|
| |
| |
| |
Leila Rodd
Gekleurde knipsels
25o C in de schaduw.
een van de schoolmeisjes bleef treuzelend achter, uit Australisch hemelsblauw weerkaatste vroeg-zomer zonlicht tegen de witte Aulamuur op haar rug en sloeg van de rood grinten Kloosteroprit warm langs haar kousebenen omhoog, een zuchtje wind blies de geur van kamperfoelie gardenia klaver zeenevel; droeg het zoemend gerucht van bijen en motoren verweven als de geluiden van een zondagmiddag zomerstrand. duizelend stak ze de oprit over naar de grot van Onze Onbevlekte Maagd Maria - naar Haar koel stenen nis waar bleek groene varens bescherming boden aan Haar en Haar eeuwig ontstoken lamp aan Haar marmeren voeten, de rest van de School - klassen nonnen lekedocenten, maar ook moeders en enkele vaders van examenkandidaten - zette zich in de Aula. haar onderbroek voelde nat aan. daarom was ze buitengebleven, maar had 't even vergeten onder het voortschuiven van kiezelstenen en het ingespannen turen naar mieren, ze herinnerde zich dat haar vriendinnetjes een plaats zouden vrijhouden om de examenkandidaten te zien tijdens hun laatste optreden in een schouwspel van theatrale dankbaarheid.
afscheidsfeest 1957. op de kloosterschool van Onze Onbevlekte Maagd Maria een jaarlijks terugkerende gebeurtenis voor de vijfde klassers die examen moesten doen. traditiegetrouw in een bevoorrechte positie - nieuwe witte jurken, gekregen bloemen in het haar; traditiegetrouw ook licht geroerd - snikkend als zij in de Kapel voor de laatste maal het Schoollied zongen.
ze voegde zich bij de meisjes van de Eerste Klas in de Aula. wrong zich langs haar begroetende vriendinnen naar de vrijgehouden plaats; dan twijfel: lang zitten, schooljurk misschien nat van onderbroek, geen schort om erover heen te doen
meisjes, ter ere van het Afscheidsfeest behoeven
er morgen geen schorten over de schooljurk gedragen.
| |
| |
niet op je jurk zitten, meteen met je broek op de stoel, maar zo dat niemand het ziet
je rok ongemerkt van achter omhoog wippen, met
twee handen, vlak voor je bibs op de stoel komt.
beneden in een van de toiletten van het souterrain stond ze voorovergebogen, haar rok onder haar kin geklemd, en voelde met beide handen naar de nattigheid die ze niet begreep, niet kon zien. een natte plek - als het lostrekken van leukoplast - hoorbaar achtergelaten op het blauwe vinyl van haar zitplaats had haar zo verontrust dat ze opnieuw alleen was weggeslipt, terwijl alle anderen zich in afwachting van het feest verdrongen in de gangpaden van de Aula. haar marine-blauwe schoolbroek was kletsnat: om uit te wringen, die kon ze maar beter uit doen. ze veegde tussen haar benen: oooh-jeh het vloeitje werd lichtrood
‘oooh-jeh oooh-jeh oooh-jeh
de chocolade-bruine gekkerd’
tweede vloeitje leek normaal, derde droog. gedreven om niets van het feest te missen of zelf niet gemist te worden, hees ze haar broek weer op en propte er afschuwelijke ondoorschijnende stukjes wc papier in - stug niet-absorberend spul dat leek op het vetvrije papier waarin haar moeder haar meeneembrood verpakte - had ze maar een zakdoek bij zich.
