Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620 (1927)

Informatie terzijde

Titelpagina van De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620
Afbeelding van De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620Toon afbeelding van titelpagina van De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (18.39 MB)

XML (1.99 MB)

tekstbestand






Editeurs

C.R. de Klerk

B.H. Molkenboer

H.W.E. Moller

J. Prinsen J.Lzn

Leo Simons

J.F.M. Sterck



Genre

proza
poëzie
drama

Subgenre

emblematiek
verzameld werk
gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes
tragedie/treurspel
tragikomedie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

(1927)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
Regelnummers proza verbergen
[pagina 754]
[p. 754]

119. De Struys en 't Nachtegaelken.Ga naar voetnoot*



illustratie

1 Sulcken manier heeft de Keyser Domitianus inde Schou-spelen, die Quinquatria 2 hieten, opghebracht ende onderhouden. Want in die selve moesten de Hand-werckers 3 haer konstige hand-werck, de Poëten of Rijmdichters hare Carmina, de Redeners 4 hare cierlijcke ende welghestelde redenen, de Schermers haer geswinde schermslagen, 5 de Springers ende goochelaers haer luchtighe ende kromme-spronghen, ende boot- 6 sen vertoonen; ende een ijder zijn kunst, op 't hooghste ende beste loven ende prijsen.

MATTHAEVS RADAEVS.

[pagina 755]
[p. 755]
CXIX
 
De staelverslinder Struys en't Nachtegaelken t'samen,Ga naar voetnoot1
 
Elckandren haren roem trotzeerende benamen.Ga naar voetnoot2
 
De Vogel langhghebeent zijn vederen verhief;Ga naar voetnoot3
 
De Nachtegael zijn stemme, elck een om hooren lief.Ga naar voetnoot4
5[regelnummer]
Monarchen (sprack de Struys) die werrelden bestierenGa naar voetnoot5
 
Met mijne pluymen haer vereedlen en vercieren.Ga naar voetnoot6
 
Mijn liefelijck gheluyt op welghestelde maetGa naar voetnoot7
 
(Riep 'tVogelken) verheught een yeder in zijn staet:Ga naar voetnoot8
 
'tZij Vorsten trots ghehult met purpre en zijde banden,Ga naar voetnoot9
10[regelnummer]
Of landlien die 'tghelust te ploeghen d'ackerlanden.Ga naar voetnoot10
 
‘Een ijder die hier leeft, 'tzij van wat staet, ghewisGa naar voetnoot11
 
‘Ghetrocken word tot 'tgeen zijns herten wellust is:Ga naar voetnoot12
 
‘Dat dunckt hem alderschoonst, en magh hem niet vervelen,Ga naar voetnoot13
 
‘Elck Zot heeft zijn Marot en tijdverdrijf om spelen.Ga naar voetnoot14
voetnoot*
Regel 1 Sulcken (zulk 'n): zo'n; Domitianus, de Romeinse keizer en bekende Kristenvervolger in de 1e eeuw na Kr.; deed in 't begin van z'n regering veel voor de bloei van kunsten en wetenschappen; Quinquatria: 't Minerva-feest; 't grote werd gevierd van 19-23 Maart, 't kleine op 13 Julie; Minerva of in de Griekse mythologie Pallas Athene was o.a. de godin der kunsten en wetenschappen. - r. 2 hieten: heetten; opghebracht: ingevoerd; onderhouden: in stand gehouden; in die selve: in deze. - r. 3 hare Carmina: hun liederen; Redeners: redenaars. - r. 4 hare cierlijcke ende welghestelde redenen: hun fijn gestileerde redevoeringen; geswinde: snelle. - r. 5 haer luchtighe: hun vrolike; bootsen: grappen (boots: beeld, figuur, vertoning, grap). - r. 6 een ijder: iedereen; op 't hooghste ende beste loven en prijsen: voor de hoogste en beste prijs aan de man brengen, dus: hun kunst op 't allerbeste te vertonen (loven: te koop bieden; prijsen: op 'n prijs stellen, prijs vragen). - r. 7 Matthaeus Radaeus: bedoeld is wel: Matheus Radérus (Rader) 'n geleerde Jezuïet (1561-1634); hij gaf veel klassieke schrijvers en geschiedwerken uit.
voetnoot1
staelverslinder: volgens 't oude volksgeloof kon de struisvogel ijzer verteren; vandaar ziet men hem op wapens wel afgebeeld met 'n hoefijzer in z'n bek.
voetnoot2
Betwistten pochend elkaar hun roem; benamen: ontnamen; trotzeerende: trotsende, pochende, met tz: zie blz. 435 op vs. 182 (trotz uit 't Duits).
voetnoot3
De Vogel langhghebeent: de langpotige vogel; verhief: prees.
voetnoot4
om hooren lief: lief om naar te luisteren.
voetnoot5
werrelden: wereldrijken (werreld meermalen naast wereld); bestieren: besturen (bestieren met Vlaamse ie).
voetnoot6
haer vereedlen, vercieren: tooien zich (vereedlen = vercieren).
voetnoot7
op welghestelde maet: op de juiste maat, met zuiver rietme.
voetnoot8
een yeder in zijn staet: mensen van iedere staat, van iedere maatschappelike stand (yeder duidelik met ie-klank; yder in vs. 11 heeft de spelling voor de ei-klank, zie blz. 503 op vs 22; dergelijke ongelijkheden wel meer).
voetnoot9
ghehult met.... banden: getooid met.... linten (waaraan de eretekens hingen).
voetnoot10
die 'tghelust: aan wie 't aangenaam is.
voetnoot11
ijder: zie op vs. 8; 'tzij van wat staet: van welke stand ook (tzij wat: wat ook).
voetnoot12
wellust: lust.
voetnoot13
magh: kan.
voetnoot14
Iedereen heeft z'n eigen stokpaardje en z'n eigen liefhebberij om zich te vermaken (om spelen); Elck Zot heeft zijn Marot: oorspr. gezegd van de Nar van de Rederijkerskamers. Bij de plechtige intocht van de kamer voor 'n landjuweel of ander rederijkersfeest, vermaakte de kamernar de toeschouwers met z'n grappen, die hij aan de man bracht door tegen z'n Marot te spreken. Ook in 'n toneelstuk had de zot zo'n Marot of ‘zotskolf’, 'n korte staf met 'n gesneden kop er op; Marót uit 't Frans, betekent oorspronkelik: Marietje.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken