Kalliope in de Nederlanden

Het Renaissancistisch-klassicistische epos van 1550 tot 1850

[p. 827]

Chronologische lijst van de Nederlandse epen verschenen tussen 1700 en 1780

In de kolom ‘Auteur’ wordt de naam van de schrijver vermeld, zoals hij voorkomt op de titelpagina van de (eerste) uitgave.

Tenzij in de kolom ‘Bijzonderheden’ aangegeven wordt in proza, zijn al de vermelde werken in dichtvorm.

In de kolom ‘Herdrukken of titel-uitgaven’ worden de titel-uitgaven aangegeven met een *, terwijl een pijltje verwijst naar de editie die opnieuw werd gebruikt.

Met het oog op hun betekenis in het kader van deze studie werden ook dichtstukken van Michiel de Swaen, Onno Zwier van Haren en Jozef de Wolf opgenomen, die feitelijk geen verschijningsvormen van het epos zijn. Ter onderscheiding werden zij echter gecursiveerd en tussen vierkante haken geplaatst.

[p. 828]

Verschenen		Auteur	Titel
jaar	plaats		oorspronkelijk	vertaald of bewerkt
1700	's-Gravenhage	D. Ghys		De gevallen van Telemachus, soone van Ulysses; of Vervolg van het vierde boek der Odyssea van Homerus
1712	Amsterdam	J.v. Hoogstraten	De Kruisheld, of het leven van den grooten apostel Paulus
1714	Rotterdam	Joan de Haes	Judas de Verrader
1715	Amsterdam	[Isaak Verburg]		De gevallen van Telemachus zoone van Ulysses, Of vervolg van het vierde boek der Odyssea van Homerus
1716	Rotterdam	Koenraet Droste	Het leven van de Koning en Propheet David
1719	Rotterdam	Koenraet Droste		De Odysse van Homerus
1720	Amsterdam en Rotterdam	Isaak Verburg		De gevallen van Telemachus zone van Ulysses, Of vervolg van het vierde boek der Odyssea van Homerus
1721	Rotterdam	Koenraet Droste		De Ilias van Homerus
1723	Delf	Joan de Haes	Jonas de Boetgezant
1723	Leiden	Dirk Smout	Het leven van den Heiland Jesus Christus, volgens de Harmonie der vier H. Evangelisten

[p. 829]

jaar	Bijzonderheden	Herdrukken of titel-uitgaven
1700	Vertaling-in-proza van Fénelon's Les avantures de Télémaque naar de eerste Nederlandse publikaties van de Franse tekst door de Haagse uitgever Adriaen Moetjens in 1699
1712	Opgezet door Arnold Houbraken, maar voltooid en in vorm gebracht door Jan van Hoogstraten	Gouda 1712
1714	Navolging van Vondel; ‘vervolg’ op Joannes de Boetgezant	Rotterdam 1720 (in ‘Gedichten van Joan de Haes’) ↑*Delft 1724 (in ‘Alle de gedichten van Joan de Haes’, bezorgd door Hubert Kornelisz. Poot)
1715	Verbeterde herdruk in proza van Ghys' vertaling uit 1700, op basis van de Franse tekst volgens de editie van Adriaen Moetjens in 1701
1716	Poging tot het samenstellen van een fundamentalistisch Bijbel-epos
1719	Moderniserende herschrijving van de Odyssee in de trant van Houdar de Lamotte	←*Rotterdam 1722
1720	Definitieve versie van de vertaling-in-proza van Fénelon's Télémaque, naar de eerste volledige edities van de Franse tekst; herziening en uitbreiding van de vertaling uit 1715	Amsterdam 1730 ↑*Rotterdam 1750 Amsterdam 1770
1721	Moderniserende herschrijving van de Ilias als van de Odyssee in 1719	←*Rotterdam 1722
1723		←*Delft 1724 (in ‘Alle de gedichten van Joan de Haes’, bezorgd door Hubert Kornelisz. Poot)
1723	Een Evangeliën-harmonie op wetenschappelijke grondslag in de vorm van een ‘geversificeerde Bijbelhistorie’	←*Leiden 1728

[p. 830]

Verschenen		Auteur	Titel
jaar	plaats		oorspronkelijk	vertaald of bewerkt
1725	Amsterdam	G. Klinkhamer	De Kruisgezant, of het leeven van den apostel Petrus
1728	Rotterdam	Arnold Hoogvliet	Abraham de Aartsvader
1728	Haarlem	J. van Zanten		't Paradys verlooren
1730	Amsterdam	L.P.		Het Paradys verlooren
1730	Leiden	Laurentius Steversloot	Jona de Profeet
1733	Amsterdam	[Sybrand Feitama]		Telemachus
1737	Rotterdam	Dirk Smits	Israëls Baälfegorsdienst, of gestrafte wellust
1740	Amsterdam	G. Klinkhamer	Het leven van den propheet Elisa

[p. 831]

jaar	Bijzonderheden	Herdrukken of titel-uitgaven
1725	Navolging van J. van Hoogstraten's De Kruisheld uit 1712
1728	Vanaf de vierde druk met een portret van de dichter en bij elk van de twaalf boeken een plaat van Jan Punt	tweede druk: Rotterdam 1729 nadruk: Haarlem 1734 derde druk: Rotterdam 1736 vierde druk: Rotterdam 1744 vijfde druk: Rotterdam 1746 zesde druk: Rotterdam 1754 zevende druk: Rotterdam 1762 achtste druk: Rotterdam 1766 negende druk: Rotterdam 1776 tiende druk: Rotterdam 1780 nadruk: Brugge 1788 elfde druk: Amsterdam 1792 ‘Nieuwe uitgave’, bezorgd door Bernard ter Haar: Nijmegen 1841
1728	Vertaling van Milton's Paradise lost in ‘blank verse’
1730	Opgezet als transpositie van Van Zanten's ‘rymelooze Maat’ in alexandrijnen, maar gaandeweg ook door andere bronnen beïnvloed. - L.P. = Lambertus Paludanus = Lambert van den Broek. De titeluitgave vermeldt als auteur: L. van den Broek	←*Amsterdam 1742
1730	Serie berijmde preken in epos-vorm
1733	Fénelon's Télémaque uit het Franse proza overgebracht in Nederlandse alexandrijnen. - Feitama gaf zijn werk niet onder zijn naam uit, maar ‘onder de Zinspreuk Studio Fovetur Ingenium’	Amsterdam 1763 (bezorgd door Frans van Steenwijk)
1737		Rotterdam 1753
1740	Opgenomen in Klinkhamer's Leerzaame zinnebeelden en Bybel-stoffen, blz. 103-201	Amsterdam 1756 (in de tweede druk van Leerzaame zinnebeelden en Bybel-stoffen)

[p. 832]

Verschenen		Auteur	Titel
jaar	plaats		oorspronkelijk	vertaald of bewerkt
1741	Amsterdam	Willem van Haren	Gevallen van Friso, koning der Gangariden en Prasiaten
1743	Rotterdam	Frans de Haes	Poëtische uitbreiding en bespiegeling over ... den Verloren Zoon
1743	Amsterdam	Adriaan van Cattenburch	Het leven van Israëls koning David
1744	Amsterdam	G. Klinkhamer		Henrik de Vierde, Koning van Vrankryk en Navarre
1747	Antwerpen	Franciscus Cockelet		Nederduytsche Overzettinge der XII. boecken van... Aeneas
1748	Amsterdam	Frans van Steenwyk	Gideon
1752?	Amsterdam	Fredrik Duim	Jakob den Aartsvader
1753	Amsterdam	[Sybrand Feitama]		Henrik de Groote
1753	Leiden	Hendrik Snakenburg	Het leven van Jozef
1753	Rotterdam	Jan Maan	De Godvrucht op den troon, of de triömf van Daniël, in den leeuwenkuil

[p. 833]

jaar	Bijzonderheden	Herdrukken of titel-uitgaven
1741	Het eerste oorspronkelijke profane epos in onze 18de-eeuwse literatuur	Amsterdam 1758 Amsterdam 1824 (in Dichterlijke Werken van Willem en Onno Zwier van Haren) Deventer 1874 (in Leven en Werken van W. en O.Z. van Haren, Friesche edellui, bezorgd door Johannes van Vloten)
1743	Bijbels epos (de Uitbreiding) verbonden met een niet-epische Bijbelzang (de Bespiegeling)	Rotterdam 1744
1743	Enerzijds een leven van David, op fundamentalistische wijze ‘in Dichtmaat gesteld’, anderzijds een uitvoerige commentaar in proza
1744	Eerste vertaling van Voltaire's Henriade	←*Amsterdam 1766
1747	Proza-vertaling van de Aeneis, met noten en bijvoegsel, bedoeld als leerboek over de Oudheid. Hier en daar invloed van Vondel's proza-vertaling van de Aeneis uit 1646
1748	Poging in een Bijbels epos zo dicht mogelijk aan te sluiten bij het model van de Henriade
1752?	In het ‘Berecht aan den Lezer’ is een fel requisitoir tegen Hoogvliet opgenomen (niet van Duim's hand)
1753	Vertaling en bewerking van Voltaire's Henriade tot wat een Nederlands heldendicht zou kunnen en moeten zijn. - Ook ditmaal gaf Feitama zijn werk uit ‘onder de Zinspreuk Studio Fovetur Ingenium’
1753	Onvoltooid Bijbel-epos, door Frans de Haes persklaar gemaakt en opgenomen in de door hem bezorgde posthume uitgave: Poëzy van Hendrik Snakenburg, blz. 477-604
1753	In de lijn van Hoogvliet

