Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

928. Met onwillige honden is 't kwaad hazen vangen.

Met onwilligen komt men niet verder. ‘Dat zegt men van die aan eenig werk tegen hun zin en wil gestelt worden’ (Tuinman I, 244). In de Prov. Comm. 511: Met onwillighe honden eest quaet iaghen, impromptis canibus nil venator capit ullus. Ook Plautus zegt al in Stich. 139: Stultitia est, pater, venatum ducere invitas canes. De spreekwijze, zooals

[p. 357]

ze thans luidt, vinden we o.a. bij Hooft, Brieven, 183: Met onwillige honden quaadt haaze vangen is. Zie verder Spieghel, 286; Cats I, 431; Brederoo I, 247, 119; De Brune, 432 en Idinau, 26:

T' is quaedt met onghewillighe honden
Ter iaght te gaen, om iet te vanghen.
Noyt en heeft hem iemandt wel bevonden,
Met knechten diemen tot dienst moest pranghen.
Onghewillighe dienaers sijn quade stranghen.

Vgl. ook Ons Volksleven V, 145; De Bo, 437 a; Bebel, 284; Erasmus, CII; Wander II, 857; Eckart, 223: met unwellige Hongen es net god Hâse fange. Syn. was in 't mnl. mit onwillighen paerden ist quaet ploeghen inder aerden (Mloep II, 3771); 17^de eeuw: met onwillige peerden ist quaet rijden (o.a. Sart I, 8, 33); t'es quaet huyshouwen met onwillighe knechten (Houwaert, Milenus Cl. 28).