Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620 (1927)

Informatie terzijde

Titelpagina van De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620
Afbeelding van De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620Toon afbeelding van titelpagina van De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (18.39 MB)

XML (1.99 MB)

tekstbestand






Editeurs

C.R. de Klerk

B.H. Molkenboer

H.W.E. Moller

J. Prinsen J.Lzn

Leo Simons

J.F.M. Sterck



Genre

proza
poëzie
drama

Subgenre

emblematiek
verzameld werk
gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes
tragedie/treurspel
tragikomedie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

(1927)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
Regelnummers proza verbergen
[pagina 732]
[p. 732]

108. De Vrouwe en Henne.Ga naar voetnoot*



illustratie

1 Soo gingh het Dionysio den Tyran. Want als hij met de Contributie niet te vreden 2 was, die zijn ondersaten ghewilligh gaven, maer woude altoos haer meer afdringen, 3 ende haer met ondraeghlijcke lasten bezwaren: doe heeft hij haer niet alleen inde 4 grond verdorven, maer oock hem selfs om land ende luyden gebracht, 'twelck hem 5 namaels zijn levedage (doch te vergeefs) is leedt gheweest.

PLVTARCHVS.

[pagina 733]
[p. 733]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten

CVIII
 
Een arme, en slechte Sloor, die eerstmael quam aen't schrapen,Ga naar voetnoot1
 
Bequam een Lombaertsche' Hen, heel sonderling geschapen:Ga naar voetnoot2
 
Die zwanger dagelijcx haer gretige waerdinGa naar voetnoot3
 
Een Gulden Ey int nest bracht tot besolding in.Ga naar voetnoot4
5[regelnummer]
Waer uyt dan Overvloed en Rijckdom t'greetigh herte
 
Van dese vrecke Sack, besaten vol van smerte:Ga naar voetnoot5-6
 
Die met dees vaste rente' en incomst niet vernoeght,Ga naar voetnoot7
 
Heeft tot der Hennen dus haer redenen ghevoeght:Ga naar voetnoot8
 
'Tis waer, ick erff van u de daghelijcksche vruchten;
10[regelnummer]
Maer laes! zij knaghen 'thert, en blijf vol onghenuchten:Ga naar voetnoot10
 
Ick moet self sien den grond, ick moet self sien den schatt,
 
Daer in mijn droeve Ziel steets droefheyd heeft ghehadt.Ga naar voetnoot11-12
 
Zy keeltse met een mess, en hoopt met eender vlaghenGa naar voetnoot13
 
Den heelen schatt, en 'tgout, gelijcklijck uyt te dragen.Ga naar voetnoot14
15[regelnummer]
De Gierige' haer bevindt bedroghen in haer sin:Ga naar voetnoot15
 
Terwijl zij schatten soeckt, verliest zij haer ghewin.
 
‘S'gelijcks is menigh mensch met d'incomst niet te vreeden,Ga naar voetnoot17
 
‘Maer tracht nae grooten staet, en ijdle' heerlijckheden:Ga naar voetnoot18
 
‘Waeght al zijns Vaders haeff moetwillich op een bott,Ga naar voetnoot19
20[regelnummer]
‘Verliest zijn schatt en hoope', een onverwachte lott.Ga naar voetnoot20
 
‘Wijs is hij die ghenoeght, of leert ghenoeghen leeren.
 
‘Die wickt eerst eer hij't waeght, sal na-rou van hem keeren.Ga naar voetnoot21-22
voetnoot*
Onderschrift:
Regel 1 Dionysio: (Lat. buigingsvorm) met Dionysios: zie onder de prenten 84 en 105; Contributie: belasting. - r. 2 woude: ouwe vorm van wou; haer...: hun meer afpersen. - r. 3-4 doe: toen: inde grond verdorven: helemaal uitgeput; hem selfs om land ende luyden gebracht: zichzelf van land en volk beroofd. - r. 5 zijn levedage: heel z'n levenstijd, z'n leven lang (levedag of leven[s]dag: levenstijd; zijn levedage: ouwe 3e n.v. zoals men 't dikwels voelde of ook meervoud: [al] z'n levensdagen); Plutarchus: zie onder prent 36.
[tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 21 leert, de oude uitgave heeft leer't.
voetnoot1
slechte Sloor: eenvoudige stakker van 'n vrouw (sloor: stakker, zoals nu nog in Zuid-Nederl.); eerstmael quam aen't schrapen: voor de eerste maal wat bij elkaar gekregen had.
voetnoot2
Lombaertsche'Hen: spreek uit Lombaarts'en, 'n Lombardijse hen ('n biezonder groot ras uit Lombardije); heel sonderlíng geschapen: van heel biezondere natuur, soort.
voetnoot3
gretige waerdin: begerige verzorgster.
voetnoot4
Gulden: goud; bracht tot besolding in: inbracht tot beloning (voor 't voer).
voetnoot5-6
en daardoor bemachtigden de begeerte naar overvloed en rijkdom 't gretige hart van deze vrekkige vrouw, vol pijnlike bekommering (om dat te verkrijgen); Waer uyt: en daardoor (waardoor, 't Lat. ex quo); vrecke Sack: (vrekkige zak) vrek (zak: lichaam, in allerlei verbindingen voegen; vergelijk: dikzak); besaten: bemachtigden, namen in (besaten van bezitten).
voetnoot7
vernoeght: tevreden.
voetnoot8
tot der Hennen dus haer redenen ghevoeght: de hen aldus haar woorden toegevoegd; der Hennen: de hen (ouwe 3e n.v. achter tot).
voetnoot10
laes: helaas (zie blz. 527 op vs. 14); en blijf....: en ik blijf vol smarten.
voetnoot11-12
den grond: de oorzaak, de herkomst. - 12 Daer in: waarin, waarover.
voetnoot13
met eender vlaghen: in een vlaag, ineens.
voetnoot14
gelijcklijck uyt te dragen: te gelijk weg te dragen.
voetnoot15
De Gierige'....: De vrekkige (vrouw) bevindt zich (Spreek uit gierg'aar); sin: mening.
voetnoot17
S'gelijcks: (desgelijks) evenzo.
voetnoot18
heerlijckheden: prachten.
voetnoot19
haeff: have, bezit; op een bott: met een slag, ineens (bot: stoot, slag).
voetnoot20
lott: uitkomst; onverwachte met e, zie blz. 672 r. 1.
voetnoot21-22
die ghenoeght: die tevreden is; leert.....: leert tevreden leren zijn, tracht tevreden zijn te leren. - 22 na-rou: nasmart, leed achterna.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken