Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.

Noch vanden wiven. C. XXXII.

ALle die meesters / te waren /

Die vore onsen tiden waren /
Die scrifturen in boeken legghen /
Si scriven alle ende segghen
Vander wive onghestadechede /
En̄ van hare onghetruwecheyt mede;
En̄ oec seget een meester van hem dat
Si es allene reyne die nyeman bat.

Menech man oec / dat verstaet /

Spreect van eens anders wive quaet /
Die swighen soude en̄ en spreken niet
Wiste hi wat hi thuus liet;
Want menech man wilt seker sijn
Dat sijn wijf es reyne en fijn /
Die luttel weet vander mare
Die heymelike loept van hare.
Daer om en sal nemmermere
Man sijn wijf prisen te sere;
Want men harde nauwe heelt
Sulke spele die men speelt.
Dat es wel een ghelukkech man
Die een wijf wel dwinghen can /
Dat si vreedsam / vroet si en̄ renne:
Van honderden esser cume eyne

[p. 230]

 

Die dese .iij. poenten heeft wel.

 

Het dunct meneghen man spel

 

Een wijf te nemene metter wet:

 

Hi es meer in davonture gheset

2750

Dan die over zee vaert striden.

 

Dien arbeyt mach hi gheliden /

 

En̄ mach daer ere hebben ave;

 

Maer valt sijn wijf ongave /

 

So valt hi in vernoye groet

2755

Tote datse sceedt de doet.

 

Wilt hise oec met allen laten /

 

So willene die papen verwaten /

 

En̄ segghen sijn ziele es verloren.

 

Neemt hise weder so heeft hi toren /

2760

En̄ verliest sijn ziele en̄ sijn lijf /

 

En̄ blijft daer toe een keytijf

 

Al sijn leven / hoe dat gaet /

 

En̄ en weet sijns ghenen raet.

 

Maer ic segghe dat sekerlike:

2765

Wie dat es in huwelike

 

En̄ verduldechlike goet en̄ quaet

 

Nemt dat hem over gaet /

 

Dat hi loens bejaghet mere

 

Dan een monc of een clusenere;

2770

Want des nachts so sijn si

 

Doch van castimente vry /

 

Maer die man werdt ghecastijt

 

Nacht en̄ dach / in alre tijt;

 

Sine penitentie duert vaste

2775

Nacht en̄ dach / sonder raste.

 

Nochtan soude dwijs altoes staen

[p. 231]

 

Tote smans dienste / sonder waen /

 

En hem onderdanech sijn met trouwen

 

(Dat es trecht van goeden vrouwen) /

2780

En̄ met haren live sijn ghereet

 

Alse men tijt en̄ stede weet:

 

Dan es hare ghene¹ onnere /

 

Want hijs hare voeght en̄ hare here.

 

En̄ daer bi so moet die man

2785

Altoes vore wesen dan

 

Als men dat werke werken sal /

 

Daer bi steet die werelt al /

 

Dat behoert ten huwelike /

 

Dien God maecte van hemelrike /

2790

Daermen die werelt meerret mede

 

Nader menscheliker naturen sede.

 

En̄ wie so dat anders dade /

 

Wrachte jeghen der naturen rade /

 

Dies hem God belghet / sonder wanc /

2795

Want hire .ij. stede om verdranc.

 

Dat die vrouwe tsmans dienstwijf es /

 

Moghedi daer ane oec sijn gewes

 

Dat si draghende blijft dat kint

 

Dat de man selve wint /

2800

En̄ beydt haers tijts met vresen groet

 

In avonturen vander doet;

 

En̄ alst ter werelt heeft sijn leven /

 

Moet si hem sijn voetsel gheven /

 

En̄ blijft in hare hoeden mede

2805

Met sorghen en̄ met arbede

 

Tote dat hem ghehelpen can.

1 Hs. gheens.

[p. 232]

 

Alles des so es die man

 

Van rechte quite en̄ ontladen /

 

En̄ dat wijf si moet draghen

2810

Die sorghe en̄ den last allene

 

Vanden kinde groet en̄ clene.

 

Die man hi es sekerlike

 

Here en̄ voeght van ertrike /

 

En̄ heeft al in sijn bedwanc

2815

Deser werelt ommeganc.

 

En̄ datter in es / quaet en̄ goet /

 

Es al onder des mans voet;

 

En̄ alle creaturen vlien

 

Den man / want sine alle ontsien:

2820

Van sinen aensichte hem ververen

 

Wolve / leewe / serpente / beren.

 

God heeft den man ghegheven

 

Grote gracie in dit leven /

 

Wijsheyt / coenheyt en̄ starchede /

2825

Daer si die werelt houden mede:

 

Dese .iij. te samen en heeft

 

Ghene creature die leeft

 

Dan die man / sijt seker des /

 

Die allene voeght der werelt es /

2830

En̄ edel boven alle dinghen

 

Die ter werelt ye lijf ontfinghen.

 

Dat toende God harde wale

 

Doen hi in Marien zale

 

Mans vorme nam an /

2835

Daer hi den viant mede verwan.