It ferset

29

De finale breuk tusken dûmny Ruis en âlderling Wisch kaam mei de kwestje Hylkje Buwalda. Se wie sechtich. Har man, Gelf, de grienteman, wie mei syn fruitkarre troch in frachtweinkombinaasje skept, en neffens Tabe, de koperslagger, ‘yn sinesappelkistjes byelkoar fage.’

‘En de medyske stân is tsjintwurdich hiel wat mânsk, dat se ha him wer yn elkoar montearre en oan 'e gong krigen, mar ast it my fregest ha se harren mei in pear ûnderdieltsjes fersind. Hy spoart net mear.’

Gelf waard yndied net mear de âlde. Hy begûn te gammeljen en beweegde hieltyd sleauwer. Noch gjin healjier nei syn sikehûsûntslach lei er op in moarn dea neist Hylkje op bêd. Ofrûn en net mear op te winen.

[p. 198]

Ien jier letter krige de widdo fia in advertinsje yn it Centraal Weekblad kunde oan in ‘nette man op jierren’. Seachst him syn twaensantich net oan.

By it jierlikse tsjerklike húsbesyk waard ús heit gewaar dat de nette man, dy't him beskieden op 'e eftergrûn hold, yntiid net allinne it hûs, mar ek it ledikant mei Hylkje dielde.

‘En wannear wurdt it feest holden?’

‘Feest?’ Hylkje luts in sunich kopke. ‘Trouwe? No nee, Homme, wy ha it deroer hân, mar wy sjogge fan 'e houliksboat ôf. It skeelt ús in grouwe santich gûne yn 'e moanne. Dat lûkt de steat fan myn widdo-pensjoen ôf. Wy hâlde dan heechút fjouwerhûndert gûne oer, dêr't de hiele brot: gas, ljocht, wetter en sa, noch ôf moat. Dêr kinne wy it net fan dwaan. Ik hie it ek leaver oars sjoen, Homme, mar in houlik... en dat op ús jierren... Dat snapsto ek wol tink?’

Hy snapte it wol, mar it koe net troch syn bûgel. Hokke, húzje - dat koe de grifformearde tsjerke net tastean. Dat soe de hiele godlike ynstelling fan it houlik ta in oanfluiting meitsje.

‘Hylkje, net troud byinoar wenje is, ek op jim âldens, yn ús tsjerke tsjin 'e regels. Finansjele kwestjes kinne dêr neat oan feroarje. Ik sil jim gefal besprekke mei dûmny Ruis.’

Hy stinde der in nacht op om en stelde de predikant en de tsjerkerie foar om de houlikseask oerein te hâlden en dy santich gûne yn 'e moanne by te passen út de diakonypot, oant Hylkje fan Drees lûke soe.

Dûmny Ruis lei dwers:

‘Zeg Wisch, waar bemoeien wij ons eigenlijk mee. Ik zou zeggen, laat die twee elkaar lekker warm houden in die twijfelaar en val ze niet lastig met verouderde voorschriften.’

Us heit wist net wat er hearde.

‘Ferwachtsje jo fan my dat ik de kachel mar oanstek mei myn belofte as amtsdrager en de tuchtformulieren fan de tsjerke? Wat hâldt tasicht noch yn, as der gjin noarmen mear binne om it hâlden en dragen fan gemeenteleden oan ôf te mjitten?’

[p. 199]

Hy sette as skriba in brief op poaten oan 'e synoade, mei de fraach wêr't de tsjerkerie him oan te hâlden hie. Nei in pear moanne krige dûmny Ruis it antwurd, dat sawat oerienkaam mei it stânpunt fan ús heit. Hy lies it oan it fjouwerkant foar en sei:

‘Je leest tussen de regels door dat ze niet anders kunnen dan zich formeel opstellen daar in Lunteren. Wel, broeders, wij hebben niet met regeltjes te maken maar met het leven zelf. Ik heb dus tegen onze zuster Buwalda en haar vriend gezegd, dat ze mijn zegen hebben en dat dit synodale briefje mij gestolen kan worden.’

Alderling Wisch skode de stoel efterút, kaam oerein en sei:

‘Dûmny Ruis, ik gean nei hûs!’

De predikant sloech de earmen om de oare amtsdragers hinne. In pear ‘broeders’ kamen nei ôfrin noch oan 'e doar om har wurdearring blike te litten, mar him folgje en ek it amt dellizze, dat gong te fier, dat soe hy ek wol begripe.

Hy begriep it, sa't er Hylkje begriep.

Mei de wurdbetsjinner wiksele er sûnt dy dei gjin wurd mear. Dy joech him in healjier letter ôf, nei Hollân.