het wc papier schuurde en kraakte en als een peuter met een volle broek liep ze naar de Eetzaal. ze sloot zich aan bij de krijsende rij die zich op de vele tafeltjes beladen met lekkernijen wierp. alle meisjes hadden zelf iets moeten meebrengen. afhankelijk van wat de anderen hadden meegebracht, stonden ze er nu over op te scheppen, hielden hun mond of deden alsof ze er niets mee te maken hadden. ze stapelde haar bord op: - 4 cocktailworstjes en 2 saucijzenbroodjes in tomatensaus (warmgehouden door de nonnen) een driehoekje wittebrood zonder korst besmeerd met koud roerei en fijngehakte peterselie; een warme vruchtenpastei (specialiteit van een van de moeders); een handvol Smith's chips (van een uitgebluste moeder met 7 kinderen); 1 rode en 1 groene gelei in sinaasappelschil; een zandgebakje met roze glazuur en versierd
| |
| |
met kleine zilveren balletjes; een savarin gevuld met passievrucht (van een moeder die indruk wilde maken); chocolade krakelingen (zelf gemaakt door een paar kinderen).
ze liet haar papieren bordje achter op de hoek van een tafel, vrijwel niets gegeten, de tranen zaten hoog. moest weg hier, weer alleen en haar vriendinnetjes zouden waarschijnlijk niet eens merken dat ze weg was. nat elastiek sneed in haar benen, doorweekt wc papier beet en schuurde haar huid. ze gunde zich geen tijd voor wat droog papier - haalde haar blazer hoed handschoenen schooltas uit haar kast en glipte stiekem door het zijhek in de kloostermuur naar buiten.
boven in de groene double-decker zat ze stokstijf bij het raam; op de grote warme bruine bank helemaal achterin bij de trap. haar schooltas naast zich uitgespreid. als ze opstond zou er niemand naast of achter haar zitten om een opmerking te maken over de natte plek die achterbleef op de bruine zitting.
| |
Meg
schooltas in d'r kamer
hoed op d'r bed
handschoenen in de zakken van d'r blazer
kon niets anders bedenken dan naar haar moeder te gaan. toch bleef ze rondhangen in de slechtverlichte gang die het huis in tweeen deelde en de kamers van elkaar scheidde. haar vinger draaide rond en rond een scheur in het behang. haar schoen schopte tegen de plint, ze luisterde, haar lippen en kiezen opeengeklemd als om een bedorven smaak binnen te houden, en haar gedachten. desondanks wist een beeld van rood doorschijnende gelei in sinaasappelschil op een papieren bordje te ontkomen, dat onbekende - dat ze wel vermoedde - joeg haar angst aan. heimelijk gefluisterde toespelingen - als bij de tandarts, of als je te laat de klas in kwam of het biechthokje binnenging - en ze stond zichzelf nooit toe te denken aan wat kon gebeuren in de hoop dat het dan niet gebeuren zou. uit de keuken klonken vertrouwde geluiden. voorover gebogen met de rug naar haar toe stond moeder, met een schort voor, aardappels te schillen boven het met kranten bedekte aanrecht. éen voor een liet ze de aardappels onder de koud- | |
| |
stromende kraan vallen. de ketel zong. de kat draaide langs haar benen om eten. haar kleine zusje kroop rond op de stoep bij de achterdeur
waar zijn je zusjes?
die komen nog. ik ben eerder weggegaan.
jullie moeten bij elkaar blijven. wil je wat thee voor me
zetten, Margaret.
mam?
ja?
raad es?
kom! 'k heb nou geen tijd voor spelletjes.
de moeder draaide zich niet naar haar dochter om, toen deze vertelde van haar dag op School. pas toen ze hoorde, met horten en stoten, hoe het wc papier lichtrood was geworden, hield ze op met schillen, rustte langzaam het gewicht van haar handen op het aanrecht en keek naar haar dochter op een manier die deze nooit eerder had gezien - angst en afkeer in haar ogen
doe je uniform uit en trek wat anders aan ik kom zo bij je.
na meer dan een half uur kwam tante Grace met een bruin papieren zak onder de arm geklemd haar kamertje binnen en stoorde haar, languit op bed gelegen, bij het uitzoeken van haar plaatjesverzameling - kleurige knipsels/glanspapieren foto's.
je moeder is moe, druk bezig. ik kom je even helpen. vertel maar es.
het nichtje weigerde iets te zeggen. kwaad was ze op haar tante die haar er weer aan deed denken. kwaad op haar moeder die een ander had gestuurd.
grote meid nu. puberteit, menstruatie/ongesteldheid/maandelijkse bloeding/‘kraantje lek’/‘opoe’ om de 4 weken.
ze probeerde niet te luisteren, plakte zilveren spikkeltjes op een afbeelding van een mandje roze rozen; als tante Grace straks weg was ging ze lekker met Julie van de buren plaatjes ruilen
maandverband/doekje. Modess/Kotex. gordeltje
je moeder koopt er ook een voor jou, maar zo lang
mag je die van haar gebruiken, kijk dit uiteinde
moet hier, dat daar, zie je wel.
denk je dat je het zelf kan?
| |
| |
ze haalde haar schouders op en schudde van nee.
doe niet zo dwaas kindje. ga even naar de badkamer
en doe zo'n ding aan. toe vlug nu.
het was wit en langwerpig. toen ze het tevoorschijn trok uit het groen/witte pak dat in de bruine zak stak en het tussen haar rechter duim en wijsvinger aan een punt omhoog hield, reikte het wel tot haar elleboog. een watachtig geval met een soort verbandgaas eromheen. twee uiteinden - het ene lang en taps toelopend, het andere korter en breed. over de gehele lengte liep een blauwe draad: had tante Grace nu gezegd dat de blauwe draad onder moest of boven? uit de keuken hoorde ze flarden van een ruzie tussen haar moeder en haar tante
... haar eerder moeten vertellen ...
... pas elf ... nog een kind ...ik was tenminste 14
als ze niet betrapt had kunnen worden was ze naar buiten gehold. ze grabbelde naar het andere ding in de papieren zak: opgedroogde bloedvlekken! het viel op de tegelvloer. een smalle gordel van vleeskleurig elastiek - 2 goudkleurige speldjes aan 2 satijnen bandjes bevestigd aan 2 satijnen vierkantjes op hun beurt vastgezet op 2 elastieken V-vormen die van de tailleband naar beneden hingen
... ze hebben me nooit iets verteld...
broek om d'r knieën jurk omhoog stond ze waar ze altijd stond, het deksel van de wc omhooggeklapt alsof ze zou gaan zitten. ze hees het gordeltje tot haar middel omhoog, pakte het witte ding op. het lukte haar niet met de ene hand de veiligheidsspeld vast te maken terwijl de andere haar jurk omhoog hield; dan de jurk onder haar kin, maar het lukte haar niet de achterkant zo vast te grijpen dat ze die kon vastspelden. bovendien wist ze toch niet meer wat voor en achter was. ze rukte het hele geval weer uit en smeet het in het bad, ging op de wc bril zitten en staarde naar de afvoer van het bad. een van haar zusjes begon op de deur van de badkamer te bonzen en wilde erin, dus legde ze het geheel uit op de tegelvloer: het bloedbevlekte gordeltje met het witte ding er midden in. de uiteinden rolde ze op en speldde ze vast op de 2 satijnen vierkantjes, de bandjes liet ze ongebruikt. ze deed haar onderbroek uit; stapte in de gemaakte cirkel, trok het ding aan; dan haar onderbroek er weer overheen. de rest van de middag bleef ze iedereen uit de buurt.
| |
| |
de volgende dag OP SCHOOL
zei ze niets tegen haar vriendinnetjes
die hadden 't niet
ze praatten er tenminste nooit over
de nonnen ook niet.
het gefluister en het gegiechel, de blikken vol afschuw - dit alles kon zich nu tegen haar keren, daarvoor was er alleen een vermoeden geweest, een geheim, een zonde zelfs - iets dat ze vaag aanwezig wisten maar dat alleen andere mensen overkwam, oudere meisjes; henzelf zou het nooit gebeuren, onder het overblijven verstopte ze zich en vertelde aan niemand waarom of waar.
zit je hier, Meg?
waar zou ze zijn?
Meg Meg Me-e-g?
'k zie d'r niet, waar is ze toch?
Me-e-e-eg? wat is-t-er?
het bobbelige ding tussen d'r benen onder d'r jarretelle-gordel en kousen, verstopt onder schoolbroek petticoat jurk en schort, waardoor ze niet mee kon doen aan hun spelletjes - dat was er.
Margaret Mary Neal stak haar vinger op in de klas
mag ik even naar achteren?
en ontdekte bloed. echt rood bloed, geen waterig lichtrood vocht. uit haar eigen lichaam stroomde bloed op de Modess, vormeloos geworden in het nauwe kontakt met haar kruis; het zat ook in haar broek. ze kokhalsde, voorzichtig dat er geen bloed aan haar vingers kwam, gooide ze het verband in de wc en zag hoe het water rood kleurde. dan besefte ze dat ze geen schoon bij zich had - niet aan gedacht. het had geen zin naar Moeder Teresa te gaan want die had er vast ook geen. ze moest naar huis voor er bloed door haar jurk kwam of haar vriendinnetjes wilden weten wat ze toch had onder het overblijven. dus zei ze dat ze hevige buikpijn had en werd ze met een taxi naar huis gestuurd, ze wilde niet dat een van haar zusjes meeging - ze mocht ze niets laten merken.
HET MEISJE lag half drijvend in het bad, stomend water kabbelde zacht om het pagekopje. op School zeiden ze dat ze zich beter in een reageerbuisje kon wassen; ze was zo dun dat ze vast mee door de afvoer ging. ze rekte haar trotse zongebruinde benen
| |
| |
tot haar tenen precies de onderkant van het bad raakten; ze glimlachte om wat ze haar baby-blanke huidje noemde - precies waar haar badpak zat was ze niet bruin geworden. ze wist niet goed wat ze van haar tepels moest denken, de laatste tijd deed het pijn als de golven van de branding er tegen aan sloegen.
‘melk melk
limonade ijs
om de hoek
warme anijs’
toen ze een jaar of zeven was had haar moeder haar om dat rijmpje eens achterna gezeten om het huis en haar mond met zeep uitgewassen, een bloedstolsel steeg langzaam naar de oppervlakte van het badwater, bleef ronddrijven. zonder de zeep te hebben gebruikt sprong ze uit het bad
beter niet in het bad als je het hebt
beter geen haren wassen als je het hebt
vooral niet zwemmen
niet hardlopen
geen zware dingen tillen
of meisjes in de buik stompen
waarom niet?
daarom niet
waarom daarom niet?
om toch
wat heb jij nou Margaret 't is jouw rommel. waarom zou ik het in 's hemelsnaam voor je opruimen? toen ik zo oud was moesten we oude lappen dragen. iedere maand dezelfde. ze uitkoken, wat een stank, ze ergens drogen zonder dat iemand het zag. en er bleven altijd vlekken in zitten.
een wit katoenen gordeltje dat haar dochter niet schoon kon krijgen werd in een oude krant gerold en tussen het afval in de vuilnisemmer verstopt.
niet zo vaak Margaret. ze zijn duur.
2 per dag is genoeg, anders betaal je ze
maar van je eigen zakgeld.
iedere keer als ze naar de wc was geweest had haar dochter zich
| |
| |
verschoond. geen moment had ze er bij stil gestaan dat ze een vuil verband nog eens moest gebruiken.
daar mag je ze niet in gooien.
haar vader had ontdekt dat de wc verstopt was. zijn dochter voelde zich vernederd toen hij liet merken van haar toestand op de hoogte te zijn. maar er was geen prullemand, geen oude krant of papieren zak. als ze het verband in wat toiletpapier wikkelde kon je nog zien wat het was. ze had geen zin er zo mee uit de badkamer te komen, ook was ze niet van plan een vuil verband net als een schoon onder haar kleren te verstoppen, in de lengterichting gescheurd liet alleen het fijne verbandgaas los, dus trok ze het met geweld aan flarden - 1 stuk 2 stukken 3 stukken - nog meer - en spoelde ze een voor een door het toilet; bleef wachten tot ze zeker wist dat er niets meer boven kwam.
je ziet grauw. hier. een kopje thee
zal je goed doen.
de ouders vergaten dat hun eerstgeborene nooit thee dronk.
ZE telde de rondjes op het met rozen gepleisterde plafond van haar slaapkamer, steeds weer raakte ze de tel kwijt en moest ze opnieuw beginnen, als ze daar geen zin meer in had, ging ze schilderen: rode rozen groene blaadjes bruine rondjes/roze rondjes blauwe rozen paarse blaadjes/zwarte blaadjes gouden rondjes/zilveren rozen, of ieder rondje een andere kleur - het duurde veel langer om dat te bedenken en te onthouden. uit de keuken klonk radiomuziek
‘O-o-o-o-oh, YES!
I'm the GREAT
Pre-e-ten-DER
Pretending that you're still around...’
dat liedje had ze voor het eerst op de speelplaats van School gehoord. helemaal platgedrukt tussen oudere meisjes die verborgen onder een schort een nieuwe transistor hadden binnengesmokkeld. Meg voelde zich geïsoleerd, zoals wanneer ze onder water zwom en geluiden, beelden, gewaarwordingen door het zeewater heen, vertekend en onvertrouwd tot haar doordrongen. ze kon niet lekker liggen. pijn krampte in golven onder haar navel; twee
| |
| |
vuisten groeven zich in haar lendenen, ze lag te draaien en te woelen totdat ze - op haar zij met de knieën stijf tegen haar borstkast gedrukt - het gespook in haar lichaam voor een ogenblik voelde afnemen. doodstil bleef ze liggen. keek starend de kamer in die ze met 2 zusjes deelde: hun stapelbed aan de andere kant van de kamer; de kastdeur die onder uit het scharnier hing; kleren over een stoel, op de grond; de ladenkast die gebruikt werd om uit het raam te klimmen en bezaaid lag met allerhande schatten die ze bij laag water aan het strand hadden gevonden: horentjes, zwaardscheden, zeekat voor de papegaai van een vriendinnetje, een stuk drijfhout in de vorm van een heks op een bezemsteel - jampotten met kikkervisjes, knikkers; stenen beestjes; en half onder hun bedden verscholen een paar kapotte poppen, leeggelopen opblaasmatrassen, tennis rackets, iedere Zondag na de Mis moesten ze van hun vader opruimen.
Tricia en Liz en Megan en Helen bleven na Schooltijd om het bed van hun oudste zusje hangen, lieten het kleintje paardrijden op haar buik. ze hield het beddegoed hoog opgetrokken tot haar kin; vol valse schaamte bang dat haar zusjes zouden raden dat er iets vreemds met haar aan de hand was. smeekte hen haar met rust te laten.
wat heb je dan?
buikpijn.
als haar zusjes in de buurt waren verborg ze het Modess verband in haar kussensloop, het schone zowel als het vuile. deed stiekem een ander verband aan als ze niet keken. durfde niet samen naar de badkamer omdat ze het vast zouden merken.
's morgens ging ze pas naar de wc als iedereen weg was - haar vader naar zijn werk, de zusjes naar School, moeder ergens in huis, maar zelfs dan verborg ze als ze nog in bed lag haar rooddoorweekte pyjamabroek onder haar ochtendjas, op de badkamer bleef het verband van de vorige avond vastkleven aan haar schaamharen, haar neus kwam in opstand tegen een verschaalde lucht die ze vaag in verband bracht met overvolle bussen op een warme zomerdag of met haar moeder soms, en die beelden opriep van rauw vlees dat op de stoep van de achterdeur in de zon klaarlag voor de kat. een keer probeerde ze de lucht tegen te gaan door talkpoeder op een schone Modess te schudden, maar het opgedroogde en aangekoekte bloed rook daarna sterk naar oud
| |
| |
achtergebleven bordkrijt. ze bemerkte bloed onder haar vingernagels: moest zich in haar slaap gekrabd hebben, met haar tanden beet ze het schoon. zonder iets te zeggen pakte ze een badhanddoek uit de linnenkast, die ze als een luier over twee schone Modess verbanden heen bevestigde, deed daarover een onderbroek en een pyjamabroek, maar het bloed bleef doorsiepelen in haar lakens.
ik heb je lakens deze week al een keer extra verschoond,
nu moet je maar wachten tot volgende maandag.
de huisarts werd geroepen nadat ze dagen lang te veel bloed had verloren om naar School te kunnen. haar bloed bekeek hij niet. maar zijn koude vlezige witte handen drukten op haar voorhoofd, pols, hart, buik
doet het hier pijn? hier? en daar dan?
op de gang mompelde hij tegen haar moeder
... veel te jong ... ziet bleek ... tonicum
zijn patiënte lag in bed en na twee weken had ze in de muur naast haar kussen een holte uitgewreven die zo diep en zo breed was als haar middenvinger.
| |
Gids voor opgroeiende meisjes
een vaal-groen boekje
zoals ze in de Kerk bij het Wijwatervat verkochten
of zoals de nonnen op regenachtige dagen uitdeelden in het Overblijflokaal. de dochter wilde het niet hebben, verveeld en achterdochtig weigerde ze het aan te raken. daarop liet haar moeder het achter op de sprei en verliet haar kamer. het verdween in haar kussensloop, lange tijd ongeopend.
heb je dat boek al gelezen Margaret?
niet echt
je moet. 't is voor je eigen bestwil.
verouderde foto's van meisjes ouder dan zijzelf in ouderwetse kleren; tekeningen en figuren die ze niet op zichzelf kon betrekken, niet kon herleiden tot haar eigen lichaam; eng gepraat; woorden die ze niet kon thuisbrengen, nog in geen jaren: menstruatie-cyclus ovulatie eierstokken baarmoedervlies menses cervix vagina vulva maagdenvlies pudenda geslachtsdelen; tabellen van dagen en maanden. ze deinsde ervoor terug. het hoefde voor haar
| |
| |
niet. en het boekje belandde onder in een la weggestopt onder een stapel ondergoed; waar het zou blijven liggen tot haar kinderkamer was geworden tot het vertrek van een jonge vrouw; om tenslotte verbrand te worden in de barbecue in de achtertuin.
er kwam een nichtje op bezoek. Megs lievelingsnichtje Di, een Echte Teenager die had gespaard om Bill Haley's ‘Rock around the Clock’ te kopen, terwijl haar vader niet eens goed vond dat zij de plaat thuis draaide, ze gaf haar een piepklein flesje Franse parfum - ze dweepte net hevig met de nieuwe lerares Frans - en vertelde van familiefeesten in Frankrijk, waar meisjes zoals zijzelf werden uitgenodigd op oude romantische boerderijen, van roodgeblokte tafelkleedjes, van wijn voor de kinderen, van ooms en tantes en nichtjes, van uitzonderlijk lang en verrukkelijk brood, van zomergras en aardbeigebakjes en van speciale geschenken voor het meisje dat vrouw geworden was. maar het kleine nichtje wilde geen vrouw zijn. vrouwen holden niet door het zomergras, vrouwen bleven in huis.
haar vriendinnetjes mochten niet komen. zelfs niet haar allerbeste vriendinnetje. ze had immers niet zomaar een griepje of mazelen of iets dergelijks.
HET KIND dacht dat als ze deze 2 weken maar doorkwam zonder dat iemand wist wat er met haar gebeurd was, het allemaal tot de verleden tijd zou behoren, klaar en afgehandeld. ze zou weer dezelfde zijn als van daarvoor:
- kon niet bevatten iedere maand weer:
bloed
niet zwemmen geen lange broek
vlekken
pijnlijke verlegenheid
pukkels vet haar opgezette buik
pijn
vermoeidheid geïrriteerdheid depressies
goudkleurige veiligheidsspeldjes verstrikt in schaamhaar
plastic broekjes
geen tampons, je bent nog maagd
het koordje verscholen tussen de schaamlippen
| |
| |
voortdurende heimelijkheid
verboden
‘red sails in the sunset’
veilige dagen overtijddagen
De Pil
bijverschijnselen
spiraaltje, schildje, prikpil
30 tot 40 jaar lang. beroofd van trots.
Vertaling: Annet Smit
|
|
Auteursrechtelijk beschermd