|
| |
Duitsche Schoollectuur.
Max Dauthendey, Aus fremdem Land. Ferd. Hirt, Breslau. 110 blz., gebr. M. 0,50, geb. M. 0,85.
Inhoud: Tierra caliente uit ‘Raubmenschen’, Meine Smeroe-Besteigung uit ‘Erlebnisse auf Java’ en gedichten. Dauthendey's beschrijvingen hebben ongetwijfeld sfeer, het tweede fragment zal hen, die Indië en speciaal Tosari kennen, interesseeren, maar het is alles wat te veel en te uitsluitend beschrijving. Daarbij komen Dauthendey's ziekelijke, verhitte phantasie en zelfoverschatting als dichter, die mij doen aarzelen, het boekje voor onze leerlingen aan te bevelen.
| |
Marie von Ebner - Eschenbach, Krambambuli, Der gute Mond. Hirts Deutsche Sammlung, Breslau gebr. M. 0,40, geb. M. 0,75.
De twee bekende novellen in Hirts goedkoope en keurige serie, die we reeds meerdere malen konden aanbevelen. Het deeltje bevat ook een portret van de schrijfster, een korte notitie over haar leven en eenige blz. verklaringen, meest van vreemde woorden.
| |
| |
| |
August Strindberg, Historische Miniaturen. Hirts Deutsche Sammlung, Breslau, gebr. M. 0,50, geb. M. 0,85.
Het genre ligt den dramaticus Strindberg en de al wat rijperen onder de jeugd weten het te apprecieeren, getuige Stefan Zweigs gaarne gelezen Sternstunden der Menschheit. Een bespreking van deze markante voorbeelden kan voeren tot scherper inzicht in onderling verschil en wezen van litteraire genres, waarbij de historische roman mede een vruchtbaar onderwerp van debat zal blijken te zijn.
Dr. W. Baetke heeft uit Strindbergs gelijknamig werk tien belangrijke tijdbeelden in chronologische volgorde uitgekozen en twee ervan bekort. Verder behalve een portret en levensschets van den schrijver slechts de in deze reeks gebruikelijke verklaringen van vreemde woorden, over de verhouding van dichterlijke vizie en historische waarheid niets, alleen wordt één keer op een anachronisme gewezen. Keurige uitgave. Aanbevolen.
| |
Tausendstimmiges Leben. Hirts Sammlung deutscher Gedichte, Ferd. Hirt, Breslau u. Leipzig, 1932, geb. M. 1,85.
Deze ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan der firma Hirt uitgegeven, 295 blz. tellende en met 32 platen geïllustreerde bundel gedichten kost in zijn goeden, degelijken linnen band slechts M. 1,85! En het is een rijk leven, dat ons hier uit den spiegel der dichtkunst tegenstraalt. Men zal er veel in treffen, wat ons reeds vertrouwd is, maar ook minder bekenden, vaak stille, fijne dingen, die in den groep, waarin ze zijn geplaatst, een bijzondere beteekenis krijgen. Bij bloemlezingen komt wel altijd de lust op, hier te schrappen, daar wat toe te voegen - ik mis onder al deze stemmen wel noode die van Hölderlin, Hofmannsthal, George, Stadler, Werfel - maar als geheel, in zijn samenstelling is het een zeer mooie keur.
w. jongejan.
| |
Friedrich Arenhövel, Hie Kuno Stichling! Tierabenteuer zu Wasser und zu Lande. Adolf Sponholtz Verlag. G. m.b. H. Hannover. M. 5.
Zonder eenige aarzeling kan ik dit kostelijke boek, dat den titel van het eerste verhaal draagt, voor elke schoolbibliotheek aanbevelen. Kuno is een vechtlustige stekelbaars, die zich ontpopt als een trouwe, liefhebbende vader, die met gevaar voor eigen leven zijn kinderen tegen een ruwen indringer beschermt. Het tweede verhaal geeft ons de avonturen van den mierenridder Kilian, die met zijn dikke vriendje Wenzeslaus, uit de familie van de bladluizen, de wereld doortrekt en van alles beleeft.
Jongere leerlingen zullen stellig met groot genoegen het keurig verzorgde boek lezen, dat bovendien leerrijk is door de juiste wijze, waarop de gewoonten van verschillende dieren worden weergegeven.
| |
Georg Asmussen, Er muszte mit und andere Erzählungen. Verlag von Julius Beltz in Langensalza. Br. M. 0,60; geb. M. 1.
Ook hier draagt het boek den titel van het eerste verhaal, dat nog door vijf andere wordt gevolgd. Erg enthousiast ben ik over dit bundeltje niet. De toon van de meesten dezer vertellingen is vrij somber, waardoor het werkje m.i. voor de jeugd minder geschikt is.
| |
| |
| |
Wilhelm Fehse, Im Spiegel des alten Proteus. Wilhelm Raabe als Seher unserer Zeit. Verlag Deutsche Rundschau G. m.b. H. Berlin. Br. M. 3,80; geb. M. 4,60.
Dit werk zal wel door een misverstand terecht zijn gekomen bij de ‘jeugdboeken’. Misschien zou een enkele, geestelijk zeer rijpe leerling er de waardeering voor hebben, die dit uiterst sympathieke en met zoo groote kennis geschreven werk ten volle verdient, maar zelfs dat komt me twijfelachtig voor. Intusschen bestaat tegen aanschaffing geen ander bezwaar.
m.g. biegman.
| |
Dr. Hans Röhl, Geschichte der deutschen Dichtung. (357 blz.). B.G. Teubner, Leipzig u. Berlin 1931. Achte Auflage. R.M. 4,68.
Een litteratuurgeschiedenis in 16 helder en boeiend geschreven hoofdstukken, waaraan een beschouwing over de Duitsche ‘Literaturwissenschaft’ van de 20e eeuw en over vorm en stof van het kunstwerk, verder een ‘Zeittafel’ en een register toegevoegd zijn.
Volgens het voorwoord maakt dit werk geen aanspraak op volledigheid; de schrijver wil, de litteratuur aesthetisch beschouwend, een overzicht geven van de stroomingen door het volle licht te laten vallen op dat wat waardevol, levend gebleven is. Het komt mij voor, dat hij hierin in vele opzichten geslaagd is. Tegenover het feit, dat cultuurhistorisch en philosophisch verband in een zoo kort bestek niet tot hun recht komen (een bezwaar, dat vooral voor de hoofdstukken betreffende de middeleeuwen geldt) staat een vaak scherpe omlijning van een persoonlijkheid, het op den voorgrond brengen van karakteristieke verschijnselen (de leer van Descartes als voorbereiding tot de ‘Aufklärung’, de vergelijking van het humaniteitsideaal bij Lessing en Herder).
De litteratuur sinds 1885 behandelt de schrijver vanuit het gezichtspunt: de strijd om een nieuwe wereld- en levensbeschouwing, waarvan de elkaar opvolgende en kruisende stroomingen manifestaties zijn.
Bij de voorbereiding voor de acte M.O. A en het candidaatsexamen zou dit werk m.i. bruikbaar zijn, waarbij er wel op gewezen mag worden, dat veel lectuur noodig is om de uiteraard korte formuleeringen tot eigen inzicht te verdiepen, ook, omdat de schrijver spaarzaam is met citaten. - Voor schoolgebruik acht ik het ongeschikt; daarvoor bevat het een teveel aan namen (Anzengruber, von Saar, Gotthelf e.a.) en aan stof, die zonder een uitgebreide anthologie voor onze leerlingen waardeloos is.
c.m. vrijdag.
| |
Hermann von Müller, Herrscher im Reiche der Technik. Leipzig. B.G. Teubner. Berlin 1930. M. 4,50.
In acht opstellen beschrijft von Müller eenige van de belangrijkste figuren der moderne techniek, n.l.: Krupp, Siemens, Nobel, Zeppelin, Rathenau, Abbe, Edison en Ford.
