Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1 (1906)

Informatie terzijde

Titelpagina van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1
Afbeelding van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.34 MB)

Scans (27.73 MB)

XML (1.27 MB)

tekstbestand






Editeurs

Herman vander Linden

W.L. de Vreese



Genre

poëzie
non-fictie

Subgenre

kroniek
non-fictie/geschiedenis-archeologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

(1906)–Lodewijk van Velthem–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Van den etene, ende vanden genen die daer boetscap bringen. xvij.

 
Dus sijn die heren te hove gevaren,
 
Daer men genen cost sal sparen
1270[regelnummer]
Van datmen drinken mach ende eten.
 
Die coninc es tere tafel geseten,
 
Entie heren vander tavelrondenGa naar margenoot+
 
Dede die coninc ter selver stonden
[pagina 306]
[p. 306]
 
In sittene sitten oec daer mede,
1275[regelnummer]
Gelijc dat coninc Artur dede
 
Ga naar margenoot+ Alse hi feeste hilt, dat wi gelesen
 
Dicke hebben Gelijc oec desen,Ga naar margenoot+
 
So dede Edeward nu, godweet.
 
Die ridders sitten daer gereet.
1280[regelnummer]
Menich minsce volgede daer naer
 
Om die feeste te siene daer,
 
Ende al die wilden, mochten medeGa naar margenoot+
 
Eten ende drinken daer ter stede;
 
Mar daer was menich die niet en at,
1285[regelnummer]
Om die feeste te siene bat.
 
Dus als die ridder waren geseten
 
Ende men vort brachte teten,Ga naar margenoot+
 
Ende teerste gerechte was gedaen,
 
Dede die coninc ane enen venster slaen
1290[regelnummer]
Met ere roede .i. der cnapen,
 
Om .i. gestille daer doen maken.
 
Doe sweech al dat ginder was.Ga naar margenoot+
 
Die coninc sprac doen na das:
 
‘Bi mire cronen sweric dit word:
1295[regelnummer]
Eer hier heden gerecht comt vord,
 
So moetic niemare hebben vernomen!’
 
- ‘God geve datse ons moete vromen!’Ga naar margenoot+
 
Spraken die heren die daer saten.
 
Niet lange daer na quam utermaten
[pagina 307]
[p. 307]
1300[regelnummer]
Sere gereden .i. wonderlijc enecht,
 
Ende met bloede bespringet echt
 
Al versch, ende reet ter taflen alsoe,Ga naar margenoot+
 
Ende sprac den [coninc] irstwerf toe:
 
‘Versaect coninc ende oec blode,
1305[regelnummer]
Ende die hier sitten bi u, hoe node
 
Souden si comen daer men soude striden!
 
Ic sie wel, coninc, nu ten tidenGa naar margenoot+
 
Dat si sitten al versaect.
 
Siet, hoe die gene sit ende traect
1310[regelnummer]
Onverwect met sinen hode!
 
Ic wane hi vechten soude wel node
 
Enen camp teghen hem tween.Ga naar margenoot+
 
Her coninc, gi sijt hier al in een
 
Met uwer feest, ende u lant
1315[regelnummer]
Es den Waloysen bat becant
 
Dant u es cont. Waer toe eest goet
 
Dat gi coninc heten doet?Ga naar margenoot+
 
Ic moet u seegen nu ter stont:
 
Siet. hoe ic ben gewont
1320[regelnummer]
Ende bebloet om uwe sake.
 
En doedi hier af gene wrake,
 
Ic seege, dat gi geen coninc sijt.Ga naar margenoot+
 
Ende die hier saten nu ter tijt
[pagina 308]
[p. 308]
 
Bi uwer siden eten ende drinken,
1325[regelnummer]
God hi moetse alle scrinken,
 
Ga naar margenoot+ Of si mi niet helpen wreken
 
Over die Waloyse!’ Na dit sprekenGa naar margenoot+
 
Antworde die coninc: ‘bode, godweet,
 
Datti mesdaen es, dats mi leet,
1330[regelnummer]
Ende bi mire crone besweric di toe,
 
Dat ic dat sal wreken soe,
 
Dat mens nemmermere sal gewagen,Ga naar margenoot+
 
Oft ic bliver selve verslagen!’
 
Doen spraken die vander tavelronden
1335[regelnummer]
Alle gader ute enen monde:
 
‘Her coninc, wi willen mede varen
 
Met al onser macht, ende hulpent waren;Ga naar margenoot+
 
Ende die u hier toe oec gebrect,
 
Wi willen, datmen hem dogen uut stect.’
1340[regelnummer]
Dus had die coninc daer .i. belof
 
Vanden genen, die hem of
 
Daer vore dicke ware[n] gegaen.Ga naar margenoot+
 
Die coninc heefse nu bevaen
 
Ende noch sal bestri[c]ken meer,
1345[regelnummer]
Eer die maeltijt doet sinen keer.

margenoot+
(5)
[tekstkritische noot]1274 sittene door Verwijs, Bloemlez. 2, 154 veranderd in * sittenen wat echter onnoodig is. 1275 Artur bij Verwijs t.a.p.: Artus wellicht maar een lapsus. 1278 edeward in het hs. voluit. 1280 naer in het hs. voluit. 1284 daer in het hs. voluit. 1286 ridder Lelong's verkeerde lezing riddere heeft Verwijs, Bloemlez. 2, 153 veranderd in * ridders Maar ook ridder is een vaak voorkomend meervoud: zie b.v. V. Helten, Middelnederl. Spraakk., blz. 327, § 261. 1295 gerecht in het hs. verbeterd uit gerocht: aan de -o- is onderaan rechts nog een haaltje aangebracht, om ze zoo goed mogelijk op een -e- te doen lijken. 1296 niemare in het hs. voluit.
margenoot+
bl. 20 c.
margenoot+
(10)
margenoot+
(15)
margenoot+
(20)
margenoot+
(25)
margenoot+
(30)
[tekstkritische noot]1303 den [coninc] irstwerf hs.: den. irstwerf Het is duidelijk dat de kopiïst .illustratie of illustratie vergeten heeft, en alleen de punt vóór of na de afkorting heeft geschreven. De leemte is ook reeds aangevuld door Verwijs, Bloemlez. 2, 154. 1309 traect Ofschoon dit ongetwijfeld niets anders zijn kan dan de derde persoon enkelv. van het praesens indic. van ‘tragen’, acht ik het toch niet geoorloofd traect te veranderen in * traecht zooals Penon, Bloemlez. Gloss.2, blz. 405, en Verdam, Middelnederl. Woordenb. 5, 1511 op ‘Onverwect’ willen. Leest men * traecht dan behoort men ook te lezen * versaecht in plaats van versaect in vss. 1304, 1308, 1418, en dit is zeker niet gewenscht. Het zou wel toevallig zijn, dat de kopiïst van dit hs., telkens als het woord ‘versaecht’ hem te voor kwam, dezelfde fout beging. Men vergelijke versaect en traect veeleer met vormen als: brudecome, wikelare, wikelen, wikeligge naast: brudegome, wichelare enz. 1310 Onverweet: On- in het hs. voluit. 1313 sijt door Verwijs t.a.p. onnoodig veranderd in * sit 1317 Verwijs, Bloemlez. 2, 154 heeft een voorwerp * u ingevoegd. Maar dit is stellig onnoodig, te meer, daar ‘doen’ als hulpwerkwoord meermalen bij Velthem voorkomt. 1323 saten is door Verwijs, t.a.p. veranderd in * sitten maar ten onrechte.
margenoot+
(35)
margenoot+
(40)
margenoot+
(45)
margenoot+
(50)
margenoot+
(55)
[tekstkritische noot]1330 di toe hs.: ditoe vanwege de lengte van het vers. 1336 varen in het hs. voluit. 1337 hulpent waren hs.: hulpent w̓en Met het oog op het voluitgeschreven rijmwoord, behoort w̓en ongetwijfeld gelezen te worden als waren Op het eerste gezicht lijken hulpent en w̓en in het hs. aaneengeschreven te zijn, maar eigenlijk is dat niet het geval: vanwege de lengte van het vers staan beide woorden alleen zeer dicht opeen. Verwijs, Bloemlez. 2, 155 heeft Lelong's lezing * hulpent weren veranderd in * hulpen twaren Maar dat is zeker een verkeerde opvatting van den samenhang: waren is zeker het werkwoord (zooals Lelong zeer wel begreep, al vertaalde hij het verkeerdelijk met: wreken), synoniem van ‘wederstaen’ (b.v. in vs. 1420 beneden) en -t het pronomen, lijdend voorwerp van waren 1340 had door Verwijs t.a.p. noodeloos veranderd in * hadde 1342 vore door Verwijs t.a.p. noodeloos veranderd in * voren - ware[n]: het verkortingstreepje boven de slot-e is den kopiïst in de pen gebleven. 1344 bestri[c]ken De verbetering is afkomstig van Verdam, Middelnederl. Woordenb. 1, 1122; 1, 1169; 3, 1258. 1344:1345 meer: keer in het hs. voluit.
margenoot+
bl. 20 d.
margenoot+
(60)
margenoot+
(65)
margenoot+
(70)
margenoot+
(75)

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken