits |
| erlang eenheid van dichtheid van telefoonverkeer 1961 [gvd] |
| erlenmeyer laboratoriumkolf 1949 [ensie iv, 333] |
| ernst* serieuze gestemdheid, oprechtheid 1100 [Willeram] |
| eroderen afslijpen 1650 [mey] <Frans |
| erogeen gevoelig voor erotische prikkels 1923 [Aanv wnt] |
| erosie afslijting van land 1669 [mey] <Frans |
| erotiek het geheel van gevoelens van zinnelijke liefde 1895 [Broeckaert] <Frans |
| erotisch m.b.t. de zinnelijke liefde 1782 [wnt] <Duits |
| erotogeen erogeen 1955-1956 [Aanv wnt] |
| erratum drukfout 1676 [wnt vinden] <Latijn |
| ersatz vervangingsmiddel 1919 [kwt] <Duits {3.2} |
| erts metaal bevattende delfstof 1556 [wnt] <Duits |
| erudiet uitgebreide kennis en smaak bezittend 1824 [wei] <Frans |
| eruditie geleerdheid 1824 [wei] <Frans |
| eruptie uitbarsting 1650 [mey] <Frans |
| ervaren ondervinden 1420 [mnw] <Duits |
| erven* door erfenis verkrijgen 1263-1264 [cg i 1, 83] |
| erwt* een plantenzaad, ook als voedsel 1240 [Bern.] {4.1.6} |
| erwtensoep soep van groene erwten 1778 [wnt erwt] {4.1.6} |
| erytrocyt rood bloedlichaampje 1923 [Aanv wnt] |
| es* loofboom 860 [Künzel] {2.3} |
| esbattement rederijkerstoneelstuk 1500 [Den spieghel der salicheit van Elckerlijc, a2] <Frans {4.1.15} |
| escadrille groep vliegtuigen 1919 [kwt] <Frans {4.1.14} |
| escalatie het van stap tot stap groeien van een conflict 1965 [wp jaarboek 1966] <Engels |
| escaleren steeds ernstiger worden 1969 [Aanv wnt] |
| escapade dwaze streek 1824 [wei] <Spaans {3.2} |
| escapisme vluchtgedrag 1955 [Aanv wnt] <Engels |
| escargot wijngaardslak 1952 [wp voor de vrouw] <Frans {3.2/4.1.6} |
| eschatologie leer van de laatste dingen 1847 [kku] <Frans |
| escort callgirl 1989 [Peptalk] <Engels {4.1.13} |
| escorte gewapend geleide 1592 [Schulten Tw. 9] <Frans {4.1.14} |
| escudo munteenheid van Portugal en Kaapverdië, vroeger ook van Spanje, Mexico en diverse Zuid-Amerikaanse landen 1832 [wei] <Portugees of Spaans {3.2/4.1.12} |
| esculaap embleem van geneeskundigen 1615 [wnt artsenij Suppl] <Frans |
| eskader vlootafdeling 1631-1634 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| eskadron afdeling ruiterij 1580 [Schulten Tw. 9] <Frans {4.1.14} |
| esoterisch geheim 1821 [Aanv wnt] <Frans |
| esp* ratelpopulier 870 [Künzel] {2.3} |
| espadrille schoen met touwzool 1984 [gvd] <Frans {3.2/4.1.9} |
| espagnole Spaanse dans 1847 [kku] <Frans {4.1.15} |
| esplanade wandelplein 1821 [Aanv wnt] <Frans |
| espressivo met veel gevoel 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| espresso zwarte koffie 1955 [Stoop] <Italiaans {3.2/4.1.6} |
| esprit geest 1821 [Aanv wnt] <Frans |
| essay verhandeling 1769 [Aanv wnt] <Engels {3.2} |
| essence aromatisch aftreksel 1715 [wnt] <Frans |
| essentie het wezen 1501-1550 [Mak] <Latijn |
| establishment heersend bestel, heersende klasse 1969 [R75] <Engels |
| estafetteloop snelheidswedstrijd tussen verschillende teams 1920 [wnt z.j.] {4.1.18} |
| |
| |
| ester scheikundige verbinding 1870 [Gerding, Zakwrdb. Scheik.] <Duits |
| estheet kunstgevoelige 1950 [gvd] <Frans |
| estuarium trechtervormige riviermonding 1901 [kui] <Latijn |
| etablissement onderneming, inrichting 1703 [wnt stokhouder] <Frans |
| etage verdieping 1786 [wnt trap i] <Frans |
| etalage uitstalkast 1824 [wei] <Frans |
| etappe afstand tussen twee rustpunten 1832 [wei] <Frans |
| et cetera, etc. enzovoorts 1570 [wnt achten Suppl] <Latijn |
| eten* nuttigen 901-1000 [wps] |
| eterniet asbestcementlei 1917 [wnt plafond] |
| ethaan gasvormige koolwaterstof 1925 [Oosthoek's geïll. enc. ii] |
| ether verdovende vloeistof 1778 [wnt] <Duits |
| ether (boven)lucht 1778 [wnt] <Duits |
| etherisch vergeestelijkt 1855 [kku] <Duits |
| ethiek zedenleer 1667 [wnt volk] <Latijn |
| ethologie gedragsbeschrijving 1824 [wei] <Latijn |
| ethos zedelijke houding 1824 [wei] <Grieks {3.2} |
| ethyl koolwaterstofgroep 1863 [kku aethyl] |
| etiket label 1824 [wei] <Frans |
| etiquette omgangsvormen 1764 [wnt drukletter] <Frans |
| etmaal* 24 uur 1289 [cg I2, 1343] {3.1/4.1.7} |
| etnisch volkenkundig 1880 [Aanv wnt] <Frans |
| etnografie beschrijvende volkenkunde 1824 [wei] |
| ets door etsen verkregen voorstelling 1866 [wnt] |
| etsen in metaal laten uitbijten 1573 [Claes] <Duits |
| ettelijke onbepaald voornaamwoord 1443-1451 [mnw] <Duits {4.2} |
| etter* pus 1240 [Bern.] {1.2.3} |
| etter scheldwoord 1914 [gvd] <Frans {1.2.3} |
| etude muzikale studie 1847 [kku] <Frans |
| etui koker 1670 [wnt] <Frans |
| etymologicon etymologisch woordenboek 1847 [kku] <Grieks {3.2} |
| etymologie woordafleidkunde 1521 [Mak] <Frans |
| eucalyptus plantengeslacht 1868 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| eucharistie Heilige Sacrament 1669 [mey] <Frans |
| eufemisme verhullend woord 1824 [wei] <Frans of Latijn |
| euforie gevoel van welbehagen 1832 [wei] <Frans of modern Latijn |
| eugenese rasverbetering 1919 [Aanv wnt] |
| eunuch ontmande (als vrouwenoppasser in harem) 1615 [wnt vervatten] <Latijn |
| eureka, heureka tussenwerpsel: uitroep bij ontdekking 1847 [kku] <Grieks {3.2/4.3} |
| euro vanaf 1999 munteenheid van de eu, vanaf 2002 als betaalmiddel 1995 [De Coster 1999] {1.2.2/4.1.12} |
| europium chemisch element 1927 [Oosthoek's geïll. enc. ii] <modern Latijn |
| eustachiusbuis buis in het oor 1847 [kku] |
| euthanasie het bespoedigen van de dood bij ongeneeslijk zieken 1824 [wei] <Frans |
| euvel* kwaad 901-1000 [wps] |
| evacuatie ontruiming 1560 [Aanv wnt] <Frans |
| evacueren ontruimen 1650 [mey] <Frans |
| evalueren schatten 1650 [mey] <Frans |
| evangelie elk van de vier boeken van het Nieuwe Testament 1240 [Bern.] <Latijn |
| evangelisch volgens het evangelie 1550 [hws] <Frans |
| evangeliseren het evangelie verkondigen 1291-1300 [cg Luiks Diat.] <Frans |
| evangelist schrijver van een evangelie, verkondiger van het evangelie 1240 [Bern.] <Frans {4.1.8} |
| evaporatie verdamping 1636 [Secreeten van Alexis Piemontois 39, 241] <Frans |
| evaporeren uitwasemen 1514 [Aanv wnt] <Frans |
| evasie ontwijking 1669 [mey] <Frans |
| even* bijwoord van graad: in gelijke mate 1240 [Bern.] |
| even* door twee deelbaar 1467 [mnw] |
| even* bijwoord van tijd: ogenblik 1659-1673 [wnt] {4.1.7} |
| evenaar equator 1585 [Claes Tw. 9] |
| evenaren gelijkwaardig zijn 1710 [wnt wierook] |
| evenbeeld die sprekend lijkt op een ander 1557 [wnt] <Duits |
| eveneens* bijwoord van modaliteit: ook 1857 [wnt] {3.1} |
| evenement gebeurtenis 1668 [Koerbagh] <Frans |
| evenknie* gelijke (in stand) 1303 [mnw] |
| eventing bepaalde paardenwedstrijd: military 1999 [Sanders 2001] <Engels {4.1.18} |
| eventualiteit mogelijkheid dat iets gebeurt 1847 [kku eventus] <Frans |
| eventueel mogelijkerwijs 1816 [Aanv wnt] <Frans |
| |
| |
| evenwicht* toestand van rust door gelijk gewicht aan weerszijden van de balans 1642 [wnt waag i] |
| ever* hoefdier 1287 [cg NatBl] {4.1.3} |
| evergreen populair blijvend lied 1965 [R75] <Engels |
| evident zonneklaar 1503 [Claes Tw. 11] <Frans |
| evidentie klaarblijkelijkheid 1650 [mey] <Frans |
| evocatie het voor de geest roepen 1650 [mey] <Frans |
| evocatief beeldend 1939 [wnt treffen] <Latijn |
| evolueren ontwikkelen 1824 [wei] <Frans |
| evolutie ontwikkeling 1896 [wnt] <Frans |
| evviva tussenwerpsel: leve! 1847 [kku] <Italiaans {3.2/4.3} |
| ex voormalig echtgenoot of echtgenote 1982 [R84] <Engels {4.1.4} |
| exact nauwkeurig 1652 [wnt] <Frans |
| exaltatie geestvervoering 1294 [cg I3, 2074] <Frans |
| examen onderzoek naar iemands kennis 1477 [hws] <Latijn |
| examinandus degene die geëxamineerd moet worden 1847 [kku] <Latijn |
| excellent voortreffelijk 1450 [mnw] <Frans |
| excellentie titel van hoge staatsdienaar 1583 [wnt] <Latijn |
| excelleren uitmunten 1650 [mey] <Frans |
| excentriek buitenissig 1830 [wnt] <Frans |
| exceptie uitzondering 1467-1490 [hws] <Frans |
| exceptioneel uitzonderlijk 1839 [Aanv wnt] <Frans |
| excerperen een uittreksel maken 1650 [mey] <Latijn |
| excerpt uittreksel 1787 [wnt woord i] <Latijn |
| exces buitensporigheid 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| exclamatie uitroep 1650 [mey] <Frans |
| exclusief iets anders uitsluitend 1824 [wei] <Frans |
| excommunicatie kerkban 1529 [wnt verwaten i] <Frans |
| excommuniceren in de kerkban doen 1540 [hws] <Latijn |
| excrement ontlasting 1650 [mey] <Latijn {4.4} |
| excretie lichaamsafscheiding 1668 [Koerbagh] <Frans of Latijn |
| excursie uitstapje 1816 [Aanv wnt] <Frans |
| excusabel te verontschuldigen 1669 [mey] <Frans |
| excuseren verontschuldigen 1353 [hws] <Frans |
| excuus verontschuldiging 1546 [hws] <Frans |
| executeren (vonnis) voltrekken 1454 [hws] <Frans |
| executeur uitvoerder 1476-1500 [hws] <Frans |
| executie uitvoering 1299 [cg i Brugge] <Frans |
| executie terechtstelling, uitvoering van doodvonnis 1992 [gvd] <Engels |
| exegeet bijbelverklaarder 1824 [wei] <Frans {4.1.8} |
| exegese bijbelverklaring 1799 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| exemplaar stuk 1641 [wnt] <Frans |
| exemplair voorbeeldig 1692 [wnt regretteeren] <Frans |
| exerceren militair oefenen 1592 [Schulten Tw. 9] <Frans |
| exercitie militaire oefening 1691 [wnt] <Latijn |
| exhibitie tentoonstelling 1650 [mey] <Frans |
| exhumatie opgraving van een lijk 1847 [kku] <Frans |
| exil ballingschap 1824 [wei] <Frans |
| existentie het bestaan 1650 [mey] <me Latijn |
| existeren bestaan 1650 [mey] <Frans |
| exit hij gaat af (van toneel) 1847 [kku] <Latijn |
| exit uitgang 1950 [gvd] <Engels |
| ex-libris eigendomsmerk voor boeken 1886 [kku] <Latijn |
| exocet raket die met radar zijn doel zoekt 1992 [gvd] <Engels of Frans {3.2/4.1.14} |
| exodus uittocht 1528 [wnt uitgang] <Latijn |
| exogeen van buitenaf komend 1847 [kku] |
| exoniem eigen vorm in een taal voor een buitenlandse aardrijkskundige naam 1986 [koe] |
| exoot uitheemse plant of dier 1935 [Kath. Enc.] |
| exorbitant buitensporig 1596 [Aanv wnt] <Frans |
| exorciseren geesten uitdrijven 1569 [Aanv wnt] <Frans |
| exorcist duivelbanner 1565 [Aanv wnt] <Frans |
| exosfeer luchtzone boven 1000 km 1976 [wp] |
| exoterisch ook voor oningewijden bestemd 1824 [wei] <Frans |
| exotisch uitheems 1824 [wei] <Frans |
| expanderen uitbreiden 1658 [mey] <Latijn |
| expansief betrekking hebbend op expansie 1824 [wei] <Frans |
| expeditie verzending van goederen 1450 [hws] <Frans |
| expeditie onderzoekstocht 1607 [wnt] <Frans |
| experiment proefneming 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| experimenteel proefondervindelijk 1824 [wei] <Frans |
| experimenteren een proef nemen 1546 [hws] <Frans |
| expert deskundige 1829 [wnt] <Frans |
| expiratie afloop, beëindiging 1512 [hws] <Frans |
| |
| |
| expireren eindigen, aflopen 1450 [hws] <Frans |
| explicatie uitleg 1649 [Aanv wnt] <Frans |
| expliceren uitleggen 1635 [Aanv wnt] <Latijn |
| expliciet uitdrukkelijk 1669 [mey] <Frans of Latijn |
| expliciteren met zoveel woorden zeggen 1976 [gvd] <Frans |
| exploderen ontploffen 1824 [wei] <Frans |
| exploiteren winstgevend maken 1886 [wnt] <Frans |
| exploot betekening 1482 [hws] <Frans |
| exploratie verkenning 1669 [mey] <Frans |
| exploreren doorzoeken (van gebied) 1623 [Aanv wnt] <Frans |
| explosie ontploffing 1793 [Aanv wnt] <Frans |
| exponent getal dat aanwijst uit hoeveel gelijke factoren een product bestaat 1740 [wnt proportie] <Latijn |
| exponent kenmerkend vertegenwoordiger 1950 [gvd] <Engels |
| exporteren uitvoeren 1808 [wnt partij] <Frans {1.2.3/3.2} |
| exporteren uitvoeren van computergegevens 1999 [R99] <Engels {1.2.3} |
| exposant die tentoonstelt 1875 [Aanv wnt] <Frans |
| exposé overzicht 1824 [wei] <Frans |
| exposeren tentoonstellen 1824 [wei] <Frans |
| expositie tentoonstelling 1824 [wei] <Frans |
| exposure aandacht van de media voor een product 1989 [Peptalk] <Engels |
| expres met opzet 1824 [wei] <Frans |
| expressie uitdrukking 1680 [Aanv wnt] <Frans |
| expressief sterk sprekend 1824 [wei] <Frans |
| expressionisme kunstrichting 1912 [Aanv wnt] <Frans |
| expres(trein) zeer snelle trein 1864 [wnt express] <Engels {4.1.10} |
| expulsie uitdrijving 1650 [mey] <Frans |
| exquis voortreffelijk 1650 [mey] <Frans |
| extase geestvervoering 1782 [Wolff en Deken, Sara Burgerhart 1915, 1, 196] <Frans |
| extatisch in vervoering 1847 [kku] <Frans |
| extensie uitbreiding 1559 [Aanv wnt] <Frans |
| exterieur uiterlijk, buitenkant 1669 [mey] <Frans |
| extern uitwonend, buiten iets liggend 1669 [mey] <Frans |
| exterritoriaal buiten het staatsgebied vallend 1832 [wei] |
| extra boven het gewone, bijzonder 1738 [wnt] <Latijn |
| extract uittreksel 1660 [wnt] <Latijn |
| extract aftreksel 1778 [wnt] <Latijn |
| extractie het extraheren 1568 [Kool] <Frans |
| extraheren uittrekken 1477 [hws] <Latijn |
| extramuraal buiten het gebouw plaatshebbend 1976 [gvd] |
| extraneus examenstudent 1819 [Aanv wnt] <Latijn |
| extraordinair buitengewoon 1503 [hws] <Frans |
| extrapoleren uit bekende termen daarbuiten liggende termen berekenen 1925 [Aanv wnt] |
| extra-uterien buitenbaarmoederlijk 1886 [kku] <Frans |
| extravagant buitensporig 1650 [mey] <Frans |
| extravert naar buiten gekeerd 1935 [Kath. Enc.] |
| extreem uiterst 1544 [hws] <Frans |
| extremiteit uiterste, uiteinde 1650 [mey] <Frans |
| extrinsiek niet wezenlijk, nominaal 1910 [Aanv wnt] <Frans |
| extrovert naar buiten gekeerd 1938 [Van Essen] |
| exuberant overdadig 1824 [wei] <Frans |
| ex-voto geloftegeschenk 1824 [wei] <Latijn |
| eyeliner stift voor accentueren van oogranden 1965 [wp jaarboek 1966] <Engels |
| eye-opener openbaring 1989 [Peptalk] <Engels |
| ezel paardachtige 1240 [Bern.] <Latijn {1.1/4.1.3} |
| ezel schildersezel 1654 [wnt] {1.2.3} |
| ezelin wijfjesezel 1240 [Bern.] |
| ezelsbruggetje hulpmiddel om iets te onthouden 1682 [wnt ezel] {1.2.5} |
| ezelsoor omgevouwen hoek 1766 [Sewel/Buys] <Duits |
| e-zine elektronisch tijdschrift 1996 [Alg. Dagblad 3/12/96] <Engels {1.2.1} |
|
| fa muzieknoot 1350 [mnw] |
| faam reputatie, roem 1250 [cg ii 1 Trist.] <Frans |
| fabel vertelling, verzinsel 1240 [Bern.] <Frans of Latijn |
| fabricage het vervaardigen 1807 [In Notificatie van de Leidse politie] {3.3} |
| fabricatie het vervaardigen 1705 [wnt uitroeien i] <Frans |
| fabriceren vervaardigen 1593 [wnt verblijven] <Frans |
| fabriek industrieel bedrijf 1764-1775 [wnt] <Frans {1.2.5} |
| fabrikant eigenaar van een fabriek 1782 [Picarta: titel van D. Schuurman] <Frans |
| fabuleus fabelachtig 1650 [mey] <Frans |
| façade voorgevel 1695 [Aanv wnt] <Frans |
| facelift het optrekken van gezichtshuid 1937 [Aanv wnt] <Engels |
| facet aspect, kant 1901 [wnt] <Frans |
| |
| |
| faciaal m.b.t. het gelaat 1847 [kku facies] <Frans |
| facie gezicht (tegenwoordig minachtend) 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans {1.2.3} |
| faciliteit hulpmiddel 1881 [Aanv wnt] <Frans |
| facsimile nauwkeurige nabootsing 1824 [wei] |
| factie politieke groep 1596 [Linschoten 162] <Frans |
| factie fictie gebaseerd op ware gebeurtenissen 1997 [De Coster 1999] <Engels |
| factor in de wiskunde: vermenigvuldiger 1821 [wnt] <Latijn |
| factor element 1856 [wnt] <Latijn |
| factorij filiaal van handelsonderneming in buitenland 1663 [wnt] |
| factoring het verzorgen van de inning door een financiële instelling 1974 [Posthumus] <Engels |
| factotum manusje-van-alles 1605 [wnt schransen] <Frans |
| factuur rekening voor geleverde goederen 1600 [De Jonge i, 238] <Frans |
| facultatief aan eigen verkiezing overlatend 1847 [kku] <Frans |
| faculteit hoofdafdeling van universiteit 1710 [wnt] <Frans |
| fading sluiereffect 1929 [kwt] <Engels |
| fado melancholiek Portugees lied 1933 [Aanv wnt] <Portugees {3.2} |
| faëton rijtuigje 1731-1735 [wnt] <Engels {3.2/4.1.10} |
| fagocyt wit bloedlichaampje, eetcel 1912 [kku] |
| fagot blaasinstrument 1599 [Kil.] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| Fahrenheit bepaalde thermometerschaal 1736 [wnt thermometer] <Duits |
| faience soort aardewerk 1824 [wei] <Frans |
| failliet bankroet 1844 [wnt] <Frans |
| faillissement het failliet gaan of zijn 1582 [wnt] {3.3} |
| fair eerlijk 1887 [wnt unfair] <Engels |
| fake namaak 1965 [R75] <Engels |
| fakir boetende bedelmonnik 1788 [Toll.] <Arabisch of Frans {3.2} |
| fakkel toorts 1240 [Bern.] <Latijn |
| falafel gerecht van gefrituurde erwtjes, uien en kruiden 1989 [Philippa, Koffie, kaffer, katoen] <Arabisch {3.2/4.1.6} |
| falanx slagorde 1824 [wei] <Latijn |
| falderappes gespuis 1701-1725 [wnt] <Jiddisch {3.2} |
| falen in gebreke blijven, mislukken 1285 [cg Rijmb.] <Frans |
| faliekant verkeerd, mis 1727 [Tuinman] |
| fall-out radioactieve neerslag 1964 [Ferrée, In en uit 59] <Engels |
| fallus mannelijk lid in erectie 1832 [wei] <Latijn {3.2/4.4} |
| falset stemregister 1564 [Aanv wnt] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| falsificatie vervalsing 1650 [mey] <Frans |
| fameus vermaard 1488 [hws] <Frans |
| familiair, familiaar gemeenzaam 1560 [wnt] <Latijn |
| familiariteit te grote vertrouwelijkheid 1567 [wnt] <Frans |
| familie gezin, bloedverwanten 1566-1568 [wnt] <Frans {5} |
| familie Doorsnee doorsneegezin 1954 [De Coster 1999] {4.4} |
| fan ventilator 1931 [Aanv wnt] <Engels {4.1.9} |
| fan bewonderaar 1947 [kwt jazz-fan] <Engels |
| fanatiek bezeten 1796 [wnt] <Frans {3.2} |
| fancy-fair liefdadigheidsbazaar 1855 [kku] <Engels |
| fandango Spaanse volksdans 1806 [wnt quadrille] <Spaans {3.2/4.1.15} |
| fanfare muziekstuk voor koper 1655 [wnt] <Frans |
| fanmail van fans ontvangen correspondentie 1942 [kwt] <Engels |
| fantasie verbeeldingskracht 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| fantasmagorie geestverschijning 1824 [wei] <Frans |
| fantast iem. met sterke fantasie 1599 [Kil.] <Duits |
| fantastisch niet werkelijk, onwerkelijk goed e.d. 1824 [wei] <Frans |
| fantoom spook 1287 [cg NatBl] <Frans |
| farad eenheid van elektrische capaciteit 1894 [wnt watt] |
| farao naam van Egyptische koningen 1285 [cg Rijmb.] <Latijn |
| farce dwaze grap 1617 [wnt] <Frans |
| farizeeër schijnheilige 1808-1816 [wnt geldzuchtig] <Duits {4.1.8} |
| farm particulier landbouwbedrijf 1847 [kku] <Engels |
| farmaceut apotheker 1847 [kku] <Latijn {4.1.13} |
| farmacie artsenijbereidkunde, apotheek 1689 [Picarta: titel van C. Bontekoe] <Frans |
| faro Zuid-Nederlandse biersoort 1528 [wnt] {4.1.6} |
| faro kaartspel 1699 [wnt] {4.1.18} |
| fascineren sterk boeien 1553 [Claes Tw. 11] <Frans |
| |
| |
| fascisme politiek systeem 1923 [Picarta: titel van N.J.C.M. Kappeijne van de Coppello] <Italiaans {3.2} |
| fase schijngestalte van planeet, stadium 1824 [wei] <Frans |
| fashion mode 1847 [kku] <Engels |
| fashionable naar de mode 1840 [Kolfin, Van de slavenzweep 157] <Engels |
| fastfood gemaksvoedsel 1984 [R84] <Engels {4.1.6} |
| fat modegek, dandy 1698 [wnt kwibus] <Frans |
| fataal noodlottig 1603 [wnt] <Frans |
| fatalisme geloof in noodlot 1800 [wnt uitvloeisel] <Frans {3.2} |
| fata morgana luchtspiegeling 1808 [wnt gewaand] <Italiaans {3.2} |
| fatsoen welgemanierdheid 1714 [wnt] <Frans |
| fatsoensrakker zedenmeester 1935 [Aanv wnt] {4.4} |
| fatwa door een islamitisch rechtsgeleerde geformuleerd decreet 1989 [Vd Sijs 1996] <Arabisch {3.2} |
| faun bos- en veldgod 1579 [wnt aanrecht] <Latijn |
| fauna dierenwereld 1822 [Aanv wnt] |
| fauteuil leunstoel 1776 [wnt vis-à-vis] <Frans {4.1.9} |
| fauvisme richting in schilderkunst 1961 [gvd] <Frans {3.2} |
| favorabel gunstig 1370-1378 [hws] <Frans |
| favoriet gunsteling 1650 [mey] <Frans |
| favoriseren begunstigen 1467-1490 [hws] <Frans |
| favus hoofdzeer 1901 [kui] <Latijn |
| fax systeem van telecommunicatie 1982 [R84] <Engels {4.1.17} |
| fazant hoendervogel 1287 [cg NatBl] <Frans {1.2.4} |
| feature iets speciaals 1925 [De Telegraaf 13/12/25, 13] <Engels |
| februari tweede maand 1376 [Claes] <Latijn {4.1.7} |
| fecaliën uitwerpselen 1876 [wnt utiliseeren] <Latijn {4.4} |
| feces uitwerpselen 1778 [wnt gist] <me Latijn {4.4} |
| federatie bond 1805 [wnt] <Frans {3.2} |
| fee vrouwelijke sprookjesfiguur 1871 [wnt] <Frans |
| feedback terugkoppeling 1957 [wp jaarboek 1958] <Engels |
| feeëriek toverachtig 1922 [Aanv wnt] <Frans |
| feeks lastige vrouw 1607 [wnt] <Fries {3.2} |
| feeling intuïtie 1946 [Aanv wnt] <Engels |
| feest viering 1265-1270 [vmnw] <Frans of Latijn |
| feil fout 1573 [Claes] <Frans |
| feit daad, wat werkelijk is 1294 [cg i Brugge] <Frans |
| fel hevig, vurig 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] <Frans |
| felgeel knalgeel 1901 [wnt koepel] {4.1.5} |
| feliciteren gelukwensen 1688-1696 [wnt] <Frans {1.2.5} |
| fellatie het pijpen 1970 [gvd Suppl.] <modern Latijn |
| felsen metalen platen omvouwen en vastslaan 1860 [wnt] <Duits |
| femel mannelijke hennep 1401-1500 [mnw] <Frans |
| femelen zoetsappig zeuren 1866 [wnt] |
| femininum vrouwelijk geslacht 1584 [wnt wijflijk] <Latijn |
| feminisme vrouwenbeweging 1899 [dbl] <Frans |
| feng shui bepalen van gunstige omstandigheden voor de vestiging van een gebouw 1975 [wp (tauïsme)] <Chinees {3.2} |
| feniks mythische vogel 1301-1325 [hws] <Latijn |
| fennek hondachtige 1902 [Vivat's Enc. 4:2736] <Arabisch {3.2/4.1.3} |
| fenol carbolzuur, hydroxybenzeen 1881 [wnt phenol] |
| fenologie leer van de invloed van het klimaat 1917 [kwt] |
| fenomeen verschijnsel 1778 [wnt] <Frans |
| fenotype verschijningsvorm 1926 [kwt] |
| feodaal tot het leenstelsel behorend 1650 [Claes] <Frans |
| ferm flink 1815 [wnt] <Frans |
| fermate rustpunt 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| ferment giststof 1668 [Koerbagh] <Frans |
| fermentatie gisting 1777 [wnt verrotting] <Frans |
| fermenteren gisten 1668 [Koerbagh] <Frans |
| fermium chemisch element 1961 [gvd] <modern Latijn |
| ferry veerboot 1857 [wnt pol i] <Engels {4.1.11} |
| fervent vurig 1832 [wei] <Frans |
| festijn feest(maal) 1672 [wnt] <Frans |
| festival groot (muziek)feest 1872 [gvd] <Engels |
| festiviteit feestelijkheid 1764 [wnt] <Frans |
| festoen guirlande 1617 [wnt af Suppl] <Frans |
| feston ornament (in bouwkunde), guirlande 1549 [wnt usance] <Frans |
| feta zachte witte kaas 1996 [Vd Sijs 1996] <modern Grieks {3.2/4.1.6} |
| fêteren vieren, onthalen 1824 [wei] <Frans |
| |
| |
| fetisj vereerd voorwerp 1602 [wnt fetisch] <Frans |
| feuilletee bladerdeeg 1761 [Aanv wnt] |
| feuilleton vervolgverhaal 1847 [wnt] <Frans |
| feut noviet 1913 [Aanv wnt] |
| fez muts 1836 [Sanders 1995] <Frans {4.1.9} |
| fiacre huurrijtuig 1824 [wei] <Frans {4.1.10} |
| fiasco mislukking 1847 [kku] <Italiaans of Frans {3.2} |
| fiat goedkeuring 1630 [wnt request] <Latijn |
| fiber isolatiemateriaal uit vezels e.d. 1921 [Aanv wnt] <Frans |
| fibrilleren onregelmatig samentrekken van spieren 1955 [Aanv wnt] |
| fibrine bloed- of plantenvezelstof 1847 [kku] <Frans |
| fiche speelmerkje, kaart uit kaartsysteem 1735 [wnt] <Frans |
| fictie niet op werkelijkheid berustende voorstelling 1566-1568 [wnt] <Frans |
| fictief verdicht 1822 [wnt publiek i] <Frans |
| ficus plantengeslacht 1911 [wnt] <Latijn |
| fideel trouwhartig 1637 [wnt] <Frans |
| fideï-commis erfstelling over de hand 1624 [Aanv wnt] <Frans |
| fideliteit trouw 1569 [wnt] <Frans |
| fiduciair op goede trouw berustend 1898 [gvd] <Frans |
| fiducie vertrouwen 1787 [wnt vigilantie] <Latijn |
| fielt schurk 1550 [mnw] <Frans {1.2.4} |
| fier trots 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] <Frans |
| fierljeppen polsstokverspringen 1996 [Vd Sijs 1996] <Fries {3.2/4.1.18} |
| fiets rijwiel 1886 [Sanders 1997b] <? {3.5/4.1.10} |
| fiets Bargoens: vijf gulden 1910 [kwt] <? {3.5/4.1.12} |
| figaro barbier, sluwe dienaar 1898 [gvd] <Frans |
| figurant acteur met zwijgende rol 1805 [wnt] <Frans {3.2} |
| figuur gestalte, afbeelding 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| fijn niet grof, verfijnd, heerlijk 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| fijnmechanicus instrumentmaker 1961 [gvd] <Duits {3.2/4.1.13} |
| fijns tussenwerpsel: fijn, vaak ironisch 1974 [Sanders 1999] {4.3} |
| fijnzinnig met fijn onderscheidingsvermogen 1950 [gvd] <Duits {3.2} |
| fijt ontsteking aan vinger 1554 [Dod. 798] |
| fikfakken beuzelen, prutsen 1636-1638 [wnt] <Duits {3.1} |
| fikken* vingers 1894-1908 [wnt fik ii] |
| fikken* branden 1897 [wnt fikken ii] |
| fikkie hond 1916 [wnt fik i] <? {3.5} |
| fiks flink, stevig 1800 [wnt] <Frans {3.2} |
| fiksen in orde brengen 1954 [De Vooys] <Engels |
| filantroop liefdadig persoon 1757 [wnt] <Frans |
| filantropie menslievendheid 1778 [wnt] <Frans |
| filatelist postzegelverzamelaar 1884 [gvd] <Frans |
| file rij 1889 [wnt] <Frans |
| file administratief bestand 1969 [Dijkman, Computer-abc 164] <Engels |
| fileren van bot of graat ontdoen 1900 [wnt haring] |
| filet bot- of graatloos stuk vlees of vis 1500-1525 [Jansen/Van Winter, Keuken in late me] <Frans {4.1.6} |
| filharmonisch de toonkunst beminnend 1847 [kku] <Duits of Frans {3.2} |
| filiaal bijkantoor 1888 [wnt] <Frans |
| filibuster obstructie door eindeloze redevoeringen 1961 [gvd] <Engels |
| filigraan, filigrein zilver- of gouddraadwerk 1832 [wei] <Frans |
| filigram watermerk 1847 [kku] |
| filippica agressieve redevoering 1838 [wnt] <Latijn |
| filippie Bargoens: tien gulden 1906 [moo] {4.1.12} |
| filippine dubbele amandel 1840 [wnt] <Frans |
| filister bekrompen burger 1847 [kku] <Duits |
| filler Hongaarse munt, een honderdste forint 1928 [Oosthoek's geïll. enc. 2, dl. 7: 136 (Hongarije)] <Hongaars |
| film strook met film- of fotobeelden 1912 [wnt] <Engels {4.1.15/4.1.17} |
| filofax losbladige agenda 1987 [De Coster 1999] <Engels |
| filologie taal- en letterkunde van een volk 1824 [wei] <Frans |
| filosofie wijsbegeerte 1285 [cg Rijmb.] <Frans |
| filosofie grondgedachte, beleid 1975 [R75] <Engels |
| filter zeef 1851 [wnt uittappen] <Frans |
| filter mondstuk van sigaret 1976 [gvd] <Engels {4.1.6} |
| filtratiekamp gevangenkamp 2000 [Sanders 2001] <Engels |
| finaal uiteindelijk, tot het einde toe 1516 [wnt verstand] <Frans |
| finale slotstuk van meerdelig instrumentaal muziekstuk 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| finale eindstrijd in sport 1914 [gvd] <Frans |
| financiën geldwezen 1459 [hws] <Frans of Latijn |
| |
| |
| fineren met fineer beleggen 1879 [wnt] <Engels |
| finesse kleine bijzonderheid 1805 [wnt vergauwen] <Frans {3.2} |
| fingerboard klein vingerbestuurd skateboard 1999 [Sanders 2000] <Engels |
| fingeren verzinnen 1351-1400 [mnw] <Latijn |
| fini bijwoord van tijd: afgelopen 1847 [kku] <Frans {4.1.7} |
| finish laatste deel van een wedstrijdbaan, eindstreep 1897 [koe] <Engels |
| finnjol type van jol 1976 [gvd] {4.1.11} |
| finoegristiek kennis van de Fins-Oegrische talen 1976 [gvd] |
| fiorituren versieringen van de zang 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| firma handelsnaam, handelszaak 1806 [wnt] <Italiaans {3.2} |
| firmament uitspansel 1285 [cg Rijmb.] <Latijn |
| firn korrelig sneeuwijs 1734 [HubWes] <Duits {4.1.1} |
| fis met een halve toon verhoogde f 1832 [wei] <Duits {3.2} |
| fiscaal m.b.t. de belastingen 1767 [wnt] <Frans |
| fiscus staatskas 1660 [wnt restitueeren] <Latijn |
| fistel afvoerkanaal van etter 1301-1400 [mnw] <Frans |
| fit gezond 1896 [kwt] <Engels |
| fitness training d.m.v. lichaamsbeweging 1983 [R84] <Engels {4.1.18} |
| fitnesscentrum inrichting voor het op peil houden van de lichamelijke conditie 1984 [gvd] <Engels |
| fitten pasklaar maken (van buizen) 1898 [gvd] <Engels |
| fitting deel van lamp dat gloeidraden met stroomdraden verbindt 1897 [Aanv wnt] <Engels |
| fixatie volledige aandacht 1932 [Aanv wnt] <Engels |
| fixeren vastmaken, vastleggen 1485 [hws] <Frans |
| fjeld bergvlakte 1863 [kku] <Noors {3.2} |
| fjord inham 1659 [Aanv wnt] <Noors {3.2} |
| flacon sierlijke fles 1824 [wei] <Frans |
| fladderen* vlinderen, wapperen 1755 [wnt] {3.1} |
| flagellant geselbroeder 1824 [wei] <Frans {4.1.8} |
| flageolet boon 1916 [wnt z.j.] <Frans {4.1.6} |
| flagrant zonneklaar 1847 [kku] <Frans |
| flagstone tuintegel 1945 [Van der Vlerk, Geheimschrift der aarde 219] <Engels |
| flair bijzondere handigheid 1890 [Aanv wnt] <Engels |
| flakkeren* onrustig branden 1484 [mnw] {3.1} |
| flambard slappe vilten hoed met brede rand 1889 [wnt] {4.1.9} |
| flamberen opdienen met brandende alcohol 1957 [Aanv wnt] <Frans |
| flambouw fakkel 1380-1420 [mnw] <Frans |
| flamboyant stralend 1950 [Aanv wnt] <Frans |
| flamelamp gloeilamp met getint glas 1984 [gvd] <Engels |
| flamenco Spaanse zigeunerdans 1956 [Aanv wnt] <Spaans {3.2/4.1.15} |
| flamingant aanhanger van de Vlaamse beweging 1881 [wnt terugtrekken] <Frans |
| flamingo reigerachtige 1646 [wnt] <Portugees {3.2} |
| flamoes kut 1914 [gvd] <? {3.5} |
| flan eiervla 1961 [gvd] <Frans {3.2/4.1.6} |
| flanel geweven stof 1601-1700 [wnt] <Frans {4.1.9} |
| flaneren rondslenteren om gezien te worden 1847 [kku] <Frans |
| flank zijkant 1591 [Schulten Tw. 9] <Frans |
| flankeren zich in de flank bevinden 1599 [Kil.] <Frans |
| flansen* haastig in elkaar zetten 1625 [wnt] {3.1} |
| flap bankbiljet 1954 [Aanv wnt] <Duits {3.2/4.1.12} |
| flapdrol* stommerd 1899 [Aanv wnt] |
| flapuit* iemand met het hart op de tong 1793-1796 [wnt] |
| flard* afgescheurde lap 1600 [wnt] {3.1} |
| flash flits 1958 [P. Heyse, Enc. Fotografie] <Engels |
| flashback vertelwijze waarin wordt teruggegrepen op het verleden 1953 [De Vooys] <Engels |
| flat gebouw met woningen 1931 [kwt] <Engels |
| flater* blunder 1866 [wnt] {3.1} |
| flatneurose neurose ontstaan door het wonen in een flat 1965 [wp jaarboek 1966] |
| flatteren te fraai voorstellen 1477 [Teuth.] <Frans |
| flatteus vleiend, flatterend 1816 [Aanv wnt] <Frans |
| flauw niet hartig, niet krachtig 1401-1500 [mnw] <Frans |
| flauwekul kletspraat 1989 [Hofkamp&Westerman] |
| flecteren verbuigen 1650 [mey] <Latijn |
| flegma onverstoorbaarheid 1600 [wnt] <Latijn |
| flemen* vleien 1624 [wnt] |
| flens opstaande rand 1872 [gvd] <Engels |
| flensje* dun pannenkoekje 1633 [wnt] {4.1.6} |
| |
| |
| flenter, flinter* lap, reep 1635 [wnt] {3.1} |
| fleppen* lurken 1872 [gvd] {3.1} |
| fles* glazen vat met nauwe hals 1351-1400 [mnw] |
| flessentrekker* zwendelaar 1894-1908 [wnt] |
| flets bleek 1785 [wnt] <Frans {4.1.5} |
| fleur bloeiende toestand 1521 [wnt wijd i] <Frans |
| flexibel buigzaam 1669 [mey] <Frans |
| flexibiliteit buigzaamheid 1824 [wei] <Frans |
| flexie buiging, verbuiging 1847 [kku] <Frans |
| flexwerk flexibel werk 1996 [De Coster 1999] |
| flierefluiter* losbol 1861 [wnt] {3.1} |
| flikflak achterwaartse rol in de gymnastiek 1941 [Aanv wnt] <Duits {3.1/3.2} |
| flikflooien* met baatzuchtige bedoelingen vleien 1625 [wnt] {3.1} |
| flikje chocolaatje 1864 [Toll.] {4.1.6} |
| flikken handig klaarspelen, leveren 1850 [wnt] <Duits |
| flikker* homoseksueel 1916 [wnt flikker i] |
| flikkeren* onrustig licht afgeven 1545 [tntl 90, 1974, 187] {3.1} |
| flink* fors, stevig 1655 [wnt verstand] |
| flip-over flap-overbord 1989 [Peptalk] <Engels |
| flippen ongunstig reageren op drugs, uitgekeken zijn op 1967 [Aanv wnt] <Engels |
| flipperkast speelautomaat 1973 [Aanv wnt] {4.1.18} |
| flippo plastic schijfje met stripfiguurtje als speelgoed 1995 [De Coster 1999] {4.1.18} |
| flirten niet serieus het hof maken 1889 [wnt lach] <Engels |
| flit insecticide 1939-1940 [De Gedehpost 66] <Engels |
| flits kort schijnsel 1555 [Claes Tw. 11] <Frans |
| flitsen bloot over straat rennen 1976 [gvd] |
| flitsstep opklapbare twee- of driewieler 2000 [nrc-h 10/8/2000] {4.1.10} |
| flitstrein hogesnelheidstrein 1990 [Sanders 2001] {4.1.10} |
| flobert achterlaadgeweer 1885 [wnt kamer] {4.1.14} |
| flodder* oefenpatroon 1950 [gvd] |
| floepen* zich schielijk uitschietend bewegen 1904 [wnt] {3.1} |
| floers geweven stof 1336-1339 [mnw] <Frans {4.1.9} |
| flonkeren* warm schitteren 1552 [Toll.] {3.1} |
| flop mislukking 1961 [Aanv wnt] <Engels |
| floppy diskette 1983 [R84] <Engels |
| flora gezamenlijke planten van een streek 1760 [Meese, Flora Frisica] |
| floréal bloeimaand, 8e maand, van 20 april tot 19 mei, volgens de revolutionaire kalender 1824 [wei] <Frans {3.2} |
| florentium minder gebruikelijke naam voor het chemische element promethium 1976 [gvd illinium] <modern Latijn |
| floreren bloeien 1451-1500 [mnw] <Latijn |
| floret schermdegen 1658 [wnt] <Frans |
| florijn gulden 1369 [Claes Tw. 9] <Frans {4.1.12} |
| florin munteenheid van Aruba 1986 [Enc. Munten en Bankbiljetten] <Papiaments {3.2/4.1.12} |
| florissant bloeiend 1802 [wnt] <Frans {3.2} |
| flossen gebit met een draadje reinigen 1984 [gvd] <Engels |
| flotatie scheiding van poedervormige mengsels 1949 [Aanv wnt] <Engels |
| flottielje groep lichte oorlogsvaartuigen 1804 [wnt verzameling] <Frans {3.2/4.1.11} |
| flower power jongerenbeweging die liefde predikte 1970 [Recht voor raap] <Engels |
| flox sierplantengeslacht 1847 [kku] |
| fluctuatie het schommelen 1669 [mey] <Frans |
| fluïdum uitvloeiende stof 1824 [wei] <Latijn |
| fluim hoeveelheid slijm 1287 [cg NatBl] <Frans |
| fluistercampagne ondergrondse mondelinge propaganda 1950 [gvd] |
| fluisteren* zacht spreken 1640 [wnt] {3.1} |
| fluit blaasinstrument 1351-1400 [mnw] <Frans {4.1.16} |
| fluitglas hoog, smal wijnglas 1847 [kku] |
| fluitschip vrachtschip 1642 [wnt quel] {4.1.11} |
| fluks spoedig, dadelijk 1485 [mnw] <Duits |
| fluor gas 1847 [kku] <Latijn |
| fluoresceren licht uitstralen 1886 [kku] |
| flut* prul 1961 [gvd] {3.1} |
| flutter snelle zweving bij geluidsweergave 1974 [Posthumus] <Engels |
| fluviatiel rivier- 1950 [gvd] <Frans |
| fluviometer meter voor stroomsnelheden 1886 [kku] |
| fluweel geweven stof 1336-1339 [mnw] <Frans {4.1.9} |
| flux de bouche radheid van tong 1835 [Lulofs, Lessen over de Redekunst, ii, 212] <Frans |
| flyer kleine folder 1989 [Peptalk] <Engels |
| fly-over viaduct 1979 [Wijnands&Ost] <Engels |
| fnuiken* beknotten 1613 [wnt] |
| fobie angstbeklemming 1930 [Oosthoek's geïll. enc. 2, dl. 10] <Frans |
| focus brandpunt 1778 [wnt vector] <Latijn |
| focussen in het brandpunt plaatsen 1959 [Aanv wnt] <Engels |
| foedraal koker 1847 [kku] <Duits |
| |
| |
| foefje* truc 1789 [wnt] |
| foei* tussenwerpsel: uitroep van afkeuring 1618 [wnt] {4.3} |
| foelie zaadmantel van de muskaatnoot 1286 [cg I2, 1173] <Latijn {4.1.6} |
| foelie bladmetaal 1400-1434 [mnw] <Latijn |
| foerage veevoeder 1599 [Kil.] <Frans |
| foerier bevoorradingsonderofficier 1594 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| foeteren mopperen 1848 [wnt] <Frans |
| foetsie weg 1902 [Aanv wnt] <Duits |
| foetus embryo 1770 [wnt vruchtbeginsel] <Latijn |
| foeyonghai soort garnalenomelet 1968 [wp voor de vrouw] <Chinees {3.2/4.1.6} |
| foezel slechte jenever 1716 [wnt] <Nederduits {3.2/4.1.6} |
| föhn warme valwind 1847 [kku] <Duits {4.1.1} |
| föhn elektrische haardroger 1956 [Aanv wnt] <Duits {3.2/4.1.9} |
| fok* voorzeil 1438 [hws] |
| fok* bril 1829 [H. Martin, Beredeneerd Nederduitsch Wrdb.] |
| fokken* aankweken, doen voorttelen 1704 [Claes] |
| folder vouwblad 1920 [Aanv wnt] <Engels |
| foliant boek in folioformaat 1766 [Sewel/Buys] <Duits |
| folie bladmetaal 1400-1434 [mnw] <Latijn |
| foliëren de bladen van een boek nummeren 1684 [wnt] |
| folio boekformaat 1599 [wnt alphabet] <me Latijn |
| folklore volksoverleveringen 1887 [Toll.] <Engels |
| follikel zakje 1847 [kku follikel] <Latijn {3.2} |
| folteren martelen 1599 [Kil.] <Duits |
| fondant suikergoed 1896 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| fonds vastgelegd kapitaal 1651-1652 [wnt] <Frans |
| fondue gesmoltenkaasgerecht 1863 [Rijnhart i, 375b] <Frans {4.1.6} |
| foneem klankeenheid 1937 [Kath. Enc. 19] <Frans |
| fonetiek tak van taalwetenschap betreffende spraakklanken 1847 [kku] <Duits |
| foniatrie spraakverbetering 1929 [kwt] |
| foniek tak van taalwetenschap 1847 [kku] |
| fonkelen levendig glanzen 1812 [wnt] <Duits |
| fonkelnieuw splinternieuw 1874 [wnt] <Duits {4.4} |
| fonograaf voorloper van de grammofoon 1886 [kku] <Frans {4.1.17} |
| fonologie tak van taalwetenschap betreffende fonemen 1855 [kku] |
| font letterset 1992 [gvd] <Engels |
| fontanel zacht deel van schedeldak 1824 [wei] <Frans {1.2.2} |
| fontein kunstmatige springbron 1201-1225 [cg ii 1 Floyris] <Frans |
| fooi drinkgeld 1651 [wnt] <Frans |
| foolproof beschermd tegen onoordeelkundige behandeling 1946 [De Vooys] <Engels |
| foon eenheid van geluid 1939 [Aanv wnt] <Grieks {3.2} |
| foppen voor de gek houden 1639 [wnt stoppen] <Duits |
| force kracht 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] <Frans |
| forceps tang 1847 [kku] <Latijn |
| forceren met geweld openen 1556 [Claes] <Frans |
| foreest woud 1085 [Slicher] <Latijn {2.4} |
| forehand slag met handpalm richting bal (bij tennis) 1924 [Aanv wnt] <Engels |
| forel beenvis 1700 [Toll.] <Duits |
| forens wie woont buiten de plaats waar hij werkt 1898 [gvd] <Duits |
| forensisch betrekking hebbend op het gerecht 1832 [wei] <Latijn |
| forfait vast bedrag 1847 [Aanv wnt] <Frans |
| forint munteenheid van Hongarije 1951 [wp, dl. 10, 524] <Hongaars {4.1.12} |
| formaat grootte 1573 [Plantijn] <Frans |
| formaat structuur van een computerdocument 1986 [mcc dec. 86, 8, 12, 33] <Engels |
| formaldehyde een alifatisch aldehyde 1895 [Aanv wnt] |
| formaline desinfectiemiddel 1895 [Aanv wnt] |
| formaliseren formeel maken 1650 [mey] <Frans |
| formaliteit uiterlijke vorm, plichtpleging 1663 [mey] <Frans |
| formateur samensteller 1924 [gvd] <Frans |
| formatie vorming 1812 [wnt azijn Suppl] <Frans {3.2} |
| formatteren een informatiedrager gereed maken voor gegevensopslag 1984 [hcc nieuwsbrief dec. 12, 27] |
| formeel naar de vorm 1614 [wnt] <Frans |
| formeren vormen 1287 [cg NatBl] <Frans |
| formica harde kunststof 1962 [Aanv wnt] |
| formidabel geducht 1647-1648 [wnt] <Frans |
| formule vast geheel van woorden 1698 [wnt bezweren] <Frans |
| formulier in te vullen papier 1624 [wnt wederroeping] |
| fornuis kookkachel 1270 [cg i 1, 159] <Frans {4.1.9} |
| |
| |
| fors stevig 1599 [Kil.] <Frans |
| forsythia sierheester 1907 [wp] <modern Latijn |
| fort vestingwerk 1577 [wnt] <Frans |
| forte bijwoord: sterk 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| fortepiano toetsinstrument 1786 [wnt trekker] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| fortificatie versterking 1477 [hws] <Frans |
| fortissimo bijwoord: zeer krachtig 1772 [Bouvink] <Italiaans {3.2} |
| forto bijwoord: sterk, luid 1795 [Muzijkaal Kunstwrdb.] <Italiaans {3.2} |
| fortuin groot kapitaal 1494 [hws] <Frans |
| fortuin lot, geluk 1557 [wnt] <Frans |
| forum markt te Rome 1832 [wnt reus i] <Latijn |
| forum groep deskundigen 1954 [R75] <Engels |
| fosburyflop techniek bij het hoogspringen, met de rug over de lat 1984 [gvd] <Engels |
| fosco chocoladedrank 1912 [kku] {3.3/4.1.6} |
| fosfaat zout van fosforzuur 1883 [Java-Bode 1/9, 2e] <Frans |
| fosfor chemisch element 1720 [wnt worm i] <Latijn |
| fosforesceren licht geven na bestraling 1824 [wei] <Frans |
| fossiel versteend overblijfsel 1847 [kku] <Frans |
| fot eenheid van lichtsterkte 1961 [gvd] <Frans {3.2} |
| foto fotografische opname 1898 [wnt photo] <Engels {1.1/1.2.4/4.1.17} |
| fotografie het maken van afbeeldingen door chemische inwerking van licht 1847 [kku] <Frans {4.1.17} |
| fotokopie fotografisch vervaardigde kopie 1946 [Aanv wnt] <Engels |
| foton lichtquant 1942 [kwt] |
| fouilleren kleren doorzoeken 1898 [gvd] <Frans |
| foundation damesondergoed 1958 [R75] <Engels {3.2} |
| foundation onderlaag van poeder 1975 [R75] <Engels |
| fourneren verschaffen 1472 [hws] <Frans |
| fournituren kleine handwerkbenodigdheden 1808 [wnt viseeren] <Frans {3.2} |
| fout gebrek, misslag 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| foxterriër hondensoort 1889 [Het Sportblad 1:1, 6 jun. 9a] <Engels {4.1.3} |
| foxtrot dans 1919 [kwt] <Engels {4.1.15} |
| foyer koffiekamer 1832 [wei] <Frans |
| fraai mooi 1276-1300 [cg Lut.A] <Frans |
| fractal bepaalde meetkundige figuur 1988 [De Coster 1999] <Engels |
| fractie onderdeel 1787 [wnt land] <Frans |
| fractie deel van een politieke partij 1847 [kku] <Frans |
| fractioneren trapsgewijs distilleren 1895 [Aanv wnt] <Frans |
| fractuur breuk 1560 [Aanv wnt] <Frans |
| fragiel breekbaar 1824 [wei] <Frans |
| fragment gedeelte 1787 [Picarta: Rhijnvis Feith, Fanny: een fragment] <Frans |
| fragmentarisch uit brokstukken bestaand 1824 [wei] <Engels |
| fraise aardbeikleurig 1895 [Broeckaert] <Frans {4.1.5} |
| frak jas 1782 [wnt lus] <Frans |
| framboesia tropische huidziekte 1919 [kwt] <modern Latijn |
| framboos vrucht 1554 [wnt] <Frans {4.1.2} |
| frame raamwerk 1886 [kku] <Engels |
| franchise vrijstelling van invoerrechten 1886 [kku] <Frans |
| franchising het huren van rechten van een ander bedrijf 1973 [R84] <Engels |
| franciscaan monnik van de orde gesticht door Franciscus van Assisi 1654 [wnt voet] {4.1.8} |
| francium chemisch element 1967 [wp in kleuren] <modern Latijn |
| franco bijwoord: portvrij 1676 [De Bruijn Tw. 10] <Italiaans {3.2} |
| francofoon Frans sprekend 1976 [gvd] |
| franc-tireur vrijschutter 1886 [kku] <Frans {4.1.14} |
| franje overbodige opsiering 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Frans |
| frank vrij 1267 [cg i 1, 96] <Frans |
| frank oude muntnaam, munteenheid van o.a. Frankrijk en België 1382 [mnw] <Frans {4.1.12} |
| frankeren porto betalen 1729 [wnt] <Duits |
| franskiljon Vlaming die voor overheersing van het Frans is 1838 [wnt anti i Suppl] |
| fransoos Fransman (minachtend) 1240 [Bern.] <Frans |
| frappant treffend 1799 [wnt] <Frans {3.2} |
| frapperen treffen 1781 [wnt] <Frans |
| frase volzin 1784-1785 [wnt] <Frans |
| fraseologie woordkeus van een schrijver 1885-1886 [wnt] <Engels |
| fraseren (muzikaal) interpungeren 1912 [kku] <Duits {3.2} |
| frater broeder 1544 [wnt typograaf] <Latijn {4.1.8} |
| fraterniseren zich verbroederen 1824 [wei] <Frans |
| frats gril 1684 [wnt] <Duits |
| fraude bedrog 1294 [cg I3, 2151] <Frans |
| |
| |
| frauderen bedriegen 1451 [hws] <Frans |
| freak fanaat 1971 [R75] <Engels |
| freatisch m.b.t. de grondwaterspiegel 1947 [Koningsberger, Leerboek der alg. plantkunde] |
| freelancer losse medewerker 1950 [De Vooys] <Engels |
| frees geplooide halskraag 1847 [kku] <Frans |
| frees werktuig 1860 [wnt] |
| freeware software die gratis wordt verspreid, maar waarop wel copyright rust 1994 [pc+ 3/11, 19, 17] <Engels |
| freewheelen doorgaan zonder activering 1950 [gvd] <Engels |
| fregat (oorlogs)schip 1598 [wnt wederhouden] <Frans {4.1.11} |
| frêle broos 1904 [Aanv wnt] <Frans |
| frenesie bezetenheid 1265-1270 [cg Lut.K] <Frans |
| frenetiek bezeten 1566 [wnt kleven] <Frans |
| frenologie beoordeling van karakter en geestelijke vermogens naar de vorm van de schedel 1847 [kku] |
| freon chloorfluorkoolstofproducten 1939 [Aanv wnt] |
| frequent veelvuldig 1619 [Aanv wnt] <Frans |
| fresco muurschildering 1604 [wnt versch i] <Italiaans {3.2} |
| fresia knolgewas 1927 [Oosthoek's geïll. enc. 2, dl. 5] <modern Latijn |
| fret marterachtige 1287 [cg NatBl] <Frans {4.1.3} |
| fret boortje 1351-1400 [mnw] <Frans |
| freudiaans iets prijsgevend uit het onderbewustzijn 1939 [wnt angst Suppl] |
| freule adellijke jonkvrouw 1646 [wnt] <Duits |
| frezen met de frees bewerken 1924 [gvd] <Frans |
| fricandeau stuk vlees 1765 [wnt] <Frans {4.1.6} |
| fricassee gerecht van gehakt vlees 1500-1525 [Jansen/Van Winter, Keuken in late me] <Frans {4.1.6} |
| fricatief wrijvingsmedeklinker 1912 [kku] <modern Latijn |
| frictie wrijving 1847 [kku] <Frans |
| friemelen* peuteren 1889 [wnt knijpen] {3.1} |
| fries gebeeldhouwde strook boven aan muur of vaas 1568 [wnt] <Frans |
| frigidaire koelkast 1929 [kwt] <Frans {4.1.9} |
| frigide seksueel ongevoelig 1933 [Aanv wnt] <Frans |
| frigiditeit seksuele ongevoeligheid van vrouwen 1847 [kku] <Frans |
| frigorie koude-eenheid 1961 [gvd] |
| frik* schoolmeester 1914 [gvd] {1.2.5} |
| frikadel gehakt vlees 1599-1607 [Kil.] <Frans {4.1.6} |
| frikandel bepaald soort worst 1961 [gvd] {4.1.6} |
| frimaire rijpmaand 1824 [wei] <Frans {3.2} |
| fris vers, koel 1477 [Teuth.] <Duits |
| frisbee werpschijf 1971 [Aanv wnt] <Engels {4.1.18} |
| frisdrank verfrissende, niet-alcoholische drank 1956 [Van Gelder 1993] {1.2.1/4.1.6/4.4} |
| friseren doen krullen 1562 [Naembouck] <Frans |
| frites, friet in vet gebakken reepjes aardappel 1924 [gvd] {3.3/4.1.6} |
| friteuse frituurpan 1979 [Wijnands&Ost] <Frans {3.2} |
| frituur in kokend vet gebakken spijs 1599 [wnt] <Frans |
| frivool lichtzinnig 1500 [hws] <Frans |
| fröbelen spelen, vrijblijvend bezig zijn 1898 [gvd] {3.3} |
| frommelen* friemelen 1710 [wnt] {3.1} |
| fronsen tot rimpels samentrekken (van voorhoofd) 1619 [wnt] <Frans |
| front voorzijde 1683 [wnt] <Frans |
| frontispice voorgevel 1668 [Koerbagh] <Frans |
| fronton driehoekige gevelbekroning 1770 [wnt] <Frans |
| frotté ruw weefsel 1917 [Aanv wnt] <Frans {4.1.9} |
| frou-frou biscuitje 1929 [kwt] <Frans {3.1/4.1.6} |
| fructidor naam van maand tijdens de Franse revolutie 1800 [De Rampen van De la Galetierre, 36, noot a.] <Frans {3.2} |
| fructivoor vruchteneter 1984 [gvd] |
| fructose vruchtensuiker 1895 [Aanv wnt] |
| fruit vruchten 1285 [cg Rijmb.] <Frans {4.1.2} |
| fruitautomaat gokautomaat 1984 [gvd] {4.1.18} |
| fruiten bruin braden 1477 [mnw] <Frans |
| frunniken* peuteren, morrelen 1920 [wnt z.j.] {3.1} |
| frustreren dwarsbomen 1518 [hws] <Frans |
| frutselen* knoeien 1878 [wnt tuieren ii] {3.1} |
| fuchsia siergewas 1847 [kku] <modern Latijn |
| fuck tussenwerpsel: uitroep van ergernis 1986 [De Coster 1999] <Engels {4.3} |
| fuckmuziek zeer slechte muziek 1992 [gvd] |
| fuga meerstemmig stuk 1739 [wnt verhandelen] <Italiaans {3.2} |
| fuif feest 1884 [wnt tractaat] <? {3.5} |
| fuik* langwerpig vistuig 1383 [mnw] |
| fulmineren heftig uitvaren 1574 [Aanv wnt] <Frans |
| fumarole damp- en gasbron 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| functie ambt 1652 [wnt aanzienlijk] <Latijn |
| |
| |
| functionaris die een functie vervult 1891 [wnt trouwlustig] <Frans |
| fundament grondslag 1240 [Bern.] <Latijn {3.2} |
| fundamenteel tot grondslag dienend 1668 [Koerbagh] <Frans |
| fundatie stichting 1370-1378 [hws] <Frans |
| funderen grondvesten 1331 [Claes] <Frans |
| fundgrube goudmijn, schatkamer 1996 [Vd Sijs 1996] <Duits {3.2} |
| funest verderfelijk 1801 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| fungeren de dienst verrichten van 1658 [mey] <Latijn |
| fungibel vervangbaar 1903 [wnt verbruiken] <me Latijn |
| fungicide stof die schimmels doodt 1934 [Van den Berge, Beoordeeling van de waarde van fungicide stoffen] |
| fungus zwam, paddestoel 1675 [wnt verguld i] <Latijn |
| funiculaire kabelbaan 1929 [kwt] <Frans |
| funk soort van popmuziek 1982 [R84] <Engels {4.1.16} |
| funshoppen recreatief winkelen 1988 [Sanders 2001] {3.3} |
| furby interactief knuffeldier 1998 [Internet: homepage] <Engels {4.1.18} |
| furie razernij 1538 [wnt] <Frans |
| furieus razend 1531 [Aanv wnt] <Frans |
| furore opgang 1847 [kku] <Italiaans {3.2} |
| fusee scharnier van autovoorwiel 1953 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| fuseren samensmelten 1963 [Aanv wnt] <Frans |
| fusie het samengaan 1636 [Secreeten van Alexis Piemontois, 226] <Frans |
| fusilleren neerschieten (als straf) 1824 [wei] <Frans |
| fust houten vat 1599 [Kil.] <Frans |
| fut* energie 1813 [wnt] |
| futiel nietig 1824 [wei] <Frans |
| futiliteit nietigheid, kleinigheid 1824 [wei] <Frans |
| futon dunne oprolbare matras 1992 [gvd] <Japans {3.2} |
| futselen* friemelen 1616 [wnt] {3.1} |
| futurisme kunstrichting 1921 [Aanv wnt] <Frans |
| futurum toekomende tijd 1633 [Ruijs] <Latijn |
| fuut* duikvogel 1763 [wnt] |
| fylogenese ontwikkelingsleer van lagere levensvormen 1914 [gvd] |
| fysica natuurkunde 1575 [wnt] <Latijn |
| fysiek van de natuur, lichamelijk 1723 [wnt opgraven] <Frans |
| fysiologie verrichtingsleer 1824 [wei] <Frans |
| fysiotherapeut iem. die masseert of oefeningen laat verrichten om de lichamelijke conditie te verbeteren 1956 [Aanv wnt] |
| fysisch overeenkomend met de natuur 1784-1785 [wnt] <Duits |
|
| gaaf* ongeschonden 1281-1282 [cg i Dordrecht] |
| gaaf* geweldig 1973 [De Coster 1999] {3.1} |
| gaai zangvogel 1287 [cg NatBl] <Frans |
| gaaischieten met pijl en boog een vogel van een hoge paal schieten 1805 [wnt gaai] {4.1.18} |
| gaan* zich voortbewegen 901-1000 [wps] {5} |
| gaande* voorzetsel 1994 [Van der Horst] {4.2} |
| gaanderij zuilengang 1804 [Roos, Surinaamsche Mengelpoezij 146] |
| gaandeweg* bijwoord van tijd: van lieverlede 1799 [wnt] {4.1.7} |
| gaandeweg* voorzetsel 1974 [Van der Horst] {4.2} |
| gaar* voldoende toebereid 901-1000 [wps] |
| gaard* omheinde tuin 701-800 [Lex Salica] {2.2} |
| gaarkeuken spijshuis 1599-1607 [Claes Tw. 11] <Duits |
| gaarne* bijwoord van hoedanigheid: met genoegen 1100 [Willeram] {1.3/2.5} |
| gaas luchtig weefsel 1692 [Sanders 1995] <Frans {4.1.9} |
| gabardine waterdichte stof 1919 [kwt] <Engels {4.1.9} |
| gabber kameraad 1769 [moo] <Jiddisch {1.2.5/3.2} |
| gabber jongere die van bepaalde muziek houdt 1993 [De Coster 1999] {1.2.5} |
| gabberhouse Nederlandse variant van housemuziek 1991 [De Coster 1999] {4.1.16} |
| gade* echtgenoot, echtgenote 1357 [mnw] {4.1.4} |
| gadeslaan* observeren 1514 [mnw] |
| gadget klein, speels voorwerp 1968 [kwt] <Engels |
| gading* lust 1312 [mnw] |
| gado-gado Indonesisch gerecht van koude groenten met pindasaus 1968 [wp voor de vrouw] <Indonesisch {3.1/3.2/4.1.6} |
| gadolinium chemisch element 1907 [wp] <modern Latijn |
| gaffel* tweetandige stok, vork 1477 [Teuth.] |
| gag kwinkslag 1948 [Aanv wnt] <Engels |
| gaga kinds 1859 [Multatuli, Max Havelaar, 48] <Frans {3.1} |
| gage loon 1530 [mnw] <Frans |
| gagel* heester 1212 [Prisma NPl.] {2.3} |
| gaillarde dans 1569 [Aanv wnt] <Frans {4.1.15} |
| |
| |
| gajes volk (vooral pejoratief) 1906 [Aanv wnt] <Jiddisch {3.2} |
| gakken* het natuurlijke geluid van ganzen maken 1961 [gvd] {3.1} |
| gal* bittere vloeistof 901-1000 [wps] |
| gal eenheid van versnelling 1950 [gvd] |
| gala staatsiekleding 1761 [Van Donselaar Woordenaar 2, 1] <Frans |
| gala hoffeest 1846 [wnt] <Frans |
| galactisch m.b.t. de melkweg 1950 [gvd] <Engels |
| galant hoffelijk 1574 [Toll.] <Frans |
| galantine vleesgerecht 1331 [mnw] <Frans {4.1.6} |
| galappel* uitwas aan eikenbomen 1704 [Claes] |
| galei vaartuig, geroeid door gevangenen 1350 [mnw] <Frans {4.1.11} |
| galerie verkooplokaal voor moderne kunst 1970 [Recht voor raap] <Frans {3.2} |
| galerij zuilengang 1538 [Claes] <Frans |
| galg* strafwerktuig voor ophanging 1240 [Bern.] |
| galgenaas* schurk 1562 [Naembouck] |
| galjas schip 1592 [wnt verstranden] <Frans {4.1.11} |
| galjoen zeilschip 1538 [hws] <Frans {4.1.11} |
| galjoot schip 1240 [Bern.] <Frans {4.1.11} |
| gallicisme uit het Frans overgenomen woord of uitdrukking, in strijd met het eigen taalgebruik 1806 [Aanv wnt] <Frans of Latijn {3.2} |
| gallium chemisch element 1898 [gvd] <modern Latijn |
| gallon inhoudsmaat 1692 [Aanv wnt] <Engels {3.2} |
| galm* zwaar geluid 1477 [Teuth.] {3.1} |
| galon koordvormig weefsel op uniformen e.d. 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Frans |
| galop snelle gang van paard 1588 [Claes] <Frans |
| galvanisch m.b.t. opgewekte elektriciteit 1831 [wnt ammonia Suppl] |
| gamba snaarinstrument 1824 [wei] <Italiaans {3.2/4.1.16} |
| gamba soort van grote garnaal 1984 [gvd] <Portugees {3.2} |
| gambiet schaakopening waarin een pion wordt geofferd 1847 [kku] <Duits |
| game deel van een set in tennispartij 1903 [Prick 1903] <Engels |
| gameet voortplantingscel 1902 [Kerner von Marilaun, Leven der planten iii:53] <modern Latijn |
| gamel eetketel 1928 [Aanv wnt] <Frans |
| gamelan stel muziekinstrumenten 1851 [Van Doren, Reis naar Nederlands Oost-Indië, 76b] <Indonesisch {3.2} |
| gamma Griekse letter 1581 [Aanv wnt] <Grieks {3.2} |
| gammel* wrak, vervallen 1445 [mnw] |
| gang* loop, wijze van gaan 1100 [Willeram] |
| gang* doorloop, overdekte weg 1450 [mnw] |
| gang bende 1931 [kwt] <Engels |
| ganglion zenuwknoop, peesknoop 1824 [wei] <Grieks {3.2} |
| gangreen koudvuur 1595 [wnt bloemig] <Latijn |
| gangstarap rapmuziek uit de Amerikaanse zwarte getto's waarvan de teksten handelen over het (gewelddadige) leven in straatbendes 1994 [De Coster 1999] <Engels {4.1.16} |
| gangster bendelid 1931 [kwt] <Engels |
| gannef dief 1769 [Endt] <Jiddisch {3.2} |
| gans geheel 1236 [cg i 1, 24,25] <Duits |
| gans* eendachtige 1240 [Bern.] {4.1.6} |
| ganzenbord* bordspel 1621 [wnt] {4.1.18} |
| ganzerik mannetjesgans 1543 [Heukels] <Duits |
| ganzerik* roosachtig plantengeslacht, zilverschoon 1554 [wnt] |
| gapen* de mond wijd openen 1240 [Bern.] |
| gappen stelen 1875 [Polak, Geïllustreerd Politie Nieuws] <Jiddisch {3.2} |
| garage autostalling 1912 [kku] <Frans |
| garanderen waarborgen 1574 [Aanv wnt] <Frans |
| garantie waarborg 1700 [Aanv wnt] <Frans |
| gard* strafwerktuig, roe 901-1000 [wps] |
| garde keurbende 1855 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| gardenia plantengeslacht 1889 [wnt frak] <Engels |
| garderobe klerenbewaarplaats 1588 [Claes] <Frans |
| gareel halsjuk 1294-1300 [cg I4, 2832] <Frans |
| garen* draad 1278 [cg i 1, 367] |
| garen* verzamelen 1514 [mnw] {1.2.5} |
| garf, garve* schoof 1170 [Rey] {2.2} |
| garm, germ ooi die nog niet gelammerd heeft 1477 [Teuth.] <Frans {4.1.3} |
| garnaal* schaaldier 1657 [wnt vijlen i] {1.2.4} |
| garneren versieren 1773 [wnt voorschoot] <Frans |
| garnituur garneersel 1793 [wnt] <Frans |
| garnizoen legerafdeling 1695 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| gas stof in luchtvormige toestand 1648 [Toll.] {1.2.5/4.4} |
| gasmotor door brandbaar gas aangedreven machine 1892 [wnt petroleum] {4.1.10} |
| gast* bezoeker 1236 [cg i 1, 27] {1.2.5} |
| gastarbeider buitenlandse werknemer 1964 [Aanv wnt] <Duits {3.2} |
| |
| |
| gastritis ontsteking van maagslijmvlies 1847 [kku] <modern Latijn |
| gastronomie hogere kookkunst 1816 [Aanv wnt] <Frans |
| gastvrij mild gasten onthalend 1542 [Claes Tw. 11] <Duits |
| gat* opening 1236 [cg i 1, 23] |
| gat* anus, achterwerk 1481-1483 [mnw] {4.4} |
| gaucho gekleurde koeherder 1847 [kku] <Spaans {3.2} |
| gauw* snel, spoedig 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] {1.3} |
| gauwdief* geslepen dief 1351 [mnw] |
| gave* iets dat gegeven wordt 1100 [Willeram] |
| gaviaal krokodilachtige 1847 [kku] <Frans |
| gavotte dans 1738 [Aanv wnt] <Frans {4.1.15} |
| gay homoseksueel 1984 [gnn] <Engels |
| gazelle herkauwer 1720 [wnt vogelstruis] <Frans {4.1.3} |
| gazet krant 1615 [Aanv wnt] <Frans |
| gazon onderhouden grasveld 1780 [wnt trap i] <Frans |
| gazpacho koude soep van tomaten, olie en knoflook 1976 [Complete kookboek voor de goede keuken] <Spaans {3.2/4.1.6} |
| geaccidenteerd ongelijk (van bodem) 1875 [wnt verkeer ii] |
| geaffecteerd gekunsteld 1582 [wnt affecteren] |
| geallieerden bondgenoten 1600 [wnt representeeren] |
| gebaar* beweging van het lichaam 1100 [Willeram] |
| gebak* taart 1778 [wnt] {4.1.6} |
| gebarenspel* mime 1866 [wnt] {4.1.15} |
| gebbetje* grapje 1897 [Aanv wnt] |
| gebed* het bidden 901-1000 [wps] |
| gebeente* het beendergestel 1285 [cg Rijmb.] {1.2.5/3.1/5} |
| gebergte* groep van bergen 1626 [wnt] {3.1} |
| gebeten* nijdig 1550 [wnt vervleten] |
| gebeuren* voorvallen 1272 [cg i 1, 244] |
| gebeurtenis* voorval 1793-1796 [wnt] {3.1} |
| gebied streek waarover een macht heerst 1599 [Toll.] <Duits |
| gebieden* (als heerser) bevelen 901-1000 [wps] |
| gebint* samenstel van balken 1252 [mnw] |
| gebit* geheel van tanden en kiezen 1340 [mnw] |
| gebladerte* alle boombladeren 1805 [wnt] {3.1} |
| gebod* het bevolene 901-1000 [wps] |
| geboefte* gespuis 1400 [mnw] {3.1} |
| geboomte* groep bomen 1285 [vmnw] {3.1} |
| geboorte* het ter wereld komen 1240 [Bern.] |
| gebouw* bouwwerk 1599 [wnt] |
| gebrek* gemis, kwaal 1265-1270 [vmnw] |
| gebroeders* broers 1240 [Bern.] |
| gebrouilleerd in onmin zijnde 1781 [wnt wel v] |
| gebruiken* zich bedienen van 1240 [Bern.] |
| gedaante* uiterlijk 1276-1300 [cg Lut.A] |
| gedachte* het nadenken, idee 901-1000 [wps] |
| gedeelte* deel 1237 [cg i 1, 38, 39] |
| gedegen goed doordacht 1928 [wnt trouw i] <Duits {1.4} |
| gedeisd kalm, koest 1955 [Aanv wnt] |
| gedijen* voorspoedig groeien, welvaren 1265-1270 [cg Lut.K] |
| geding* rechtszaak 1237 [cg i 1, 32] |
| gedistingeerd voornaam 1770 [Aanv wnt] |
| gedogen* dulden 1236 [cg i 1, 21] |
| gedrag* wijze van doen 1701 [wnt schot iii] |
| gedragen, zich* handelen, doen 1712 [wnt] |
| gedrocht* monster 1351 [mnw] |
| geducht* gevreesd 1643 [wnt uitwerken] |
| geduld* lijdzaamheid, volharding 901-1000 [wps] |
| gedurende* voorzetsel 1642 [wnt] {4.2} |
| gedwee* onderworpen 1401-1450 [mnw] |
| geëigend geschikt 1855 [wnt zusterschap] <Duits |
| geel* kleurnaam 1240 [Bern.] {4.1.5} |
| geelgors* zangvogel 1477 [Teuth.] |
| geeltje* Bargoens: biljet van f 25,- 1906 [Köster Henke] {4.1.12} |
| geelzucht* ziekte 1350 [mnw] |
| geen* telwoord 1100 [Willeram] {2.5/4.2} |
| geenszins* bijwoord van modaliteit: in genen dele 1350 [mnw] {3.1} |
| geep* beenvis 1567 [Claes] |
| geer* spits toelopende lap kleding of grond 1135 [Künzel] {2.3} |
| geest* ziel, onstoffelijk wezen 776-800 [cg ii 1 Utr. doopbelofte] {2.5} |
| geest* grond 911-948 [Claes] {2.3} |
| geestdodend* afstompend 1866 [wnt] {3.1/5} |
| geestig* gevat 1831 [wnt] |
| geestverwant gelijkgezinde, medestander 1864 [wnt] <Duits |
| geeuwen* gapen 1240 [Bern.] |
| geeuwhonger* plotselinge honger 1769 [wnt] {1.2.4} |
| geëxalteerd overspannen 1887 [wnt richten] {1.2.5} |
| gegadigde* belanghebbende 1672 [wnt toezegging] |
| gegeven* grootheid, bekend geval 1872 [gvd] |
| gegeven* voorzetsel 1884 [wnt zwaar i] {4.2} |
| gegoed* welgesteld 1292-1293 [cg i] |
| gehaaid* gewiekst 1912 [wnt verkommeren] |
| gehalte inhoud 1729 [wnt] <Duits |
| |
| |
| geheel* heel 1236 [cg i 1, 29] |
| geheid* onwrikbaar 1899 [dbl] |
| geheim verborgen 1588 [Claes] <Duits |
| gehemelte* bovenwand van mondholte 1514 [mnw] {3.1} |
| geheugen* herinnering 1648 [wnt wijds] |
| gehoorzaam* gewillig 1240 [Bern.] |
| gehucht* klein dorpje 1272 [cg i 1, 233] |
| geigerteller meetinstrument voor radioactieve stralen 1953 [Huizinga] |
| geil* wulps 1350 [mnw] |
| gein lol 1906 [moo] <Jiddisch {3.2} |
| geïntimeerde gedaagde in beroep 1948 [kwt] |
| geiser warme springbron 1832 [wei] <IJslands {3.2} |
| geiser waterverwarmingstoestel 1897 [Aanv wnt] <Engels {4.1.9} |
| geisha Japanse dienster 1912 [kku] <Japans {3.2} |
| geit* herkauwer 701-800 [Lex Salica] {2.2/4.1.3} |
| gek* krankzinnig, dwaas 1401-1450 [mnw] |
| gekkekoeienziekte* besmettelijke ziekte bij runderen 1990 [De Coster 1999] {3.1} |
| gekko hagedis 1718 [Van Donselaar Tw. 13] |
| gekscheren* spotten 1701 [wnt wierookvat] |
| gekte* gekkigheid, dwaasheid 1973 [Van Gelder 1993] {3.1/4.4} |
| gel geleiachtige stof 1909 [Aanv wnt] <Engels |
| gelaat* aangezicht 1240 [Bern.] |
| gelag* vertering 1285 [cg Rijmb.] |
| gelagerd voorzien van kogellagers 1944 [Aanv wnt] <Duits {3.2} |
| gelasten* bevelen 1704 [Hannot&Hoogstraten] |
| gelaten in het lot berustend 1461 [mnw] <Duits |
| gelatine geleiachtig eiwitpreparaat 1599 [Kil.] <Frans {4.1.6} |
| geld* betaalmiddel 776-800 [cg ii 1 Utr. doopbelofte] {2.5} |
| geld* onvruchtbaar (van dieren) 1135 [Künzel] {2.3} |
| gelden* meetellen, van kracht zijn 1237 [cg i 1, 32] |
| geleding* het verbonden-zijn van delen 1690 [wnt wade ii] |
| geleed* uit geledingen bestaand 1240 [Bern.] |
| geleerd* knap 1240 [Bern.] |
| gelegenheid* plaats m.b.t. haar ligging 1399 [Stadb. Zwolle ii] |
| gelei ingekookt sap 1377-1378 [mnw] <Frans {4.1.6} |
| geleidelijk* niet plotseling geschiedend 1793-1796 [wnt] |
| geletterd gestudeerd 1410 [mnw] |
| gelid* gewricht 1301-1400 [mnw] |
| gelid* rij militairen van voren gezien 1639 [wnt] |
| gelieven* lief zijn 901-1000 [wps] |
| gelijk* overeenkomend 901-1000 [wps] |
| gelijken* gelijk zijn aan 1240 [Bern.] |
| gelijkenis* uiterlijke overeenkomst 901-1000 [wps] {3.1} |
| gelofte* plechtige belofte 1285 [cg I2, 1055] |
| geloven* vertrouwen in of op 776-800 [cg ii 1 Utr. doopbelofte] {2.5} |
| gelte* jong vrouwtjesvarken, m.n. een dat onvruchtbaar gemaakt is 701-800 [Lex Salica] {2.2/4.1.3} |
| geluid* dat wat hoorbaar is 1265-1270 [vmnw] |
| geluk* voorspoed 1240 [Bern.] |
| gelukskind* bofkont 1871 [wnt] |
| gelukzalig uiterst gelukkig 1599 [Kil.] <Duits |
| gelul* kletspraat 1657 [wnt] |
| gemaal echtgenoot 1580 [Claes] <Duits {4.1.4} |
| gemak* kalmte 1236 [cg i 1, 25] |
| gemak* wc 1637 [wnt] {4.4} |
| gemakkelijk* op zijn gemak gesteld 1240 [Bern.] |
| gemakkelijk* niet moeilijk 1866 [wnt] |
| gemalin echtgenote 1629 [wnt prononceeren] <Duits {4.1.4} |
| gematigd* niet overdreven 1401-1450 [mnw] |
| gember eetbare gekonfijte wortelstok 1240 [Bern.] <me Latijn {4.1.6} |
| gemeen* gemeenschappelijk 901-1000 [wps] {1.2.3} |
| gemeen* vals 1776 [wnt] {1.2.3} |
| gemeengoed algemeen verspreid idee 1872 [wnt gemeen] <Duits |
| gemeenplaats alledaags gezegde 1585 [wnt toevallig i] |
| gemeente* zelfbestuur uitoefenend onderdeel van de staat 1798 [wnt] {1.2.2/3.1} |
| gemeenzaam familiair 1704 [Hannot&Hoogstraten] <Duits |
| gemelijk* misnoegd 1447 [mnw] |
| gemenebest* republiek 1624 [wnt eenmoedig] |
| gemet* vlaktemaat 1181-1210 [Künzel] {2.3} |
| geminatie verdubbeling 1669 [mey] <Frans |
| gemoed* innerlijk 1285 [cg Rijmb.] |
| gemoedelijk genoeglijk, gezellig 1889 [wnt z.j.] <Duits |
| gems herkauwer 1515 [Murmellius, Pappa Puerorum] <Duits {4.1.3} |
| gen drager van erfelijke eigenschappen 1928 [Geerts, Leerboek der plantkunde] |
| genade* gratie, gunst 901-1000 [wps] |
| genaken* naderen, ophanden zijn 901-1000 [wps] |
| |
| |
| gênant verlegenheid wekkend 1847 [kku] <Frans |
| gendarme rijkswachter in België 1847 [kku] <Frans |
| gender het geheel van sociale en culturele kenmerken van een sekse 1991 [Kunst en Schutte, Lesbiaans] <Engels |
| genderbender iem. die bewust gedrag van de andere sekse vertoont 1992 [De Coster 1999] <Engels |
| gene* aanwijzend voornaamwoord 1237 [cg i 1, 30] {4.2} |
| gêne verlegenheid 1847 [kku] <Frans |
| genealogie geslachtkunde 1567 [Junius 557a] <Frans |
| genebbisj tussenwerpsel: uitroep van medelijden 1937 [Van Bolhuis] {4.3} |
| geneesheer-directeur arts die directeur van een ziekenhuis is 1885 [wnt rijk i] {3.1} |
| genegen* lust tot iets hebbend 1480 [mnw] |
| generaal hoogste opperofficiersrang 1567 [Junius 500a] <Frans {4.1.14} |
| generaliseren veralgemenen 1803 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| generalissimus hoogste militaire commandant 1675 [Aanv wnt] <modern Latijn {4.1.14} |
| generalist niet-specialist 1984 [gvd] <Frans {3.2} |
| generatie geslacht 1250 [mnw ongeraectheit] <Frans |
| generatief geslachtelijk, voortbrengend 1847 [kku] <Frans |
| generator toestel dat gas of stroom opwekt 1843 [Aanv wnt] <Latijn |
| generen hinderen, schamen 1824 [wei] <Frans |
| genereren verwekken 1351-1400 [mnw] <Latijn |
| genereus edelmoedig 1824 [wei] <Frans |
| generlei onbepaald voornaamwoord 1400 [mnw] {4.2} |
| generositeit edelmoedigheid 1824 [wei] <Frans |
| genese ontstaan, wording 1824 [wei] <Frans |
| genetica erfelijkheidsleer 1929 [kwt] |
| genetkat civetkat 1287 [cg NatBl] {4.1.3} |
| geneugte* genieting 1350 [mnw] |
| genezen* beter (doen) worden 1200 [cg ii 1 Servas] |
| geniaal buitengewoon begaafd 1841 [wnt uitvoerbaarheid] <Frans |
| genie die buitengewoon begaafd is 1784 [wnt verlagen iii] <Frans |
| genie wapen van de landmacht dat zorgt voor bouwwerkzaamheden 1861-1862 [wnt] <Frans {4.1.14} |
| geniep* geheim 1736 [wnt] |
| genieten* vreugde beleven aan, ontvangen 1265-1270 [cg Lut.K] |
| genitaal m.b.t. de genitaliën 1919 [wnt auto- i] <Latijn |
| genitaliën geslachtsdelen 1847 [Aanv wnt] <Latijn {3.2/4.4} |
| genitief tweede naamval 1633 [Ruijs] <Latijn |
| genius beschermgeest 1597 [wnt belachen] <Latijn |
| genocide uitroeiing van een volk 1950 [gvd] <Engels |
| genoeg* onbepaald telwoord: voldoende 1100 [Willeram] {2.5/4.2} |
| genoegen* voldoening 1393-1402 [mnw] |
| genoom geheel van de genen en chromosomen 1946 [Bijlmer, De evolutie van de mens, 66] |
| genoot* deelgenoot, makker 776-800 [cg ii 1 Utr. doopbelofte] {2.5} |
| genot* vreugde 1285 [cg Rijmb.] |
| genotype type zoals bepaald door erfelijke aanleg 1936 [Aanv wnt] |
| genre soort 1824 [wei] <Frans |
| gent* mannetjesgans 1477 [Teuth.] |
| gentherapie behandeling door het inbrengen van genetisch materiaal 1985 [De Coster 1999] |
| gentiaan plantengeslacht 1554 [wnt] <Latijn |
| gentleman heer 1824 [wei] <Engels |
| genus geslacht 1638 [Ruijs] <Latijn |
| geobotanie plantengeografie in relatie tot de bodem 1948 [kwt] |
| geocentrisch met de aarde als middelpunt 1763 [Aanv wnt] |
| geode holte in gesteente 1970 [gvd] <Frans {1.2.6/3.2} |
| geodesie theoretische landmeetkunde 1824 [wei] <Frans |
| geograaf aardrijkskundige 1813 [Aanv wnt] <Frans {3.2} |
| geografie aardrijkskunde 1592 [De Jonge i, 167-168] <Frans of Latijn |
| geologie aardkunde 1813 [Picarta: Bilderdijk, Geologie of verhandeling] <Frans {3.2} |
| geometrie meetkunde 1285 [cg Rijmb.] <Latijn |
| geoniem woord dat is afgeleid van een aardrijkskundige naam 1995 [Sanders 1995] <Duits {3.2} |
| geoorloofd* toegelaten 1240 [Bern.] |
| geostatica leer van het evenwicht der vaste lichamen 1824 [wei] |
| gepensioneerde iem. die pensioen trekt 1814 [wnt pensionneeren] {4.1.4} |
| gepeupel gewone volk 1562 [wnt verschrapen ii] |
| gepikeerd ontstemd 1641 [wnt pikeeren i] |
| |
| |
| geporteerd op hebbend met 1762 [Van Donselaar Woordenaar 2, 1] |
| geraamte* raamwerk 1340 [mnw] {3.1} |
| geraamte* skelet 1526 [wnt verdoemenis] |
| geranium plantengeslacht 1861 [wnt stokroos] <Latijn |
| gerant zaakleider 1847 [kku] <Frans |
| gerbera snijbloem 1923 [Aanv wnt] <modern Latijn |
| gerbil knaagdier 1984 [gvd] <Engels {4.1.3} |
| gerecht* eten in één gang 1040 [Slicher] {2.4/4.1.6} |
| gerecht* rechtbank 1237 [cg i 1, 32] |
| gereed* bereid, klaar voor of met een handeling 1230-1231 [cg i 1, 24] |
| gereedschap* werktuigen 1240 [Bern.] |
| gereformeerd protestant 1578 [wnt] {4.1.8} |
| gerei* benodigdheden 1240 [Bern.] |
| geren* schuin lopen 1829 [H. Martin, Beredeneerd Nederduitsch Wrdb.] |
| gerenommeerd vermaard 1608 [Aanv wnt] |
| geriatrie ouderdomszorg 1956 [Aanv wnt] |
| gerief* genot 1376-1400 [mnw] |
| gering klein, onbeduidend 1561-1562 [Toll.] <Duits |
| germanisme uit het Duits overgenomen woord of uitdrukking, in strijd met het eigen taalgebruik 1817 [Aanv wnt] <Frans of Latijn |
| germanium chemisch element 1898 [gvd] <modern Latijn |
| germinal kiemmaand 1824 [wei] <Frans {3.2} |
| geronnen* gestremd 1265-1270 [cg Lut.K] |
| gerontologie leer van de ouderdomsverschijnselen 1954 [Aanv wnt] |
| gerst* graangewas 1240 [Bern.] {4.1.2} |
| gerstekorrel* gezwelletje aan ooglid 1871 [wnt anthrax] |
| gerucht* geluid 1200 [cg ii 1 Servas] |
| gerucht* praatje 1390 [mnw] |
| gerust* kalm 1240 [Bern.] |
| geschieden* gebeuren 1236 [cg i 1, 21] {1.2.4} |
| geschiedenis* het gebeurde 1401-1500 [mnw] {3.1} |
| geschikt* aangenaam in omgang, passend 1460 [mnw] |
| geschil* onenigheid 1200 [mnw] |
| geschrift het geschrevene 1100 [Willeram] |
| geschut* oorlogstuig waarmee men projectielen afvuurt 1285 [cg Rijmb.] {4.1.14} |
| gesel* strafwerktuig 1240 [Bern.] |
| geserreerd beknopt 1929 [kwt] |
| gesjochten arm 1860 [moo] <Jiddisch {3.2} |
| geslacht* familie 1285 [cg Rijmb.] |
| geslacht* sekse 1393-1402 [mnw] |
| geslacht* als grammaticale term: genus 1584 [Ruijs] |
| geslacht* genitaliën 1968 [Heestermans, Erotisch Wrdb.] {3.1} |
| geslepen* sluw 1599 [Kil.] |
| gesp* sluitmechanisme aan riemen e.d. 1276-1300 [cg ii 1 Perch.] |
| gesprek* mondeling onderhoud 1599-1607 [Claes Tw. 11] |
| gespuis* geboefte 1573 [wnt] |
| gestaag* voortdurend, bestendig 1240 [Bern.] |
| gestalte gedaante 1542 [Claes Tw. 11] <Duits |
| gestalttherapie therapie gericht op het herstellen van een eenheid in de beleving en waarneming 1991 [wp] <Duits {3.2} |
| Gestapo Duitse geheime politie 1940-1945 [Van Lennep, Oorlogswrdb.] <Duits {3.2} |
| geste gebaar 1596 [Linschoten 10] <Frans |
| gesteente* stenen 1325 [mnw] {3.1} |
| gesteggel* ruzie 1927 [Aanv wnt] |
| gestel* samenstel 1265-1270 [cg Lut.K] {1.2.6} |
| gestel* lichamelijke constitutie 1776 [wnt] {1.2.6} |
| gesteld* gehecht 1451-1500 [mnw] |
| gesternte* alle sterren 1376-1400 [mnw] {3.1} |
| gesticht* inrichting voor krankzinnigen 1808 [wnt] |
| gesticuleren gebaren maken 1669 [mey] <Frans |
| gestoord* gek 1976 [gvd] {1.2.2/3.1} |
| gestreng streng, onverbiddelijk 1620-1650 [wnt] <Duits |
| getal* cijfer, aantal 1240 [Bern.] |
| getal* als grammaticale term: enkel- of meervoud 1576 [Ruijs] |
| geteisem uitvaagsel 1906 [moo] <Jiddisch {3.2} |
| getijde, getij* eb en vloed 1236 [cg i 1, 25] |
| getouw* toestel waarop men weeft 1240 [Bern.] |
| getroebleerd niet goed bij het hoofd 1829 [Aanv wnt] |
| getsie tussenwerpsel: uitroep van afschuw 1986 [koe] {4.3} |
| getto jodenwijk 1847 [kku] <Duits of Italiaans |
| gettoblaster grote draagbare radio 1985 [De Coster 1999] <Engels {4.1.17} |
| getuige* voorzetsel 1644 [wnt] {4.2} |
| getuigen* als getuige verklaren 1240 [Bern.] |
| getuigenis* wat men getuigt 1293 [vmnw] {3.1} |
| getverderrie tussenwerpsel: uitroep van afschuw 1986 [koe] {4.3} |
| geul* smal water 908 [Künzel] {2.3} |
| geur* wat men ruikt 1265-1270 [cg Lut.K] |
| geuren* met iets pronken 1898 [gvd] |
| geus lid van een bepaalde partij 1566 [wnt af] <Frans {1.2.3} |
| |
| |
| geus kleine boegvlag 1685 [wnt] |
| geuze biersoort 1924 [gvd] <Duits {3.2/4.1.6} |
| gevaar hachelijke toestand 1574 [Toll.] <Duits |
| gevaarte* kolos 1626 [wnt wonderwerk] {3.1} |
| geval* voorval, omstandigheid 1240 [Bern.] |
| gevangenis* bajes 1281-1282 [cg i 1, 649] {3.1} |
| gevat geestig 1704 [Claes] <Duits |
| gevecht* gewapend treffen 1285 [cg Rijmb.] |
| gevel* voormuur van gebouw 1450 [mnw] |
| geven* aanreiken, verschaffen, schenken 901-1000 [wps] |
| gevest handvat van blank wapen 1588 [Claes] <Duits |
| gevoeg* behoefte 1552 [Apherdianus 11v] {4.4} |
| gevoeglijk* betamelijk, gepast 1240 [Bern.] |
| gevoel* tastzin 1450 [mnw] |
| gevogelte* alle vogels 1287 [cg NatBl] {3.1} |
| gevolg* personen die iem. begeleiden 1285 [cg I2, 1049] |
| gevolg* wat uit iets voortvloeit 1644 [wnt] |
| gewaad* kleding 1285 [cg Rijmb.] |
| gewaarworden* bespeuren 1236 [cg i 1, 28] |
| gewagen* vermelden 1236 [cg i 1, 27] |
| geweer* handvuurwapen 1771 [wnt] {4.1.14} |
| gewei hoorns van herten e.d. 1592 [Toll.] <Duits |
| geweld* uiting van macht of kracht 901-1000 [wps] |
| gewelf* halfgebogen zoldering 1435-1500 [mnw] |
| gewest* landstreek 1564 [wnt vinder i] |
| geweten besef van goed en kwaad 1588 [Kil.] <Duits |
| gewetensvraag vraag waarbij men zijn geweten raadpleegt 1886 [wnt] <Duits |
| gewicht* zwaarte 1240 [Bern.] |
| gewicht* zwaar voorwerp voor aandrijving van mechanismen 1694 [wnt] {4.1.10} |
| gewiekst bijdehand 1898 [gvd] |
| gewijsde* definitief vonnis 1295 [cg I4, 2249] |
| gewis* waar 1287 [cg NatBl] |
| gewoon* gewend, gebruikelijk 1236 [cg i 1, 25] |
| gewricht* beweegbare beenderverbinding 1477 [Teuth.] |
| gewrocht* voortbrengsel 1350 [mnw] |
| gewürztraminer kruidige witte wijnsoort 1950 [wp (Frankrijk)] <Duits {3.2/4.1.6} |
| gezag* macht 1401-1500 [mnw] |
| gezaghebbend* overwicht hebbend 1847 [wnt] {3.1} |
| gezaghebber* regeerder 1646 [wnt] {3.1} |
| gezagvoerder* iem. die het bevel heeft 1856 [wnt] {3.1} |
| gezamenlijk* samen 1286-1343 [mnw] |
| gezant afgevaardigde 1588 [Claes Tw. 11] <Duits |
| gezapig* gemoedelijk 1873 [Aanv wnt] {1.2.2} |
| gezegde* spreekwijze 1785 [wnt] |
| gezeik* kletspraat 1937 [Aanv wnt] |
| gezel* makker 1100 [Willeram] |
| gezellig* knus 1240 [Bern.] |
| gezet* corpulent 1647 [wnt] |
| gezicht* het zien 1100 [Willeram] |
| gezicht* gelaat 1619 [wnt] |
| gezichtspunt oogpunt 1784 [wnt] |
| gezien* voorzetsel 1921 [wnt zien] {4.2} |
| gezin* echtpaar met hun kinderen 1586 [wnt] {5} |
| gezind* genegen 1300 [mnw] |
| gezindte* gemeenschap van gelovigen 1676 [wnt] |
| gezond* niet ziek 901-1000 [wps] |
| gezusters* zusters 1276-1300 [cg Lut.A] |
| gezwind* rap 1599 [Kil.] |
| ghazel Arabische dichtvorm 1847 [kku] <Arabisch {3.2} |
| ghostwriter die voor een ander teksten schrijft 1968 [kwt] <Engels |
| gibbon mensaap 1784 [wnt wouwou] <Frans {4.1.3} |
| gids leidsman 1643 [Toll.] <Romani {3.2} |
| giebelen* giechelen 1898 [gvd] {3.1} |
| giechelen* halfgesmoord lachen 1573 [Plantijn] {3.1} |
| giek onderste parallelle rondhout van een langsgetuigd schip 1671 [wnt] |
| giek lange, smalle sloep 1846 [wnt] <Engels {4.1.11} |
| gienje Engelse munt 1766 [Sewel/Buys] <Engels {3.2} |
| gier* roofvogel 1287 [cg NatBl] |
| gier vloeibare mest 1343-1346 [mnw] <Fries {3.2} |
| gieren* (scherp) geluid maken 1567 [Junius 376b] {3.1} |
| gieren* heen en weer gaan 1627 [wnt] |
| gierig* inhalig 1100 [Willeram] |
| gierst graangewas 1577 [wnt] <? {1.2.4/3.5/4.1.2} |
| giervalk roofvogel 1287 [cg NatBl] <Oudnoor(d)s {3.2} |
| gierzwaluw* gierzwaluwachtige 1567 [Junius 64a] {1.2.6} |
| gieten* schenken 1220-1240 [cg ii 1 Aiol] |
| gietstaal sterk soort staal 1860 [wnt] <Duits |
| gif vergif 1606 [wnt waren ii] <Duits {1.2.4} |
| gift* geschenk 1240 [Bern.] |
| gigantisch reusachtig 1944 [wnt ton i] |
| gigategenvaller zeer grote tegenvaller 1992 [De Coster 1999] |
| |
| |
| gigolo betaalde minnaar 1935 [Aanv wnt] <Frans {4.1.13} |
| gigue oude, oorspronkelijk Engelse dans, de muziek daarvan 1751 [Aanv wnt] <Frans {4.1.15} |
| gij* persoonlijk voornaamwoord 901-1000 [wps] {4.2} |
| gijpen* voor de wind overstag gaan 1618 [wnt] |
| gijzelaar persoon die als onderpand dient 1401-1500 [mnw] |
| gijzelen als gijzelaar gevangenzetten 1254 [mnw] <Keltisch {3.2} |
| gilamonster hagedis 1976 [gvd] |
| gilbert eenheid van magnetomotorische kracht 1912 [kku] |
| gilde* middeleeuwse broederschap 1115 [Slicher] {2.4} |
| gillen* schel schreeuwen 1588 [Claes] {3.1} |
| gimmick vernuftig apparaat, laatste snufje 1962 [Aanv | |