De schrijver heeft zich niet bepaald tot de uitvindingen en praestaties dezer geesten op het gebied der techniek, doch vooral hun karakter uitgebeeld, om door deze karakterbeschrijving het licht te laten vallen op hun werk en hun denken.
De verzorgde stijl en de aanschouwelijke photo's geven den lezer een duidelijk beeld van deze pioniers en den tijd, waarin zij leefden.
| |
| |
| |
Walther Hoffstaetter: Deutschkunde, ein Buch von deutscher Art und Kunst. Leipzig. B.G. Teubner. Berlin 1929. M. 5,40.
De ‘Deutschkunde’ tracht de moderne Duitsche cultuur, wetenschap en kunst vanuit de Duitsche geest te verklaren, de verschillende stroomingen samen te vatten en door synthese inzicht te geven in datgene, wat hierin vooral Duitsch is. - De taak, die de schrijver zich gesteld heeft, lijkt niet geheel volbracht te zijn: de samenvatting, de synthese ontbreekt te veel; ook al, omdat verscheiden en verschillende medewerkers bijdragen geleverd hebben. Het boek vermoeit tenslotte, doordat de bewerkers bij de bebeschrijving van de ontwikkeling van huizenbouw, sociale toestanden, recht, godsdienst, zeden en gebruiken, muziek, taal, tooneel enz. enz., telkens met de oud-germaansche toestanden beginnen en deze ontwikkeling steeds weer door den loop der tijden tot heden vervolgen.
Een schat van wetenswaardig allerlei bevat deze Deutschkunde met haar talrijke bronnen echter wel. Toch zullen onze ll. dit werk wel niet geheel doorlezen.
| |
Karl Köster, Orientfahrt der Sturmvaganten. Union Deutsche Verlagsgesellschaft. Stuttgart. M. 3,80.
Nu sommige onzer ll. na de vacantie van hun tochten zullen vertellen, was er veel voor te zeggen, hun direct dit prachtige boek in handen te geven, om hun te laten zien, wat Wanderlust en ondernemingsgeest in het leven van Duitsche padvinders beteekenen.
Zes Sturmvaganten trekken n.l. uit Keulen door Zwitserland, Italië, Griekenland en Klein-Azië naar Stamboel, om dan over Venetië en door Tirol de terugtocht te aanvaarden. Meestal te voet met de zwaarbepakte rugzak (‘Affe’ in hun taal), ook wel als gratis passagier in luxe- of vrachtauto's, soms als ‘hulpmatroos’ per schip. Pasmoeilijkheden, momenten van natuurbewondering, conferentie met consuls, dagmarschen in de zengende hitte, nachten in de tent - alles wisselt af.
Het boek zou waarschijnlijk ook nuttig voor ons, docenten, kunnen zijn, in zooverre wij er uit kunnen lezen, hoe de rijpere jeugd de wereld ziet, waarop ze niet reageert en wat hun juist wel interesseert - soms tegen onze verwachting in!
Gaarne aanbevolen voor de bibliotheek.
A. v.d. WAL.
| |
Hirts Deutsche Sammlung: Deutsche Fabeln aus sechs Jahrhunderten. Mit 16 Bildern. Verlag Hirt in Breslau. Geb. R.M. 0,50.
Bijeengebracht en bewerkt door Severin Rütgers. Vele der hier bijeengebrachte fabelen zullen de leerlingen in andere boeken aangetroffen hebben, maar er blijven er nog genoeg over, die ze voor het eerst lezen. Boner, Luther en Lessing zijn het sterkst vertegenwoordigd, daarnaast o.a. Hagedorn, Gellert, Gleim. Als slotwoord geeft de schrijver een kleine beschouwing over de Duitsche dierenfabelen en een lijst van bronnen en vindplaatsen. Tenslotte worden een aantal moeilijke woorden verklaard. Alleen voor hoogere klassen.
| |
| |
| |
Frz. Werner Schmidt. Pik reist nach Amerika. Mit Buchschmuck von Martin Claus. Franz Schneider Verlag. Leipzig-Wien. Geb. R.M. 2,50.
