Gedichten (2 delen)

[170] Misleide onnooselheit (p. 294)

toelichting	Arens, 1961, p. 117-119 wijst erop dat Six in dit gedicht Horatius' beroemde Integer vitae (Ode i, xxii) navolgt. Het gedicht staat op p. 217-218 van zijn bundel.
annotatie
1	met kuischeit, in verbond: als die de kuisheid tot bondgenoot neemt
2	gloênde: gloeiende
	sond: zonde
3	In 't kranke vleisch: Binnen het tot zonde geneigde lichaam
3-4	als ... ooven: zonder ... aangetast te worden, evenmin als Sadrach in de oven van de afgod. Bedoeld is de oven waarin de mensen werden geworpen die het door Nebukadnezar opgerichte gouden beeld niet wilden aanbidden. Daniëls metgezel Sadrach werd er met twee andere joden ingeworpen, maar bleef ongedeerd (Daniël 3). In de metaforiek is 't kranke vleisch parallel met 's Afgods ooven.
5	't Zy dat men: Of men nu (‘Dat geldt ook, als men’)
	naa den geilen Sibaryt: naar de stad van de wellustige Sybariet. De stad Sybaris (in Zuid-Italië) was in de Oudheid berucht wegens de liederlijkheid van de inwoners (vgl. bijvoorbeeld Martialis, Epigram xii, xcv, 2).
6	Korinthier: naar Corinthe (men denke aan de daar bedreven tempelprostitutie)
	bezeeuwt van elke syd: van alle zijden door de zee omspoelt (wnt ii, ii, 2448, deze plaats). Vgl. het epitheton van Corinthe: bimaris (aan twee zeeën gelegen), zie bijvoorbeeld Horatius Ode i, vii, 2-3.
8	hooven: hofhouden, ‘resideren’ (met een aspect van weelde)
9	't Zy dat men: Of dat men (‘En het geldt ook, als men’)
	staare, op Floraas lonkend oogh: zich vergaapt aan het lonkend oog van de bloemengodin (dwz. zich volkomen richt op een mooi meisje)
10	't Zy: Of dat (‘En ook als’)
	Venus soon: Cupido
11	Thaïs: een vermaarde Griekse hetaere (wier naam onder meer bij Ovidius voorkomt)

[p. 308]

12	Gelyk t' Atheenen: dwz. Net zoals hij dat deed in Athene. Thaïs was een Atheense.
13	Want ik: de hoofdzin wordt eerst opgevat in r. 23-24
	noch jongh: toen ik nog jong was
14	vry meer dan ik bedaart: die heel wat volwassener(?) was dan ik
15	In 't keeren hem navolgende onvervaart: En die ik op de terugweg in het volste vertrouwen volgde
16	Onwis: Zonder te weten
17	En om een dronk in 't huis den Mooriaan: En in de herberg ‘De Mooriaan’, waar wij waren binnengegaan voor een dronk (de plaatsbepaling is afhankelijk van Stryd lydende, r. 21). Vele herbergen heetten ‘De Moriaan’. Ik kan deze niet nader thuisbrengen (Van Lennep en Ter Gouw ii, p. 145).
18	Venusjes: ‘lieflijke juffertjes’
	blank: in zeker contrast met de naam van de herberg
	gelyk: als
19	ontdaan: ontbloot
20	Om ons t' ontsteeken: Met de bedoeling ons in vuur en vlam te zetten
21-24	Stryd ... ontweeken: Ben, toen ik in de verleiding kwam, stilletjes aan dat zinderende hof van de liefde ontsnapt (en) zonder schroeiplekken te hebben opgelopen, de hemel zij geloofd, (de hemel,) die Jozef een nog ‘heerlijker’ (verlokkender) aanleiding op zijn pad bracht (of: die Jozef (door de grotere verleiding) nog heerlijker stof tot roemen gaf). Six doelt op de vrouw van Jozefs heer (vandaar ook: heerelyker?) Potifar, die Jozef poogde te verleiden. Jozef kon ternauwernood ontkomen (Genesis 39). De verleiding wordt hier voorgesteld als een hemelse beproeving. De stof (r. 22) is naast een ‘aanleiding’ of een ‘reden’ waarschijnlijk ook de brandstof die het verzengende vuur van de wellust kan doen oplaaien (vgl. bij deze vuur-metaforiek ook het beeld van de jongeling in de oven, r. 3-4).
25	gril: rilling (wnt v, 763, deze plaats)
26	Wan: Als
	bedenk: me te binnen breng
	bof: met een dreun (het klanknabootsend tussenwerpsel (‘bom!’) zou hier al tot een bijwoord zijn geworden, wnt iii, i, 244, deze plaats)
	op mynen teen: dwz. juist achter mijn op de tenen wegsluipende voeten
27	't was laat: Men sloot dus af en Six suggereert: mijn vriend bleef een nacht over.
29	wyn: dwz. alleen wijn
30-31	uit [...] Komt: door ... raakt (dwz. drank wekt wellust)
32	dryven: dwz. onbesproken, in het midden
34	om huur: die te huur is
35	Onleschliker: moeilijker te blussen
36	Staagh aan het braaden: Voortdurend in vuur en vlam
37	van naaberouw zoo duur: die zoveel naberouw kost
38	werd: zal worden
	een koel gebuur: een ingetogen makker
39	omwendt: op zijn schreden terugkeert
40	'k Zal pek versmaaden: Dan zal ik de pek uit de weg gaan (want ‘wie met pek omgaat, wordt ermee besmet’)