Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620 (1927)

Informatie terzijde

Titelpagina van De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620
Afbeelding van De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620Toon afbeelding van titelpagina van De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (18.39 MB)

XML (1.99 MB)

tekstbestand






Editeurs

C.R. de Klerk

B.H. Molkenboer

H.W.E. Moller

J. Prinsen J.Lzn

Leo Simons

J.F.M. Sterck



Genre

proza
poëzie
drama

Subgenre

emblematiek
verzameld werk
gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes
tragedie/treurspel
tragikomedie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

(1927)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
Regelnummers proza verbergen
[pagina 694]
[p. 694]

89. Babiaen en de Aep.Ga naar voetnoot*



illustratie

1 Gelijck de Aep ende Kat haer aert niet laten: soo mede niet die boosaerdige menschen. 2 Sulcx bleeck aen Antoninus Caracalla Roomsche Keyser, die van natueren toornigh 3 was. Dese was in zijn jeughdt van Severo zijnen vader wel opghevoedt, ende van 4 goede leermeesters tot alle deughden ende vrije konsten onderwesen, ende gestiert: 5 daerin hij so toegenomen had, dat hij een goed Philosooph was, ende de meeste uren 6 des daegs daerin toebrachte, betoonde hem oock gants sachtmoedigh, ende melijdigh. 7 Ia als ymand veroordeelt, ende ter doodt gevoert worde, soo weende hij, ende keerder 8 zijn oogen af, op dat hij't bloedt niet en sage. Maer als hij namaels begost te rijden 9 ende te vechten, soo liet hij wel dra mercken, waertoe hij genatureert was: ende als 10 hij na zijns vaers doodt Keyser wierde, ende 'tsweerdt inde handt kreegh, soo vergat 11 hij metter haest alle sachtmoedigheyd, word een tyran, ende doode zijn broeder Getam, 12 ende zeer veel Roomsche Raets-heeren ende Burghers.

SVIDAS.

[pagina 695]
[p. 695]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten

LXXXIX
 
Den Aep eens guychelaers bedreef zeer vreemde dingen,Ga naar voetnoot1
 
Met danssen in het perck, met beytelen, en springhen:Ga naar voetnoot2
 
T'nieuws-gierich malle volck zagh vast de bootsen aen,Ga naar voetnoot3
 
Elck was van lacchen schier de blijde ziele ontgaen.Ga naar voetnoot4
5[regelnummer]
Terwijl den Aep vast juyght, en volght op smeesters roepen,
 
Hij een fraey hierlantsch wijf ziet groote noten snoepen:Ga naar voetnoot6
 
Dies hij op't onverzienst nae haren schoot zich maeckt,Ga naar voetnoot7
 
En voor een wijl met haer zoet-apigh noten kraeckt:Ga naar voetnoot8
 
Ten lesten kraeckens moede (o seldsaem wonderheden!)Ga naar voetnoot9
10[regelnummer]
Hij haren voorschoot licht, en toont haer naeckte leden.
 
D'omstanders lacchen vast om zulck een vreemt bedrijf,Ga naar voetnoot11
 
Dat haer van schaemte moet versteken 'tschaem-root wijf.Ga naar voetnoot12
 
‘Natuyre wort bedeckt door d' aenghewende zeden,Ga naar voetnoot13
 
‘Maer nimmer uytgheroyt door leeringhe of door reden:Ga naar voetnoot14
15[regelnummer]
‘Barst altijd erghens uyt, en brenght noch eens te pasGa naar voetnoot15
 
‘Het geen haer aenghe-erft, en aengheboren was.
voetnoot*
Boven- en Onderschrift:
Babiaen: inlandse vrouw; eigenlik 'n soort aap, later ook 'n inlandse man of vrouw uit Indië of Afrika (babiaen: de oorspr. vorm van baviaen).
Regel 1 haer aert niet laten: hun aard niet afleggen; soo mede: zo ook. - r. 2 Antoninus. Caracalla: Romeins keizer. - r. 3 van Severo: (Latijnse buigingsvorm) door Sevérus; deze was Romeins keizer (146-217 na Kr.); toen hij stierf volgde z'n zoon Antonínus Caracalla, hem op, die z'n regering begon met z'n broer Geta te vermoorden. - r. 4 tot deughden: in goeie hoedanigheden (niet alleen dus zedelike deugden); vrije konsten: vrije kunsten (de kunsten en wetenschappen van 'n vrijgeborene; artes liberales van de klassieken, zie blz. 269 op r. 44); gestiert: geleid (gestiert met Vlaamse ie). - r. 5 toegenomen had: toegenomen was. - r. 6 daerin toebrachte: daaraan besteedde; betoonde hem: toonde zich. - r. 7 worde: werd. - r. 8 sage: zou zien; namaels: later; begost....: begon (begoste dial. vorm van begonste en, naast begonde); te rijden: ten oorlog te trekken. - r. 9 genatureert was: geaard, aangelegd was. - r. 11 metter haest (met der....): spoedig: word: werd; Getam: (Latijnse buigingsvorm) Geta. - r. 12 Roomsche Raets-heeren: Romeinse senatoren; Suidas: 'n Grieks schrijver in de 10e eeuw na Kr.; hij schreef 'n geschied- en aardrijkskundig woordeboek.
[tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 15 te pas, de oude uitgave heeft pas.
voetnoot1
eens guychelaers: van 'n kunstemaker (guychelaer nevenvorm van gochelaer).
voetnoot2
beytelen: buitelen (beytelen 17 d'eeuwse bijvorm van buitelen).
voetnoot3
vast: voortdurend, met spanning; bootsen: gekke sprongen, potsen.
voetnoot4
was.... de blijde ziele ontgaen: was z'n blije ziel kwijt, was bijna dood van 't lachen.
voetnoot6
een fraey hierlantsch wijf: 'n opgeschikte inlandse vrouw (uit Indië of Afrika).
voetnoot7
zich maeckt: zich begeeft.
voetnoot8
zoet-apigh: (als 'n zoete aap) zoetsappig.
voetnoot9
seldsaem: zeldzame (seldsaem: 't meervoud meermalen onverbogen zoals in 't middeleeuws).
voetnoot11
vast: stevig; om zulck een vreemt bedrijf: om zo'n rare manier van doen.
voetnoot12
Dat haer....: zodat zich van schaamte moet verbergen.
voetnoot13
aenghewende zeden: aangewende manieren.
voetnoot14
uytgheroyt: uitgeroeid (uytgheroyt met ooi-klank; uitroeien is 't zelfde als uitrooien, maar de woorden hebben verschillende betekenis gekregen); reden: verstandige woorden.
voetnoot15
brenght.... te pas: brengt nog eens te voorschijn (te pas: op 'n bepaalde plaats).

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken