It ferset

16

Even foar achten sjogge wy him nochris. Opbiere yn it mortuarium. Wy moatte in pear minuten wachtsje foar de doar. Ik rin stjittelich hinne en wer, mei dat krampeftige boarregefoel fan dy kear dat ik foar him oer stie op 'e drompel fan myn sliepkeammerke en wegere mei nei tsjerke te gean. In spanning dy't my ek de tonge ferlamme. It triljen is no wer dimme ta dat fan Iselbrêge en tsjettelhûs.

Ina wriuwt my oer de rêch, massearret myn nekke.

Wy sjogge út op in oar binnenplak. De fiver is hjir in rûne tún mei roazen yn 'e knop. Echte.

Dan komt Katja in bytsje ferheistere nei bûten en seit:

‘U neemt de tijd maar even. Sluit u de deur als u, zeg maar, vertrekt?’ Se rûkt net nei bosk. Glei fergif gloeit efter har teisters.

Wy geane yn de neare romte. Hy leit, no wer langút op 'e rêch, ûnder in plaat glês yn in griis ferve bak. Oflein yn syn simmerpak. Ofgryslik ferstoarn. Syn mûle splyt yn in húnjende gniis iepen. De wite boppelippe spant as in ilastyk om de falske tosken. De bloedblier stiet op knappen.

Se hat de strik sa feninige stiif oanlutsen dat it boesgroen om de breameagere hals slút as in tichtbûne sek.

Homme Wisch wie, sels nei syn dea, net te rissen. Liet er him net nei har hân sette? Ferpofte er it om der moai by te lizzen? No,

[p. 336]

prima, dan soe se him ek dizze lêste kear syn sin jaan, sis mar. Eigen skuld.

De kjeld út dy bak lûkt my yn 'e earmen, de holle. Ina en ik ûntwike elkoars each. Ik ûntwyk alles dêr't ik nei sjoch. Wer wrot him in lûd nei bûten, in koarte gjalp. Heech, as fan in wylp.

De gong is leech, ik wol noch ferhaal helje by Katja, mar se is al nei hûs.

‘Sil ik ride?’ freget Ina.

Ik wegerje. It stjoer jout hâldfêst, it paad rjochting, ik moat myn lykwicht wer fine. Wy ride werom nei syn hûs, it húske fan Martsje. Der moat romte makke wurde yn 'e sliepkeamer.

Ina hellet it bêd ôf, ik skroevje it ledikant útinoar en set de ûnderdielen yn it hok. Underwilens sûget sy de toppen dúst derûnder op. Foar njoggen oere stiet de ûnûntkombere begraffenisûndernimmer Lyklama al foar de doar. Us heit wie foar alles fersekere.

Wy kenne him noch fan mem. Syn foarkommen is ôfstimd op syn funksje: bonkerich stal, lange nekke en reade kealjende kop. Krekt in aasgier. Fûgelklauwen, fansels ek noch. Hy falt del yn ús heit syn stoel, ruteljend.

As ik myn bak kofje opnimme wol, komt it beevjen werom. Ik set him hastich wer del.

‘Dielnimming ja, it is wat. Fertel my neat, ik wit der alles fan.’

Ik lês de tekst deun boppe syn plasse: Die den heere zoeken, hebben geen gebrek aan eenig goed. Psalm 34:11. Dizze man siket neat, hy wit der alles fan. Wat soe him ûntbrekke?

Mei in potleadsje regelet er de gong fan saken yn tsjerke en de begraffenisresepsje alfêst, en skillet nei de drukkerij:

‘Alde Wisch is dea, kin it roubrief hjoed noch even?’

Wy kieze in kiste út 'e brosjuere. It ding sjocht der net út as wie it bedoeld foar ûnder de grûn. Om alve oere komt ús heit deryn thús. Lyklama kommandearret de dragers, stelt it plak foar de skammels fêst en loadst harren wer ta de doar út. Hy leit wer yn

[p. 337]

syn sliepkeamer, alteast, wat fan him makke is. De lykwein bromt fuort, de gier ferdwynt yn it keammerke.

‘Net moai,’ oardielet er en ropt troch de doar: ‘Dy mûle heart ticht, yn ferbân mei de lêste ear.’ Hy komt om 'e hoeke. ‘Hoe let is er ôflein? Tusken sânen en achten? Dan, ris sjen, kin ik der noch wol wat oan dwaan.’ Hy sjocht ús gesichten en seit dat dit der foar him by heart. ‘Ik ha se noch wol oars oanlevere krigen, nim dat fan my oan. It moat wol binnen fjouwer oeren, oars sit der gjin ferweech mear yn.’

Ik bin oerdondere en jou him it foardiel fan myn twifel.

It is stil yn 'e keamer. De slinger fan 'e klok hinget al moannen del. Mei beide hannen om it kopke drink ik myn kofje. Ina sit swijend foar my oer. Dimmene lûden kringe út 'e sliepkeamer ta ús troch. Praat er yn himsels? Dan wurdt de doar iepenstjitten. Lyklama slacht de kop hinne en wer en grommelt ‘tsjongejongejonge’. In ferwrongen gesicht. Syn adamsappel skokt op en del, hy hâldt de earmen as in sliepwanneler foar him út, de fûgelklauwen hingje der oan as dripte der bloed ôf.

‘Jo méie noch even sjen, mar ik ried it jo net oan!’

Dan lit er de kraan brûze en sopket mei de sjippe. Ik kom oerein en rin nei de doar. Foar de drompel bliuw ik stean. Ik kin dizze nije skande net oansjen. Net ien mei der tsjûge fan wêze.

‘Lid derop en fêstskroeve, wat tinkt jo, soe dat slagje?’ rop ik him ferheistere ta, as stie er op hûndert meter ôfstân. Ina sit mei de holle yn 'e hannen op 'e bank.

Mei in poarperen kop wurdt er wei.

‘Der wie neat mear fan te meitsjen,’ ferûntskuldiget er him noch as er mei syn mapkebrot nei bûten slûpt. ‘No goeie.’

Wy beäntwurdzje syn groet net. Ik bin amper baas oer myn mage. De buorfrou freget oft se him noch ien kear, hiel even mar, sjen mei, om ôfskie te nimmen. De kiste bliuwt ticht. Ina set der in foto op fan him en mem tegearre, foar hûs, op in simmerske middei. Se stean deun neist elkoar, sûnder dat se elkoar fêsthâlde. Der

[p. 338]

is gjin portret fan him allinne, behalven op syn persoansbewiis, út 'e oarloch, L 14 No 044043, mei syn fingerprint, dêr't dwers troch de heal útwiske typmasineletters fan it wurd ‘timmerman’ hinne ‘landarbeider’ op skreaun is. It fotootsje, oanfretten troch de tiid, toant in man mei in selsbewuste eachopslach. In man dy't syn opdracht ken en wit hoe't er dy wier meitsje sil. In man dy't soarget dat er syn gelyk krijt.