Espel
(gemeente Noordoostpolder)
Dorp in de Noordoostpolder, gesticht in 1956 aan een zijtak van de Espelervaart. De naam is afgeleid van de in een oorkonde samen met Urk en Emmeloord vermelde en ten westen van Urk gelegen nederzetting Espel. Het stedenbouwkundig plan uit 1951 van M. Duintjer werd in 1953 vastgesteld. Aan de zuidoostrand langs de zijtak van de Espelervaart (Vaartweg) werd een langgerekt bedrijventerrein met loswal ingericht. De dorpskern van het rechthoekig opgezette Espel wordt bepaald door een T-vormige groene binnenruimte, met aan de noordzijde de R.K. kerk, een protestantse kerk en een dorpswinkel; tot de bouw van de Geref. kerk aan de zuidpunt is het niet gekomen. Aan de zuidzijde van het dorp werden sportvelden en volkstuinen ingericht. Karakteristiek voor Duintjer zijn de enigszins gedraaide bouwblokken aan de westkant van de Bredehof. Aan de zuidwestzijde is Espel later bescheiden uitgebreid (Turbine).
Espel, plattegrond (1956)
Kerken. Het Prot. kerkcentrum ‘Una Sancta’ (Westerrand 42-44) is de eerste kerk in de Noordoostpolder waarin hervormden en gereformeerden vanaf het begin hebben samengewerkt. Deze zaalkerk met wit geschilderde vrijstaande en ronde toren met wijzerplaat kwam in 1961 tot stand naar ontwerp van J. Heese. De wandsculptuur is van H. Optelaak. De kerk bevat een door Ahrend & Brunzema uit Leer (D) gebouwd orgel (1961). Tegen de kerk aangebouwd staan enkele nevenlokalen en een gymnastieklokaal ten bate van de dorpsgemeenschap. De voorm. R.K. kerk Verrijzenis der Heren (Het Laantje 2-4) is een moderne zaalkerk met opvallend lessenaarsdak, gebouwd in 1960-'61 naar ontwerp van J. Strik.
Scholen. De in 1957 naar plannen van H. Mastenbroek en J.H. de Herder gebouwde
openbare lagere school (nu Daltonschool) ‘De Kaghe’ (Westerrand 1-3) is een vierklassige school met speel- en werklokaal. A.C. Kammeijer ontwierp in 1957 de
Chr. lagere school (Westerrand 38-40) en de
R.K. lagere school (Het Laantje 6), beide
Espel, Prot. kerkcentrum ‘Una Sancta’
Auteursrechtelijk beschermd