De literaire manifesten van het fin de siècle in de Zuidnederlandse periodieken 1878-1914

-85- [Programmaverklaring van Jong Vlaanderen]

Jong Vlaanderen.

Nog een nieuw Vlaamsen maandblad!

Oh! er zijn er reeds zooveel! Men zou beter doen met de bestaande te ondersteunen. Dan zouden ze allen, het een na het ander niet kwijnen en sterven!

Ziedaar waarschijnlijk de welkomstkreten, waarop Jong Vlaanderen's geboorte zal onthaald worden.

Wij zullen beginnen met aan de Vlaamsche vrienden te vragen, welk tegenwoordig bestaand Vlaamschgezind maandblad er in het eigenlijk Vlaamsche volk gedrongen is.

Welk Vlaamschgezind maandblad wordt gelezen, niet alleen door priesters, onderwijzers, geneesheeren, advokaten, notarissen en ingenieurs, maar ook door handelslieden, ambachtslieden en werklieden?

Welk Vlaamschgezind maandblad wordt er gelezen door de Vrouw, dien krachtigen hefboom, dien wij, Vlaamschgezinden, veel te veel verwaarloosd hebben?

Gansch ons volk nochtans, moet de Vlaamsche beweging leeren kennen, moet op de hoogte blijven van den Vlaamschen strijd.

Dan zal gansch het volk ook niet alleen Vlaamsen, maar Vlaamschgezind wezen.

Opdat ons volk een Vlaamschgezind blad liefhebbe, is het volstrekt noodig dit blad zoo aantrekkelijk mogelijk te maken. Het is niet genoeg gansch een jaar door artikels te leveren, stralende van geestdrift en ijver; het is niet genoeg gansch het blad te vullen met Vlaamsche grieven en Vlaamsche belangen.

Daarbij, wij moeten niet alleen ons volk strijdlustig maken en houden, wij moeten het ook meer en meer zijn Vlaamsche schrijvers, bijzonderlijk zijn jonge Vlaamsche schrijvers, leeren kennen.

[p. 340]

De Vlaamsche letterkunde kan een veel grooter rol spelen in de heropwekking van ons volk, dan veel Vlaamschgezinden haar wel willen toekennen.

Die gedachten hebben ons geleid bij de stichting van Jong Vlaanderen. De oorspronkelijke schetsen, novellen, gedichten en phantasieartikels, die geregeld in het blad zullen verschijnen, zullen, wij hopen het ten volste, van ons blad het lievelingsblad maken van alle Vlaamsche huisgezinnen.

Er zijn in Vlaanderen honderden talenten, die in hun leven nooit de gelegenheid vinden om zich te openbaren, of ten minste om zich aan gansch ons volk te openbaren.

Men kan in Vlaanderen slechts een stuk naam krijgen in de Vlaamsche letterkunde, als men ‘gestempeld’ is met den titel van doctoor in de letteren, van professor, enz., en als men dingen schrijft, die ons volk niet lezen wil.

Is het dan te verwonderen, dat ons Vlaanderen zoo ver ten achter staat bij Holland onder opzicht van romans, novellen en schetsen, die de lievelingslectuur uitmaken van meest alle jongelingen, juffrouwen, in één woord gezegd, van meest alle huisgezinnen.

Wat men aan onze katholieke huisgezinnen nog geeft als letterkundig voedsel, dat zijn vertaalde feuilletonromans of in onze illustratie's verhaalde novellen.

Alle jonge Vlaamsche schrijvers laten tegenwoordig na een eerste of tweede werk de pen moedeloos de hand ontvallen. Geen middel om boeken uit te geven zonder geld te verliezen; geen middel om de werken, die men-geschreven heeft omdat men zijn volk liefheeft, onder dit volk te verspreiden.

Zelf vindt men bijna nergens in Vlaanderen eenen letterkundige, die het niet onder zijn waardigheid acht (!) een jongen schrijver aan te moedigen of te steunen door zijne raadgevingen.

Jong Vlaanderen zal in de mate zijner jeugdige krachten dien toestand trachten te verhelpen.

Hel blad zal grootendeels geschreven zijn door de abonnenten zelf. Alle maanden zullen er prijskampen plaats grijpen, zooals men reeds in het eerste nummer kan zien.

Dat elk zijne krachten beproeve!

Jonge letterkundigen, werkt! Vreest niet dat men uw pogen op schouderophalen, op spotten zal onthalen.

Jong Vlaanderen zal trachten, zoo 't noodig is, uw raadsman te zijn. In alle geval, wordt elkeen met open armen ontvangen.

Wat meer is, de jonge letterkundigen mogen naar het bureel hunne handschriften zenden. In alle Vlaamsche openhartigheid Jong Vlaanderen raad en wenken geven.

Iedereen van ons weet, hoe het Vlaamsen beginsel nu doorgedrongen is tot in de minste gehuchten van Vlaanderen.

Overal vindt men jongelingen, bezield met de geestdriftigste Vlaamsche gevoelens, gesterkt door de standvastigste Vlaamschgezindheid.

Overal zijn tooneelkringen ingericht, overal worden Vlaamsche liederen gezongen!

[p. 341]

Hoe komt het dan, dat de Vlaamsche beweging nog niet oppermachtig is in Vlaanderen, dat de Vlaamsche letterkunde zoo weinig ondersteuning vindt?

Omdat de Vlamingen malkander niet kennen.

Er moet een band zijn, die alle Vlaamsche maatschappijen, gilden, tooneelkringen, bibliotheken aan elkander verbindt, met elkander in betrekking stelt.

Die band bestaat tot nu toe niet.

Waarom?

Ten eerste, omdat de Vlaamsche Beweging te weinig werkzame leiders telt. De meeste leiders zijn personen van jaren, die te veel aan 't stoffelijk Teven moeten denken, en te weinig tijd over hebben om een geestdriftige beweging te besturen.

Ten tweede, omdat de Vlamingen malkander mistrouwen, bijzonderlijk in den laatsten tijd, sedert de gestadige samenwerking.

De Vlaamschgezinden van den katholieken buiten hebben geen vertrouwen in de katholieke Vlaamschgezinden der steden, die den buiten willen overweldigen in gezelschap van liberalen.

Jong Vlaanderen is ontstaan.

Weg met alle dubbelzinnigheid! Wij zijn katholieken; geen politiekers, wel te verstaan, maar geloovige christenen, die ons Vlaanderen niet alleen in zijne taal, maar ook in zijne oude, reine zeden willen doen herleven.

Wijn zijn jong! Jongeren, de handen ineen!

Alles voor één, en één voor allen,

Vooruit met onzen nooit gedoofden geestdrift, vooruit met onze nooit uitgeputte opoffering.

Wij werken voor geen goud, of roem, of eer! Wij werken alleen voor ons geliefde christen Vlaanderen.

Jonge katholieke Vlaamschgezinden, dat de band, die ons allen vereenigt, weze: Jong Vlaanderen!

a.	Jong Vlaanderen.
b.	Katholiek Vlaamschgezind Maandblad. Orgaan der Volksinschrijving ten voordeele van het Gedenkteeken te Groeninghe.
c.	Gent.
d.	Drukker: A. Siffer, St.-Baafsplein, Gent.
e.	‘Jong Vlaanderen.’
f.	1^e jg., nr 1, januari 1900, p. 2.
g.	Onderteekend: De Opstelraad.
	De redactie van dit tijdschrift bestond uit rene de clercq* (zie 95), alfons sevens en amaet van waesberghe (deze laatste slechts tot aug. 1901).
	Het programma is waarschijnlijk opgesteld door de stichter van het tijdschrift alfons sevens* (Lapscheure 1877-Gent 1961), letterkundige, journalist, bediende bij de levensverzekeringsmaatschappij Germania.
	Was een onstuimig flamingantisch agitator met een democratisch en sociaal engagement. In 1902 stichtte hij te Gent voor niet-studenten met de student Amaet van Waesberghe Jong Vlaanderen, een vereniging van katholieke jongeren. In 1910 was hij de oprichter van het flamingantische weekblad De Witte Kaproen. Was algemeen secretaris van het Komiteit voor de Vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool.

[p. 342]

Tijdens de Eerste Wereldoorlog kantte hij zich tegen de bezetter en het activisme en hij werd gedeporteerd naar Duitsland. Na de oorlog was hij o.m. getuige à charge tijdens het proces van August Borms in 1919. Zijn letterkundig werk (enkele toneelspelen en romans) stond grotendeels in dienst van zijn ideaal als flamingant.