Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Wisconstighe gedachtenissen. Deel 5: van de ghemengde stoffen (1608)

Informatie terzijde

Titelpagina van Wisconstighe gedachtenissen. Deel 5: van de ghemengde stoffen
Afbeelding van Wisconstighe gedachtenissen. Deel 5: van de ghemengde stoffenToon afbeelding van titelpagina van Wisconstighe gedachtenissen. Deel 5: van de ghemengde stoffen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.14 MB)

XML (0.62 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/wiskunde
non-fictie/natuurwetenschappen/natuurkunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Wisconstighe gedachtenissen. Deel 5: van de ghemengde stoffen

(1608)–Simon Stevin–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

3 Hooftstick.
Vande form der penningmeesters rekeninghen in Domeine en Finance extraordinaire.

TIs te weten datmen hier niet en schrijft op d'een sijde debet, op d'ander credit, als inde Italiaensche bouckhouding, maer eerst den heelen ontfanck al vervolgens soo verre die streckt, daer in onderscheyt makende vande verscheydenheden der cappitelen dieder vallen, als neem ick inde rekening eens Rentmeesters alle landtpachten beschreven sijnde, en willende commen tot thiende pacht men stelt een nieu opschrift aldus:

Ander ontfanck van thiende.

En wort den ontfanck dickwils onderscheyden in ordinaris en extraordinaris; Den ordinaris is als van renten, chijnsen, landthuer, en diergelijcke die jaerlicx

[pagina 51]
[p. 51]

weerom soo ghebeuren, dat de posten der voorgaende jaren, dienen tot onderrichting of voorbeelt der volghende jaren. Extraordinaris ontfanck is die onsekerlick in comt, als boeten Zeevondt, met soodanige ander, want hoewel de opschriften der cappitelen alle jare oirdentlick vervolghen, nochtans soo en dienen de partien daer in begrepen, niet tot voorbeelt van sulcke partien der volghende jaren, ghelijck inde voorschreven ordinaris ontfanck. Merct noch dat hoewel den ontfanck verdeelt is in verscheyden cappitelen elck van een besonder specie, soo ghebeuret nochtans dickwils datter veel partien voorvallen welcke onder gheen van al die cappitelen eygentlick en behooren, ofte selden commen om cappitelen daer af te maken, sulcx datmen soodanighe ten einde van yder ontfanck vergaert onder een cappitel gheseyt Extraordinairen, daermen by verstaet partien die niet en behooren onder eenighe der ordinaris cappitelen in dien ontfanck begrepen. Na den heelen ontfanck volght de heele uytgaef met derghelijcke onderscheyt. Merckt noch als voor ghemeene reghel onderhouden te worden, dat den ordinaris ontfanck en uytgaef van yder rekening jaerlicx ghestelt wort t'een jaer alst ander (uytghenomen als somwijlen inde Domeinen self vermeerdering, vermindering, of verandering valt) en dat niet alleen int vervolgh der partien, maer oock in yder partie mettet selve vervolgh der woorden, alleen veranderende de veranderlicke, als daert noodich valt naem des pachters, prijs des pachts met dierghelijcke, en dat tot desen einde: T'is t'gebruyck datmen int hooren van sulcke rekening, nevens de selve neemt noch een oude des voorgangen jaers, met wiens ordinaris partien d'ander ordinaris partien overcommēde, men is versekert datter de behoorlicke partien al sijn, en an t'inhoudt van dien niet vergheten en is, t'welck soo licht niet en soude vallen, alsmender de boveschreven ghelijckheyt der partie en selfheyt der woorden niet in vervolght en hadde, want al warense teenemael van een selve beteyckening, soo vallet nochtans voor de hoorders moeyelick sulcx te moeten ondersoucken om versekert te sijn. Merckt noch dat al en hadde den Rendant niet ontfanghen noch betaelt het ordinaris daer hy last af heeft, soo stelt hy hem evewel sulcx volcommelick ontfanghen en betaelt te hebben. Dese ghelijckheyt slaetmen soo nau gade, datmen van ordinaris partien daer dat jaer gantsch niet af in ghecommen en is, evewel t'gheschrift stelt, ten laetsten daer by voughende eenighe woorden als dese: Doch want dit Iaer hier af niet ghecommen en is om sulcke en sulcke redenen, soo wort dit hier alleenelick ghestelt by memorie. D'oirsaeck soodanigher manier van doen is, dat by aldien sulcx niet en stonde in dese rekening, welcke dienen sal tot onderrichting der rekening des volghenden jaers, waer in vande selve partie misschien wat sal inghecommen sijn, soo soude dat schijnbaerlick meughen vergheten worden. Voort soo den Rendant om der huerlinghen overdracht van pacht, of deyling van ghepachte landen en dierghelijcke, in sijn rekening splitsing maeckt, als van morghentalen, sommen, pachters, of sulcx alst wesen mocht, t'is al teghen de reghel, veroirsakende benevens meerder moeyte der hoorders, noch onsekerheyt int besluyt: Sulcx datmen in sommighe rekencamers, rekeninghen met te veel onghelijckheyt den Rendant ongesloten weerom levert, hem belastende die na behoorlicke stijl te verbeteren.

Tot hier toe is verclaert t'ghene my oirboir docht als begin voor een Bouchouder in Coopmanschap na de Italiaensche wijse, welcke van rekening in Domeine gheen kennis hebende, nochtans hem in bouckhouding der selve meent te oeffenen: T'is wel waer datmen hier noch soude meughen segghen hoe de gheformeerde Rekencamers hebben haer Officiers, als een President,

[pagina 52]
[p. 52]

Rekenmeesters, Auditeurs, Correcteurs, Greffier, Clercken, en Deurwaerders, voort wat ydersampt is, hoe de rekeninghen ghehoort, gheexamineert, gheappostilleert, swaricheden ghedecideert, en betalinghen gheattesteert worden, metsgaders de wijse vant sluyten, en ander omstandighen dies angaende. Maer want dat wijder streckt dan hier mijn voornemen was, soo meughen sy dieder breeder wetenschap af begheeren, lesen gheschreven ordonnantien en instructien van Rekencamers diese crijghen connen, of anders gedructe boucken daer af uytgaende: Eenighe der selve my ter handt ghecommen sijn dusdanich:

Guidon general des Finances.
Annotations sur le Guidon general des Finances.
Receul des Finances.
Traicte des tailles.
Le 12 Livre de Code Henri.
Le vestige des Finances descrit au Tresor de la Chancellerie.

Om nu totte saeck te commen soo sal ick voor al dit verclaren:


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken