Logo DBNL
Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925)

Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

(1923-1925)–F.A. Stoett–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

891. Met een helm geboren zijn,891

d.w.z. geboren zijn met de gave der voorspelling, vooral wat het overlijden van bloedverwanten of stadgenooten betreft; ook beteekende het vroeger, gelijk nu nog in Zuid-Nederland, hij is gelukkig, alles lukt hem wel (Tuinman I, 33; Joos, 84). In de 16de eeuw (wellicht ook vroeger) bestond het bijgeloof, dat iemand, die met een helm, d.i. een vliesachtig omhulsel van het hoofd, geboren werd, geesten kon zien, zooals blijkt uit Veelderh. Geneuchl. Dichten, anno 1600 (ed. Lettk.), 213:

 
Kinderen met een helm geboren, tzijn vremde stucken,
 
Zien geesten, nacht-merryen, en zulc gedrocht.

Bij Starter, 84, lezen wij: In een helm geboren zijn; Kluchtspel III, 71: Met een open helm geboren zijn; Snorp. II, 25: Je bent mit een wonderlicken helm geboren en daerom kenje oock beter by daegh sien als by nacht; Huygens, V, 82, 876; Halma, 213: Met eenen helm geboren zijn, gelukkig zijn. Ook de Franschen zeggen van iemand, wien alles gelukt: il est né (tout) coiffé; de Duitschers: er ist mit der Glückshaube oder dem Helm geboren; de Engelschen: he is born with a caul; in het fri. hy is mei in helm to wrâld komd; de Vlamingen, volgens Schuermans, 14 b: met den alem, elm geboren zijn; in het Haspengouwsch: met eene allumet (in zijn gat) geboren zijn (Rutten, 24 a). Zie nog De Bo2, 353 b; Molema, 152 b; V. Schothorst, 141; Gunnink, 126; Opprel, 46 a; Waasch Idiot. 284 a; Antw. Idiot. 1754; Teirl. II, 25; Jord. 222; 225; Sjof. 246: Die is 's nachts na twaalven geregeld op straat. Die is beeldwit1). Wist je niet dat ze die beeldwit noemen. Wel ja, beeldwit, ze is met den helm geboren; De Arbeid, 4 Febr. 1914, p. 1 k. 3: De ‘Volk’redactie was zeker bij een koffiedikkijkster geweest of bij iemand die met een ei werkt, dat zij zoo van te voren wist, dat de staking verloren moest gaan. Of zouden zij met een helm geboren zijn? Zie verder over dit volksgeloof Volkskunde XXI, 20; XXIV, 97-100; Bastian und Hartmann, Zeitschrift für Ethnologie, etc. IV, 186 vlgg. en W. Dijkstra, Uit Frieslands Volksleven II, 216 vlgg.


Vorige Volgende