[p. 834]

Verschenen		Auteur	Titel
jaar	plaats		oorspronkelijk	vertaald of bewerkt
1756	Leiden	Margareta Geertruid vander Werken	Willem de IV.
1761	's-Gravenhage	[H. Backhuyzen]		De dood van Abel
1762	Amsterdam	Jacobus Jordaan	De lydende en verheerlykte Heiland
1764	Enkhuizen	Anna van der Horst	De gevallen van Ruth
1765	Amsterdam	Mr. Willem Hendrik Sels	Salomon, koning van Israël
1765	's-Gravenhage	Carolus Vlieg	De val van Adam
1766	Rotterdam	J. Lagendaal	Hiöb, de geestelyke Palmboom
1767	Amsterdam	Lucretia Wilhelmina van Merken	David
1767	Brugge	[M. de Swaen	Het leven en de dood van onsen Saligmaker Jesus Christus]
1769	Groningen	Anna van der Horst, nu Roelfzema	Debora
1769	Amsterdam	J. Wesselsz.	Het leven van den Aartsvader Joseph
1771	Rotterdam	Nikolaes Versteeg	Mozes

[p. 835]

jaar	Bijzonderheden	Herdrukken of titel-uitgaven
1756	Het eerste epos door een vrouwelijk auteur	←*Leiden 1762
1761	Proza-vertaling van de Franse bewerking door Michaël Huber van Salomon Geßner's Der Tod Abels (in poëtisch proza)
1762	Mysticistisch piëtisme
1764
1765
1765	Het eerste oorspronkelijke epos, dat invloed vertoont van Paradise lost
1766	De lotgevallen van Job in de vorm van een (uitgebreide) geversificeerde Bijbelhistorie, de samenspraken als Bijbelberijming	←*Amsterdam 1769
1767		Amsterdam 1768
1767	Reeds in 1694 voltooid
1769
1769	Een Bijbel-epos uit de kring van de héél kleine burgerij
1771	Laatste grote Bijbel-epos uit de 18de eeuw in de lijn van Hoogvliet

[p. 836]

Verschenen		Auteur	Titel
jaar	plaats		oorspronkelijk	vertaald of bewerkt
1771	Zwolle	[Onno Zwier van Haren	De Geusen]
1772	Rotterdam	Adriaen vander Vliet	De Spanjaerdt binnen Rotterdam
1773	Rotterdam	[Jan Lagendaal]	Zoografia
1774	Amsterdam	Frans van Steenwyk	Klaudius Civilis
1777	Middelburg en Amsterdam	Lambartus Stoppendaal Pieters zoon		De Lusiade van Louis Camoëns
1779	Zierikzee	J. Macquet	De eerste waereld
1779	Amsterdam	Lucretia Wilhelmina van Winter, geboren Van Merken	Germanicus
1779	Amsterdam	J. Nomsz	Willem de Eerste, of De grondlegging der Nederlandsche vryheid
1780	Gent	[J. de Wolf	Historie van het oud ... [en] van het nieuw Testament]

[p. 837]

jaar	Bijzonderheden	Herdrukken of titel-uitgaven
1771	Als voorloper daarvan verscheen het onvoltooid gebleven Aan het Vaderland (Leeuwarden 1769)	nadruk: Amsterdam 1772 tweede druk: Zwolle 1772 derde druk: Zwolle 1776 bewerking van Bilderdijk: Amsterdam 1785 Amsterdam 1825 (in Dichterlijke Werken van Willem en Onno Zwier van Haren) Amsterdam 1826 (tweede druk van Bilderdijk's bewerking) Amsterdam 1830 (uitgave ‘Voor de Scholen’) Deventer 1874 (in Leven en Werken van W. en O.Z. van Haren, Friesche edellui, bezorgd door Johannes van Vloten) Schiedam 1875 (‘opnieuw bewerkte volksuitgave’)
1772	Aanslag van Bossu op Rotterdam in 1572	Leiden 1779 (in Vruchten der dichtlievenheid van Adriaen van der Vliet, bezorgd door Ds. Joannes van Spaan)
1773	Allegorisch epos over de geschiedenis van de Schilderkunst
1774
1777	Vertaling-in-proza van de Franse proza-overzetting door La Harpe uit 1776
1779	Opgenomen in het derde deel van Macquet's Dichtlievende uitspanningen, blz. 1-178
1779	Bedoeld als tegenhanger van de Klaudius Civilis door Frans van Steenwijk
1779
1780