Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627 (1929)

Informatie terzijde

Titelpagina van De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627
Afbeelding van De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627Toon afbeelding van titelpagina van De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (10.98 MB)

XML (3.16 MB)

tekstbestand






Editeurs

C.R. de Klerk

B.H. Molkenboer

H.W.E. Moller

J. Prinsen J.Lzn

Leo Simons

J.F.M. Sterck



Genre

poëzie
drama

Subgenre

verzameld werk
gedichten / dichtbundel
tragedie/treurspel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

(1929)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 521]
[p. 521]

Op de beeldenis van Vorst Frederick Henrick.aant.Ga naar voetnoot*

 
Wie, die dit aenschijn siet, moet niet in liefde blaecken?
 
Wat vyand schout dit aen en ziddert niet bedeest?
 
Dit 's FREDERICK, die stal hield in 't verloop der saecken,Ga naar voetnootVs. 3
 
En binnen werd bemint, van buyten werd gevreest.Ga naar voetnootvs. 4
Anders.
 
Waer dit gelaet op straelt, daer moet een hart ontdoyen,
 
Al waer het diamant tot water smolt het dra:
 
Waer 't vyand krijght in 't oogh, daer moet het heyr verstroyen:Ga naar voetnootvs. 3
 
Mendoze in Vlaenderland, voor Bergen Spinola.Ga naar voetnootvs. 4
Anders.
 
Soo sal hy eeuwigh zijn de glori van Orangien,
 
En Hollands schut en scherm, van Keyserlijcken stam:Ga naar voetnootvs. 2
 
Soo sal hy zijn de schrick van 't opgeblasen Spanjen,Ga naar voetnootvs. 3
 
Die Beyeren ontruckt 't geen hy sijn bloed ontnam.Ga naar voetnootvs. 4
Anders.
 
Al ruckte burgertwist den degen uyt der scheede:
 
Al stonden (God verhoed 't) de steden tegens steên:Ga naar voetnootvs. 2
 
Men maeckte om sijnent wil op staende voet weer vrede,
 
Soo flucx maer FREDERICK met dit gelaet verscheen.
[pagina 522]
[p. 522]
Op Synen Helm.
 
Dit ysren hoofd van 't hoofd, dat over soo veele hoofdenGa naar voetnootvs. 1
 
Gesagh heeft, daer vaeck 't roode en blaeuwe vier uyt sprong,Ga naar voetnootvs. 2
 
Kreegh buylen, daer men stael en beckeneelen kloofde.Ga naar voetnootvs. 3
 
'sLands hopman past die hoed, gelijck een' Turck sijn wrong.Ga naar voetnootvs. 4
Pluym.
 
Hayrtoysel en perruyck een' bruyt voeght tot cieragie:
 
Des Veldheers hellemet een' swaeyende pluymagie:Ga naar voetnootvs. 2
 
Die als de ruytery kan vaen nocht stander sien,
 
In 't heetste van den strijd, haer tot kornette dien'.Ga naar voetnootvs. 4
Rusting.
 
Dat hart, dat heldenhart, daer Vranckrijcx vierden Henrich
 
In oorloght met sijn' geest, schuylt veyligh onder my.Ga naar voetnootvs. 1-2
 
Wat rusting vorsten deckt, ick deck der vorsten vendrigh; Ga naar voetnootvs. 3
 
Die Hollands vrydom vrijd, terwijl ick hem bevry.Ga naar voetnootvs. 4
Sporen.
 
Wat is een vorstenband om 't hayr van laffe sielen,Ga naar voetnootvs. 1
 
Als bagge sonder glans, en purper sonder naem?Ga naar voetnootvs. 2
 
Maer sporen streng gegespt aen strengen hopmans hielen,Ga naar voetnootvs. 3
 
Die nopen minst het ros, en allermeest de faem. Ga naar voetnootvs. 4
Speer.
 
Laet andre in ringesteeck en kinderspel uytmunten,
 
Daer kloot nocht koegel huylt, daer kling nocht slaghswaerd klinckt:Ga naar voetnootvs. 2
 
Vorst FREDRICK met dit punt rent aen op duysend punten.Ga naar voetnootvs. 3
 
Vreet roest eens anders speer, sijn punt en yser blinckt.Ga naar voetnootvs. 4
[pagina 523]
[p. 523]
Pistool.
 
De blixem van Iupijn geslingert trof noyt beter
 
Op reusenborst, als ick, beswangert met salpeter,Ga naar voetnootvs. 2
 
In FREDRICX ysren vuyst, wanneer hy in een' slagh
 
Soo dicht quam, dat hy't wit van vyands oogen sagh.Ga naar voetnootvs. 4
Swaerd.
 
Dit is op 't ruggebeen geschaerd van Spaensche ruggen:Ga naar voetnootvs. 1
 
Het zy dat FREDERICK den vyand had op 't vlack,Ga naar voetnootvs. 2
 
Of stopte een' waterstroom, en sloegh sijn' legerbruggen
 
Van lijven, die hy velde, en sabelde, en doorstack.Ga naar voetnootvs. 4
Paerd.
 
Bucephal was den droes gelijck, doen AlexanderGa naar voetnootvs. 1
 
Teegh achter Porus her, en dreef hem op de vlught:Ga naar voetnootvs. 2
 
Dit me, doen Frederick vocht onder vryheyds stander,Ga naar voetnootvs. 3
 
En onder Nieupoort roock de soete Vlaenderlucht.Ga naar voetnootvs. 4
Breydel.
 
Daer stof en pulverroock des Hemels torts verduystert,Ga naar voetnootvs. 1
 
Daer trommel en trompet 't gesagh verdooft op 't ruym;Ga naar voetnootvs. 2
 
Vorst Fredricx klepper noch na 's breydels wetten luystert.
 
Wie praelt met diamant, ick prael met woedend schuym.
Sadel.
 
De deughd staet niet soo seer in vorstelijcken adel,Ga naar voetnootvs. 1
 
Of konincklijcken stam, of oock in kaysren bloed:
 
Als in prins FREDRICX hart, gewassen uyt den sadel;Ga naar voetnootvs. 3
 
Daer 't leeft, gelijck Iupijn op sijnen arend woed.Ga naar voetnootvs. 4
voetnoot*
Van 1625. Afgedrukt volgens de tekst in Begroetenis (zie blz. 508) bl. B 3, vlgg.
In de tietel: beeldenis: afbeelding (beeldenis ouwere bijvorm van beeltenis).
voetnootVs. 3
stal hield: stand hield; in 't verloop der saecken: bij de verandering der omstandigheden, in alle omstandigheden.
voetnootvs. 4
binnen: binnen de grenzen, in 't land; van buyten: buiten 't land.
voetnootvs. 3
't: 't gezicht; verstroyen: in verwarring vluchten.
voetnootvs. 4
Mendoze: Mendoza, in de slag bij Nieuwpoort, zie Begroetenis blz. 514, op vs. 136; Spinola en Bergen: zie blz. 519, op vs. 241.
voetnootvs. 2
van Keyserlijcken stam: afstammeling van keizer Adolf (zie Begroetenis blz. 513 vs. 103).
voetnootvs. 3
opgeblasen: hoogmoedig.
voetnootvs. 4
ontruckt: zal ontrukken; Vondel verwachtte, dat Frederik Hendrik de Palts weer zou veroveren, die door de keizer aan keurvorst Frederik ontnomen, en aan Maximiliaan van Beieren geschonken was; Frederik van de Palts was 'n bloedverwant van Frederik Hendrik (zie Begroetenis blz. 515 op vs. 148).
voetnootvs. 2
God verhoed 't: God verhoede 't.
voetnootvs. 1
Dit ysren hoofd d.i. de ijzere helm; veele hoofden uitspr.: veel' oofden.
voetnootvs. 2
't roode en blaeuwe vier: de rode en blauwe vuurstralen (als 't vijandelik zwaard er op sloeg, of de kogels erop afschampten).
voetnootvs. 3
buylen: blutsen; daer: waar; beckeneelen: hersenpannen, hoofden.
voetnootvs. 4
hopman: hoofdman, kapitein; wrong: muts, tulband zoals 'n Turk altijd z'n tulband op heeft, zo draagt Frederik Hendrik altijd zijn helm.
voetnootvs. 2
Aan 'n veldheers helm past als sieraad 'n zwierende pluim; hellemet: (helmet) helm.
voetnootvs. 4
kornette: kornet, de vaandeldrager bij de bereden wapens.
voetnootvs. 1-2
daer... met sijn' geest: waar dezelfde krijgsgeest in woont als in Hendrik IV.
voetnootvs. 3
Wat rusting: welke wapenrusting; der vorsten vendrigh: de vaandeldrager, de voorganger der vorsten.
voetnootvs. 4
vrydom vrijd: vrijheid beschermt; bevry: bescherm.
voetnootvs. 1
vorstenband: koningskroon.
voetnootvs. 2
bagge: edelsteen; purper sonder naem: flets purper, purper dat geen purper heten mag.
voetnootvs. 3
streng: stevig; strengen hopmans: van 'n straffe veldheer.
voetnootvs. 4
Die prikkelen minder 't paard, maar meer de roem.
voetnootvs. 2
kloot: kogelbal.
voetnootvs. 3
dit punt: deze speer.
voetnootvs. 4
sijn punt en yser: 't ijzer van zijn speer (gewone zinsvorm bij Vondel).
voetnootvs. 2
Op reusenborst: op de reuzen; n.l. de Titanen die tegen Jupiter (Iupijn) opstonden maar door z'n bliksems getroffen, de strijd verloren; salpeter: buskruit (salpeter is een van de bestanddelen ervan).
voetnootvs. 4
vyands oogen: vyand is hier als eigennaam gevoeld; dergelijke verbindingen heeft Vondel meermalen.
voetnootvs. 1
geschaerd: gekerfd (met schaarden).
voetnootvs. 2
op 't vlack: op 't vlakke, open veld.
voetnootvs. 4
lijven: lichamen (waarmee hij de waterstroom versperde).
voetnootvs. 1
Bucephal: 't krijgspaard van Alexander de Grote (Bucéphalos: ossekop).
voetnootvs. 2
Teegh achter Porus her: achter Porus optrok, Porus achtervolgde; Porus, koning in Voor-Indië; teegh voor toog ook door verwarring van tij(g)en: trekken, met tijgen: spreken: vergelijk ons aantijgen).
voetnootvs. 3
Dit me: dit paard ook; me: mee.
voetnootvs. 4
Nieupoort: zie Begroetenis blz. 511 vs. 63-vlgg.
voetnootvs. 1
pulverroock: de kruitdamp; des Hemels torts: 't hemellicht, de zon.
voetnootvs. 2
't gesagh: de bevelen; op 't ruym: op 't ruime veld, 't slagveld.
voetnootvs. 1
deughd: krijgshaftigheid (Lat. virtus); staet: bestaat, is te vinden.
voetnootvs. 3
gewassen uyt den sadel: dat gegroeid is in 't zadel.
voetnootvs. 4
Daer: waar; Jupiter wordt hier voorgesteld als rijdende op z'n arend; gewoonlik wordt hij afgebeeld met de hem toegewijde adelaar (die soms zijn bliksems draagt) naast zich; verg. Warande der Dieren prent 45, Dl. 1 blz. 606 en prent 96, Dl. 1 blz. 708; woed: in de strijd voortstormt.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken