Verzameld dichtwerk. Deel 2. Epische poëzie

(2007)–Karel van de Woestijne– rechtenstatus



[pagina 113]
II
[pagina 115]
Want: en is de zee gelijk een bok? Dées heeft een harden kop; een huid die aan de breede ribben spant en holt ten flanke; een dij, die, pezig, eindt in platte voeten. Komt een meester nu, en grijpt de hoornen die geweldig zijn, en buigt de' onwil'gen kop, totdat de knoop der wervlen aan den nek een klip bouwt, pal als eene rots, en 't voor-hoofd wordt een vlak onroerbaar, en een trillend-nijd'ge kin gaat puilen, en aan beiden mond-hoek trekt een grijnzende onwil tand en tand-vleesch bloot: dán rimpelt boven 't huivren van den neus vier-rimpelig de huid; bloed kleurt het wit der starende oogen die niet rollen; ruig rijst om den nek een krone harder haar; en als een onweêr, rillend opgestaan en woedend plóts, gaat door den scherpen baard, die trilt eerst, maar in-eens aan 't bibbren slaat, onrust-verwekkend. Want hij schoort, de bok, den dubblen teen van zijn scherpe hoef; een knuist groeit aan zijn knie; drievoudig rekt de peez'ge spiere van zijn schouder; glad gaat uit de golving van zijn zware vacht een lage en schicht'ge kracht-priem naar den staart die nijdig rijst; zijn buik staat hol en strak; ten rugge rift de onwrikbaar-dubble kim der heupe; en waar de hesp aan beide zij gaat bonken - en van ijzer is haar vleesch -, daar drukke heel 't geweld van twee, van drie, van tien gezellen die, om kracht bekend, het dier bedwingen willen, en hun dwang eischt dat het ligg'; daar drukke heel hun kracht: vergeefs zal al hun kracht en moeite zijn...
[pagina 116]
Maar neen, maar neen! De zee, dees stugge zee, deze onbedwingbre: en is ze, in 't vroeg gelaat der zon, wanneer het vroeg gelaat der zon bloost als 't ontwaken van een brooze schaamt ter konen eener minnelijke maagd, - en is de zee in 't klaetrend morgen-uur, gelijk een kudde hinden?... - Glans begleên van ebbe zonne die ten mid-dag stuwt, ligt een warande en ongeschonden dal van licht-beschoven, schaâuw-beschoven gras, traag deinend in een zuivere effenheid uit paars 't verschieten van het lorke-bosch dat, waar de Aprilsche luimen van 't seizoen een onbeperkte kruine, boom aan boom, hagelt vol goud, - een diepte toont, waar staan al dichter, in hun leger viltig mos, omkroesd van rijz'ge vare' en stekel-braam, de schubb'ge stammen... Dáár, als, nieuwer zon beveegd, het gras-dal lokt van zurkel-zuur, van 't overdonsde blad der kille munt, van malwen-zoet en bittre maldegeer, van peterseel' anijs-begeurd, van 't rank gewieg der purper-bloem'ge vitse, van heilzame hemst, zoete malotte, en muur die teêr is: dáar, wanneer haar bleekre blik in schuiv'ge zonne een zerp en geurig maal ziet - en haar rill'ge lip beweegt alreê, - dáar staat plots, nek-gerecht, een grijze rij ten bosch-zoom, (en haar borst is smal en wit,) - daar naêrt een schicht'ge rij van hinden plots 'lijk de ingebogen lijne van een golf. Zij naedren aan been-strammen, straffen draf; haar hoef-teen, kleiner dan de hazel-noot, schiet uit; haar been is als een neêr-geschoten pijl; zooals een strak-gekromde bogen trilt
[pagina 117]
en recht springt als de harde pees plots breekt: zoo trilt en recht uit elken sprong haar lijf, haar rilde lijf, vooruit gelijk een priem uit peez'ge bille en schampende' achter-poot, vooruít op schouder en den stempel-stamp van 't dubbel voor-been... Trage wachten zij al aarzlend. Dán gaat neigen nek aan nek; een natte neus glijdt over sprietig kruid; de schuine mond gaat knabblen... Maar gerucht van 't minste blaadje wikklend op den wind, zelfs nauw een vege schaduw over 't gras: een niet-gezien, een ongehoord gebeur maakt dat ze schichtig opzien, en hun draf vlug schietend keert het veilig bosch-hout in... Maar nieuwe geerte naar 't geproefde kruid - de munte is kil, de zurkel zuur, en zoet de malwe, - drijft ze weêr het gras-dal toe, en weder naedren ze eene stonde... Aldus is 't gaan-en-keerend spel der kudde; aldus de vroege zee in klaetrend morgen-licht...
[pagina 118]
Maar neen, de zee, ze en is het leven niet dat schrijdig schraagt zijn onwil, 'lijk een bok die schraagt zijn onwil; neen, ze en is, de zee, 't nieuwsgierig schromen en de keer'ge vlucht, de hankerige, schuchter-schoone vlucht der golf-geregen reeën-rij. Want ze is, de zee, de gluipig-aangeslopen stilt van wolven... - Want, van uit de wouden, waar een nevel wuift, die ze in zijn vaalte hult en volgt ze, en weeft zijn waas'ge wolle dicht hun bende rond, en vaart met hun het woud uit, en houdt saêm ze, en maakt ze onzichtbaar, - gaan de wolven, en onhoorbaar is hun tred die valt, veelvoudig, stil in de ijle stilt. 't Gespannen kussen aan hun teenen drukt behoedzaam in den weeken bodem; lang is de uitgestrekte poot aan iedren stap; de langer-uitgelengde lenden, en de vette nek die wiegelt, glooien; scherp aan nijdig kin-bak spits de dubble neus: dús, ongezien, verzwegen, adem-stom, dus golft in waas'ge mist-wolk lang hun stoet... En gij en hoort, en gij en ziet ze niet; want doof gelijk de neêr-geplofte nacht en blinder dan de nacht, - waar 't wintert, moe na langen winter, en de grond is week van droeven sneeuw in zoelen dooi-nacht, klam van smooren en onroer'ge lucht, waar geen wind-vlaggen slaan noch sterren brandend zijn; - want doof en blind zijn beide u oog en oor. Maar wáar ze naedren, plots aan u, (en nóg zwijgt 't gluipend sluipen); waar ze aldus in-eens staan aan uw scheen, en pal wacht heel de stoet zonder éen roeren, zonder éen gerucht, zonder éen balg die jaagt, éen staart die slaat,
[pagina 119]
de pooten recht en zeker, hoog de kop, - waar plots ze aan u staan, slaat een angst u aan. Want plots ook zaagt ge, in bleeke ontsteltenis, plots merktet ge oogen, binneweerts gekeerd, blanke ooge-bollen zonder éen'gen blik, ónkijkende oogen die langs binnen zien; en eene wakheid, reeuwsch en walgens-warm geurt óp uit hunne tong... -- Aldus, o zee, zijt gij gelijk een gluiperige tocht van grauwe wolven in een wolk van mist. Ik sta, en zie noch hoore u; maar gij zult, - ik weet het, - waar ik nader, vóor mij staan plots, warm en bleek. En kallem ziet gij me aan, en nadert 'lijk een blinde door den nacht, die rústig is wen hij geen dagen wacht...
[pagina 120]
Maar ook (o mocht ge ontwaken uit den slaap die binnen gulden draên uw luie droom bindt, 'dat hij dure, - mocht ge ontwaken bij zúlk over-schouwen, dat uw oogen bet met schoonre werklijkheid dan wélken droom;) maar ook, o troost: de zee is als dées wei... - Gelijk oneindelijk-vloeiend opaal; gelijk doorvaren, cierlijk, van den schijn der groene zoden als van diepen vloed en eigen-inn'ge strooming, dekt de smoor, óndicht, maar sluier-lenig, de eedle wei. Niets scheidt haar van den witten hemel, waar het zilver-gele licht nog aarzelt, dan, heel ver en nauw te zien, de blauwe lijn der verre bosschen. Zóo, ónhuivrend, als een maagd die nog te jong is 'dat haar leên gaan huivren om haar maagdlijkheid: de wei, in de ijle wijle van de opalen smoor... Maar lengerhande komt een klaardre schijf, een groote zilverling die geelt, het effen vlak des doom'gen hemels traag en ongemerkt doorschijnen. En het is de zon. En zie: sliertig gescheurd en log-verroerend, pakt de nevel saêm zich; 't melkig-schoon opaal opent op neersch smaragd; de weide ontdekt de strekkend-rechte wijdte heurer vlakt. En plots ontbloeien, reuzig, vlek aan vlek, de logge koeie-lijven in het gras, de blinkend-witte koeien; en de zon, die kerft de smooren door, wekt dier aan dier; en traag ziet g', hoe het breed-gehoornde hoofd rijst, met wak oog, naar waar de zonne rijst, en hoe de mond, die kwijlt, een eerste beet kauwt van het gras vol teêr gebloemt en kruid. Aldus, o zee, die keert van luim, en wreed kunt zijn, maar zoeter dan een kind
[pagina 121]
dat zijne moeder aait; - aldus, o zee gelijk een stugge bok, maar 'lijk een heir van hinden, of gelijk 't geniepig doen van wolve': aldus, o zee, zijt gij het liefste mij, wanneer ge ontwaakt gelijk een schoone wei, terwijl de zon de waaz'ge neevlen scheurt; en uit den slaap het logge voorhoofd beurt en recht ten hemelen heur hoornen-paar de koe die kauwt een eerste beet, nog slapens-zwaar.

Vorige Volgende

II