Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 2

(1931)–Lodewijk van Velthem– rechtenstatus


Vanden selven meer .li(i). Dus werd Adolf verslegen daer Met verraetnesse over waer, Ende dat daden dese valsce heren, 3450[regelnummer] Die hem setten in dat keren Doe die strijt begonde saen.Ga naar margenoot+ Alse dese strijt dus was vergaen Trocken an Alebrechte die heren al, Om dat hi hier hadde tgeval,Ga naar voetnoot3454 3455[regelnummer] Dus eerst, (die wille hoedem dies). Die toren heeft ende oec verlies,Ga naar margenoot+ Wie dat es, eest dwijf of man, M[et] heme en wilt niemen dan,
[pagina 218]
Maer diet geval heeft ende blijft boven, 3460[regelnummer] Dien gaen si dan alle loven Ende smeken ende hem ondererupen,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot3461 Vor hem nigen, vor hem si s[t]upen,Ga naar voetnoot3462 Ende bieden hem haren dienst sere, Ende secgen: ‘Ik wil gi sijt mijn here.’ 3465[regelnummer] Maer ginct met hem yet qualike So dadense een ander die gelike,Ga naar margenoot+ Die desen verwonne(n) ende onder brochte.Ga naar voetnoot3467 Dits een vele evel gedochte Van enen die kersten soude heten. 3470[regelnummer] Also daden dese valsce propheten, Coelne, Mense ende Triere,Ga naar margenoot+ Die gekeert waren dus sciere An Alebrechte om miede, om gelt, Ende die Adolve met gewelt 3475[regelnummer] Hadden geloeft te hulpen doe. Hier en verlietic mi nemmermere toe,Ga naar margenoot+ En gere doget meer sekerlike,Ga naar voetnoot3477 Ic gelove van hem die gelike Mi te doen, ginct anders dan wel,Ga naar voetnoot3479 3480[regelnummer] Tselve, dat hem an A(n)dolve gevel.
[pagina 219]
Ic wil dat wel, bi onsen Here,Ga naar margenoot+ Datmense vor(s)e min no mere,Ga naar voetnoot3482 Alse Alexander die gene dede, Daermen in deerste pertie af sede,Ga naar voetnoot3484 3485[regelnummer] Die Dariuse sijn leven namen, Sine wedersake, ende si hem tsamenGa naar margenoot+Ga naar voetnoot3486 Quamen met groter bliscap jegen, Ende seiden si hadden doet verslegenGa naar voetnoot3488 Sinen groten viant Darius. 3490[regelnummer] Doen sprac hi te hem aldus: ‘Quadien ende valsceren groet,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot3491 Dat gi hebt geslagen doet Uwen gerechten here nu Seldi ontgulden, dat secgic u. 3495[regelnummer] Ga naar margenoot+ Want dat gi hem daet, Godweet, Vermoedic mi van u gereet.’Ga naar margenoot+ Doen dedise ontliven saen. Dus woudic dat hier waer gedaen Over dese biscop, die valscelike 3500[regelnummer] Verrieden den coninc van haren rike. Dademen nu, Godweet, na dien,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot3501 Men soude verradens die min plien,
[pagina 220]
Ic wilt oec wel, bi mire wet, Datmen elken goude met. 3505[regelnummer] Dus es Alebrecht boven comen Ende hevet dlant te hem werd genomen,Ga naar margenoot+ Alsic hier na sal doen verstaen. In desen tiden sachmen staen Ene comete ontsachgelike 3510[regelnummer] Tuscen Vlaendren ende Vrancrike. Die drie rayen ute warp,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot3511 Vore breet ende achter scarp. Deen raye sceen jegen Ingelant, Ende dandere jegen Vrankelant, 3515[regelnummer] Entie derden te Vlaendren werd: Aldus so was gedeelt die sterd.Ga naar margenoot+ Gi hebt dicwilen horen visieren Wat sijn der comete manieren: Honger, sterfte ende verslachtinge, 3520[regelnummer] Dit sijn der cometen dingen Int lant daer si werd gesien,Ga naar margenoot+ Daer haer rayen henen tien.	margenoot+ (5) voetnoot3454 tgeval = het geluk (fortuna). margenoot+ (10) [tekstkritische noot]3480 Adolv hs.: Andolve. margenoot+ (15) voetnoot3461 smeken = vleien; hem ondercrupen = voor iemand kruipen voetnoot3462 stupen: in het hs. slupen. C^a Van de Water (Tijdschr., 9^e D., N.R., 1^e D., bl. 88) doet opmerken dat Le Long, noch Jonckbloet over dat woord zijn gestruikeld. Het is nochtans voor de hand liggend hier stupen te lezen dat immers ‘buigen’ beteekent. Bij Velthem vindt men nigen en stupen gewoonlijk verbonden. Wat de grafie betreft de verwisseling van t en l komt in ons hs. meer voor: o.a. sla voor sta (3^e Boek, c. 46, vs. 3182); de verwijzing van C^a Van de Water naar 1^e Boek is twijfelachtig, zie aldaar), toefdent voor loefdent (2^e Boek, c. 18, vs. 1360) margenoot+ (20) voetnoot3467 verwonne: Jonckbloet, Ann., stelde deze emendatie voor margenoot+ (25) margenoot+ (30) voetnoot3477 En gere doget: Le Long vertaalde: in geenen deele (?), Jonckbloet, Ann., liet de plaats onverlet. De beteekenis schijnt wel: ik (Velthem) ‘en gere (van het w.w. geren = verlangen) doget (d.i. riddereer)’ van zulke verraders, want ‘ic gelove van hem die gelike mi te doen’ voetnoot3479 ginct anders dan wel = verliep het slecht. [tekstkritische noot]3482 vore hs.: vorse 3484 pertie hs.: ptie 3487 jegen hs.: iegen. margenoot+ (35) voetnoot3482 datmense vore (van het w.w. voeren) = dat men ze behandele voetnoot3484 in deerste pertie: Maerl., Sp. Hist., 1^e P., 4^e Boek, c. 34 margenoot+ (40) voetnoot3486 wedersake: Jonckbloet, Spec., wedersaken, stelde in Ann. voor: sinen wedersake(n) te lezen. Wij houden het er voor dat wedersake op Darius slaat: Darius, de tegenstander van Alexander voetnoot3488 verslegen: Jonckbloet, Spec., las verslagen margenoot+ (45) voetnoot3491 Quadien = misdadigers margenoot+ bl. 41 e. margenoot+ (50) margenoot+ (55) voetnoot3501 C^a van de Water (Tijdschr., 9^e D., N.R., 1^e D., blz. 89) stelt voor de verzen 3501-02 na de verzen 3503-04 te plaatsen. De verraders van Adolf van Nassau moesten behandeld worden als de moordenaars van Darius door Alexander, die hen deed dooden, daar zij hun rechtmatigen vorst hadden vermoord. Zoo moest men ook gedaan hebben met de bisschoppen, die hun vorst hadden verraden. ‘Werd er tegenwoordig’ meent Velthem ‘naar dat beginsel gehandeld, zoo zou er veel minder verraad worden gepleegd. Ik zou het wel willen, dat men iedereen zijn verraad op die wijze betaald zette.’ C^a van de Water vindt dat de logische volgorde een omzetting eischt. Wij kunnen ons met die opvatting niet vereenigen. [tekstkritische noot]3513 jegen hs.: iegen 3514 jegen hs.: iegen. margenoot+ (60) margenoot+ (65) voetnoot3511 rayen = stralen margenoot+ (70) margenoot+ (75)

Vorige Volgende

Vanden selven meer .li(i).