Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2406. Iemand met een natten vinger kunnen beloopen (of aanwijzen),

‘iemand zeer gemakkelijk en spoedig vinden, binnen den tijd namelijk waarin een natgemaakte vinger droog wordt’ (Ndl. Wdb. II¹⁾, 1745); vgl. het Overijselsche iets met de warme hand overbrengen; fri. nijs (nieuws) mei de waerme hân oerbringe (eig. eer de hand nog koud kan worden?); fr. apporter une nouvelle toute chaude à qqn, terstond iets gaan oververtellen (hd. brühwarm zutragen), het Zaansche: Ze kennen mekaar met een warme pankoek beloopen, ze wonen zoo dicht bij elkaar, dat ze een pannekoek warm van het eene huis in het andere kunnen brengen (Boekenoogen, 729²⁾); op Goeree en Overflakkee: Een vrouw en een paard moet je met een brandende pijp kunnen beloopen, d.i. je moet ze niet te ver zoeken, niet verder dan je loopen kunt, terwijl je een pijp tabak uitrookt (N. Taalgids XIV, 253). In de 17^de eeuw is de uitdr. algemeen bekend; zie Lichte Wigger, 4 v: Men souse misschien wel met een natte vinger beloopen, die de waarheid soo lieff hebben, dat syse te veel sparen; Coster, 503, vs. 184; Asselijn, 280; Van Moerk. 366; verder P. 't Hoen, de Vrije Schouwburg (anno 1790) I, bl. 3: Ik wil wel gelooven, vrouw, dat men met een natte vinger wel zulke gedrogten (rijken, die groote bestellingen doen en niet betalen) zou kunnen vinden; Tuinman I, 281; Sewel, 894: Ik zou dien het gedaan heeft wel met een natte vinger opzoeken, he that did it is not far off; Halma, 714: Men kan hem wel met eenen natten vinger beloopen, hij is hier heel digt bij; Harreb. II, 382 a; Ndl. Wdb. IX, 1582; Antw. Idiot. 1377; eng. to fetch a person with a wet finger (verouderd); nd. man kann 't mit en natten Finger aflôp'n (Eckart, 116³⁾).

1) Ndl. Wdb. V, 1776.

2) Voor de verwantschap der begrippen warm en dichtbij, aanstonds zie Leuv. Bijdr. X, 95.

3) Bij Marnix, Byenc. 109 v en 122 r komt voor iemand als met een natten vinger aanwijzen, in den zin van iemand van dichtbij, dus zeer duidelijk, als met een vinger (Van Effen, Spect. XI, 107) aanwijzen. De uitdrukking is nog niet geheel verouderd; zie Ndl. Wdb. I, 481; IX, 1582.