Gedichten (2 delen)

[p. 628]

[353] Troost aan Abraham Grenier, rechtsgeleerden, oover de dood van syn vaader (p. 601)

toelichting	De vader van Six' vriend Abraham Grenier, die blijkens r. 1 ook Abraham heette, werd volgens Frederiks, 1883, p. 258 op 2 mei 1656 begraven, maar dit is niet in overeenstemming met de historische gegevens die Six in dit gedicht verwerkt (vgl. met name r. 35, r. 51-52 en r. 58-59). Die gegevens wijzen op een overlijden in 1653. Voor Six' vriend Abraham Grenier zelf zie men het Register van namen. Dit gedicht staat op p. 451-453 van Six' bundel.
annotatie
2	by: neergezeten bij, dwz. uw gedachten volledig wijdend aan
4	roert: doet ... weeklinken
6	geen klein kleinood: een zeer verheffend sieraad
10	kloekheit: kracht van lichaam
13	leegh: nederig, niet hoogmoedig (laag)
14	Met voeten, op: Met geringschatting van (vgl. wnt xxii, i, 339)
16	Ten spiegel blinkende tooneelen: Als lichtend voorbeeld dienen
18	ouderlingh: een Abraham Grenier, Greignier of Graignier Bertramsz. was in 1629 ouderling in Middelburg. Hij zou de vader van Six' vriend zijn geweest (Nagtglas 1, 1890, p. 293).
23	Enoch: de vanwege zijn geloof door God ‘weggenomene’ (vgl. Genesis 5:24 en Hebreeën 11:5)
26	Men oover vrienden lyken kryt: Dat men over de dode lichamen van geliefden huilt
27	schynt: zal lijken
29	Wat: Hoezeer
30	daar: als
34	staat op ter loop: is aan het verdwijnen
35	handelt: onderhandelt over. Six bedoelt de vredesonderhandelingen tussen Engeland en Nederland (1653).
38	By: Onder
	wier kruis ons kruist: wier beproeving ons martelt (in een toespeling op ‘kruisende’ oorlogsbodems)
39	Met: Door
	neemen: te roven, in te nemen
	kielen: schepen
40	Giges: de naam is ontleend aan Horatius' Ode iii, vii, 5 en duidt een koopvaarder aan (Arens, 1961, p. 120).
42	neep: kwelling, ‘knauw’
43	korts: nog onlangs
	gesteeken: gezeten
44	vast: gestaag
	heur banken breeken: haar bankzaken leiden tot faillissement
51	hondert kielen: dwz. de Engelse schepen die in de zomer van 1653 de Nederlandse havens blokkeerden
53	braave: dappere
54	In Zeeland: De oorlogsvloot van Tromp was na de slag bij Nieuwpoort (12-13 juni 1653) naar de Wielingen gevlucht en had vervolgens

[p. 629]

	koersgezet naar Vlissingen en naar het eiland Schouwen (Ballhausen, 1923, p. 598).
	in moertjes schoot: dwz. in veiligheid, maar ook in werkeloosheid
56	Als 't weesen zal: Als dat wel zal gebeuren
	och laas, och armen: ach helaas, helaas!
57	Wat baat: Wat baat het
58	Vergaadert: Gelegerd
58-59	een kleine schaar Van kryghsvolk: een van de groepjes weerbare burgers, op 23 juni 1653 bij plakkaat opgeroepen zich onder de wapenen te begeven om de kust te beveiligen tegen eventuele invallen van de Engelsen die voor de kust heen en weer kruisten (Hollandse Mercurius, 1653, p. 91).
60	't twistigh vuur: nl. dat van de hoog opgelopen twisten tussen Prins- en Staatsgezinden
61	schaabre: nadelige, schadelijke
63	besloegh: in beslag nam
64	kon 't des derdens wiegh bevreeden: kon de wieg van Willem iii die maar bijleggen. Willem iii was eind 1650 geboren.
65	het buitendeel: de buitenkant, het vel
66	daar: terwijl toch
67	werd: wordt
68	-hoopen: massa's
71	komeeten: kometen werden beschouwd als een aankondiging van een Goddelijke bestraffing. De in december 1652 gesignaleerde komeet werd in verband gebracht met de slechte situatie waarin zich het land bevond (vgl. bijvoorbeeld het pamflet Knuttel 7333).
72	saamen smeeten: tegen elkaar streden
73	gard: gesel
75	Salem: Jeruzalem. Six zal hier verwijzen naar de profetie van Jeremia over de ondergang van Jeruzalem. Hij voorzag de komst van een vijand, die zou opkomen als wolken en wiens wagens als een wervelwind zouden zijn (Jeremia 4:13).
77	De staartstar: De komeet
77-78	dertigh jaar Verleén: van meer dan dertig jaar geleden. Six bedoelt de komeet die zich in november en december 1618 vertoonde (vgl. de pamfletten Knuttel 2799-2802 en 3003-3005)
78	den Aadelaar: dwz. mijzelf. De adelaar is immers het vaste attribuut van de evangelist Johannes, naar wie Six genoemd is. Six brengt het verschijnen van de komeet aan het einde van 1618 in verband met zijn eigen geboorte in februari 1620. De komeet doet haar invloed in 1653 nog steeds gelden in de vorm van Six' stekende miltkwaal, althans, zo verklaar ik deze duistere passage.
79	versuchten: verbijten, over het leed zien heen te zetten
81	schuuw: moet ... schuwen. Arens, 1961, p. 124 meent dat Six in r. 79-81 misschien denkt aan Horatius' Epode xvi.
	verweesen: veroordeelde
83	langst zal leeven: dwz. het langst de ellende van dit leven zal ondervinden
84	oovergeeven: laten meeslepen in de ellende (wnt xi, 1715)
85	geeve [...] den prys: moet ... hogelijk waarderen

[p. 630]

86	Rechtschaapen: In oprechtheid
	der Thraaken wys: de eigenaardige gewoonte van de Thraciërs, die is opgetekend in Herodotus v, 4.
87	reiden: reidansen uitvoerden
90	kort: plotseling