Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

558. Evenknie.

Hieronder verstaat men: iemands gelijke in eenig vak van kunst of wetenschap. In verschillende germ. talen komen de woorden voor knie en geslacht overeen; ook het lat. genu en het russische kolěno beteekenen knie en geslacht. Opmerking verdient tevens, dat bij verschillende germ. stammen de verwantschap bij knieën, d.z. leden, berekend werd; vgl. ofri. thredda knileg, thredkni, een verwant, verwantschap in den derden graad¹⁾. Oorspronkelijk is dan een evenknie iemand, die met een ander even ver in bloedverwantschap van den stamvader (in denzelfden graad) verwijderd is; vgl. mnl, evencnie, gelijke in geboorte, maag in denzelfden graad. Zie voor dit alles het Mnl. Wdb. II, 752; III, 1625; Fri. Wdb. II, 70 b; J. Hoops, Reallexicon, 617-619 i.v. erbfolgeordnung.²⁾

1) Van Helten, Aofr. Gr. § 164.

2) Vgl. De Saksenspiegel in Nederland, I, bl. 15, waaruit blijkt dat de graad van bloedverwantschap symbolisch werd uitgedrukt door de leden van het lichaam (vgl. familielid).

Van zibbichheden.
Nu merket hoe ende waer oec die sibbe beghint ende waer si endet. In den hoefde is besceyden man ende wijf toe staende die eerelyc ende rechtelyc to zamen comen zijn. In des halses lede die kynder, die sonder twyinghe van vader ende van moeder gheboren sijn; is daer twyinghe an so en moghen si anden lede niet bestaen ende striken voert an een ander. Onghetwiet broeder kynt dat staet in dien lede daer scouder ende erme te samen comen gaen, also doet der zuster kynt. Die is die eerste sibbe-tale die men te maghen rekenet, brueder kynt ende suster kynt. In den elleboghe staet die ander. In der hand die driede. In den eersten lede des middelsten vinghers die vierde - in den anderen lede die vijfte - in den derden lede die seste, - anden sevenden staet een naghel ende niet een let. Daerom latet daer die sibbe ende heten naghelmaghe. Die tusschen den naghel ende tusschen den hoefde hem totter sibben gherekenen moghen an gheliker stat, die nemen dat erve ghelike.