Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

Noch meer vanden ordele. .xix.

Men seit, dat [Christus] judiceren sal
In die vorme een[s] cnechts al,

[p. 381]

 

Also alsi vor Pylatus⁹⁶¹

 

Was gejudiceert aldus;

 

Want hi doe gedaent ne gene,⁺⁹⁶³

 

No clerheit [hadde], no groet, no clene,⁹⁶⁴

965

Maer was .i. spiegel, een anscouwen

 

Vol van menigerhande rouwen;⁹⁶⁶

 

Ende dan sal hi in die glorie,

 

Van al siere scoenre memorie,⁺

 

Allen minscen hem vertonen,

970

Om dansien van sinen lone[.].⁹⁷⁰

 

Maer Augustinus seget [..] van dien:

 

In die vorme salmenne sien

 

Van ene[n] cnecht; verblidende daer⁺

 

Seelne sien die gode daer naer;⁹⁷⁴

975

Maer den quaden werdet verborgen saen,

 

Datsi die bliscap niene begaen,⁹⁷⁶

 

Noch die claerheit en sien mede,

 

Diede gene sien ter stede⁺

 

Die suver sijn van herten daer,

980

Ende oec dat rike hebben daernaer.⁹⁸⁰

 

Die vader en judiceert genen man,

 

Maer al sijn rechten geeft hi dan

 

Sinen sone, om dat hi es⁺

 

Die sone des minscen, sijt gewes.

985

Niet alse, dat hi sone es geseit,

 

Alse van der cracht der minscelijcheit,

961 Pylatus = Pontius Pilatus, Romeinsch landvoogd over Judea (26-36)

+ (5)

963 gedaent = uiterlijke vorm, voorkomen

964 clerheit = luister

966 rouwen = droefheid

+ (10)

970 lone = hemelsche vreugde

+ (15)

974 gode = goeden (vgl. dezelfde spelling, v. 1036)

976 begaen = verwerven, verkrijgen

+ (20)

980 rike = het eeuwige rijk, het eeuwig geluk (vita aeterna).

+ (25)

[p. 382]

 

Oft sonder den vader daer ter stede,

 

Oft sonder den heyligen geest mede⁺

 

Daer te judiceerne yet sit,⁹⁸⁹

990

Maer hi judiceert na dit

 

In die vorme van enen man,

 

Den quaden verveerlijc tsine dan,

 

Ende den gerechten genadich daer;⁺

 

Ende verliechtse oec daernaer;

995

Hi judiceertse metter godleecheit,

 

Niet metter minscelijcheit.

 

Oec niet allene Christus ne sal

 

Niet judiceren daer allene al,⁺

 

Maer die heyligen selen daer

1000

Met hem judiceren, vorwaer,

 

Nadat God selve heeft geseit,

 

Daer hi seget na der waerheit:¹⁰⁰²

 

Gi selt sitten op .xii. stole wel,⁺

 

⁺ Ende jugeren opt geslechte van Israel!

1005

Niet allene die .xii. apostelen,

 

Maer die hem volgeden alle, selen

 

Gemeinlijc judiceren gerede.

 

Biden .xii. sitten, verstawi mede,⁺¹⁰⁰⁸

 

Alle die heyligen sonder getal,

1010

Ende bi den .xii. geslechten, men sal

 

Alle die gene verstaen aldaer,

 

Die te judiceren sijn vorwaer.

+ (30)

989 yet = ja, wel, eenigszins (vgl. hd. etwa)

+ (35)

+ (40)

1002 na: zou misschien in in mogen verbeterd worden (emendatie van Verdam, M.W., VII, 2164, waar ook naar Matthaeus 19, 28, verwezen wordt: super sedes duodecim). Of: na der waerheit, d.i. volgens (wat er staat in) de waarheid, d.i. het evangelie?

+ (45)

+ bl. 91 b.

+ (50)

1008 sitten: als meervoud van sit ‘zit’, hier voor stoel (deze beteekenis schijnt in het mnl. nog in geen tekst aangewezen te zijn; M.W., VII, 1169).

964 clerheit in het hs. voluit. - [hadde] emend. M.W., 2, 1034 970 lone[.] hs.: lonen (-n- naar aanleiding van het rijm) 971 Augustinus hs.: augustini. - [..] hs.: hi 977 claerheit in het hs. voluit 981 vóór het vs.: .

990 vóór het vs. staat, al is het onnoodig, het teeken = 997 Christus hs.: xp̄c 1002 waerheit in het hs. voluit.