Behandelt de avonturen van een twaalfjarigen jongen, die op zoek is naar zijn eekhoorntje Pik, dat een kameraadje gestolen heeft. Ben, de oorspronkelijke bezitter van het eekhoorntje, achterhaalt den dief op een schip, dat naar Amerika vaart. Na vele verwikkelingen aan boord krijgt Ben zijn diertje terug. Ben's verblijf in de keuken en zijn strijd met den ruwen kok zijn levendig beschreven. De jongens van 2e en 3e klasse zullen dit spannend geschreven verhaal met genoegen lezen en door enkele onwaarschijnlijkheden niet al te zeer gestoord worden.
| |
O. Bernhard Wendler. Peter macht das Rennen. Mit Buchschmuck von Fritz Eichenberg. Franz Schneider Verlag. Leipzig-Wien. Geb. R.M. 2,50.
Peter vindt op een bergplaats van oud ijzer een afgedankte auto en afgedankte onderdeden. Het gelukt hem deze tot een rijdend geheel te vereenigen, waarmee hij de straten van zijn dorp en het rustige bestaan van den veldwachter onveilig maakt. Aan de ‘1000 km om den Broeken’ kan hij niet deelnemen, maar hij kan wel de snoode plannen van een Chineeschen deelnemer verijdelen en zoo ‘zijn’ held de overwinning bezorgen. De jongens, ook wel een enkele uit de 4e, zullen het met veel pleizier lezen.
| |
Lacht mit. Ein lustiges Jugendjahrbuch. Mit 142 Bildern. Union Deutsche Verlagsgesellschaft. Stuttgart-Berlin-Leipzig. Geb. R.M. 3,80.
Een alleraardigst boek, dat bij het doorzien ook volwassenen een glimlach kan ontlokken. Bevat vele geestige teekeningen, o.a. van O. Jacobsson en H. Abeking. Daarnaast vinden we een groot aantal verhalen, o.a. van Busch, Storm, Reimann. Wordt van harte aanbevolen voor alle leerlingen, die zin voor humor hebben.
m. polak.
| |
O.F. Heinrich, Chaplin auf der Verbrecherjagd. Mit 24 Textzeichnungen, einem farbigen Titelbild und einem mehrfarbigen Deckenüberzug von Emmerich Huber. Union Deutsche Verlagsgesellschaft Stuttgart, Berlin, Leipzig. R.M. 2,50.
Een aardig boek voor jongens uit klas 1 en 2. Het vertelt van een groepje jongens, waarvan er een een kino-apparaat cadeau heeft gekregen van zijn vader + een beperkt aantal meters film. Nu wil het troepje een werkelijke film maken en spelen. De text wordt door één van de jongens geleverd (verscheidene hadden text ter keuring ingestuurd, die van de armste, begaafdste jongen werd gekozen). Ze gaan nu vol animo aan het werk. Als eindelijk de heele film klaar is en voor een select gezelschap vertoond wordt, blijkt er een onwillekeurige medewerker bij opgekomen te zijn, de persoon, die een nog onopgehelderde diefstal op zijn geweten heeft. Dit feit wordt tenslotte het hoogtepunt van het boek. - Misschien zullen de leerlingen met enkele zinnen wat moeite hebben, maar de inhoud zal hun over het algemeen wel duidelijk zijn. De krabbels ter versiering verlevendigen den text. Het geheel ziet er smakelijk uit.
| |
| |
| |
Alte deutsche Schwänke, Herausgegeben von Paul Alpers. Beihefte zu ‘Wägen und Wirken’. Heft 7. Verlag und Druck von B.G. Teubner. Leipzig, Berlin 1926. Kartonniert R.M. 0,72.
De titel zegt duidelijk, waarover het gaat. Hier volgt nog iets uit het overzicht van den inhoud: 1. Von Künstlern und Studenten. 2. Von Edelleuten. 3. Von Juristen. 4. Von Äbten und Mönchen, usw.
Lijkt me absoluut ongeschikt voor onze doeleinden.
m. rosenbaum.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd