Gasten in het huis ten halven

II.

Een schoone winkel was het, wel de schoonste van de stad! 't Heette er, in 't Fransch nogal: ‘A la Samaritaine’ en dat blonk, met er onder: ‘Tabacs et cigates. En gros et en détail. Jos. Pluym.’ in gouden letters op het breede spiegelraam, waarachter een weelde van pijpen, en torens, pyramieden en bogen van sigareakastjes en sigarettendoozen de menschen naderlokten om toch te komen zien. En binnen, waar de Generaal, in een grijs, pikfijn kostuum, met goud op den buik en goud aan zijn voorzichtige vingeren, statig troonde, was het al navenant met al die koperen gaslampen en die oud-Delftsche tabakspotten op toog en schap. Ner-

[p. 43]

gens was er een keus van sigaren als daar en in alle soorten tabak was hij voorzien, van den lichtsten, zoetsten Engelschen tot den zwaarsten inlandschen peerdetoebak toe.

‘Als er nu zooveel volk komt als 't er schoon is, dan wordt het goed voor den Generaal!’ zegden de menschen, en allemaal waren ze nieuwsgierig gespitst om te zien wat het worden zou.

Doch, ondanks die schoonigheid en die keus, ondanks dat de Generaal zoo zijn best deed met iederen avond al de rijke cafés te bezoeken en zoo de klanten te lokken, men kon ze op zijn tien vingeren tellen, zij die er over den dorpel kwamen om er iets te koopen. En wat er met de sigaren gebeurde die zijn gasten almaardoor bleven rollen, dat mocht God weten! Buitengedragen werden ze in alle geval niet!

Zoo was het niet alleen in den beginne, maar na vijf, zes maand was 't er nog precies hetzelfde.

‘'t Wordt niets, absoluut niets!’ lachten de menschen vol deugdelijk leedvermaak. ‘Wacht maar een beetje, ze zullen hem binnenkort een ander sigaar te smooren geven, een die zal stinken, die stoefer. Da' werkt niet, dat heeft een meid, da' speelt rijke meneer, alles met andermans centen. Maar schoon liekens duren niet lang!’ En ze bespionneerden hem in 't genipt om te zien of er op zijn gezicht nog niets te zien was van zorg of kommer, dat 't fatale einde zou voorspellen.

Maar ook dezen keer, net lijk den eersten keer, speurden ze voorniet. Van een inzinking was er aan den Generaal niet dát te merken. Nog geen halven millimeter. Integendeel met den dag werd de vent nog statiger en generaalder. 't Leek wel of hij groeide

[p. 44]

in de hoogte zoowel als in de breedte. En precies of hij rook wat er over hem verteld werd, haalde hij nog wat anders uit.

Eerstens trouwde hij. Met een heel arm meisje was 't, een schoolmeestersdochter uit een dorp in de buurt, en 't huwelijk gebeurde heel stil en heel simpel. Maar eens het vrouwke thuis bij hem, stak hij haar in den satijn en in den zij en kocht goud voor heur borst en heur handen en maakte van haar een weerdig tegenstuk van hemzelf.

En tweedens begon hij direct met kinderen koopen. 't Eerste jaar een, het tweede jaar een, 't derde jaar weer een, en niets anders dan meiskes! Voilà, zeg nu nog wat!

‘Die heeft zeker het potteke van Fortunatus!’ lachten de menschen. ‘'t Kan bijkans niet anders!’

Doch zoo dachten ze niet meer toen de Generaal, na de geboorte van het derde kindeke, een punt achter zijn rentenieren zette en almeteens begon te werken.

Ja, hij werkte. Hij kocht een paardje en een sjees, laadde er van den vijfjarigen sigaren-overvloed uit zijn achterhuis in en reed er mee den buiten op naar pastoors, notarissen, brouwers en andere dorpsnotabelen om er op die manier toch wat te verkoopen en zaad in 't bakske te krijgen.

't Was tijd, hoog tijd dat hij uit zijn kot kwam, want 't bleef niet bij die eerste drie. De schipper kwam er nog, jaar op jaar bijkans, en dat nog zes keeren achter malkander, en 't was wel betooverd, maar iederen keer weeral met een meiske als-'t-u-blieft.

In den beginne was 't een raadsel geweest, hoe hij zijn bestaan bolwerkte, doch nu werd het een mysterie! Al die kinderen die almaardoor grooter en grooter wer-

[p. 45]

den, die toch hun inslag kregen en altijd even netjes in de kleederen staken. En de inkomsten die altijd dezelfde bleven, vermits hij 't nog altijd stellen bleef met zijn drie sigarenmakers van 't eerste uur en 't met de winkel-klandizie precies nog even dunnekes was! Ra, ra, hoe lapte hij dat?

't Kon niet anders, of hij had schulden en hij maakte er nog bij.

Maar bij wie? En hoeveel? Och, hoe doodgeerne hadden ze er toch iets van geweten! Maar zoo niets dat er van uitlekte! 't Was om koleitig te worden!

Hadden ze nu nog iets kunnen miszien aan den Generaal, dat er groeven kwamen in zijn gezicht, dat hij grijs werd of 't met hun kleedsel of hun aankoop bij bakker of beenhouwer niet meer was zooals vroeger, 't ware toch één voldoening geweest.

Doch ook daarvan was geen sprake.

't Leek zelfs wel of hij wist waarop ze zaten te loeren en er dus dubbel op lette dat er geen kreukje te bespeuren viel, nog met geen vergrootglas.