It ferset

10

Ik passearje, efter in pear boerepleatsen oan myn lofterhân, de Kapelle, in iensum tsjerkje dat mei de skouders oplutsen berêstend oer de Hearrenfeart stiet te stoarjen. Us heit syn âlden en syn pake en beppe lizze dêr. Ien kear yn 'e moanne wurdt der noch in tsjinst holden foar in hantsjefol godsfruchtige boeren út 'e omkriten en yn it seizoen in stikmannich wetter-rekreanten. De

[p. 103]

namme is al wat oerbleaun is fan it kleaster, it Haskerkonvint, dat hjir ieuwen lyn stie.

In pear wike lyn is er wer fallen. By it rûntsje Heafeart-Kapelle-Van Sminiadyk. Fral sûnt de dea fan mem is ús heit in ferwoest fytser. Hast alle dagen in oare rûte. De Fjoerlânswei, it Alddjip, de Prikkedyk troch de Lege Midden, de Kromme Knillis en de Leppedyk by de Boarn lâns, de Heafeart mei de Kapelle.

Myn warskôgings meitsje him grammitich.

De auto hat er al trije jier lyn stean litte moatten.

Ik tocht dat der yn syn lêst maleur in oanlieding siet om him ta ynsjoch te bringen.

‘Wolsto my dit ek noch ôfnimme? Moat ik hjir opsletten sitte? As ik net mear op 'e fyts kin, hâldt foar my alles op!’

Ik begûn oer syn minne eagen. Syn lûd boaze oan.

‘Minne eagen, minne eagen, wat bemaalst no jonge. Foar fytsen sjoch ik genôch. En ik ha myn earen ek noch. Dêr komt by, ik mei dan net safolle sjen, mar ik bin wol sichtber!’

♦

‘Hjir hat in geastlike, Dodo, wenne. Dappere Dodo,’ sei er, doe't er it draaistekje fan 'e Kapelle foar my iepen hold. ‘Ik wit net krekt hoe of wat, mar dy Dodo wie in fromme muonts. It is miskien wol fiifhûndert jier of tûzen jier lyn. Noch fan foar de herfoarming moatst rekkenje.’ Hy stoarre nei de loft en stie stil. In hoart ûnfersetlik. De libbene op it tsjerkhôf. Doe liet er my de grêven sjen. Syn ferhaal gong mei my op 'e rin.

‘Us heit syn oerpake hjitte Dappere Dodo,’ sei ik tsjin myn freonen.

‘Dy hat in kleaster boud op Haskerdiken.’ Dêr seagen se fan op.

‘Wêr is dat kleaster dan?’ sei Brune.

‘Dat ha de moffen yn 'e oarloch platbombardeard,’ antwurde ik. En ik tocht: fantasearjen leit net safier fan ligen ôf.

♦

[p. 104]

Op syn minst ien kear yn 'e moanne ynspektearret er de grêven fan syn famylje. Faak hat er dan himmelguod by him. Mei in koark en swarte fytslak hat er de tekst op 'e hege smelle sarken wer lêsber makke. Dy fan syn oerpake, Evert Wisch, de feanbaas, wie yn twaen brutsen. Hy lei houten spalken oan en makke him mei in mingsel fan lym en semint.

‘Betrouberder as it Hersteld Verband,’ neamde er it resultaat mei in glimke.

By dy pelgrimaazje komt er net foar de oerstek fan de autodyk wei, mar dêr hat er wat op betocht.

‘Ik ha de tiid oan mysels. Ik wachtsje gewoan oant der ien is dy't ek nei de oare kant moat.’

Diskear waard er thúsbrocht troch in hússkilder út De Gordyk, mei in jaap yn 'e rjochterhân en in gat boppe it loftereach. Botte spraaksum oer de tadracht wie er net, mar út 'e rekonstruksje die bliken dat er al skjin oanein oankaam by de Kapelle - der stie in skrale súdwester - en by it ferlitten fan it hôf fergeat dat it stekje troch syn eigen gewicht yn it slot klapte. De knip hapte him feninich yn 'e hân. Hy tearde der syn bûsdoek omhinne en stapte wer op.

‘Fytspaden fatsoenlik ûnderhâlde is der hjoed de dei net mear by. Ryd ik my dêr mei it foartsjil yn sa'n aaklik gat en reitsje oer de weareld. Wa kinst dêr no oanspraaklik foar stelle? Ik lei dêr gewoan foar merakel! Lokkich kaam der in barmhertige Samaritaan lâns.’

Yn dizze ûnderfining oanlieding sjen om de fyts op te bergjen, komt him net yn 'e holle op. Dêr hat er al tefolle foar meimakke. It wie neat oars as in ûngelokkige gearrin. Wa rekkent no op sa'n gat yn it asfalt? Syn gesichtsfermogen stiet der folslein bûten.

‘Ik kin no wol thúsbliuwe fansels, mar ûndersyk hat útwiisd dat de measte ûngelokken yn 'e hûs barre. Dat is dus freegjen om swierrichheden.’

[p. 105]

Hy hat al in pear kear poerrazende lilk west, bygelyks doe't ús mem yn har lêste jier, nei't er tsjin in traktor oanrekke en in skonk kniesd hie, de fyts te keap oanbea yn it doarpskrantsje, of doe't se de bannen leechrinne litten hie en de pomp op 'e fliering besidebrocht. It ûnderwurp is ûnbesprekber.

‘Dy fyts wurdt heit syn dea,’ sei ik.

‘Dy fyts is myn libben,’ antwurde er.

♦

Falle. Syn spesjaliteit. Nei de smak fan it molkfabryk, doe't ik trije of fjouwer wie, makke ús heit nochris sa'n ûnneifolchbere fal. Yn in heaskuorre, út de bynten op it beton fan de telle. Seis meter. Ik wie doe al njoggen en se ferfierden him streekrjocht fan it wurk nei it sikehûs, op It Hearrenfean diskear. Syn rjochter earmtakke wie brutsen. De earm waard ferkeard setten. De knier siet fêst yn in hoeke fan njoggentich graden. Dat joech in soad ûngemak by it iten: de leppel bleau pesterich stykjen op in desimeter fan syn mûle. Slimmer wie, dat er syn reau, de hammer, mar benammen de seage, net mear hantearje koe. Hy moast op lofts oerskeakelje. In jier letter koe er him alwer aardich rêde.

Hy wie foar tritich persint ôfkeurd, mar krige dêr gjin frije tiid foar. Kalmer oan dwaan, wie it boadskip. Us heit hie it mier oan kalmer oan. Syn God wie in iverich God en hy wie in iverich timmerfeint. Hy ergere him blau oan de sleauwens fan syn wurkmaten en gong nei it wurk gewoan thús troch: hy timmere in Spaanske gevel op it efterdak om de útfanhûzerskeamer te fergrutsjen, hy mitsele in nije bykeuken, dêr't er in hjerst lang oan ompielde by it skimige ljocht fan in looplampe en dy't fanwegen it materiaal nei it fabryk rûken bleau. Op in moarn stie de trep ûnferwachts oarsom yn it gat, en wiene wy it paad yn ús eigen hûs folslein bjuster.

Ik rekke ornaris yn 'e sliep op it lûd fan 'e seage en waard fakentiid wekke troch hammerslaggen.