Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Dialogves Flamen-Françoys, traictants du fait de la Marchandise (1642)

Informatie terzijde

Titelpagina van Dialogves Flamen-Françoys, traictants du fait de la Marchandise
Afbeelding van Dialogves Flamen-Françoys, traictants du fait de la MarchandiseToon afbeelding van titelpagina van Dialogves Flamen-Françoys, traictants du fait de la Marchandise

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.43 MB)

ebook (3.04 MB)

XML (0.82 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/schoolboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Dialogves Flamen-Françoys, traictants du fait de la Marchandise

(1642)–Gerard de Vivre–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

10 Den Korenkooper.
10 Le Marchand de blé.

A. Een Borger.A. Vn Bourgeois.
B. Een Rentier.B. Vn Rentier.
EEn goet leven Geva-BOnne vie mon Com-
der tis langhe geledenpeer, il y a long temps
dat ick u niet gesien enque je ne vous ay
hebbe zijt ghy uyterveu, avez vous esté
stadt gheweest,hors de la ville,
of syt ghy kranc geweest.ou avez vous esté malade?
B. Neen ic Godt danc,B. Non, Dieu mercy,
maer ic ben op mijn landt-mais j'ay esté en ma maison
huys geweest om myn jaer-aux champs pour recevoir
lijcsche renten t'ontfangen,mes rentes annuelles,
van koren ende ander graen,de blé & autres grains,
die my myn Pachterque mon Metayer
schuldich is.me doit.
H. Hebt ghy een goetA. Avez vous eu
korenjaer gehadt?bonne auné de blé?
B. De PachtersB. Les Fermiers
beklaghen hun altijts,se plaignent tous-jours,
want als sy ons schuldichcar quand ilz nous doivent
syn hondert mudden korencent muids de blé, froument,
terwe, haver, ofte gerste,de l'avoine, ou de l'orge,
sy meynen ons te betalenilz nous cuident payer
met vijftich.de cincquante.
A. Heeft hy uNous a il livre
al u graen ghelevert?tout vostre grain?
B. Neen hy noch niet,B. Non pas encore,
maer hy heeft my belooftmais il m'a promis de
te Kersemisse al te leveren.livrer le tout à Noël.
A. Zout ghy myA. Ne me voudriez
niet willen verkoopenvous pas vendre quelque
[Folio E5r]
[fol. E5r]
een deel terwe?quantité de froument?
ic soude geern provisie doenje voudroy faire ma provisié
teghen de winter.pour c'est hyver.
B. Begheert ghy veel?B. En demandez vous beau-
daer zijn sommighecoup? il y a certains
Korenkopers, die hebbenMarchands de blé, qui m'en
my alreets daer af ghespro-ont des-ja parlé,
ken, ende souden't wel al& voudroyent
willen nemen.prendre le tout.
A. Tis een kleyne sakeA. C'est peu de chose
van t gene dat ic behoeve,de ce que j'ay a faire,
ghy sult my wel stofferen,vous me fournirez bien
believet u, van alsoo veels'il vous plait, de tout ce
als my ghebreeckt.qui me faut.
B. Wilt ghy het brootB. Voulez vous faire le pain
in u huys backen?en vostre maison?
A. Kende ic eenen getrouwenA. Si je cognoissoy quelque
Meulder, ic soud't doen ma-fide le Meunier, je le feroy
len, ende soude myn vrouwmoudre, & feroy faire
het broot doen maken:le pain à ma femme:
maer 'tquaetste is dat demais le pis est, que les
Meulders ons 'tkorenMeuniers nous changent
verwisselen, of stelenle blé ou nous en
ons een deel daer af.desrobent une partie.
B. Daer is goet raet voor.B. Il y a bon remede á ce la.
A. Wat raet toch?A. Quel remede je vous prie?
A. Sent u korenB. Envoyez vostre blé
op de water meulen,au moulin à eau,
de meulder op dien meulenle Meunier de ce moulin
sal u goet recht doen.vous fera bonne raison.
A. Ghy segt het,A. Vous le dites,
maer ic en geloofs niet.mais je n'en croy rien.
Ick houde alsoo veel vandenI'estime autant le Meunier
Meulder op de wint-meu-du moulin à vent
len ende ros-meulen,& du moulin à chevaux,
[Folio E5v]
[fol. E5v]
als op den water-meulen.que du moulin à eaüe.
B. Indien ghy my niet ghe-B. Si vous ne me voulez
looven en wilt, doetetcroire, faites le moudre
in u huys malen:en vostre logis:
hebt ghy niet een queerne?n'avez pas un moulin à bras:
A. Ia ic, maer de meulen-A. Ouy bien, mais la meule
steen en deucht niet.ne vaut rien.
B. Laet hem weeder op ru-B. Faites la racoutrer
sten ende scherpen, 'tis& r'aguiser, c'est
om een kleyne saeck te doen:à faire à peu de chose:
hebt ghy yemandtavez vous quelqu'un
die 'tbroot kneden kan?qui sçache petrir le pain?
waerom en levert ghypourquoy ne livrez vous
'tkoorn niet den Backer?le blé au Boulenger?
soo sult ghy uyter moeytenpar ainsi serez vous hors
ende uyt alle sorghe zijn.de peine & de tout soucy.
A. Den BackerA. Le Boulenger
wil te veel winnen;veut par trop gaigner:
ende dan bedrieghen sy ons& puis ceux la nous trompent
oock, ende gheven onsaussi, nous rendant
voor goet nieu korenau lieu de bon blé nouveau
oudt verstopt goet,du vieil estouffé
vol kalanders.plein de calandres.
B. Men moest verdragh,B. Il faudroit faire
met hem maken,paction avecques luy,
u soo veel rogghen brootsde vous livrer autant de pain
te leveren, soo veel tarwen,de seigle, autant de froument
soo veel venster-broot,autant de pain bis,
ende soo veel witten-broot.& autant de pain blanc.
Indien ghy wilt, ick sal uSi vous voulez, je vous feray
mijn backersse laten spreken,parler à ma Boulengere,
dewelcke een vrouw vanqui est femme de bien,
eeren is, soo ick meyne.comme je cuide.
A. Ic sal u seggen Gevader,A. Ie vous diray mon Compere
ghy weet wel dat ick grootenvous sçavez bien que j'ay
[Folio E6r]
[fol. E6r]
last van kinderen hebbe ingrande charge d'enfans en
mijn huys: ic heb eenen oven,ma maison: j'ay un four,
mijn huysvrouwe ende mijnma femme & ma
meyt konnen wel backen:servante sçavent bien cuire:
als wy meel hebben,ayants de la farine,
wy makender afnous en faisons,
al wat wy willen.tout ce qu'nous voulons.
C. Is u HuysvrouwB. Vostre femme est elle
soo goeden huys-wijf?si bonne mesnagere?
A. Ia sy sekerlijck,A. Ouy vrayement,
somtijts voor de kleyneaucunefois pour les petits
kinderkens, buylt sy deenfans, elle vous tire
bloeme uyt het meella fleur de la farine,
door een sifte of seve,la passant par un tamiy ou saz
ende maeckter waeffelen af,& en fait des gauffres,
altemets oblije, koecxkens,telle fois des oublies, des ga-
tourten, wegghensteaux, torteaux, michettes,
ende veel ander brabbelingen& plusieurs autres fatras.
B. Kan sy gheenB. Ne sçait elle pas faire
heeren broot backenle pain de bouche,
'twelck d'Italianen endeduquel usent les Italiens
Spangiaerts gebruycken?& Espaignols?
A. Voor ons huysghesinA. Pour nostre mesnage
en hebben wyn'ayons nous
sulck broot niet van doen:que faire de tel pain,
wy lyden ons wel met goetnous nous passons de bon
venster-broot wel gebacken.pain bis bien cuit.
Ende als wy met denEt quand nous mangeons
Backer eten, eysschen wyavec le Bolenger, si nous
oudt backen broot:demandons du pain rassis.
hy sent ons nieubacken:il nous en envoye du frais:
d'een tijt ist heel vol kor-telle fois il est tout croute-
stich, op een andermaellevé, une autrefois
overgoten,plein d'eaüe,
ende so swaer als een steen,& pesant comme un pierre,
[Folio E6v]
[fol. E6v]
ende dan qualijc gebacken.& puis mal cuit.
Mijn Vrouw die maketMa femme le fait
locht ende vol ooghen,creux & plein de yeux,
alsoo licht als een spongy.leger comme une esponge:
B. Soude sy voor myB. Ne voudroit elle pas
niet willen backen,cuire pour moy,
ende voor mijn huysghesin,& mon mesnage,
als ick haer goedt loon gaf?en luy payant bon salaire?
ghy weet wel datvous sçavez que ma
mijn huysgesin kleyn is.famille est petite.
A. Ghevader doet soo veel,A. Mon Compere faites tant,
indien't u belieft,s'il vous plait,
dat wy't koren ende de terweque nous ayons du froument
hebben moghen,& du blé,
wy sullen voor u makennous ferons pour vous
al dat u belieft,tout ce qu'il vous plaira,
om u te believen:pour vous complaire:
ghy weet wel dat ickvous entendez bien
gheheel uwe ben.que je suis du tout vostre.
B. Wat maeckt ghyB. Que faites vous
met het gruys die ghydu son que vous
uyt de terwe doet?ostez du froument?
A. Ick sal't u seggen, wyA. Ie vous diray, nous
maken t'huys broot vanfaisons le pain de mesnage
het meel, even ghelijck'tde la farine, tout ainsi
vanden meulen komt,comme elle nous arrive du
sonder yet daer afmoulin, sans rien y oster
of toe te doen.ou adjouster.
B. Eet ghy danB. Mangez vous doncques
onghedeessemt broot,du pain sans levain,
ghelijck de Ioden doen?comme les Iuifs.
A. Neen, wy nemenderA. Non, si l'on n'y adjoustoit
gheenen heve in, het soudedu levain, il seroit
te soet ende te swaer zijn,trop doux & trop pesant,
ende ten soude niet opgaen:& ne se leveroit pas:
[Folio E7r]
[fol. E7r]
daer ter contrarien broot datlà où au contraire le pain qui
met deessem ghemaect wortse fait avec du levain,
eenen rijpen smaeck heeft,à le goust un peu aigre,
locht is, ende wel op gaet.est leger & se leve bien.
B. Ick eet geeren soet broot,B. I'ayme de pain doux,
om datmen seyt dattetpource que l'on dit qu'il
lichtelijcker verteert wort.est de meilleure digestion.
A. Wy lieden die grootenA. Nous autres qui faisons
arbeyt doen, wy verteerentgrand travail, nous le
lichtelijcken, hoe weldigerons facilement, encore
dattet swart ende suer is.qu'il soit noir & aigre.
B. Nu wel aen dan, uytB. Or sus doncques, par
vrientschap, ick ben te vredeamitié, je suis content
u te doen leverende vous faire delivrer
alsoo veel korenstout autant de blé
als ghy verdoen meuchtque vous pourrez user
voor al u huysgesin,pour tout vostre mesnage,
'tzy dat ghy ghelt hebt,soit que vous ayez argent.
of niet, met sulcke condi-où non, à telle condition
tie dat u huys-vrouw sooque vostre femme toutes
dickwils als sy den ovenles fois, qu'elle chauffera
sal heeten, my kleynele four, me cuira quelques
witte broykens backen sal,petites pain blanc,
van fijn terwe bloem.de fine fleur de froument.
A. Ic heb u alreede geseyt,A. Ie vous ay des-ja dit,
dat sy u sulck broot makenqu'elle vous fera tout tel
sal als ghy wilt,pain que voudrez,
want wy hebben een kleyncar nous avons un petit
ovenken, twelc seer bequaemfour, qui est fort propre
is om pasteyen te backen,à cuire de pastez,
taerten ende vlayen,des tartes & des flans,
indien ghy wilt.si vous voulez.
B. En seghter my nietB. Ne m'en perlez plus
meer af, ick wil mijn back-je veux donner congé
kersse oorlof gheven,à ma boulengere,
[Folio E7v]
[fol. E7v]
sy is my nochelle me doit encore,
een oude reste schuldich,quelque vielle reste,
ende is dies halven gehoudendont elle est renuë
my venster broot te leverende me rendre du pain bis
voor 'thuysghesin,pour le mesnage,
ende voor my Spaensch& pour moy du pain d'E-
broot of Princen broot.spaigne ou pain de Court,
A. Tegen wanneer duncktA. Pour quand vous semble
u wel dat wy tkoornil bien que nous
mochten hebben?pourrons avoir du blé?
B. De schueren zijn nochB. Les granges sont encore
al vol: maer de Dorp-toutes pleines: mais les villa-
lieden op de selve uregeois sur l'heure propre
als ick van daer gingh,que je me partoy de là.
begonnen't korencommencerent à batre
te dorsschen, te wannen,le blé, à le vanner,
ende op de solder te voeren.& le mettre au grenier.
A. Van wat prijs sal de veer-A. De quel pris sera la rasiere
tel korens zijn Ghevader?de blé mon Compere?
B. Sulcke prijsB. De mesme que sera
als dan ter tijdtl'ordinaire alors
onder de kooplieden zijn zal.entre les Marchands.
Ick hebbe een verdrach ge-I'ay fait un contract avec-
maect met sommige Koop-ques certains Marchands
lieden, die my afghekochtqui ont acheté de moy
hebben haver gherst,de l'avoine, de l'orge,
spelte ende rogghe,de l'espeautre & du seigle,
al te leverenà livrer tout
den 12. Ianuarijle 12 de Ianvier
naest komende;prochainement venant,
tot sulcken prijs als danà tel pris qu'alors
ter tijdt loop ende koop on-sera le cours
der de Kooplieden zijn sal.entre les Marchands.
B. Dunckt u niet datA. Cependant ne vous
het coren daerentusschensemble il pas que le pris
[Folio E8r]
[fol. E8r]
af-slaen en sal?du blé ravallera?
B. Ick en weet niet,B. Ie n'en sçay rien,
wy sullen sien wat onsnous verrons ce qui nous
komen sal uyt Oostenrijck,arrivera du païs de Levant,
ende uyt ander landen.& d'autre part.
A. Ick hebbe eenenA. I'ay cogneu
Edelman ghekent,certain Gentilhomme,
die zaeyden seker bunderqui semoit certains arpens
landts met Turckx koren,de terre du blé de Turquie,
ende zeyde dat hy hem daer& disoit s'en
wel mede bevont.trouver fort bien.
I. Ick gheloof wel datB. Ie croy bien que le pain
'tbroot datter af ghebackenqui en este fait,
wort seer goet van smaec isest de fort bon goust
maer dit lant en is niet be-mais ceste terre ci n'est pas
quaem om dat voort te bren-idoine à le produire,
ghen, ende of sy't al voort& encore que'elle le produi-
brochte, ten soude nietsit, ce ne seroit pas
in sulcker menichte zijn,en telle quantité,
ende niet alsoo goet& non pas si bon
alsment wel begeeren soude.comme on le desireroit.
A. Ic hebbe hooren seggenA. I'ay ouy dire
datmen veel verbrantque l'on trouve beaucoup
korens vint van ditde blé nielle de ceste anne
jaer, ende oock boeckweyt.ci, & du paniz.
B. Soo veel my aengaet,B. Quant à moy,
ic en hebs niet soo veel alsje n'en ay pas autant qu'il
in mijn oogh soude gaen:en entreroit en mon oeil:
wil ick boeckweyt hebben,si je veux avoir du paniz.
ick salder selveil faudra, que j'en achete
moeten koopen.moy-mesme.
A. Ic hebbe den tijt gesien,A, I'ay veu le temps,
dat de Landt liedenque les Paisans
alom waer ick langs ginc,par tout où je passoy,
geen ander broot en backtenne faisoyent autre pain
[Folio E8v]
[fol. E8v]
dan van haver, somergerstque d'avoine, d'orge hastive
of van boonen, of halfou de feves, ou moitié
van koren ende half erten.de blé & moitié de pois.
B. Ia, maer 'twas in dienB. Ouy, mais c'estoit en ceste
grooten dieren tijd ende hon-grande cherté & famine,
ghers noodt die by na wasqui estoit quasi par tout
door de gheheele weerelt.les endroits du monde.
A. Het ghedenckt u welA. Il vous en souvient bien
Ghevader?mon Compeer?
B. Iae't en trouwenB. Ouy dea,
soude het niet? Maer Godtne feroit il point? Mais Dieu
die versach het haestle pourveut bien tost
door de Vlote die van Oost-par la Flotte qui nous arriva
landt quam,du pais, de Levant,
sonder de welcke voorwaersans laquelle certes
wy in groot perijckel warennous estions en grand danger
van honger te sterven.de mourir de faim.
A. Die doen ter tijdt eenenA. Qui alors eust eu
grooten hoop beschuytsune grande quantité de
ghehadt hadde, hy souderbiscuit, il eust
wel mede gevaren hebben.bien fait sontas.
B. Tis een wonderlijc dincC. C'est chose merveilleuse,
hoe 'tkoren ende 'tgraentant plus le blé & le grain
dierder is, hoe't de liedenest cher, tant plus les gens
meer koopen willen.se veulent acheter.
Ende ick en hebbe noyt gesienEt jamais je n'ay veu
(in groote diere tijden)(en temps de grand cherté)
dat de liedenles gens plaindre
hun des gelts beklaechden.leur argent.
A. Tis om dat niemantA. C'est par ce que personné
het broot ontbeeren en kan,ne se peut passer de pain,
maer wel veelmais bien de plusieurs
ander dinghen.autres choses:
B. De arme liedenB. Les povres gens
(gelijckmen in een gemeyn(comme on dit en
[Folio F1r]
[fol. F1r]
spreeck-woort seyt)comm un proverbe)
eten ghemeynelijckmangent coustumierement
hun koren groen.leur blé en herbe.
A. Maer ic sal uyt den nootA. Mais je feray hors de dan-
zijn, ist dat Godt belieft, in-ger (s'il plait à Dieu) si vous
dien ghy mijn belofte hout.me tenez vostre promesse.
B. Verlaet u vrijelijckB. Reposez vous hardiment
op my, dat ick doen salsur moy, que je feray
als ic u belooft hebbe.comme j'ay dit.
A. Ick ga dan henen deseA. Ie m'en voy doncques
goede tijdinghe mijnporter ces bonnes nouvelles
huysvrouw ende kinderenà ma femme & à mes
draghen, ende ick wil uenfans, & vous donneray
goeden avont seggen.le bon soir.
B. Goeden avont Gevader,B. Bon soir Compere,
ende goeden nacht.& bonne nuict.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken